Μεταφράσεις των αρχαίων της Α' Γυμνασίου

Τις μεταφράσεις επιμελήθηκε η συνάδελφος Αικατερίνη Πρανδέκου, την οποία ευχαριστώ θερμά που μου τις παραχώρησε.

Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση των μεταφράσεων της σελίδας για εκπαιδευτικούς και μόνο σκοπούς.

Δεν επιτρέπεται η η αναπαραγωγή μέρους ή όλου του περιεχομένου του ιστοχώρου, ιδιαίτερα η εμπορική εκμετάλλευση, χωρίς άδεια.

Καλή είναι η αντιγραφή, αλλά να γίνεται με την ελάχιστη αξιοπρέπεια, αναφέροντας τουλάχιστον τον δημιουργό!

Για αναλυτική επεξεργασία των ενοτήτων και ασκήσεις λεξιλογικές, γραμματικές και συντακτικές ακολούθησε τους παρακάτω δεσμούς:

A1 A2 Α3 A4 Α5 Α6 Α7 A8 A9 A10 A11 A12 Α13 Α14 Α15 Α16 Α17 Α18

1η ενότητα

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ	η πνευματική υγεία συνδέεται με την σωματική
εὖ ἀγωνίζεσθαι	το να αγωνίζεσαι όπως πρέπει
πὺξ λὰξ	με γροθιές και με κλοτσιές
κύκνειον ἄσμα	το τελευταίο έργο κάποιου δημιουργού
δημοσίᾳ δαπάνη	με έξοδα του κράτους
τὰ παιδία παίζει	τα παιδιά παίζουν
γνῶθι σαυτὸν	γνώριζε τον εαυτό σου
ἔπεα πτερόεντα	λόγια που πετούν
τὸ δὶς ἐξαμαρτεῖν οὐκ ἀνδρὸς σοφοῦ	το να κάνεις δυο φορές το ίδιο λάθος δε χαρακτηρίζει σοφό άνθρωπο
εὕρηκα! εὕρηκα!	βρήκα, βρήκα
εὖ ζῆν	ζωή με ηθικές και πνευματικές αξίες
μολὼν λαβὲ	έλα να τα πάρεις (τα όπλα)
μὴ μου ἅπτου	μη μ’ αγγίζεις
καινὰ δαιμόνια	νέες ιδέες
στήλη ἅλατος	στήλη από αλάτι, ακίνητος
ἆρον ἆρον	πολύ βιαστικά
ἀπὸ μηχανῆς θεὸς	αυτό που γίνεται απρόσμενα
γόρδιος δεσμὸς	ο δεσμός στο Γόρδιο, κάθε πρόβλημα που λύνεται δύσκολα

Παράλληλα κείμενα

Το χελιδόνισμα της Ρόδου
Οι αρχαίες ρίζες της νεοελληνικής παράδοσης

Δεν ταξιδεύουν μόνο οι λέξεις στον χρόνο αλλά και τα έθιμα. Παρατίθεται παρακάτω ένα δημώδες άσμα το οποίο τραγουδούσαν παιδιά, καθώς πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι προαναγγέλλοντας τον ερχομό της άνοιξης και έπαιρναν γλυκίσματα. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η επιβίωση αυτού του εθίμου στη νεότερη εποχή, καθώς και η ύπαρξη ανάλογων νεοελληνικών «χελιδονισμάτων». Να συγκρίνετε το αρχαίο άσμα με το νεοελληνικό τραγούδι από τη Θράκη, όπως το μεταφέρει ο Ν.Γ. Πολίτης:

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

ἦλθ’ ἦλθε χελιδών	Ήλθε το χελιδόνι ήλθε
καλάς ὥρας ἄγουσα,	φέρνει τις καλοκαιριές
καλούς ἐνιαυτούς,	και χαρούμενες χρονιές,
ἐπί γαστέρα λευκά,	κάτασπρη έχει την κοιλιά,
ἐπί νῶτα μέλαινα.	μαύρη την ουρά.
παλάθαν σύ προκύκλει	Ρίξε συκοπιταρίδα
ἐκ πίονος οἴκου	από το αρχοντικό σου,
οἴνου τε δέπαστρον	φέρε κύπελλο κρασί
τυροῦ τε κάνυστρον	και κανίστρι με τυρί.
καί πύρνα χελιδών	Και το ξεροκόμματο,
καί λεκιθίταν	μα και το αυγόψωμο
οὐκ ἀπωθεῖται· πότερ’ ἀπίωμες ἢ λαβώμεθα;	αγαπά το χελιδόνι. Να του δίνουμε ή θα καλοχεριστούμε;
εἰ μέν τι δώσεις· εἰ δε μή, οὐκ ἐάσομες·	Αν μας δώσεις - Αν μας αρνηθείς, ησυχία δε θα βρεις·
ἢ τάν θύραν φέρωμες ἢ τό ὑπέρθυρον	ή θα αρπάξουμε την πόρτα ή τ’ ανώφλι της
ἢ τάν γυναῖκα τάν ἔσω καθημέναν·	ή τη νοικοκυρά που 'ναι μες στο σπίτι·
μικρά μέν ἐστι, ῥᾳδίως νιν οἴσομες.	είναι μικροκαμωμένη, εύκολα σηκώνεται.
ἄν δή τι φέρῃς, μέγα δή τι φέροις·	Αν θα μας φιλοδωρήσεις, να ’ναι κάτι που αξίζει.
ἄνοιγ’ ἄνοιγε τάν θύραν χελιδόνι·	Άνοιγε, άνοιγε τη θύρα στα χελιδονάκια·
οὐ γάρ γέροντές ἐσμεν, ἀλλά παιδία.	δεν είμαστε δα γέροι, είμαστε παιδιά».

Ρage, Ροetae Μelici Graeci απ. 848, 1-19	μτφρ. Μ.Ζ. Κοπιδάκης

νεοελληνικό τραγούδι από τη Θράκη

Ήρθε, ήρθε χελιδόνα
ήρθε και άλλη μεληδόνα
κάθισε και λάλησε
και γλυκά κελάηδησε:
«Μάρτη, Μάρτη μου καλέ
και Φλεβάρη φοβερέ,
κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις,
καλοκαίρι θα μυρίσεις.
Κι αν χιονίσεις κι αν κακίσεις,
πάλιν άνοιξη θ' ανθίσεις».
Συ καλή νοικοκυρά,
έμπα στο κελάρι σου,
δώσε και μιαν ορνιθίτσα
φέρε και μια κουλουρίτσα.

Η αξία της ελληνικής γλώσσας

«Μου δόθηκε, αγαπητοί φίλοι, να γράψω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων. Παρ’ όλα αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και μ’ ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση αντιστοιχεί και στην υλικοπνευματική οντότητα της χώρας μου. Που είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου. Και το αναφέρω όχι διόλου για να υπερηφανευθώ, αλλά για να δείξω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ποιητής, όταν χρησιμοποιεί για τα πιο αγαπημένα πράγματα τις ίδιες λέξεις που χρησιμοποιούσαν μια Σαπφώ ή ένας Πίνδαρος [...]. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο μάκρος είκοσι πέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, που να μη γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Να τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση».

Ο. Ελύτης, «Λόγος στην Ακαδημία της Στοκχόλμης», Έν λευκώ, Αθήνα 1992, σσ. 325-327

2η ενότητα, Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ἐν Ἀθήναις τοὺς παῖδας μετ’ ἐπιμελείας	Στην Αθήνα τα παιδιά με φροντίδα
διδάσκουσι καὶ νουθετοῦσι.	διδάσκουν και συμβουλεύουν.
Πρῶτον μὲν καὶ τροφὸς καὶ μήτηρ	Πρώτα απ' όλους και η παραμάνα και η μητέρα
καὶ παιδαγωγὸς καὶ αὐτὸς ὁ πατὴρ ἐπιμελοῦνται.	και ο παιδαγωγός και ο ίδιος ο πατέρας φροντίζουν
ὅπως βέλτιστος γενήσεται ὁ παῖς,	πώς θα γίνει το παιδί ακόμα καλύτερο
διδάσκοντες ὅτι τὸ μὲν δίκαιόν,	διδάσκοντας ότι το ένα είναι δίκαιο,
τὸ δὲ ἄδικον καὶ τόδε μὲν καλόν, τόδε δὲ αἰσχρόν ἐστι.	το άλλο άδικο, αυτό ωραίο, το άλλο άσχημο.
Εἶτα δέ, ἐπειδὰν οἱ παῖδες εἰς ἡλικίαν ἔλθωσιν,	Έπειτα, τα παιδιά όταν φτάσουν στην κατάλληλη ηλικία
οἱ γονεῖς εἰς (οἴκους) διδασκάλων πέμπουσιν	οι γονείς τα στέλνουν στα σπίτια των δασκάλων,
ἔνθα οἱ μὲν γραμματισταὶ ἐπιμελοῦνται	όπου οι δάσκαλοι της γραφής και της ανάγνωσης φροντίζουν
ὅπως γράμματα μάθωσιν καὶ τὰ γεγραμμένα ἐννοῶσι,	να μάθουν γράμματα και να καταλαβαίνουν όσα είναι γραμμένα,
οἱ δὲ κιθαρισταὶ τῷ κιθαρίζειν ἡμερωτέρους αὐτοὺς ποιεῖν πειρῶνται	ενώ οι κιθαριστές με το να παίζουν λύρα προσπαθούν να τα κάνουν πιο ήμερα
καὶ τὰς τῶν παίδων ψυχὰς πρὸς τὸν ῥυθμὸν καὶ τὴν ἁρμονίαν οἰκειοῦσι.	και εξοικειώνουν την ψυχή τους στο ρυθμό και την αρμονία.
Ἔτι οἱ παῖδες ἐν γυμνασίοις καὶ παλαίστραις φοιτῶσιν,	Επιπλέον, τα παιδιά συχνάζουν στα γυμναστήρια και στις παλαίστρες,
ἔνθα οἱ παιδοτρίβαι βελτίω τὰ σώματα αὐτῶν ποιοῦσι,	όπου οι δάσκαλοι της γυμναστικής κάνουν τα σώματά τους πιο δυνατά,
ἵνα μὴ ἀναγκάζωνται ἀποδειλιᾶν	για να μην αναγκάζονται να δειλιάζουν
διὰ τὴν τῶν σωμάτων πονηρίαν.	εξαιτίας της κακής σωματικής κατάστασης.

Παράλληλα κείμενα

Η εκπαίδευση στην αρχαία Σπάρτη

Σε αντίθεση με την εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα, στην οποία ο πατέρας και η μητέρα φροντίζουν πρώτοι να δώσουν καλές βάσεις στο παιδί, στη Σπάρτη, όπως μας πληροφορεί ο Πλούταρχος στα παρακάτω αποσπάσματα, οι γονείς δεν μπορούσαν να μεγαλώνουν και να μορφώνουν τα παιδιά τους όπως ήθελαν, αφού, μόλις αυτά γίνονταν επτά ετών, ζούσαν σε ομάδες και μάθαιναν τόσα γράμματα όσα τους ήταν αναγκαία.

Πρώτο παράλληλο κείμενο

Τοὺς δὲ Σπαρτιατῶν παῖδας οὐκ ἐπὶ ὠνητοῖς οὐδὲ μισθίοις ἐποιήσατο παιδαγωγοῖς ὁ Λυκοῡργος, οὐδ' ἐξῆν ἑκάστῳ τρέφειν οὐδὲ παιδεύειν ὥς ἐβούλετο τὸν υἱόν, ἀλλὰ πάντας εὐθὺς ἑπταετεῖς γενομένους παραλαμβάνων αὐτὸς εἰς ἀγέλας κατελόχιζε, και συννόμους ποιῶν καὶ συντρόφους μετ’ ἀλλήλων εἴθιζε συμπαίζειν καὶ συσχολάζειν.

Πλούταρχος, Λυκούργος 16.4-5

Μετάφραση

Ο Λυκούργος στα παιδιά των Σπαρτιατών δεν όρισε παιδαγωγούς αγορασμένους ή έμμισθους ούτε ήταν δυνατό στον καθένα να ανατρέφει και να εκπαιδεύει, όπως ήθελε το γιο του, αλλά μόλις γίνονταν όλοι επτά χρονών, αφού τους έπαιρνε ο ίδιος, τους κατένεμε σε λόχους και κάνοντάς τους συντρόφους και οικείους μεταξύ τους, τους συνήθιζε να παίζουν μαζί και να περνούν τον καιρό τους ομαδικά.

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

Γράμματα μὲν οὖν ἕνεκα τῆς χρείας ἐμάνθανον· ἡ δ’ ἄλλη πᾶσα παιδεία πρὸς τὸ ἄρχεσθαι καλῶς ἐγίνετο καὶ καρτερεῖν πονοῦντα καὶ νικᾶν μαχόμενον. Διὸ καὶ τῆς ἡλικίας προερχομένης ἐπέτεινον αὐτῶν τὴν ἄσκησιν, ἐν χρῷ τε κείροντες καὶ βαδίζειν ἀνυποδήτους παίζειν τε γυμνοὺς ὡς τὰ πολλά συνεθίζοντες.

Πλούταρχος, Λυκούργος 16.6

Μετάφραση

Μάθαιναν λοιπόν γράμματα όσα χρειάζονταν· και η μόρφωσή τους είχε σκοπό να τους μάθει την υπακοή στους κυβερνώντες και να έχουν υπομονή στους κόπους και να νικούν στις μάχες. Γι' αυτό και όσο μεγάλωναν αύξαναν τις ασκήσεις τους, κουρεύοντάς τους σύρριζα και συνηθίζοντάς τους ως επί το πλείστον να βαδίζουν ξιπόλητοι και να παίζουν γυμνοί.

3η ενότητα, Επαγγέλματα των αρχαίων Αθηναίων

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ἀθηναῖοι, ὡς καὶ οἱ ἑτέρας πόλεις κατοικοῦντες,	Οι Αθηναίοι, όπως και αυτοί που κατοικούν στις άλλες πόλεις,
πολλὰ ἐν τῷ βίῳ ἐπιτηδεύουσιν ,	ασκούν πολλά επαγγέλματα στη ζωή τους,
ἵνα τὰ ἀναγκαῖα πορίζωνται:	για να εξασφαλίζουν τα αναγκαία:
Ναυσικύδης ναύκληρος ὤν περὶ τὴν τοῦ σώματος τροφὴν	Ο Ναυσικύδης που ήταν πλοιοκτήτης για τη συντήρηση,
ἑαυτῷ καὶ τοῖς οἰκείοις ἐσπούδαζε,	του εαυτού του και των δικών του μεριμνούσε,
τοῦτ’ αὐτό δὲ ἐποίουν	και το ίδιο ακριβώς έκαναν
Ξένων ὁ ἔμπορος καὶ Ξενοκλῆς ὁ κάπηλος.	ο Ξένων ο έμπορος και ο Ξενοκλής ο μικροπωλητής.
Πολύζηλος ἀπὸ ἀλφιτοποιίας, ἔτρεφεν ἑαυτόν καὶ οἰκέτας	Ο Πολύζηλος συντηρούσε τον εαυτό του και τους οικιακούς του δούλους με την παρασκευή κριθάλευρου,
ἔτι δὲ πολλάκις τῇ πόλει ἐλειτούργει .	και ακόμα μερικές φορές προσέφερε δημόσια υπηρεσία στην πόλη με δικά του χρήματα.
Γλαύκων ὁ Χολαργεύς ἐγεώργει καὶ βοῦς ἔτρεφε,	Ο Γλαύκων από το Χολαργό ήταν γεωργός και έτρεφε βόδια,
Δημέας δὲ ἀπὸ χλαμυδουργίας, διετρέφετο	ο Δημέας ζούσε από την τέχνη της κατασκευής χλαμύδων,
Μεγαρέων δ' οἱ πλεῖστοι ἀπὸ ἐξωμιδοποιίας.	και οι περισσότεροι από τους Μεγαρείς από την τέχνη της κατασκευής εξωμίδων.
Οὐκ ὀλίγοι τῶν πολιτῶν τέχνην τινά ἐξαμάνθανον,	Αρκετοί από τους πολίτες μάθαιναν καλά κάποια τέχνη,
οἷον τὴν τῶν λιθοξόων, κεραμέων, τεκτόνων, σκυτοτόμων,	όπως την τέχνη του μαρμαρά, του κεραμέα, του μαραγκού, του τσαγκάρη,
καὶ πλεῖστα ἐπιτήδεια τῷ βίῳ ἐξειργάζοντο.	και εξασφάλιζαν πάρα πολλά αναγκαία αγαθά για τη ζωή τους.

Παράλληλα κείμενα

Πρώτο παράλληλο κείμενο

Α. Στους παρακάτω στίχους ο Αριστοφάνης περιγράφει διάφορους επαγγελματίες οι οποίοι ξυπνούν με το λάλημα του πετεινού, για να πάνε στις δουλειές τους.

Οὕτω δ’ ἴσχυέ τε καὶ μέγας ἦν τότε καὶ πολύς, ὥστ’ ἔτι καὶ νῦν
ὑπὸ τῆς ῥώμης τῆς τότ’ ἐκείνης, ὁπόταν μόνον ὄρθριον ᾄση,
ἀναπηδῶσιν πάντες ἐπ’ ἔργον, χαλκῆς, κεραμῆς, σκυλοδέψαι,
σκυτῆς, βαλανῆς, ἀλφιταμοιβοί, τορνευτολυρασπιδοπηγοί·
οἱ δὲ βαδίζουσ’ ὑποδησάμενοι νύκτωρ.

Αριστοφάνης, Όρνιθες

Μετάφραση

Και ήταν τότε (ο πετεινός) τόσο πανίσχυρος και μέγας και πολύς, ώστε, ακόμα και τώρα, από τη δύναμη του την τοτινή και μόνο που θα τραγουδήσει το πρωί αναπηδούν όλοι για δουλειά: χαλκιάδες, κανατάδες, ταμπάκηδες, παπουτσήδες, λουτράρηδες, αλευράδες, τορνευτολυρασπιδαρμοστάδες. Και άλλοι ποδένονται και περπατούν αξημέρωτα.

(μτφρ. Φ.Ι. Κακριδής)

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

Β. Ο Πλούταρχος στο παρακάτω απόσπασμα από τη βιογραφία του Περικλή αναφέρει ότι ο Περικλής επιθυμούσε να μετέχει στα αγαθά της πόλης κάθε Αθηναίος.

Ὅπου γὰρ ὕλη μέν ἦν λίθος, χαλκός, ἐλέφας, χρυσός, ἔβενος, κυπάρισσος, αἱ δὲ ταύτην ἐκπονοῦσαι καὶ κατεργαζόμεναι τέχναι τέκτονες, πλάσται, χαλκοτύποι, λιθουργοί, βαφεῖς χρυσοῦ, μαλακτῆρες ἐλέφαντος, ζωγράφοι, ποικιλταί, τορευταί, πομποί δὲ τούτων καὶ κομιστῆρες ἔμποροι καὶ ναῦται καὶ κυβερνῆται κατὰ θάλατταν, οἱ δὲ κατὰ γῆν ἀμαξοπηγοὶ καὶ ζευγοτρόφοι καὶ ἡνίοχοι καὶ καλωστρόφοι και λινουργοί και σκυτοτόμοι και ὁδοποιοί και μεταλλεῖς, ἑκάστη δὲ τέχνη, καθάπερ στρατηγὸς ἴδιον στράτευμα, τὸν θητικὸν ὄχλον καὶ ἰδιώτην συντεταγμένον εἶχεν, ὄργανον καὶ σῶμα τῆς ὑπηρεσίας γινόμενον, εἰς πάσαν ὡς ἔπος εἰπεῖν ἡλικίαν καὶ φύσιν αἱ χρεῖαι διένεμον καὶ διέσπειρον τὴν εὐπορίαν.

Πλούταρχος, Περικλής 12.6

Μετάφραση

Γιατί όπου το υλικό ήταν πέτρα, χαλκός, ελεφαντόδοντο, χρυσός, έβενος, κυπαρισσόξυλο, οι τεχνίτες που κατεργάζονταν και επεξεργάζονταν αυτά ήταν οικοδόμοι, πλάστες, χαλκουργοί, μαρμαράδες, χρυσοχόοι, τεχνίτες ελεφαντόδοντου, ζωγράφοι, διακοσμητές, τορνευτές. Εκείνοι πάλι που στέλνουν και προμηθεύουν αυτά ήταν έμποροι και ναύτες και ναύτες και καραβοκύρηδες για τα υλικά που έρχονταν μέσω της θάλασσας, ενώ για τα υλικά που έρχονταν μέσω ξηράς ήταν αμαξοποιοί και ζευγολάτες και αμαξάδες και σχοινοποιοί και λινουργοί και βυρσοδέψες και οδοποιοί και μεταλλουργοί· και κάθε επάγγελμα, όπως ο στρατηγός, είχε συγκεντρωμένο δικό του στρατό, το πλήθος των μισθωτών και τους ανειδίκευτους, που γινόταν το όργανο και το σώμα της υπηρεσίας· για πω έτσι, οι ανάγκες μοίραζαν και διαχώριζαν τον πλούτο σε κάθε ηλικία και φυσική κατάσταση.

τέκτονες = ξυλουργοί ή οικοδόμοι

πλάσται = οι τεχνίτες που επεξεργάζονται (πλάθουν) τον πηλό ή το κερί

χαλκοτύποι = χαλκιάδες, χαλκουργοί

λιθουργοί = λιθοξόοι, μαρμαράδες

μαλακτῆρες ἐλέφαντος = αυτοί που κατεργάζονται το ελεφαντόδοντο

ποικιλταί = διακοσμητές

τορευταί = τορνευτές, αυτοί που επεξεργάζονται ανάγλυφα έργα

πομποί δέ τούτων και κομιστῆρες = εκείνοι οι οποίοι στέλνουν και προμηθεύουν, μεταφέρουν αυτά

κυβερνῆται = κυβερνήτες πλοίων

ἀμαξοπηγοί = αμαξοποιοί

ζευγοτρόφοι = ζευγολάτες

καλωστρόφοι = κατασκευαστές σκοινιών

σκυτοτόμοι = βυρσοδέψες, τσαγκάρηδες

τὸν θητικὸν ὄχλον καὶ διώτην = το πλήθος των μισθωτών και τους ανειδίκευτους

4η ενότητα, Ένα ταξίδι επιστημονικής φαντασίας

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Πλέομεν ὅσον τριακοσίους σταδίους	Πλέουμε περίπου τριακόσια στάδια
καὶ νήσῳ μικρᾷ καὶ ἐρήμῃ προσφερόμεθα .	και αγκυροβολούμε σ' ένα νησί μικρό και έρημο.
Μείναντες δὲ ἐν τῇ νήσῳ πέντε ἡμέρας, τῇ ἕκτῃ ἐξορμῶμεν	Κι αφού μείναμε στο νησί πέντε μέρες, την έκτη ξεκινούμε
καὶ τῇ ὀγδόῃ καθορῶμεν ἀνθρώπους πολλοὺς	και την όγδοη διακρίνουμε πολλούς ανθρώπους
ἐπὶ τοῦ πελάγους διαθέοντας ,	να τρέχουν εδώ κι εκεί πάνω στη θάλασσα,
ἅπαντα ἡμῖν προσεοικότας καὶ τὰ σώματα καὶ τὰ μεγέθη,	που έμοιαζαν με μας σε όλα και στο σώμα και στο ανάστημα
πλὴν τῶν ποδῶν μόνων·	εκτός μόνο από τα πόδια·
ταῦτα γὰρ ἔχουσι φέλλινα·	γιατί αυτά τα είχαν κατασκευασμένα από φελλό·
ἀφ’ οὗ δὴ, οἶμαι, καὶ καλοῦνται Φελλόποδες.	γι’ αυτό το λόγο μάλιστα, νομίζω, και ονομάζονται Φελλόποδες.
Θαυμάζομεν οὖν ὁρῶντες οὐ βαπτιζομένους,	Απορούμε, λοιπόν, βλέποντάς τους να μη βουλιάζουν,
ἀλλὰ ὑπερέχοντας τῶν κυμάτων	αλλά να μένουν πάνω στα κύματα
καὶ ὁδοιποροῦντας ἀδεῶς.	και να βαδίζουν χωρίς φόβο.
Οἱ δὲ καὶ προσέρχονται καὶ ἀσπάζονται ἡμᾶς	Και αυτοί μας πλησιάζουν και μας καλωσορίζουν
λέγουσί τε ἑλληνικῇ φωνῇ	και μας λένε στα ελληνικά
εἰς Φελλὼ τὴν αὐτῶν πατρίδα ἐπείγεσθαι.	ότι βιάζονται (να φτάσουν) στη Φελλώ, την πατρίδα τους.
Μέχρι μὲν οὖν τινος συνοδοιποροῦσι ἡμῖν παραθέοντες,	Ως ένα σημείο, λοιπόν, μας συνοδεύουν τρέχοντας δίπλα μας,
εἶτα ἀποτρεπόμενοι τῆς ὁδοῦ βαδίζουσιν	και έπειτα, αλλάζοντας δρόμο, προχωρούν
εὔπλοιαν ἡμῖν ἐπευχόμενοι.	ευχόμενοι σε μας «καλό ταξίδι».

Παράλληλα κείμενα

Ἐντεῦθεν ἡμᾶς ὑπεδέχετο πέλαγος προσηνὲς καὶ νῆσος οὐ μεγάλη, εὐπρόσιτος, συνοικουμένη· ἐνέμοντο δὲ αὐτὴν ἄνθρωποι ἄγριοι, Βουκέφαλοι, κέρατα ἔχοντες, οἷον παρ᾿ ἡμῖν τὸν Μινώταυρον ἀναπλάττουσιν. ἀποβάντες δὲ προῄειμεν ὑδρευσόμενοι καὶ σιτία ληψόμενοι, εἴ ποθεν δυνηθείημεν· οὐκέτι γὰρ εἴχομεν. καὶ ὕδωρ μὲν αὐτοῦ πλησίον εὕρομεν, ἄλλο δὲ οὐδὲν ἐφαίνετο, πλὴν μυκηθμὸς πολὺς οὐ πόῤῥωθεν ἠκούετο. δόξαντες οὖν ἀγέλην εἶναι βοῶν, κατ᾿ ὀλίγον προχωροῦντες ἐπέστημεν τοῖς ἀνθρώποις. οἱ δὲ ἰδόντες ἡμᾶς ἐδίωκον, καὶ τρεῖς μὲν τῶν ἑταίρων λαμβάνουσιν, οἱ δὲ λοιποὶ πρὸς τὴν θάλατταν καταφεύγομεν.

Λουκιανός, Ἀληθὴς Ἱστορία 2.44

Μετάφραση

Έπειτα μας υποδέχτηκε ήρεμο πέλαγος και μικρό νησί, ευκολοπλησίαστο, κατοικημένο· και το κατείχαν άγριοι άνθρωποι, οι Βουκέφαλοι, που είχαν κέρατα, όπως φαντάζονται σ' εμάς το Μινώταυρο. Και αφού αποβιβαστήκαμε, προχωρήσαμε, για να βρούμε νερό και τροφή, αν μπορούσαμε από κάπου· γιατί δεν είχαμε. Και νερό εκεί κοντά βρήκαμε, τίποτε άλλο όμως δε φαινόταν, εκτός από μεγάλο μουγκρητό που ακουγόταν κοντά. Επειδή νομίσαμε λοιπόν, ότι ήταν κοπάδι βοδιών, προχωρώντας λίγο συναντήσαμε τους ανθρώπους. Και αυτοί, μόλις μας είδαν, μας καταδίωξαν και τρεις από τους συντρόφους μας συλλαμβάνουν, ενώ οι υπόλοιποι προσπαθούσαμε να βρούμε καταφύγιο στη θάλασσα.

5η ενότητα, Ο πλούτος της αττικής γης

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Τῶν Ἀθήνησι προεστηκότων ἔλεγόν τινες	Μερικοί από τους ηγέτες της Αθήνας έλεγαν
ὡς γιγνώσκουσι μὲν τὸ δίκαιον,	ότι δήθεν γνωρίζουν το δίκαιο,
διὰ δὲ τὴν πενίαν τοῦ πλήθους	όμως λόγω της φτώχειας του λαού
ἀναγκάζονται ἀδικώτεροι εἶναι περὶ τὰς πόλεις.	αναγκάζονται να είναι άδικοι απέναντι στις (άλλες) πόλεις.
Ἐκ τούτου ἐπεχείρησα σκοπεῖν	Εξαιτίας αυτού επιχείρησα να διερευνήσω
εἴ πῃ δύναιντο ἄν οἱ πολῖται	αν θα μπορούσαν με κάποιο τρόπο οι πολίτες
διατρέφεσθαι ἐκ τῆς ἑαυτῶν (χώρας).	να συντηρηθούν από τη χώρα τους.
Τοῦτο μὲν οὖν εὐθύς ἀνεφαίνετό μοι,	Άρχισα, λοιπόν, να σχηματίζω την εξής γνώμη,
ὅτι ἡ χώρα πέφυκεν	ότι δηλαδή η χώρα είναι από τη φύση της ικανή
οἵα πλείστας προσόδους παρέχεσθαι.	να παρέχει πάρα πολλούς πόρους/ έσοδα.
Αἱ μὲν γὰρ ὧραι ἐνθάδε πρᾳόταταί εἰσίν·	Γιατί οι εποχές εδώ είναι πάρα πολύ ήπιες·
ἅ δὲ πολλαχοῦ οὐδὲ βλαστάνει ἐνθάδε καρποφορεῖ.	και τα φυτά που σε πολλά μέρη ούτε καν φυτρώνουν, εδώ καρποφορούν.
Ὥσπερ δὲ ἡ γῆ οὕτω καὶ ἡ περὶ τὴν χώραν θάλαττα	Και όπως ακριβώς η γη έτσι και η θάλασσα γύρω από τη χώρα
παμφορωτάτη ἐστίν.	είναι πολύ προσοδοφόρα.
Καὶ μὴν ὅσαπερ οἱ θεοὶ	Και ασφαλώς, όσα, βέβαια, οι θεοί
ἐν ταῖς ὥραις ἀγαθά παρέχουσι	αγαθά δίνουν σε κάθε εποχή
καὶ ταῦτα πάντα ἐνταῦθα πρῳαίτατα τὰ μὲν ἄρχεται,	και αυτά όλα εδώ πάρα πολύ νωρίς αρχίζουν
ὀψιαίτατα δὲ λήγει.	και πάρα πολύ αργά σταματούν.
Πρὸς τούτοις καὶ ἀίδια ἀγαθά ἔχει ἡ χώρα.	Επιπλέον, η χώρα έχει και παντοτινά αγαθά.
Πέφυκε μὲν γὰρ λίθος ἐν αὐτῇ ἄφθονος,	Έτσι, από τη φύση υπάρχει σ’ αυτήν άφθονο μάρμαρο,
ἐξ οὗ κάλλιστοι μὲν ναοί, κάλλιστοι δὲ βωμοὶ γίγνονται,	από το οποίο γίνονται πάρα πολύ όμορφοι ναοί, πολύ ωραίοι βωμοί,
εὐπρεπέστατα δὲ θεοῖς ἀγάλματα.	και πολύ κομψά για τους θεούς αγάλματα.
Ἔστι δὲ καὶ γῆ ἣ σπειρομένη μὲν οὐ φέρει καρπόν,	Υπάρχουν όμως και μερικές περιοχές που, όταν καλλιεργούνται, δεν παράγουν καρπούς,
ὀρυττομένη δὲ πολλαπλασίους τρέφει ἢ εἰ σῖτον ἔφερε.	όταν όμως αξιοποιούνται για εξόρυξη, μπορούν να θρέψουν πολύ περισσότερους απ’ όσους θα έτρεφαν, αν καλλιεργούνταν.
Καὶ μὴν ὑπάργυρός ἐστι.	Και ασφαλώς έχει κοιτάσματα αργύρου.

Παράλληλα κείμενα

Πρώτο παράλληλο κείμενο

[...] δεῖ δὲ τῆς πόλεως κατεσκευασμένης ἱκανῶς τοῖς ἀναγκαίοις πρὸς τὸν πόλεμον, εἰς ταῦτα τὴν εὐπορίαν τρέπειν αὐτῆς ἀφ' ὧν δόξα μὲν γενομένων ἀί̈διος, εὐπορία δὲ γινομένων ἑτοίμη παρέσται, παντοδαπῆς ἐργασίας φανείσης καὶ ποικίλων χρειῶν, αἳ πᾶσαν μὲν τέχνην ἐγείρουσαι, πᾶσαν δὲ χεῖρα κινοῦσαι, σχεδὸν ὅλην ποιοῦσιν ἔμμισθον τὴν πόλιν, ἐξ αὑτῆς ἅμα κοσμουμένην καὶ τρεφομένην.

Πλούταρχος, Περικλῆς 12.4

Μετάφραση

Πρέπει η πόλη, αφού ετοίμασε σε ικανοποιητικό βαθμό τα απαραίτητα για τον πόλεμο, σε αυτά τα έργα να διοχετεύει την ευπορία της, τα οποία θα χαρίσουν δόξα αθάνατη, αν γίνουν, ενώ όσο γίνονται, θα υπάρχει πραγματική ευημερία, αφού θα απαιτηθεί κάθε είδους εργασία και θα παραστεί κάθε είδους ανάγκη, οι οποίες δραστηριοποιώντας κάθε επαγγελματία και κινητοποιώντας όλα τα χέρια κάνει έμμισθο σχεδόν όλη την πόλη και ταυτόχρονα (την κάνει) να αναπτύσσεται και να συντηρείται από μόνη της.

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

[20] ἢν δὲ τὴν εἰρήνην ποιησώμεθα καὶ τοιούτους ἡμᾶς αὐτοὺς παράσχωμεν οἵους αἱ κοιναὶ συνθῆκαι προστάττουσι, μετὰ πολλῆς μὲν ἀσφαλείας τὴν πόλιν οἰκήσομεν, ἀπαλλαγέντες πολέμων καὶ κινδύνων καὶ ταραχῆς, εἰς ἣν νῦν πρὸς ἀλλήλους καθέσταμεν, καθ’ ἑκάστην δὲ τὴν ἡμέραν πρὸς εὐπορίαν ἐπιδώσομεν, ἀναπεπαυμένοι μὲν τῶν εἰσφορῶν καὶ τῶν τριηραρχιῶν καὶ τῶν ἄλλων τῶν περὶ τὸν πόλεμον λειτουργιῶν, ἀδεῶς δὲ γεωργοῦντες καὶ τὴν θάλατταν πλέοντες καὶ ταῖς ἄλλαις ἐργασίαις ἐπιχειροῦντες αἳ νῦν διὰ τὸν πόλεμον ἐκλελοίπασιν. [21] ὀψόμεθα δὲ τὴν πόλιν διπλασίας μὲν ἢ νῦν τὰς προσόδους λαμβάνουσαν, μεστὴν δὲ γιγνομένην ἐμπόρων καὶ ξένων καὶ μετοίκων ὧν νῦν ἐρήμη καθέστηκεν.

Ἰσοκράτης, Περί εἰρήνης 20-21

Μετάφραση

Αν κάνουμε την ειρήνη και αν έχουμε τέτοια συμπεριφορά όπως ορίζουν οι κοινές συνθήκες, θα κατοικήσουμε την πόλη με πολλή ασφάλεια, αφού απαλλαγούμε από πολέμους και κινδύνους και αναταραχή, στην οποία τώρα έχουμε περιέλθει, και κάθε ημέρα θα αυξάνουμε τον πλούτο, ανακουφισμένοι από τις εισφορές και τις τριηραρχίες και από τις άλλες λειτουργίες τις σχετικές με τον πόλεμο, χωρίς φόβο καλλιεργώντας τη γη και ταξιδεύοντας στη θάλασσα και ασχολούμενοι με τις άλλες εργασίες, οι οποίες τώρα έχουν εκλείψει εξαιτίας του πολέμου. Και θα δούμε την πόλη να έχει διπλάσια έσοδα από όσα εισπράττει τώρα και να είναι γεμάτη από εμπόρους και ξένους και μετοίκους, από τους οποίους τώρα έχει ερημώσει.

6η Ενότητα, Η ομορφιά δεν είναι το παν

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ἔλαφος εὐμεγέθης ὥρᾳ θέρους	Ένα μεγαλόσωμο ελάφι σε εποχή καλοκαιριού,
διψῶν παραγίνεται	καθώς διψούσε, φτάνει κοντά
ἐπί τινα πηγήν διαυγῆ καὶ βαθεῖαν	σε κάποια καθαρή και βαθιά πηγή
καὶ πιών ὅσον ἤθελεν	και, αφού ήπιε όσο (νερό) ήθελε,
προσεῖχεν τῇ ἰδέᾳ τοῦ σώματος.	παρατηρούσε τη μορφή του σώματός του.
Καὶ μάλιστα μὲν ἐπήνει τὴν φύσιν τῶν κεράτων	Και κυρίως επαινούσε τη φύση των κεράτων του
ὡς κόσμος εἴη παντί τῷ σώματι.	με την ιδέα ότι αυτά ήταν στολίδι για όλο το σώμα του.
Ἔψεγεν δὲ τὴν λεπτότητα τῶν σκελῶν	Αντίθετα, κατηγορούσε τα λεπτά του πόδια,
ὡς οὐχ οἵων τε ὄντων φέρειν πᾶν τὸ βάρος.	επειδή, κατὰ τη γνώμη του, δεν μπορούσαν να αντέξουν όλο το βάρος του.
Ἐν ὧ δὲ πρὸς τούτοις ἦν,	Και ενώ ασχολούνταν με αυτά,
ὑλακή τε κυνῶν αἰφνιδίως ἀκούεται	ξαφνικά ακούγεται γάβγισμα σκυλιών
καὶ κυνηγέται πλησίον.	και κυνηγοί το πλησιάζουν.
Ὁ δὲ ὥρμα πρὸς φυγήν	Αυτό άρχισε να τρέχει ορμητικά, για να ξεφύγει,
καὶ μέχρις ὅπου διὰ πεδίου ἐποιεῖτο τὸν δρόμον,	και όσο έτρεχε σε ομαλό έδαφος,
ἐσώζετο ὑπὸ τῆς ὠκύτητος τῶν σκελῶν.	σωζόταν από την ταχύτητα των ποδιών του.
Ἐπεὶ δὲ εἰς πυκνήν καὶ δασεῖαν ὕλην ἐνέπεσεν,	Όταν όμως έφτασε σε αδιαπέραστο και πυκνό δάσος,
ἐμπλακέντων αὐτῷ τῶν κεράτων ἑάλω,	επειδή του μπλέχτηκαν τα κέρατα, παγιδεύτηκε
πείρᾳ μαθὼν	και έμαθε εξ ιδίας πείρας
ὅτι ἄρα ἄδικος ἦν τῶν ἰδίων κριτὴς	ότι πράγματι ήταν άδικος κριτής των ατομικών του γνωρισμάτων,
ψέγων μὲν τὰ σώζοντα,	γιατί κατηγορούσε αυτά που το έσωζαν,
ἐπαινῶν δὲ τὰ προδόντα αὑτόν.	ενώ επαινούσε αυτά που το πρόδωσαν.

Παράλληλα κείμενα

Στο παρακάτω απόσπασμα ο Μαντίθεος, γνωρίζοντας ότι ψέγεται για τα αριστοκρατικά του φρονήματα, όσο και για την εικόνα του, προσπαθεί να πείσει ότι δεν πρέπει να κρίνεται κανείς με βάση την εξωτερική του εμφάνιση αλλά με βάση τα έργα του. Η εξωτερική εμφάνιση αποτελεί απατηλό κριτήριο, αντίθετα τα έργα αναδεικνύουν την πραγματική φύση των ανθρώπων.

Καίτοι χρὴ τοὺς φιλοτίμως καὶ κοσμίως πολιτευομένους ἐκ τῶν τοιούτων σκοπεῖν, ἀλλ' οὐκ εἴ τις κομᾷ, διὰ τοῦτο μισεῖν· τὰ μὲν γὰρ τοιαῦτα ἐπιτηδεύματα οὔτε τοὺς ἰδιώτας οὔτε τὸ κοινὸν τῆς πόλεως βλάπτει, ἐκ δὲ τῶν κινδυνεύειν ἐθελόντων πρὸς τοὺς πολεμίους ἅπαντες ὑμεῖς ὠφελεῖσθε. Ὥστε οὐκ ἄξιον ἀπ' ὄψεως, ὦ βουλή, οὔτε φιλεῖν οὔτε μισεῖν οὐδένα, ἀλλ' ἐκ τῶν ἔργων σκοπεῖν· πολλοὶ μὲν γὰρ μικρὸν διαλεγόμενοι καὶ κοσμίως ἀμπεχόμενοι μεγάλων κακῶν αἴτιοι γεγόνασιν, ἕτεροι δὲ τῶν τοιούτων ἀμελοῦντες πολλὰ κἀγαθὰ ὑμᾶς εἰσιν εἰργασμένοι.

Λυσίας, Ὑπὲρ Μαντιθέου 18-19

Μετάφραση

Πράγματι, πρέπει όσοι πολιτεύονται με φιλοτιμία και σεμνότητα να εξετάζουν από αυτά κι όχι αν κάποιος έχει μακριά μαλλιά, και γι’ αυτό να τον μισούν· γιατί οι τέτοιες ασχολίες δεν βλάπτουν ούτε τους πολίτες ούτε τους άρχοντες. Αντίθετα από αυτούς που θέλουν να διακινδυνεύουν εναντίον των εχθρών όλοι εσείς ωφελείστε. Ώστε, κύριοι βουλευτές, δεν αξίζει από την εξωτερική εμφάνιση ούτε να αγαπάτε κάποιον ούτε να μισείτε, αλλά να τον εξετάζετε από τις πράξεις του· γιατί πολλοί, αν και μιλούν λίγο κι αν ντύνονται με ευπρέπεια, έχουν γίνει αίτιοι μεγάλων κακών, ενώ άλλοι όμως που τα παραμελούν αυτά, έχουν προσφέρει σε σας πολλά και χρήσιμα.

Συμπληρωματικά κείμενα

Ἔλαφος ἐπὶ νάματος καὶ λέων (παραλλαγή του μύθου της ενότητας)

Ἔλαφος δίψῃ συσχεθεῖσα παρεγένετο ἐπί τινα πηγήν· πιοῦσα δέ, ὡς ἐθεάσατο τὴν ἑαυτῆς σκιὰν ἐπὶ τοῦ ὕδατος, ἐπὶ μὲν τοῖς κέρασιν ἠγάλλετο, ὁρῶσα τὸ μέγεθος καὶ τὴν ποικιλίαν, ἐπὶ δὲ τοῖς ποσὶ πάνυ ἤχθετο ὡς λεπτοῖς οὖσι καὶ ἀσθενέσιν. Ἔτι δὲ αὐτῆς διανοουμένης, λέων ἐπιφανεὶς ἐδίωκεν αὐτήν· κἀκείνη εἰς φυγὴν τραπεῖσα κατὰ πολὺ αὐτοῦ προεῖχεν· ἀλκὴ γὰρ ἐλάφων μὲν ἐν τοῖς ποσί, λεόντων δὲ ἐν καρδίᾳ. Μέχρι μὲν οὖν ψιλὸν ἦν τὸ πεδίον, ἡ μὲν προθέουσα διεσώζετο· ἐπειδὴ δὲ ἐγένετο κατά τινα ὑλώδη τόπον, τηνικαῦτα συνέβη, τῶν κεράτων αὐτῆς ἐμπλακέντων τοῖς κλάδοις, μὴ δυναμένην τρέχειν συλληφθῆναι. Μέλλουσα δὲ ἀναιρεῖσθαι ἔφη πρὸς ἑαυτήν· "Δειλαία ἔγωγε, ἤτις ὑφ' ὧν μὲν προδοθήσεσθαι ἔμελλον, ὑπὸ τούτων ἐσῳζόμην, οἷς δὲ καὶ σφόδρα ἐπεποίθειν, ὑπὸ τούτων ἀπόλλυμαι."Οὕτω πολλάκις ἐν κινδύνοις οἱ μὲν ὕποπτοι τῶν φίλων σωτῆρες ἐγένοντο, οἱ δὲ σφόδρα ἐμπιστευθέντες προδόται.

Ἔλαφος καὶ λέων ἐν σπηλαίῳ

Ἔλαφος κυνηγοὺς φεύγουσα ἐγένετο κατά τι σπήλαιον, ἐφ᾿ ᾧ λέων ἦν κατοικούμενος, καὶ ἐνταῦθα εἰσιοῦσα καὶ νομίζουσα κρυβῆναι συνελήφθη ὑπὸ τοῦ λέοντος καὶ ἀναιρουμένη πρὸς ἑαυτὴν ἔφη· Δειλαία ἔγωγε ἥτις ἀνθρώπους φεύγουσα ἐμαυτὴν θηρίῳ παρέδωκα. Οὕτως οἱ τῶν ἀνθρώπων παῖδες διὰ φόβον ἐλάττονος κινδύνου ἑαυτοὺς εἰς μεῖζον κακὸν ἐμβάλλουσιν.

Λέων λυσσῶν καὶ ἔλαφος

Λέων ἐλύσσα. Τοῦτον δὲ ἔλαφος ἐξ ὕλης ἰδὼν εἶπεν· «Οὐαὶ ἡμῖν τοῖς ταλαιπώροις· τί γὰρ μαινόμενος οὗτος οὐχὶ ποιήσει, ὃς καὶ σωφρονῶν οὐκ ἦν ἡμῖν φορητός;» Ὅτι τοὺς θυμώδει ἄνδρας καὶ ἀδικεῖν εἰθισμένους πάντες φευγέτωσαν ἀρχὴν λαβόντας καὶ δυναστεύσαντας.

Ἔλαφος καὶ ἄμπελος

Ἔλαφος διωκομένη ὑπὸ κυνηγῶν ἐκρύπτετο ὑπό τινα ἄμπελον. Διελθόντων δὲ τῶν κυνηγῶν, στραφεῖσα κατήσθιε τὰ φύλλα τῆς ἀμπέλου. Εἷς δέ τις τῶν κυνηγῶν στραφεὶς καὶ θεασάμενος, ὃ εἶχεν ἀκόντιον βαλών, ἔτρωσεν αὐτήν. Ἡ δὲ μέλλουσα τελευτᾶν στενάξασα πρὸς ἑαυτὴν ἔφη· Δίκαιά γε πάσχω, ὅτι τὴν σώσασάν με ἄμπελον ἠδίκησα. Οὗτος ὁ λόγος λεχθείη ἂν κατὰ ἀνδρῶν οἵτινες τοὺς εὐεργέτας ἀδικοῦντες ὑπὸ θεοῦ.

Νεβρός καὶ ἔλαφος

Νεβρός ποτε πρὸς τὸν ἔλαφον εἶπε· Πάτερ, σὺ καὶ μείζων καὶ ταχύτερος κυνῶν πέφυκας, καὶ κέρατα πρὸς τούτοις ὑπερφυᾶ φέρεις εἰς ἄμυναν. Τί δή ποτ᾿ οὖν οὕτω τούτους φοβῇ; Κἀκεῖνος γελῶν εἶπεν· Ἀληθῆ μὲν ταῦτα φῇς, τέκνον· ἓν δ᾿ οἶδα, ὡς, ἐπειδὰν κυνὸς ὑλακὴν ἀκούσω, αὐτίκα πρὸς φυγὴν οὐκ οἶδ᾿ ὅπως ἐκφέρομαι. Ὁ μῦθος δηλοῖ ὅτι τοὺς φύσει δειλοὺς οὐδεμία παραίνεσις ῥώννυσιν.

7η Ενότητα, Η λύση του γόρδιου δεσμού

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ὡς δὲ Άλέξανδρος ἐς Γόρδιον παρῆλθεν,	Όταν ο Αλέξανδρος έφτασε στο Γόρδιο,
πόθος λαμβάνει αὐτὸν τὴν ἅμαξαν ἰδεῖν τὴν Γορδίου	τον κατέλαβε πόθος να δει την άμαξα του Γορδίου
καὶ τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης τὸν δεσμόν.	και το δεσμό του ζυγού της άμαξας.
Πρὸς δὲ δὴ ἄλλοις καὶ τόδε περὶ τῆς ἁμάξης ἐμυθεύετο,	Και μεταξύ άλλων, βέβαια, και αυτό λεγόταν για την άμαξα,
ὅστις λύσειε τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης τὸν δεσμόν,	ότι δηλαδή, όποιος λύσει το δεσμό του ζυγού της άμαξας,
τοῦτον χρῆναι ἄρξαι τῆς Ἀσίας.	αυτός ήταν ορισμένο από τη μοίρα να εξουσιάσει την Ασία.
Ἦν δὲ ὁ δεσμὸς ἐκ φλοιοῦ κρανίας	Ο δεσμός ήταν από φλούδα κρανιάς
καὶ τούτου οὔτε τέλος οὔτε ἀρχὴ ἐφαίνετο.	και αυτού δε φαινόταν ούτε τέλος ούτε αρχή.
Ἀλέξανδρος δὲ, ὡς ἀπόρως μὲν εἶχεν ἐξευρεῖν λύσιν τοῦ δεσμοῦ,	Ο Αλέξανδρος, επειδή αδυνατούσε να βρει τη λύση του δεσμού,
ἄλυτον δὲ περιιδεῖν οὐκ ἤθελε,	αλλά και δεν ήθελε να τον αφήσει άλυτο,
(φοβούμενος) μή τινα καὶ τοῦτο ἐς τοὺς πολλοὺς κίνησιν ἐργάσηται,	γιατί φοβόταν μήπως αυτό προκαλέσει κάποια αναταραχή στο πλήθος,
παίσας τῷ ξίφει διέκοψε τὸν δεσμὸν καὶ λελύσθαι ἔφη.	αφού χτύπησε το δεσμό με το ξίφος του, τον έκοψε και είπε ότι λύθηκε.
Ἀπηλλάγη δ’ οὖν ἀπό τῆς ἁμάξης	Απομακρύνθηκε, λοιπόν, από την άμαξα
αὐτός τε καὶ οἱ ἀμφ’ αὐτόν	ο ίδιος και οι σύντροφοί του
ὡς τοῦ λογίου τοῦ ἐπὶ τῇ λύσει τοῦ δεσμοῦ ξυμβεβηκότος.	με την ιδέα ότι είχε εκπληρωθεί ο χρησμός για τη λύση του δεσμού.
Καὶ γὰρ καὶ τῆς νυκτός ἐκείνης βρονταί τε	Και πράγματι τη νύχτα εκείνη βροντές
καὶ σέλας ἐξ οὐρανοῦ ἐπεσήμηναν·	και λάμψη από τον ουρανό έδωσαν σημείο επιδοκιμασίας·
καὶ ἐπὶ τούτοις ἔθυε τῇ ὑστεραίᾳ Ἀλέξανδρος	γι’ αυτό το λόγο ο Αλέξανδρος την επόμενη μέρα πρόσφερε θυσία
τοῖς φήνασι θεοῖς	στους θεούς που του φανέρωσαν
τὰ τε σημεῖα καὶ τὴν λύσιν τοῦ δεσμοῦ.	τα σημάδια και τον τρόπο λύσης του δεσμού.

Παράλληλα κείμενα

Ο Πλούταρχος, ο οποίος συνέγραψε τη βιογραφία του Αλεξάνδρου, παραθέτει δύο εκδοχές σχετικά με τη λύση του γόρδιου δεσμού.

Οἱ μὲν οὖν πολλοί φασι, τῶν δεσμῶν τυφλὰς ἐχόντων τὰς ἀρχὰς καὶ δι' ἀλλήλων πολλάκις σκολιοῖς ἑλιγμοῖς ὑποφερομένων, τὸν Ἀλέξανδρον ἀμηχανοῦντα λῦσαι, διατεμεῖν τῇ μαχαίρᾳ τὸ σύναμμα, καὶ πολλὰς ἐξ αὐτοῦ κοπέντος ἀρχὰς φανῆναι. Ἀριστόβουλος δὲ καὶ πάνυ λέγει ῥᾳδίαν αὐτῷ γενέσθαι τὴν λύσιν, ἐξελόντι τοῦ ῥυμοῦ τὸν ἕστορα καλούμενον, ᾧ συνείχετο τὸ ζυγόδεσμον, εἶθ' οὕτως ὑφελκύσαντι τὸν ζυγόν.

Πλούταρχος, Ἀλέξανδρος 18.3-4

Μετάφραση

Οι πολλοί, λοιπόν, ισχυρίζονται, επειδή δε φαίνονταν οι άκρες των σχοινιών και επειδή είχαν δεθεί με αλλεπάλληλους κόμπους και ο Αλέξανδρος δεν ήξερε να τον λύσει, ότι έκοψε με το ξίφος τον δεσμό και, όταν κόπηκε, ότι φάνηκαν πολλές άκρες απ’ αυτόν. Ο Αριστόβουλος πάλι λέει ότι η λύση γι’ αυτόν ήταν πολύ εύκολη, αφού αφαίρεσε από τον άξονα (το τιμόνι) της άμαξας τον ονομαζόμενο πάσσαλο, με τον οποίο συγκρατιόταν το ζυγόδεσμο και έπειτα απομάκρυνε έτσι τον ζυγό.

Συμπληρωματικό κείμενο

Μετὰ ταῦτα Πισιδῶν τε τοὺς ἀντιστάντας ᾕρει καὶ Φρυγίαν ἐχειροῦτο· καὶ Γόρδιον πόλιν, ἑστίαν Μίδου τοῦ παλαιοῦ γενέσθαι λεγομένην, παραλαβών, τὴν θρυλουμένην ἅμαξαν εἶδε, φλοιῷ κρανείας ἐνδεδεμένην, καὶ λόγον ἐπ’ αὐτῇ πιστευόμενον ὑπὸ τῶν βαρβάρων ἤκουσεν, ὡς τῷ λύσαντι τὸν δεσμὸν εἵμαρται βασιλεῖ γενέσθαι τῆς οἰκουμένης. οἱ μὲν οὖν πολλοί φασι, τῶν δεσμῶν τυφλὰς ἐχόντων τὰς ἀρχὰς καὶ δι’ ἀλλήλων πολλάκις σκολιοῖς ἑλιγμοῖς ὑποφερομένων, τὸν Ἀλέξανδρον ἀμηχανοῦντα λῦσαι, διατεμεῖν τῇ μαχαίρᾳ τὸ σύναμμα, καὶ πολλὰς ἐξ αὐτοῦ κοπέντος ἀρχὰς φανῆναι. Ἀριστόβουλος δὲ καὶ πάνυ λέγει ῥᾳδίαν αὐτῷ γενέσθαι τὴν λύσιν, ἐξελόντι τοῦ ῥυμοῦ τὸν ἕστορα καλούμενον, ᾧ συνείχετο τὸ ζυγόδεσμον, εἶθ’ οὕτως ὑφελκύσαντι τὸν ζυγόν.

Πλούταρχος, Αλέξανδρος 18.1-4

8η Ενότητα, Ένα μοιραίο λάθος

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

ΖΗΝ.:Σύ, ὦ Καλλιδημίδη, πῶς ἀπέθανες;	ΖΗΝ.: Εσύ, Καλλιδημίδη, πώς πέθανες;
Ἐγώ μὲν γὰρ παράσιτος ὤν Δεινίου	Εγώ, πάντως, όντας κοντά στον Δεινία
ἀπεπνίγην ἐμφαγὼν πλέον τοῦ ἱκανοῦ.	έσκασα επειδή έφαγα περισσότερο απ’ όσο έπρεπε.
ΚΑΛ.: Τὸ δὲ ἐμόν ἐγένετο παράδοξόν τι.	ΚΑΛ.: Και η δική μου περίπτωση υπήρξε κάπως περίεργη.
Οἶσθα γὰρ καὶ σύ που Πτοιόδωρον τὸν γέροντα;	Γνωρίζεις και εσύ ίσως τον Πτοιόδωρο το γέροντα;
ΖΗΝ.: Τὸν ἄτεκνον, τὸν πλούσιον;	ΖΗΝ.: Εννοείς τον άτεκνο, τον πλούσιο;
ΚΑΛ.: Ἐκεῖνον αὐτὸν ἀεὶ ἐθεράπευον	ΚΑΛ.: Εκείνον ακριβώς τον φρόντιζα συνεχώς,
ὑπισχνούμενον τεθνήξεσθαι ἐπ’ ἐμοί.	επειδή υποσχόταν ότι, όταν θα πέθαινε, θα με άφηνε κληρονόμο του.
Ἐπεὶ δὲ ὁ γέρων ἔζη ὑπὲρ τὸν Τιθωνόν,	Επειδή όμως, ο γέρος ζούσε πιο πολύ και από τον Τιθωνό,
ἐξηῦρον ἐπὶ τὸν κλῆρον ὁδόν τινα ἐπίτομον·	βρήκα για την κληρονομιά κάποιον πιο σύντομο δρόμο·
πριάμενος γὰρ φάρμακον ἀνέπεισα τὸν οἰνοχόον,	αφού δηλαδή αγόρασα δηλητήριο, έπεισα τον οινοχόο παρὰ τη θέλησή του,
ἐπειδὰν τάχιστα ὁ Πτοιόδωρος αἰτήσῃ πιεῖν,	αμέσως μόλις ο Πτοιόδωρος ζητήσει να πιει,
ἐμβαλόντα αὐτὸ εἰς κύλικα ἔχειν ἕτοιμον	αφού το βάλει σε ποτήρι του κρασιού, να το έχει έτοιμο
καὶ ἐπιδοῦναι αὐτῷ·	και να του το δώσει·
εἰ δὲ τοῦτο ποιήσει,	και, αν το κάνει αυτό,
ἐπωμοσάμην ἀφήσειν αὐτὸν ἐλεύθερον.	ορκίστηκα ότι θα τον αφήσω ελεύθερο.
ΖΗΝ.:Τὶ οὖν ἐγένετο;	ΖΗΝ.: Τι έγινε λοιπόν;
Ἔοικας γὰρ ἐρεῖν τι πάνυ παράδοξον.	Γιατί δείχνεις ότι θα πεις κάτι πολύ παράδοξο.
ΚΑΛ.:Ἐπεὶ τοίνυν λουσάμενοι ἥκομεν,	ΚΑΛ.: Αφού λοιπόν μετά το λουτρό μας ήρθαμε (στο σπίτι του),
ὁ μειρακίσκος ἔχων ἑτοίμους δύο δὴ κύλικας	το παλικαράκι, που είχε βέβαια έτοιμα δύο ποτήρια κρασιού,
οὐκ οἶδα ὅπως ἔδωκεν	δεν ξέρω πώς, αλλά έδωσε
ἐμοὶ μὲν τὸ φάρμακον,	σε μένα το δηλητήριο,
Πτοιοδώρῳ δὲ τὸ ἀφάρμακτον·	και στον Πτοιόδωρο το ποτήρι που δεν περιείχε δηλητήριο·
εἶτα ὁ μὲν ἔπινεν, ἐγώ δὲ αὐτίκα μάλα	έπειτα, εκείνος έπινε, ενώ εγώ αμέσως
ἐκείμην ἐκτάδην νεκρὸς	κειτόμουν ξαπλωμένος νεκρός
ὑποβολιμαῖος ἀντὶ ἐκείνου.	παίρνοντας τη θέση εκείνου.
Τὶ γελᾷς τοῦτο, ὦ Ζηνόφαντε;	Γιατί γελάς με αυτό, Ζηνόφαντε;
Καὶ μὴν οὐκ ἔδει γε ἐπιγελᾶν ἑταίρῳ ἀνδρί.	Κι όμως δεν έπρεπε βέβαια να γελάς σε βάρος ενός φίλου σου.

Παράλληλα κείμενα

Πρώτο παράλληλο κείμενο

Ο Λουκιανός στο έργο του Περὶ παρασίτου πραγματεύεται τον τύπο του παράσιτου, του ανθρώπου δηλαδή που προσκολλάται σε κάποιον πλούσιο, για να εξασφαλίσει το καθημερινό φαγητό του. Σε αυτό το έργο ο παράσιτος Σίμων προσπαθεί να αποδείξει ότι η παρασιτική είναι τέχνη, και μάλιστα ανώτερη από τη ρητορική και τη φιλοσοφία. Στο παρακάτω απόσπασμα εκφράζει την άποψη ότι οι παράσιτοι περιφρονούν τα χρήματα.

Καὶ ὁ μὲν παράσιτος οὕτως ἔχει πρὸς ἀργύριον ὡς οὐκ ἄν τις οὐδὲ πρὸς τὰς ἐν τοῖς αἰγιαλοῖς ψηφῖδας ἀμελῶς ἔχοι, καὶ οὐδὲν αὐτῷ δοκεῖ διαφέρειν τὸ χρυσίον τοῦ πυρός.

Λουκιανός, Περὶ παρασίτου, ὅτι τέχνη ἡ παρασιτική 52

Μετάφραση

Και ο παράσιτος κρατά απέναντι στα χρήματα την ίδια στάση με κάποιον που για τα χαλίκια του γιαλού θα αδιαφορούσε, και σε τίποτε δε διαφέρει γι’ αυτόν το χρυσάφι από τα κάρβουνα.

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

Στον παρακάτω μύθο ο Αίσωπος περιγράφει τι έπαθε ο λύκος που κακολογούσε την αλεπού στο λιοντάρι.

Λέων γηράσας ἐνόσει κατακεκλιμένος ἐν ἄντρῳ. Παρῆσαν δ' ἐπισκεψόμενα τὸν βασιλέα πλὴν ἀλώπεκος τἄλλα τῶν ζῲων. Ὁ τοίνυν λύκος λαβόμενος εὐκαιρίας κατηγόρει παρὰ τῷ λέοντι τῆς ἀλώπεκος ἅτε δὴ παρ' οὐδὲν τιθεμένης τὸν πάντων αὐτῶν κρατοῦντα καὶ διὰ ταῦτα μηδ' εἰς ἐπίσκεψιν ἀφιγμένης. Ἐν τοσούτῳ δὲ παρῆν καὶ ἡ ἀλώπηξ καὶ τῶν τελευταίων ἠκροάσατο τοῦ λύκου ῥημάτων. Ὁ μὲν οὖν λέων κατ' αὐτῆς ἐβρυχᾶτο. Ἡ δ' ἀπολογίας καιρὸν αἰτήσασα· καὶ τίς, ἔφη, τῶν συνελθόντων τοσοῦτον ὠφέλησέν σε, ὅσον ἐγὼ πανταχόσε περινοστήσασα καὶ θεραπείαν ὑπέρ σου παρ' ἰατρῶν ζητήσασα καὶ μαθοῦσα; Τοῦ δὲ λέοντος εὐθὺς τὴν θεραπείαν εἰπεῖν κελεύσαντος ἐκείνη φησίν· εἰ λύκον ζῶντα ἐκδείρας τὴν αὐτοῦ δορὰν θερμὴν ἀμφιέσῃ. Καὶ τοῦ λύκου κειμένου ἡ ἀλώπηξ γελῶσα εἶπεν· οὕτως οὐ χρὴ τὸν δεσπότην πρὸς δυσμένειαν παρακινεῖν ἀλλὰ πρὸς εὐμένειαν. Ὁ μῦθος δηλοῖ, ὅτι ὁ καθ' ἑτέρου μηχανώμενος καθ' ἑαυτοῦ τὴν πάγην περιτρέπει.

Μύθος του Αισώπου

Μετάφραση

Ένα λιοντάρι, αφού γέρασε, κειτόταν άρρωστο σε σπηλιά. Είχαν πάει να δουν τον βασιλιά τα άλλα ζώα εκτός από την αλεπού. Ο λύκος, λοιπόν, αφού βρήκε την ευκαιρία κατηγορούσε στο λιοντάρι την αλεπού, επειδή τάχα δε δίνει δεκάρα για τον βασιλιά όλων των ζώων και γι’ αυτό δεν τον επισκέφτηκε. Εκείνη τη στιγμή εμφανίζεται η αλεπού και άκουσε τα τελευταία λόγια του λύκου. Το λιοντάρι, λοιπόν, μούγκριζε εναντίον της. Εκείνη, ζήτησε την ευκαιρία ν’ απολογηθεί· και ποιος, είπε, από τους συγκεντρωμένους σε ωφέλησε τόσο, όσο εγώ που πήγα σε όλα τα μέρη και ζήτησα και έμαθα από τους γιατρούς θεραπεία για σένα; Κι όταν το λιοντάρι διέταξε να πει αμέσως τη θεραπεία, εκείνη λέει· αν, αφού γδάρεις ζωντανό λύκο, φορέσεις το δέρμα του. Κι όταν ο λύκος κειτόταν νεκρός, η αλεπού γελώντας είπε: έτσι δεν πρέπει κανείς να προτρέπει τον άρχοντα να είναι δυσμενής αλλά να είναι ευμενής. Ο μύθος διδάσκει, ότι όποιος σχεδιάζει κακά εναντίον του άλλου, πέφτει ο ίδιος στην παγίδα.

9η Ενότητα, Ανυπέρβλητα πρότυπα

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ὁρῶν, ὦ Νικόκλεις, τιμῶντά σε τὸν τάφον τοῦ πατρός	Επειδή βλέπω, Νικοκλή, ότι εσύ τιμάς τον τάφο του πατέρα σου
οὐ μόνον τῷ πλήθει καὶ τῷ κάλλει τῶν ἐπιφερομένων,	όχι μόνο με το πλήθος και τη λαμπρότητα των προσφορών σου,
ἀλλὰ καὶ χοροῖς καὶ μουσικῇ καὶ γυμνικοῖς ἀγῶσιν,	αλλά και με χορούς και με μουσικούς και αθλητικούς αγώνες,
ἡγησάμην χαίρειν Εὐαγόραν ὁρῶντα	θεώρησα ότι ο Ευαγόρας χαίρεται που βλέπει
τήν τε περὶ αὑτόν ἐπιμέλειαν	τη φροντίδα για τον εαυτό του
καὶ τὴν σήν μεγαλοπρέπειαν	και τη μεγαλοπρέπεια των τιμών σου προς αυτόν,
εἴ τὶς ἐστιν αἴσθησις τοῖς τετελευτηκόσιν	αν νιώθουν κάτι οι νεκροί
περὶ τῶν ἐνθάδε γιγνομένων.	για όσα γίνονται εδώ (στον κόσμο των ζωντανών).
Πολὺ δ’ ἔτι πλείω χάριν ἔχοι ἄν,	Και θα όφειλε πολύ μεγαλύτερη ευγνωμοσύνη,
εἴ τις δυνηθείη εἰπεῖν ἀξίως	αν κάποιος μπορούσε να μιλήσει όπως του αξίζει
περὶ τῶν ἐπιτηδευμάτων καὶ τῶν κινδύνων αὐτοῦ·	για τις αρχές της ζωής του και τις ριψοκίνδυνες πράξεις του·
εὑρήσομεν γὰρ πάντα ποιοῦντα	γιατί θα διαπιστώσουμε ότι κάνουν τα πάντα
τοὺς φιλοτίμους καὶ μεγαλοψύχους τῶν ἀνδρῶν	οι φιλόδοξοι και γενναίοι άντρες
ὅπως καταλείψουσιν	φροντίζοντας πώς θα αφήσουν πίσω τους
ἀθάνατον τὴν περὶ αὑτῶν μνήμην.	αθάνατη την υστεροφημία τους.
Τὶς δὲ οὐκ ἄν ἀθυμήσειεν,	Και ποιος δε θα στενοχωριόταν,
ὅταν ὁρᾷ μὲν ὑμνουμένους	όταν βλέπει ότι υμνούνται
τοὺς περὶ τὰ Τρωϊκὰ γενομένους,	αυτοί που έζησαν τον καιρό των Τρωικών
προειδῇ δὲ αὐτὸν	ενώ για τον εαυτό του γνωρίζει εκ των προτέρων
μηδέποτε άξιωθησόμενον τοιούτων ἐπαίνων,	ότι ποτέ δε θα κριθεί άξιος για τέτοιους επαίνους,
μηδ’ ἄν ὑπερβάλλη τὰς ἀρετὰς ἐκείνων;	κι αν ακόμα ξεπεράσει τις αρετές εκείνων;
Αἴτιος δὲ τούτων ὁ φθόνος·	Και αιτία γι’ αυτά είναι ο φθόνος·
οὕτω γὰρ δυσκόλως πεφύκασίν τινες,	γιατί τόσο μικρόψυχοι είναι μερικοί από τη φύση τους,
ὥστε ἥδιον ἄν ἀκούοιεν	ώστε με μεγαλύτερη ευχαρίστηση θα άκουγαν
εὐλογουμένων	να επαινούνται εκείνοι,
οὕς οὐκ ἴσασιν εἰ γεγόνασιν,	τους οποίους δε γνωρίζουν αν έχουν πράξει,
ἤ τούτων ὑφ’ ὧν τυγχάνουσιν	παρὰ αυτοί από τους οποίους συμβαίνει
αὐτοὶ εὖ πεπονθότες.	να έχουν ευεργετηθεί οι ίδιοι.

Παράλληλα κείμενα

Στο παρακάτω απόσπασμα αποτυπώνεται η αξία της υστεροφημίας για τους πεσόντες στο πεδίο της μάχης.

Καὶ γάρ τοι ἀγήρατοι μὲν αὐτῶν αἱ μνῆμαι, ζηλωταὶ δὲ ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων αἱ τιμαί· οἳ πενθοῦνται μὲν διὰ τὴν φύσιν ὡς θνητοί, ὑμνοῦνται δὲ ὡς ἀθάνατοι διὰ τὴν ἀρετήν. Καὶ γάρ τοι θάπτονται δημοσίᾳ, καὶ ἀγῶνες τίθενται ἐπ' αὐτοῖς ῥώμης καὶ σοφίας καὶ πλούτου, ὡς ἀξίους ὄντας τοὺς ἐν τῷ πολέμῳ τετελευτηκότας ταῖς αὐταῖς τιμαῖς καὶ τοὺς ἀθανάτους τιμᾶσθαι. Ἐγὼ μὲν οὖν αὐτοὺς καὶ μακαρίζω τοῦ θανάτου καὶ ζηλῶ [...]

Λυσίας, Ἐπιτάφιος 79-81

Μετάφραση

Και βέβαια είναι αθάνατες οι μνήμες τους και αξιοζήλευτες οι τιμές τους απ’ όλους τους ανθρώπους· αυτοί θρηνούνται βέβαια για τη φυσική τους κατάσταση ως θνητοί, εγκωμιάζονται όμως για την ανδρεία τους ως αθάνατοι. Και γιατί βέβαια θάβονται με δημόσια δαπάνη και προκηρύσσονται αγώνες δύναμης και σοφίας και πλούτου για χάρη τους, επειδή είναι άξιοι αυτοί που έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο και οι αθάνατοι να τιμώνται με τις ίδιες τιμές. Εγώ λοιπόν και καλοτυχίζω αυτούς για το θάνατο και ζηλεύω…

10η Ενότητα, Ο Σωκράτης για τη φιλία

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Τοῦτο μὲν πολλῶν ἀκούω,	Αυτό βέβαια ακούω από πολλούς,
ὡς πάντων κτημάτων, κράτιστόν ἐστι φίλος	ότι δηλαδή από όλα τα περιουσιακά στοιχεία το πιο σημαντικό είναι ένας φίλος,
σαφὴς καὶ ἀγαθός,	πιστός και καλός,
παντὸς δὲ μᾶλλον ἐπιμέλονται οἱ πολλοὶ ἢ φίλων κτήσεως	όμως οι περισσότεροι φροντίζουν πιο πολύ για οτιδήποτε άλλο παρὰ για την απόκτηση φίλων.
Καὶ γὰρ οἰκίας καὶ ἀγροὺς καὶ ἀνδράποδα	Γιατί πράγματι, σπίτια και αγρούς και δούλους
καὶ βοσκήματα καὶ σκεύη ἐπιμελῶς κτῶνται,	και ζώα και σκεύη αποκτούν με επιμέλεια
φίλον δέ, ὃ μέγιστον ἀγαθὸν εἶναί φασιν,	αλλά φίλο, που λένε ότι είναι πολύ μεγάλο αγαθό
οὐχ ὅπως κτήσωνται φροντίζουσι.	δε φροντίζουν να αποκτήσουν.
Καίτοι ποῖος ἵππος ἤ ποῖον ζεῦγος	Και όμως ποιο άλογο ή ποιο ζευγάρι ζώων
οὕτω χρήσιμόν ὥσπερ ὁ χρηστὸς φίλος;	είναι τόσο χρήσιμο όσο βέβαια είναι ο καλός φίλος;
Ποῖον δὲ ἀνδράποδόν οὕτως εὔνουν καὶ παραμόνιμον;	Και ποιος δούλος είναι τόσο καλοπροαίρετος και σταθερός;
Ἤ ποῖον ἄλλο κτῆμά οὕτω πάγχρηστον;	Ή ποιο άλλο απόκτημα είναι τόσο χρήσιμο σε όλα;
Ὁ γὰρ ἀγαθὸς φίλος	Γιατί ο καλός φίλος
ἑαυτόν τάττει πρὸς πᾶν τὸ ἐλλεῖπον τῷ φίλῳ	αφιερώνεται στην κάλυψη των αναγκών του φίλου του
καί, ἄν τέ τινα εὖ ποιῆσαι δέῃ, συνεπισχύει,	και, αν χρειάζεται να κάνει αυτός καλό σε κάποιον, τον ενισχύει βοηθώντας τον,
ἄν τέ τις φόβος ταράττῃ συμβοηθεῖ	και αν τον ταράζει κάποιος φόβος, τον βοηθάει μαζί με άλλους
καὶ εὖ μὲν πράττοντα πλεῖστα εὐφραίνει,	και όταν αυτός ευτυχεί, του προσφέρει πολύ μεγάλη ευχαρίστηση,
σφαλλόμενον δὲ πλεῖστα ἐπανορθοῖ.	ενώ όταν δυστυχεί, καταβάλλει πάρα πολλές προσπάθειες να τον στήσει πάλι στα πόδια του.
Ἀλλ’ ὅμως ἔνιοι πειρῶνται δένδρα μὲν θεραπεύειν τοῦ καρποῦ ἕνεκεν,	Αλλά όμως μερικοί προσπαθούν να καλλιεργήσουν δέντρα για τον καρπό τους,
τοῦ δὲ παμφορωτάτου κτήματος, ὅ καλεῖται φίλος,	ενώ το απόκτημα που παράγει κάθε λογής καρπούς, το οποίο ονομάζεται φίλος,
ἀργῶς καὶ ἀνειμένως οἱ πλεῖστοι ἐπιμέλονται.	οι περισσότεροι το φροντίζουν με βραδύτητα και αμέλεια.

Παράλληλα κείμενα

Πρώτο παράλληλο κείμενο

Στο παρακάτω απόσπασμα αναφέρονται οι αναγκαίες προϋποθέσεις ώστε να υπάρξει πραγματική φιλία μεταξύ δύο ανθρώπων.

Ἀλλ' ἡ φιλία στάσιμόν τι ζητεῖ καὶ βέβαιον ἦθος καὶ ἀμετάπτωτον ἐν μιᾷ χώρᾳ καὶ συνηθείᾳ· διὸ καὶ σπάνιον καὶ δυσεύρετόν ἐστι φίλος βέβαιος.

Πλούταρχος, Περὶ πολυφιλίας 97b 6-9

Μετάφραση

Αλλά η φιλία ζητάει κάτι σταθερό και σίγουρο χαρακτήρα και αμετάβλητο στην ίδια θέση και στην ίδια στενή σχέση· γι' αυτό ο σίγουρος φίλος είναι κάτι και σπάνιο και δυσεύρετο.

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

Στο παρακάτω απόσπασμα εξετάζεται αν ένας ευτυχισμένος και αυτάρκης άνθρωπος έχει ανάγκη από φίλους ή όχι.

Ἀμφισβητεῖται δὲ καὶ περὶ τὸν εὐδαίμονα, εἰ δεήσεται φίλων ἢ μή. Οὐθὲν γάρ φασι δεῖν φίλων τοῖς μακαρίοις καὶ αὐτάρκεσιν· ὑπάρχειν γὰρ αὐτοῖς τἀγαθά· αὐτάρκεις οὖν ὄντας οὐδενὸς προσδεῖσθαι, τὸν δὲ φίλον, ἕτερον αὐτὸν ὄντα, πορίζειν ἃ δι' αὑτοῦ ἀδυνατεῖ.

Ἀριστοτέλης, Ἠθικὰ Νικομάχεια 1169b

Μετάφραση

Υπάρχει διαφωνία σχετικά με τον ευτυχισμένο αν χρειάζεται φίλους ή όχι. Ισχυρίζονται δηλαδή κάποιοι ότι δε χρειάζονται φίλους οι ευτυχισμένοι και αυτάρκεις· γιατί υπάρχουν σ' αυτούς τα αγαθά· επειδή, λοιπόν, είναι αυτάρκεις, δε χρειάζονται κανέναν, ενώ ο φίλος, επειδή είναι διαφορετικό άτομο, εξασφαλίζει αυτά τα οποία ο καθένας, μόνος του δεν μπορεί να προμηθευτεί.

Τρίτο παράλληλο κείμενο

Σε αυτό το απόσπασμα εκφράζεται η άποψη ότι η φιλία είναι αναγκαία στη ζωή του ανθρώπου και σαφώς προτιμότερη από όλα τα αγαθά.

Μετὰ δὲ ταῦτα περὶ φιλίας ἕποιτ' ἂν διελθεῖν· ἔστι γὰρ ἀρετή τις ἢ μετ' ἀρετῆς, ἔτι δ' ἀναγκαιότατον εἰς τὸν βίον. Ἄνευ γὰρ φίλων οὐδεὶς ἕλοιτ' ἂν ζῆν, ἔχων τὰ λοιπὰ ἀγαθὰ πάντα· καὶ γὰρ πλουτοῦσι καὶ ἀρχὰς καὶ δυναστείας κεκτημένοις δοκεῖ φίλων μάλιστ' εἶναι χρεία.

Ἀριστοτέλης, Ἠθικὰ Νικομάχεια 1155a

Μετάφραση

Μετά από αυτά θα μπορούσαμε στη συνέχεια να συζητήσουμε για τη φιλία· γιατί (η φιλία) είναι είδος αρετής ή συνυφασμένη με αυτή και ακόμη κάτι πάρα πολύ αναγκαίο στη ζωή. Γιατί χωρίς φίλους κανείς δε θα προτιμούσε να ζει, έχοντας όλα τα υπόλοιπα αγαθά· γιατί και οι πλούσιοι και αυτοί που έχουν αποκτήσει αξιώματα και εξουσία θεωρούν ότι είναι πάρα πολύ μεγάλη ανάγκη να έχουν φίλους.

11η Ενότητα, Η αγάπη του Αλεξάνδρου για τον Βουκεφάλα

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ἵνα δὲ ἡ μάχη συνέβη καὶ ἔνθεν ὁρμηθεὶς	Εκεί όπου έγινε η μάχη και στο σημείο από το οποίο ξεκίνησε
ἐπέρασεν τὸν Ὑδάσπην ποταμὸν	και πέρασε τον Υδάσπη ποταμό
πόλεις ἔκτισεν Ἀλέξανδρος.	ο Αλέξανδρος έκτισε πόλεις.
Καὶ τὴν μὲν Νίκαιαν τῆς νίκης τῆς κατ' Ἰνδῶν ἐπώνυμον ὠνόμασε,	Και στη μια πόλη έδωσε το όνομα Νίκαια από τη νίκη του κατά των Ινδών,
τὴν δὲ Βουκεφάλαν ἐς τοῦ ἵππου τοῦ Βουκεφάλα τὴν μνήμην,	και την άλλη την ονόμασε Βουκεφάλα σε ανάμνηση του ίππου του Βουκεφάλα,
ὅς ἀπέθανεν αὐτοῦ	που πέθανε εκεί
ὑπό καύματος τὲ καὶ ἡλικίας καματηρὸς γενόμενος,	επειδή καταβλήθηκε από τον καύσωνα και τα γηρατειά,
πολλὰ δὲ πρόσθεν ξυγκαμών τε	αφού προηγουμένως είχε υποφέρει πολλά
καὶ συγκινδυνεύσας Ἀλεξάνδρῳ,	και είχε περάσει πολλούς κινδύνους μαζί με τον Αλέξανδρο
ἀναβαινόμενός τε πρὸς μόνου Ἀλεξάνδρου,	και τον οποίο ίππευε μόνο ο Αλέξανδρος,
ὅτι τοὺς ἄλλους πάντας ἀπηξίου ἀμβάτας,	επειδή απέρριπτε ως ανάξιους όλους τους άλλους αναβάτες,
καὶ μεγέθει μέγας καὶ τῷ θυμῷ γενναῖος.	και (ήταν) μεγαλόσωμος και γενναίος.
Σημεῖον δὲ οἱ ἦν βοός κεφαλὴ ἐγκεχαραγμένη,	Και είχε σημάδι, ένα κεφάλι βοδιού χαραγμένο πάνω του,
ἐφ' ὅτῳ καὶ τὸ ὄνομα τοῦτο λέγουσιν ὅτι ἔφερεν	εξαιτίας του οποίου λένε ότι έφερε και το όνομα αυτό·
οἱ δὲ λέγουσιν ὅτι λευκὸν σῆμα εἶχεν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς,	άλλοι, λένε ότι είχε άσπρο σημάδι στο κεφάλι του,
μέλας ὤν αὐτός,	ενώ ο ίδιος ήταν μαύρος,
ἐς βοὸς κεφαλὴν μάλιστα εἰκασμένον.	το οποίο έμοιαζε πάρα πολύ με κεφάλι βοδιού.
Οὗτος ὁ ἵππος ἐν τῇ Οὐξίων χώρα	Αυτό το άλογο στη χώρα των Ουξίων
ἀφανὴς ἐγένετο Ἀλεξάνδρῳ,	το έχασε ο Αλέξανδρος,
καὶ Ἀλέξανδρος προεκήρυξεν ἀνὰ τὴν χώραν	και γι’ αυτό ο Αλέξανδρος διακήρυξε δημόσια σε όλη τη χώρα
πάντας ἀποκτενεῖν Οὐξίους,	ότι θα εκτελέσει όλους τους Ουξίους,
εἰ μὴ ἀπάξουσιν αὐτῷ τὸν ἵππον.	αν δεν του επιστρέψουν το άλογο.
Τοσῆδε γὰρ σπουδὴ Ἀλεξάνδρῳ ἀμφ’ αὐτὸν ἦν.	Τόσο μεγάλο ενδιαφέρον έδειχνε ο Αλέξανδρος γι’ αυτό το άλογο.

Παράλληλο κείμενο

Στο παρακάτω απόσπασμα ο Πλούταρχος περιγράφει πόσο δύσκολο ήταν να χαλιναγωγήσει κάποιος ένα άλογο άγριο σαν τον Βουκεφάλα. Ο μόνος που τα κατάφερε ήταν ο Αλέξανδρος, γεμίζοντας έτσι χαρά και υπερηφάνεια τον πατέρα του Φίλιππο.

Προσδραμὼν τῷ ἵππῳ καὶ παραλαβὼν τὴν ἡνίαν, ἐπέστρεψε πρὸς τὸν ἥλιον, ὡς ἔοικεν ἐννοήσας ὅτι τὴν σκιὰν προπίπτουσαν καὶ σαλευομένην ὁρῶν πρὸ αὑτοῦ διαταράττοιτο. [...] ὡς δ´ ἑώρα τὸν ἵππον ἀφεικότα τὴν ἀπειλήν, ὀργῶντα δὲ πρὸς τὸν δρόμον, ἀφεὶς ἐδίωκεν, ἤδη φωνῇ θρασυτέρᾳ καὶ ποδὸς κρούσει χρώμενος. τῶν δὲ περὶ τὸν Φίλιππον ἦν ἀγωνία καὶ σιγὴ τὸ πρῶτον· ὡς δὲ κάμψας ὑπέστρεψεν ὀρθῶς σοβαρὸς καὶ γεγηθώς, οἱ μὲν ἄλλοι πάντες ἀνηλάλαξαν, ὁ δὲ πατὴρ καὶ δακρῦσαί τι λέγεται πρὸς τὴν χαράν, καὶ καταβάντος αὐτοῦ τὴν κεφαλὴν φιλήσας "ὦ παῖ" φάναι, "ζήτει σεαυτῷ βασιλείαν ἴσην· Μακεδονία γάρ σ´ οὐ χωρεῖ".

Πλούταρχος, Αλέξανδρος 6.5-8

Μετάφραση

Αφού έτρεξε (ο Αλέξανδρος) προς το άλογο και έπιασε το χαλινάρι, γύρισε προς τον ήλιο, αφού αντιλήφτηκε, καθώς φαίνεται, ότι (το άλογο) ταραζόταν, επειδή έβλεπε μπροστά του τη σκιά που έπεφτε και κινούνταν. Και μόλις έβλεπε το άλογο να έχει απαλλαχθεί από την απειλή και να ορμά προς το δρόμο, αφού το άφηνε, το καταδίωκε, φωνάζοντας πλέον αποφασιστικά και χτυπώντας το πόδι του. Και υπήρχε αγωνία και σιωπή στην αρχή σ' αυτούς που ήταν μαζί με το Φίλιππο· όταν όμως πήρε στροφή και επέστρεφε όρθιος πάνω στο άλογο, περήφανος και χαρούμενος, οι άλλοι όλοι κραύγασαν δυνατά, ο πατέρας του όμως λένε ότι δάκρυσε λίγο από χαρά και όταν κατέβηκε αυτός από το άλογο, αφού τον φίλησε στο κεφάλι, του είπε: παιδί μου, ζήτα για τον εαυτό σου ίσο βασίλειο· γιατί η Μακεδονία δε σε χωράει.

12η Ενότητα, Αθήνα και Ατλαντίδα

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ἐν δὲ δὴ τῇ Ἀτλαντίδι νήσῳ	Στο νησί, λοιπόν, της Ατλαντίδας
μεγάλη συνέστη καὶ θαυμαστὴ δύναμις βασιλέων,	συγκροτήθηκε μεγάλη και αξιοθαύμαστη δύναμη βασιλέων,
κρατοῦσα μὲν ἁπάσης τῆς νήσου,	που εξουσίαζε ολόκληρο το νησί
πολλῶν δὲ ἄλλων νήσων καὶ μερῶν τῆς ἠπείρου.	και πολλά άλλα νησιά και μέρη της ξηράς.
Αὕτη δὴ πᾶσα συναθροισθεῖσα εἰς ἕν ἡ δύναμις	Όλη αυτή η δύναμη αφού συνενώθηκε σε ένα,
τὸν τε παρ' ὑμῖν καὶ τὸν παρ' ἡμῖν	το δικό σας και το δικό μας τόπο
καὶ τὸν ἐντὸς τοῦ στόματος πάντα τόπον	και όλη την περιοχή που βρίσκεται μέσα στο στόμιο
μιᾷ ποτὲ ἐπεχείρησεν ὁρμῇ δουλοῦσθαι.	επιχείρησε κάποτε να υποδουλώσει με μία και μόνη επίθεση.
Τότε οὖν ὑμῶν, ὦ Σόλων, τῆς πόλεως ἡ δύναμις	Τότε, λοιπόν, Σόλωνα, η δύναμη της πόλης σας
εἰς ἅπαντας ἀνθρώπους	σε όλους γενικά τους ανθρώπους
διαφανής ἀρετῇ τὲ καὶ ῥώμῃ ἐγένετο·	υπήρξε ξακουστή για τη γενναιότητα και το σθένος της·
πάντων γὰρ προέστη εὐψυχία	γιατί ξεχώρισε από όλες στη γενναιότητα
καὶ τέχναις ὅσαι κατὰ πόλεμον	και στις πολεμικές τέχνες,
ἐπὶ τοὺς ἐσχάτους ἀφικομένη κινδύνους,	αφού έφτασε στους έσχατους κινδύνους,
καὶ κρατήσασα μὲν τῶν ἐπιόντων τρόπαιον ἔστησε,	και αφού νίκησε τους επιδρομείς, έστησε μνημείο νίκης,
τοὺς δὲ μήπω δεδουλωμένους διεκώλυσε δουλωθῆναι,	και παρεμπόδισε την υποδούλωση όσων δεν είχαν ακόμη υποδουλωθεί
τοὺς δ’ ἄλλους ἀφθόνως ἅπαντας ἠλευθέρωσεν.	και όλους τους άλλους τους ελευθέρωσε χωρίς υστεροβουλία.
Ὑστέρῳ δὲ χρόνῳ σεισμῶν ἐξαισίων καὶ κατακλυσμῶν γενομένων,	Και αργότερα, αφού έγιναν πολύ δυνατοί σεισμοί και κατακλυσμοί,
ἡ Ἀτλαντίς νῆσος κατὰ τῆς θαλάττης δῦσα ἠφανίσθη·	το νησί της Ατλαντίδας, βυθίστηκε στη θάλασσα και εξαφανίστηκε·
διὸ καὶ νῦν ἄπορον	γι’ αυτό και σήμερα το εκεί πέλαγος
καὶ ἀδιερεύνητον γέγονεν τοὐκεῖ πέλαγος.	είναι αδιάβατο και ανεξερεύνητο.

Παράλληλα κείμενα

Πρώτο παράλληλο κείμενο

Στο παρακάτω απόσπασμα ο Στράβων παραθέτει το σχόλιο του Ποσειδωνίου (φιλόσοφος του 2ου/1ου αιώνα π.Χ. από την Απάμεια της Συρίας) σχετικά με την Ατλαντίδα.

Πρὸς ὃ καὶ τὸ τοῦ Πλάτωνος εὖ παρατίθησιν, ὃτι ἐνδέχεται καὶ μὴ πλάσμα εἶναι περὶ ἧς ἐκεῖνος ἱστορῆσαι Σόλωνά φησι πεπυσμένον παρὰ τῶν Αἰγυπτίων ἱερέων, ὡς ὑπάρχουσά ποτε ἀφανισθείη, τὸ μέγεθος οὐκ ἐλάττων ἠπείρου.

Στράβων, Γεωγραφικά 2.3.66

Μετάφραση

Σε σχέση μ' αυτό ορθώς παραθέτει και την εκδοχή του Πλάτωνα ότι υπάρχει πιθανότητα να μην είναι πλαστή ιστορία τα σχετικά με το νησί της Ατλαντίδας για την οποία εκείνος λέει ότι ο Σόλωνας αφηγήθηκε αφού την είχε πληροφορηθεί από τους Αιγύπτιους ιερείς ότι, ενώ κάποτε υπήρχε, εξαφανίστηκε στο μέγεθος όχι μικρότερη από ήπειρο.

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

Στο παρακάτω απόσπασμα γίνεται αναφορά στον πόλεμο που είχε διεξαχθεί πολύ παλιά ανάμεσα σε εκείνους που κατοικούσαν έξω από τις Ηράκλειες στήλες και εκείνους που κατοικούσαν εντός. Στον πόλεμο αυτόν έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο οι βασιλιάδες της νήσου Ατλαντίδας.

Πάντων δὴ πρῶτον μνησθῶμεν ὃτι τὸ κεφάλαιον ἦν ἐνακισχίλια ἔτη, ἀφ’ οὗ γεγονώς ἐμηνύθη πόλεμος τοῖς θ’ ὑπὲρ Ἡρακλείας στήλας ἔξω κατοικοῦσιν καὶ τοῖς ἐντός πᾶσιν· ὃν δεῖ νῦν διαπεραίνειν. Τῶν μὲν οὖν ἥδε ἡ πόλις ἄρξασα καὶ πάντα τὸν πόλεμον διαπολεμήσασα ἐλέγετο, τῶν δ’ οἱ τῆς Ἀτλαντίδος νήσου βασιλῆς, ἥν δὴ Λιβύης καὶ Ἀσίας μείζω νῆσον οὖσαν ἔφαμεν εἶναί ποτε, νῦν δὲ ὑπό σεισμῶν δῦσαν ἄπορον πηλόν τοῖς ἐνθένδε ἐκπλέουσιν ἐπὶ τὸ πᾶν πέλαγος, ὥστε μηκέτι πορεύεσθαι, κωλυτὴν παρασχεῖν.

Πλάτων, Κριτίας 108e - 109a

Μετάφραση

Πρώτα απ' όλα βέβαια ας θυμηθούμε ότι πέρασαν συνολικά εννέα χιλιάδες χρόνια από τότε που κηρύχθηκε ο πόλεμος ανάμεσα σε κείνους που κατοικούσαν έξω από τις Ηράκλειες στήλες και σ' όσους κατοικούσαν εντός· τον πόλεμο αυτό πρέπει να τον αφηγηθώ μέχρι το τέλος. Λεγόταν ότι την αρχηγία όσων κατοικούσαν μέσα από τις στήλες μέχρι το τέλος του πολέμου την είχε αυτή εδώ η πόλη (η Αθήνα). ενώ των άλλων αρχηγοί ήταν οι βασιλιάδες της Ατλαντίδας η οποία είπαμε, ήταν κάποτε νησί πιο μεγάλο από τη Λιβύη και την Ασία τώρα όμως, αφού βυθίστηκε μετά από σεισμούς άφησε λάσπη που εμποδίζει αυτούς που αποπλέουν από εδώ, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να προχωρήσουν προς το ανοιχτό πέλαγος (προς τον ωκεανό).

13η Ενότητα, Δάμων και Φιντίας

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Διονυσίου τυραννοῦντος Φιντίας τις Πυθαγόρειος	Όταν ασκούσε την εξουσία ο Διονύσιος, κάποιος Φιντίας Πυθαγόρειος,
ἐπιβεβουλευκὼς τῷ τυράννῳ,	που είχε συνωμοτήσει εναντίον του άρχοντα,
μέλλων δὲ τῆς τιμωρίας τυγχάνειν,	και επρόκειτο να τιμωρηθεί,
ᾐτήσατο παρὰ τοῦ Διονυσίου χρόνον	ζήτησε χρόνο από τον Διονύσιο,
εἰς τὸ πρότερον ἅ βούλεται διοικῆσαι	για να τακτοποιήσει προηγουμένως τις υποθέσεις του·
δώσειν δ’ ἔφησεν ἐγγυητήν τῶν φίλων ἕνα.	και είπε ότι θα δώσει για εγγύηση ένα φίλο του.
Τοῦ δὲ δυνάστου θαυμάσαντος, εἰ τοιοῦτός ἐστι φίλος	Κι επειδή ο άρχοντας απόρησε αν υπάρχει τέτοιος φίλος
ὅς ἑαυτὸν εἰς τὴν εἱρκτήν ἄντ' ἐκείνου παραδώσει,	που θα δεχτεί να φυλακιστεί αντί για εκείνον,
προεκαλέσατό τινα τῶν γνωρίμων ὁ Φιντίας,	ο Φιντίας προσκάλεσε κάποιον από τους φίλους του,
Δάμωνα ὄνομα, Πυθαγόρειον φιλόσοφον,	που ονομαζόταν Δάμων και ήταν Πυθαγόρειος φιλόσοφος,
ὅς ἔγγυος εὐθὺς ἐγενήθη.	ο οποίος μπήκε αμέσως εγγυητής του.
Τινὲς μέν οὖν ἐπῄνουν τὴν ὑπερβολήν	Μερικοί λοιπόν, επαινούσαν την υπερβολή
τῆς πρὸς τοὺς φίλους εὐνοίας,	της αγάπης προς τους φίλους,
τινὲς δὲ τοῦ ἐγγύου προπέτειαν καὶ μανίαν κατεγίνωσκον.	κάποιοι όμως καταλόγιζαν επιπολαιότητα και παραφροσύνη στον εγγυητή.
Πρὸς δὲ τὴν τεταγμένην ὥραν ἅπας ὁ δῆμος συνέδραμεν,	Την καθορισμένη ώρα όλος ο λαός συγκεντρώθηκε
καραδοκῶν εἰ φυλάξει τὴν πίστιν Φιντίας.	περιμένοντας με αγωνία αν ο Φιντίας τηρήσει την υπόσχεσή του.
Ἤδη δὲ τῆς ὥρας συγκλειούσης Φιντίας ἀνελπίστως	Και όταν πια πλησίαζε η ώρα, ο Φιντίας ανέλπιστα
ἐπὶ τῆς ἐσχάτης τοῦ χρόνου ῥοπῆς δρομαῖος ἦλθε.	ήρθε τρέχοντας την τελευταία στιγμή.
Θαυμάσας οὖν ὁ Διονύσιος	Ο Διονύσιος, λοιπόν, από θαυμασμό
ἀπέλυσεν τῆς τιμωρίας τὸν ἐγκαλούμενον	απάλλαξε από την τιμωρία τον κατηγορούμενο
καὶ παρεκάλεσε τοὺς ἄνδρας	και ζήτησε από τους (δύο) άνδρες
τρίτον ἑαυτὸν εἰς τὴν φιλίαν προσλαβέσθαι.	να τον δεχτούν ως τρίτο μέλος της φιλίας τους.

Παράλληλο κείμενο

Στον λόγο του Ισοκράτη Πρὸς Δημόνικον –που θεωρείται από τους φιλολόγους νόθος– βρίσκουμε ποικίλες συμβουλές για το πώς πρέπει να ζει ο άνθρωπος. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα ο συγγραφέας συμβουλεύει τον Δημόνικο για τα κριτήρια με τα οποία πρέπει να αξιολογεί τους πραγματικούς φίλους.

Δοκίμαζε τοὺς φίλους ἔκ τε τῆς περὶ τὸν βίον ἀτυχίας καὶ τῆς ἐν τοῖς κινδύνοις κοινωνίας· τὸ μὲν γὰρ χρυσίον ἐν τῷ πυρὶ βασανίζομεν, τοὺς δὲ φίλους ἐν ταῖς ἀτυχίαις διαγιγνώσκομεν. Οὕτως ἄριστα χρήσει τοῖς φίλοις, ἐὰν μὴ προσμένῃς τὰς παρ’ ἐκείνων δεήσεις, ἀλλ’ αὐτεπάγγελτος αὐτοῖς ἐν τοῖς καιροῖς βοηθῇς.

Ἰσοκράτης, Πρὸς Δημόνικος 25-26

Μετάφραση

Δοκίμαζε τους φίλους και από τις ατυχίες στη ζωή και από τη συμμετοχή στους κινδύνους· γιατί το χρυσάφι το δοκιμάζουμε στη φωτιά, τους φίλους όμως τους διακρίνουμε στις ατυχίες. Τόσο άριστα θα συμπεριφέρεσαι στους φίλους αν δεν περιμένεις τις παρακλήσεις τους αλλά αν τους βοηθάς αυθόρμητα σ' αυτούς τους καιρούς.

14η Ενότητα, Ένα άδικο παράπονο

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Λέων κατεμέμφετο Προμηθέα πολλάκις ,	Ένα λιοντάρι κατηγορούσε πολλές φορές τον Προμηθέα
ὅτι μέγαν αὐτὸν ἔπλασεν καὶ καλὸν	που το έπλασε μεγαλόσωμο και όμορφο
καὶ τῶν ἄλλων θηρίων δυνατώτερον∙	και δυνατότερο από τα άλλα ζώα·
«τοιοῦτος δὲ ὤν», ἔφασκε, «τὸν ἀλεκτρυόνα φοβοῦμαι».	«παρόλο όμως που είμαι τέτοιος», έλεγε, «φοβάμαι τον πετεινό».
Καὶ ὁ Προμηθεὺς ἔφη: «Τί με μάτην αἰτιᾷ;	Και ο Προμηθέας του είπε: «Γιατί με κατηγορείς άδικα;
Τὰ γὰρ ἐμά πάντα ἔχεις, ὅσα πλάττειν ἐδυνάμην∙	Έχεις όλα τα δικά μου, όσα μπορούσα να δημιουργήσω·
ἡ δέ σου ψυχὴ πρὸς τοῦτο μόνον μαλθακή ἐστί».	όμως η ψυχή σου σε αυτό μόνο δειλιάζει».
Ἔκλαιεν οὖν ἑαυτὸν ὁ λέων καὶ τῆς δειλίας κατεμέμφετο	Έκλαιγε λοιπόν, το λιοντάρι τον εαυτό του και κατηγορούσε τη δειλία του
καὶ τέλος ἀποθανεῖν ἤθελεν.	και τελικά ήθελε να πεθάνει.
Οὕτω δὲ γνώμης ἔχων ἐλέφαντι περιτυγχάνει	Κι ενώ βρισκόταν σε αυτή την κατάσταση, συναντάει έναν ελέφαντα,
καὶ ὁρῶν διαπαντὸς τὰ ὦτα κινοῦντα,	και βλέποντάς τον να κουνάει συνεχώς τα αυτιά του
«Τί πάσχεις», ἔφη,	«Τι παθαίνεις» είπε,
«καὶ τί ποτε οὐδὲ μικρὸν ἀτρεμεῖ σου τὸ οὗς;	«και γιατί επιτέλους δε μένει ακίνητο ούτε για λίγο το αυτί σου;»
Καὶ ὁ ἐλέφας κατὰ τύχην περιπτάντος αὐτῷ κώνωπος,	Και ο ελέφαντας, καθώς ένα κουνούπι πέταξε τυχαία γύρω του
«Ὁρᾶς», ἔφη, «τοῦτο τὸ βραχύ, τὸ βομβοῦν;	«Βλέπεις» είπε «αυτό το μικρό (έντομο) που βουΐζει;
Ἢν εἰσδύνῃ μου τῇ τῆς ἀκοῆς ὁδῷ, τέθνηκα».	Αν μπει στο αυτί μου, πεθαίνω».
Καὶ ὁ λέων, «Τί οὖν ἔτι ἀποθνήσκειν», ἔφη,	Και το λιοντάρι είπε: «Γιατί λοιπόν, πρέπει πια να πεθάνω,
«με δεῖ τοσοῦτον ὄντα καὶ ἐλέφαντος εὐτυχέστερον,	αφού είμαι τόσο μεγάλος και πιο τυχερός από τον ελέφαντα,
ὅσον κρείττων κώνωπος ὁ ἀλεκτρυών;»	όσο δυνατότερος είναι ο πετεινός από το κουνούπι;»

Παράλληλο κείμενο

ΛΑΓΩΟΙ ΚΑΙ ΒΑΤΡΑΧΟΙ

Από τον παρακάτω μύθο μαθαίνουμε πώς οι λαγοί συμβιβάστηκαν με το πρόβλημα της δειλίας τους.

Λαγωοὶ καταγνόντες ἑαυτῶν δειλίαν ἔγνωσαν δεῖν ἑαυτοὺς κατακρημνίσαι. παραγενομένων δὲ αὐτῶν ἐπί τινα κρημνόν, ᾧ λίμνη ὑπέκειτο, οἱ ἐνταῦθα βάτραχοι ἀκούσαντες τῆς ποδοψοφίας ἑαυτοὺς εἰς τὰ βάθη τῆς λίμνης ἐδίδοσαν. εἷς δέ τις τῶν λαγωῶν θεασάμενος αὐτοὺς ἔφη πρὸς τοὺς ἑτέρους· ἀλλὰ μηκέτι ἑαυτοὺς κατακρημνίσωμεν· ἰδοὺ γάρ, εὕρηνται καὶ ἡμῶν δειλότερα ζῷα. οὕτω καὶ τοῖς ἀνθρώποις αἱ τῶν ἄλλων συμφοραὶ τῶν ἰδίων δυστυχημάτων παραμυθίαι γίνονται.

Μύθος του Αισώπου

Μετάφραση

Οι λαγοί, όταν συνειδητοποίησαν τη δειλία τους, αποφάσισαν ότι έπρεπε να κατακρημνιστούν. Όταν όμως έφτασαν σε κάποιο γκρεμό, κάτω από τον οποίο βρισκόταν μια λίμνη, οι βάτραχοι που ήταν εκεί, όταν άκουσαν το ποδοβολητό, κρύφτηκαν στα βάθη της λίμνης. Ένας λοιπόν από τους λαγούς, όταν τους είδε, είπε προς τους συντρόφους του· ας μην γκρεμιστούμε τώρα πια· γιατί να, έχουν βρεθεί και πιο δειλά ζώα από εμάς. Έτσι και για τους ανθρώπους οι συμφορές των άλλων γίνονται παρηγοριές των δικών τους δυστυχιών.

15η Ενότητα, Η μεταμόρφωση του Λευκίππου

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Γαλάτεια ἡ Εὐρυτίου τοῦ Σπάρτωνος	Η Γαλάτεια η κόρη του Ευρυτίου, του γιου του Σπάρτωνα,
συνεζύγη ἐν Φαιστῷ τῆς Κρήτης Λάμπρῳ τῷ Πανδίονος,	παντρεύτηκε στη Φαιστό της Κρήτης το Λάμπρο, το γιο του Πανδίονα,
ἀνδρὶ τὰ μὲν εἰς γένος εὖ ἔχοντι, βίου δὲ ἐνδεεῖ.	άντρα ευγενικής καταγωγής, αλλά φτωχό.
Οὗτος, ἐπειδὴ ἐγκύμων ἦν ἡ Γαλάτεια,	Αυτός, όταν εγκυμονούσε η Γαλάτεια,
ηὔξατο μὲν ἄρρενα γενέσθαι αὐτῷ παῖδα,	ευχήθηκε να αποκτήσει αρσενικό παιδί
προηγόρευσε δὲ τῇ γυναικί,	και προειδοποίησε τη γυναίκα του
ἐὰν γεννήσῃ κόρην, ἀφανίσαι.	ότι αν γεννήσει κορίτσι, θα το σκοτώσει.
Τῇ δὲ Γαλατείᾳ ἐγένετο θυγάτηρ.	Η Γαλάτεια απέκτησε κορίτσι.
Καὶ κατοικτείρασα τὸ βρέφος	Και επειδή λυπήθηκε το βρέφος
καὶ τὴν ἐρημίαν τοῦ οἴκου λογισαμένη	και σκέφτηκε την ερήμωση του σπιτιού,
ἐψεύσατο τὸν Λάμπρον ἄρρεν λέγουσα τεκεῖν	είπε ψέματα στο Λάμπρο λέγοντάς του ότι γέννησε αρσενικό παιδί
καὶ ἐξέτρεφεν ὡς παῖδα κοῦρον ὀνομάσασα Λεύκιππον.	και ανέθρεψε το κορίτσι για γιο, αφού το ονόμασε Λεύκιππο.
Ἐπεὶ δὲ ηὔξετο ἡ κόρη καὶ ἐγένετο ἄφατόν τι κάλλος,	Καθώς όμως μεγάλωνε η κόρη και γινόταν ανείπωτα πολύ ωραία,
δείσασα τὸν Λάμπρον ἡ Γαλάτεια,	η Γαλάτεια επειδή φοβήθηκε τον Λάμπρο,
κατέφυγεν εἰς τὸ τῆς Λητοῦς ἱερόν	κατέφυγε στο ιερό της Λητούς
καὶ πλεῖστα τὴν θεὸν ἱκέτευσεν	και ικέτευσε θερμά τη θεά
εἴ πως αὐτῇ κόρος ἡ παῖς ἀντὶ θυγατρὸς δύναιτο γενέσθαι.	μήπως με κάποιο τρόπο μπορούσε το κορίτσι να γίνει γι’ αυτήν αγόρι.
Ἡ δὲ Λητὼ συνεχῶς ὀδυρομένην καὶ ἱκετεύουσαν ᾤκτειρε τὴν Γαλάτειαν	Η Λητώ λυπήθηκε τη Γαλάτεια που συνεχώς θρηνούσε και την ικέτευε
καὶ μετέβαλε τὴν φύσιν τῆς παιδὸς εἰς κόρον.	και μεταμόρφωσε τη φύση του κοριτσιού σε αγόρι.
Ταύτης ἔτι μέμνηνται τῆς μεταβολῆς Φαίστιοι	Αυτή τη μεταμόρφωση οι κάτοικοι της Φαιστού τη θυμούνται ακόμη
καὶ τὴν ἑορτὴν Ἐκδύσια καλοῦσιν,	και ονομάζουν τη γιορτή τους Εκδύσια,
ἐπεὶ τὸν πέπλον ἡ παῖς ἐξέδυ.	γιατί η κόρη απέβαλε τη γυναικεία φύση της.

Παράλληλα κείμενα

Πρώτο παράλληλο κείμενο

Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, όταν κάποιος βρισκόταν σε δύσκολη θέση, ζητούσε από τους θεούς να μεταμορφωθεί. Ο μυθογράφος Παρθένιος αναφέρει τη μεταμόρφωση της Δάφνης στο ομώνυμο φυτό.

Περὶ Δάφνης ἡ ἱστορία

Παρὰ Διοδώρῳ τῷ Ἐλαίτῃ ἐν ἐλεγείαις καὶ Φυλάρχῳ ἐν <ιε>. περὶ δὲ τῆς Ἀμύκλα θυγατρὸς τάδε λέγεται Δάφνης. αὕτη τὸ μὲν ἅπαν εἰς πόλιν οὐ κατᾐει οὐδ' ἀνεμίσγετο ταῖς λοιπαῖς παρθένοις, παρασκευασαμένη δὲ πολλοὺς κύνας ἐθήρευεν καὶ ἐν τῆι Λακωνικῇ καὶ ἔστιν ὅτε ἐπιφοιτῶσα εἰς τὰ λοιπὰ τῆς Πελοποννήσου ὄρη. δι' ἣν αἰτίαν μάλα καταθύμιος ἦν Ἀρτέμιδι, καὶ αὐτὴν εὔστοχα βάλλειν ἐποίει. ταύτης περὶ τὴν Ἠλιδίαν ἀλωμένης Λεύκιππος, Οἰνομάου παῖς, εἰς ἐπιθυμίαν ἦλθε καὶ τὸ μὲν ἄλλως πως αὐτῆς πειρᾶσθαι ἀπέγνω, ἀμφιεσάμενος δὲ γυναικείαις ἀμπεχόναις καὶ ὁμοιωθεὶς κόρῃ συνεθήρα αὐτῇ. ἔτυχε δέ πως αὐτῇ κατὰ νοῦν γενόμενος οὐ μεθίει τε αὐτὸν ἀμφιπεσοῦσά τε καὶ ἐξηρτημένη πᾶσαν ὥραν. Ἀπόλλων δὲ καὶ αὐτὸς τῆς παιδὸς πόθῳ καιόμενος ὀργῇ τε καὶ φθόνῳ εἴχετο τοῦ Λευκίππου συνόντος καὶ ἐπὶ νοῦν αὐτῇ βάλλει σὺν ταῖς λοιπαῖς παρθένοις ἐπὶ κρήνην ἐλθούσαις λούεσθαι. ἔνθα δὴ ὡς ἀφικόμεναι ἀπεδιδύσκοντο καὶ ἑώρων τὸν Λεύκιππον μὴ βουλόμενον, περιέρρηξαν αὐτόν. μαθοῦσαι δὲ τὴν ἀπάτην καὶ ὡς ἐπεβούλευεν αὐταῖς, πᾶσαι μεθίεσαν εἰς αὐτὸν τὰς αἰχμάς. καὶ ὁ μὲν δὴ κατὰ θεῶν βούλησιν ἀφανὴς γίνεται, Ἀπόλλωνα δὲ Δάφνη ἐπ' αὐτὴν ἰόντα προιδομένη μάλα ἐρρωμένως ἔφευγεν. ὡς δὲ συνεδιώκετο, παρὰ Διὸς αἰτεῖται ἐξ ἀνθρώπων ἀπαλλαγῆναι. καὶ αὐτήν φασι γενέσθαι τὸ δένδρον τὸ ἐπικληθὲν ἀπ' ἐκείνης δάφνην.

Παρθένιος, Ἐρωτικά Παθήματα 15.4

Μετάφραση

Και η Δάφνη, επειδή είδε τον Απόλλωνα να κατευθύνεται προς αυτή, με μεγάλο σθένος έφευγε. Καθώς όμως καταδιωκόταν, ζητά από τον Δία να εξαφανιστεί από τους ανθρώπους. Και λένε ότι αυτή έγινε το δέντρο που ονομάστηκε από εκείνη δάφνη.

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

Ο Λατίνος ποιητής Οβίδιος στο έργο του Μεταμορφώσεις παρουσιάζει μια ιστορία όμοια με αυτήν του Λευκίππου. Ο Λύκτος ζούσε στην Κρήτη με τη γυναίκα του Τελέθουσα. Όταν αυτή έμεινε έγκυος, της ξεκαθάρισε ότι θα κρατούσαν το παιδί, μόνο αν ήταν αγόρι. Η γυναίκα, με την καθοδήγηση της θεάς Ίσιδας, αποφάσισε να κρατήσει το παιδί όποιο κι αν ήταν το φύλο του. Γέννησε τελικά κορίτσι και, για να το γλιτώσει από το θάνατο, είπε ψέματα στον άντρα της ότι ήταν αγόρι και συνέχισε να το ανατρέφει και να το ντύνει σαν να ήταν αγόρι. Το όνομα του παιδιού ήταν Ίφις. Μετά από πολλές περιπέτειες η θεά Ίσις μεταμόρφωσε το παιδί σε αγόρι. Παραθέτουμε αποσπάσματα από την έμμετρη ελληνική μετάφραση του ποιήματος.

Η εντολή του Λύκτου

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ὅτι ἐγγὺς, ὡς λέγεται, τῶν τῆς Κνωσσοῦ ὁρίων,1091
οἷς ἀγχιτέρμων τῆς Φαιστοῦ ἡ βασιλεία κεῖται,
ἀνήρ τις Λύκτος τοὔνομα τὴν κατοικίαν εἶχεν,
ὃς γένος καίπερ ἄσημον ἐξ ἐλευθέρων ἕλκων,
τῆς γενετῆς μὲν μείζονα οὐκ ἐπεδείκνυ πλοῦτον,
ἀλλ’ ὅμως βίον ἔντιμον καὶ ἀψεγῆ ἐβίου.
Αὐτῷ, καθάπερ φέρεται, τῆς γυναικὸς κυούσης,
καὶ τῶν ᾠδίνων τοῦ δεινοῦ ἐφεστηκότος χρόνου,
τοιούτοις ῥήμασιν αὐτῆς τὰς ἀκοὰς ἐκπλήττει∙
δύο τινα καὶ βούλομαι καὶ εὔχομαί σοι, γύναι∙ 1100
βραχὺν καὶ οὐ πολύπονον τοῦ τοκετοῦ τὸν χρόνον,
καὶ τέκνον ἄρσεν τὸν καρπὸν τῶν ἐλαφρῶν ᾠδίνων∙

Μετάφραση

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Όπως λέγεται, κοντά στα σύνορα της Κνωσσού,
γειτονικά στα οποία βρίσκεται το βασίλειο της Φαιστού,
κατοικούσε κάποιος άντρας με το όνομα Λύκτος.
Αυτός, αν και η καταγωγή του ήταν άσημη, είχε γονείς ελεύθερους
και από ό,τι επέτρεπε η καταγωγή του δεν είχε περισσότερα πλούτη·
όμως έκανε μια ζωή έντιμη και χωρίς ψεγάδια.
Όταν, όπως λέγεται, η γυναίκα του βρέθηκε σε κατάσταση εγκυμοσύνης
και έφτασε η δύσκολη ώρα των πόνων του τοκετού,
αυτός με τέτοια λόγια τρομάζει τα αυτιά της:
Δυο πράγματα θέλω και σου εύχομαι γυναίκα:
σύντομη και χωρίς πόνους να είναι η περίοδος του τοκετού
και ο καρπός των ελαφρών πόνων να είναι αρσενικό παιδί.

Το τέχνασμα της Τελέθουσας

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

[…] Ὅτε δ’ ἐπῆλθεν ὁ καιρὸς τῶν χαλεπῶν ᾠδίνων, 1150
καὶ ἡ γαστὴρ τοῦ αὔξοντος ἀνεκουφίσθη φόρτου,
τῷ ἀγνοοῦντι μὲν πατρὶ θυγάτριόν τι ἔφυ,
ἀλλὰ ἡ μήτηρ κρύψασα τὸ τοῦ τεχθέντος γένος,
πιστῇ τροφῷ τὸ νήπιον πρὸς τὸ τραφῆναι δίδει,
καὶ τὸν ἀγνῶτα σύζυγον κατασοφισαμένη,
ἄῤῥεν αὐτῷ παρίστησι τὸν τῆς κοιλίας γόνον.

Μετάφραση

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Και όταν έφτασε ο καιρός των δύσκολων πόνων
και η κοιλιά ανακουφίστηκε από το αυξανόμενο φορτίο,
για τον πατέρα που δε γνώριζε γεννήθηκε κοριτσάκι,
αλλά η μητέρα, αφού απέκρυψε το φύλο του παιδιού,
το παραδίδει στην πιστή τροφό για να το αναθρέψει
και αφού εξαπάτησε το σύζυγο που το αγνοούσε,
αρσενικό παρουσιάζει σ' αυτόν τον καρπό της κοιλιάς της.

Η μεταμόρφωση του κοριτσιού σε αγόρι

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

[…] Οὐδ’ ἡ λευκότης ἡ αὐτὴ ἐν τῷ προσώπῳ μένει∙ 1300
καὶ σθένος προσλαμβάνουσιν αἱ τῶν μελῶν κινήσεις,
καὶ θρασυτέρα γίγνεται ἡ τοῦ προσώπου ὄψις,
καὶ βαθμηδὸν βραχύτερον τὸ τῶν πλοκάμων μέτρον,
ἀλλοία δέ τις δύναμις ἀῤῥενωπὴ τὴν φύσιν,
τὴν πρώτην διαδέχεται τῆς κορασίδος χάριν,
καὶ ἄῤῥην τέλος γίγνεσαι ἐκ γυναικός, ὦ Ἶφι.

Μετάφραση

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ούτε το λευκό χρώμα το ίδιο μένει στο πρόσωπο·
και αποκτούν επιπλέον δύναμη οι κινήσεις των μελών
και πιο τολμηρή γίνεται η όψη του προσώπου
και βαθμιαία έγινε πιο κοντό το μήκος των μαλλιών
και κάποια διαφορετική δύναμη σχετική με την αρρενωπή σύσταση
διαδέχεται την πρώτη χάρη του κοριτσιού
και τελικά γίνεσαι, Ίφη, αγόρι από κορίτσι.

16η Ενότητα, Το θλιβερό τέλος ενός τυράννου

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Διονύσιος ὁ δεύτερος τὴν ἀρχὴν εἶχεν	Ο Διονύσιος ο δεύτερος είχε την εξουσία του
μάλα εὖ περιπεφραγμένην.	πολύ καλά προστατευμένη.
Ναῦς μὲν ἐκέκτητο οὐκ ἐλάττους τῶν τετρακοσίων,	Είχε στην κατοχή του περισσότερα από τετρακόσια (πολεμικά) πλοία,
δύναμιν δὲ πεζῶν ἐς δέκα μυριάδας,	δύναμη πεζών μέχρι εκατό χιλιάδες
ἱππεῖς δὲ ἐννεακισχιλίους.	και εννέα χιλιάδες ιππείς.
Ἡ πόλις δὲ τῶν Συρακοσίων	Η πόλη των Συρακούσιων
ἐκεκόσμητο μεγίστοις λιμέσιν,	είχε στολιστεί με πολύ μεγάλα λιμάνια
καὶ ὑψηλότατον τεῖχος περιεβέβλητο αὐτῇ.	και είχε κτιστεί γύρω της πολύ ψηλό τείχος.
Εἶχε δὲ καὶ παμπόλλους συμμάχους.	Είχε επίσης, και πάρα πολλούς συμμάχους.
Καὶ ἐπιθαρρῶν ὁ Διονύσιος τούτοις ᾤετο	Και έχοντας εμπιστοσύνη σ’ αυτά ο Διονύσιος πίστευε
κεκτῆσθαι τὴν ἀρχὴν δεδεμένην ἀδάμαντι.	ότι η εξουσία του ήταν πολύ σταθερή.
Ἀλλ’ οὗτός γε εἶδε καὶ τοὺς υἱούς ἀποσφαγέντας βιαίως	Αλλά αυτός, βέβαια, είδε και τους γιους του να σφαγιάζονται βίαια
καὶ τὰς θυγατέρας ἀναιρεθείσας.	και τις κόρες του να εκτελούνται.
Οὐδεὶς δὲ τῶν ἀπ’ αὐτοῦ ἔτυχεν τῆς νομιζομένης ταφῆς·	Κανείς από τους δικούς του δεν τάφηκε όπως έπρεπε·
οἱ μὲν γὰρ κατεκαύθησαν ζῶντες,	γιατί άλλοι κάηκαν ζωντανοί
οἱ δὲ κατατμηθέντες ἐξερρίφησαν ἐς τὴν θάλατταν.	και άλλους αφού τους κομμάτιασαν, τους πέταξαν στη θάλασσα.
Αὐτός δὲ διάγων ἐν πενίᾳ	Αλλά και ο ίδιος ζώντας μέσα στη φτώχεια
κατέστρεψε τὸν βίον γηραιός.	τελείωσε τη ζωή του σε βαθιά γεράματα.
Καὶ ἦν οὐ τὸ τυχόν δεῖγμα τοῖς ἀνθρώποις	Και ήταν σπουδαίο παράδειγμα στους ανθρώπους
ἐς σωφροσύνην καὶ κόσμον τρόπου	για την επιδίωξη της σωφροσύνης και της καλής συμπεριφοράς
ἡ μεταβολή τοῦ Διονυσίου ἐς οὕτω ταπεινά.	η τόσο ταπεινωτική κατάληξη του Διονυσίου.

Παράλληλο κείμενο

Στο παρακάτω απόσπασμα ο Πλούταρχος περιγράφει τον ξεπεσμό του Διονυσίου του Νεοτέρου, τυράννου των Συρακουσών, και σχολιάζει τη μεταστροφή της τύχης του.

Τοῦ δὲ Διονυσίου καταπλεύσαντος εἰς Κόρινθον, οὐδεὶς ἦν Ἑλλήνων ὃς οὐχὶ θεάσασθαι καὶ προσειπεῖν ἐπόθησεν αὐτόν, ἀλλ' οἵ τε χαίροντες ἐπὶ ταῖς συμφοραῖς διὰ μῖσος ἄσμενοι συνῆλθον, οἷον ἐρριμμένον ὑπὸ τῆς τύχης πατήσοντες, οἵ τε πρὸς τὴν μεταβολὴν τρεπόμενοι καὶ συμπαθοῦντες ἐθεῶντο πολλὴν ἐν ἀσθενέσι τοῖς ἀνθρωπίνοις καὶ προδήλοις τὴν τῶν ἀδήλων αἰτιῶν καὶ θείων δύναμιν. Οὐδὲν γὰρ οὔτε φύσεως ὁ τότε καιρὸς οὔτε τέχνης ὅσον ἐκεῖνο τύχης ἔργον ἐπεδείξατο, τὸν Σικελίας ὀλίγον ἔμπροσθεν τύραννον ἐν Κορίνθῳ διατρίβοντα περὶ τὸ ὀψοπώλιον, ἢ καθήμενον ἐν μυροπωλίῳ, πίνοντα κεκραμένον ἀπὸ τῶν καπηλείων [...]

Πλούταρχος, Τιμολέων 14.1-3

Μετάφραση

Όταν ο Διονύσιος αποβιβάστηκε στην Κόρινθο, όλοι οι Έλληνες λαχταρούσαν να τον δουν και να μιλήσουν μαζί του, άλλοι που χαίρονταν από μίσος για τις συμφορές του, συγκεντρώθηκαν ευχαριστημένοι, σαν για να τον ποδοπατήσουν ριγμένο κάτω από την τύχη, κι άλλοι που άλλαξαν γνώμη για την αλλαγή της τύχης και έδειχνα συμπάθεια, έβλεπαν τη μεγάλη δύναμη που ασκούν στα ασθενή και ορατά ανθρώπινα πράγματα οι αθέατες και θείες αιτίες. Γιατί η τότε εποχή κανένα έργο ούτε της φύσης ούτε της τέχνης δεν είχε να επιδείξει αξιοπερίεργο όσο το έργο εκείνο της τύχης, τον λίγο πιο πριν άρχοντα της Σικελίας να περνά τον καιρό του στην Κόρινθο στην ψαραγορά ή να κάθεται στο μυροπωλείο και να πίνει κρασί ανάμικτο με νερό στα οινοπωλεία.

17η Ενότητα, Ένα διδακτικό παράδειγμα από τη φύση

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ὁ καρκῖνος ἐπιθυμεῖ τῆς σαρκός τοῦ ὀστρέου·	Ο κάβουρας επιθυμεί τη σάρκα από το στρείδι·
ἀλλά δυσάλωτος ἡ ἄγρα αὐτῷ γίνεται	όμως το κυνήγι είναι δύσκολο γι’ αυτόν
διὰ τὴν περιβολήν τοῦ ὀστράκου.	εξαιτίας του σκληρού περιβλήματος που έχει το στρείδι.
Ἡ φύσις γὰρ κατησφαλίσατο	Γιατί η φύση διασφάλισε
ἀρραγεῖ ἑρκίῳ τὸ ἁπαλὸν τῆς σαρκός.	με άθραυστο περίβλημα την απαλή του σάρκα.
Διὸ καὶ ὀστρακόδερμον προσηγόρευται.	Γι’ αυτό και έχει ονομαστεί οστρακόδερμο.
Καὶ ἐπειδὴ δύο κοιλότητες	Και επειδή τα δύο κελύφη
προσηρμοσμέναι ἀλλήλαις ἀκριβῶς	που συναρμόζονται απόλυτα μεταξύ τους
περιπτύσσονται τὸ ὄστρεον,	αγκαλιάζουν το στρείδι,
ἀναγκαίως αἱ χηλαί τοῦ καρκίνου ἄπρακτοί εἰσίν.	αναγκαστικά οι δαγκάνες του κάβουρα είναι αναποτελεσματικές.
Τί οὖν ποιεῖ ;	Τι κάνει λοιπόν αυτός;
Ὅταν ἴδῃ	Όταν δει (το στρείδι)
διαθαλπόμενον μεθ’ ἡδονῆς ἐν ἀπηνέμοις χωρίοις,	να απολαμβάνει με ευχαρίστηση τον ήλιο σε απάνεμα μέρη
καὶ διαπλώσαντα τὰς πτυχὰς ἑαυτοῦ πρὸς τὴν ἀκτῖνα τοῦ ἡλίου,	και να έχει ανοίξει το κέλυφός του στις ακτίνες του ήλιου,
τότε δὴ παρεμβαλών λάθρᾳ ψηφῖδα	τότε λοιπόν, αφού βάλει κρυφά ένα πετραδάκι ανάμεσα στις πτυχές του,
διακωλύει τὴν σύμπτυξιν,	εμποδίζει το κλείσιμό τους
καὶ εὑρίσκεται περιεχόμενος διὰ τῆς ἐπινοίας	και έτσι παρουσιάζεται να αποκτά με την εφευρετικότητά του
τὸ ἐλλεῖπον τῆς δυνάμεως.[…]	τη δύναμη που του λείπει.[…]
Ἐγώ δὲ σε βούλομαι	Εγώ όμως θέλω εσύ,
ζηλοῦντα τὸ ποριστικόν καὶ εὐμήχανον τῶν καρκίνων,	ενώ θαυμάζεις την εφευρετικότητα και την επινοητικότητα του κάβουρα,
ἀπέχεσθαι τῆς βλάβης τῶν πλησίον.	να αποφεύγεις να κάνεις κακό στο διπλανό σου.
Τοιοῦτος ἐστιν ὁ πορευόμενος δόλῳ πρὸς τὸν άδελφόν,	Τέτοιος είναι αυτός που πλησιάζει με δόλο το συνάνθρωπό του,
καὶ ἐπιτιθέμενος ταῖς ἀκαιρίαις τῶν πλησίον,	αυτός που επωφελείται από τις κακοτυχίες των άλλων
καὶ ἐντρυφῶν ταῖς ἀλλοτρίαις συμφοραῖς.	και που ευχαριστιέται με τις συμφορές των ξένων.

Παράλληλα κείμενα

Πρώτο παράλληλο κείμενο

Ο Αιλιανός περιγράφει στο παρακάτω απόσπασμα τον τρόπο με τον οποίο το χταπόδι συλλαμβάνει τα ψάρια, εξασφαλίζοντας την τροφή του.

Ἐλλοχῶσι δὲ οἱ πολύποδες καὶ τοὺς ἰχθῦς τὸν τρόπον τοῦτον. Ὑπὸ ταῖς πέτραις κάθηνται, καὶ ἑαυτοὺς ἐς τὴν ἐκείνων μεταμορφοῦσι χρόαν, καὶ τοῦτο εἶναι δοκοῦσιν, ὅπερ οὖν καὶ πεφύκασιν αἱ πέτραι. Οἱ τοίνυν ἰχθῦς προσνέουσιν οἱονεὶ τῇ πέτρα τοῖς πολύποσιν, οἳ δὲ ἀφυλάκτους ὄντας αὐτοὺς περιβάλλουσι ταῖς ἐξ ἑαυτῶν ἄρκυσι ταῖς πλεκτάναις.

Αἰλιανός, Ποικίλη Ἱστορία 1.1

Μετάφραση

Τα χταπόδια στήνουν ενέδρα και στα ψάρια μ’ αυτόν τον τρόπο. Κάθονται κάτω από τα βράχια και μεταμορφώνονται, παίρνοντας το χρώμα τους και φαίνονται ότι είναι αυτά τα οποία είναι από τη φύση τους τα βράχια. Τα ψάρια, λοιπόν, πλησιάζουν τα χταπόδια κολυμπώντας, σαν να είναι αυτά βράχια, τα οποία όμως τα περιτυλίγουν, επειδή είναι απροστάτευτα, με τα δικά τους δίχτυα, δηλαδή τα πλοκάμια.

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

Ο απόστολος Παύλος κήρυξε την αγάπη προς τον συνάνθρωπο υποστηρίζοντας ότι αυτή είναι η τέλεια εκπλήρωση των εντολών του Θεού.

Μηδενὶ μηδὲν ὀφείλετε εἰ μὴ τὸ ἀγαπᾶν ἀλλήλους· ὁ γὰρ ἀγαπῶν τὸν ἕτερον νόμον πεπλήρωκε· τὸ γὰρ οὐ μοιχεύσεις, οὐ φονεύσεις, οὐ κλέψεις, οὐκ ἐπιθυμήσεις, καὶ εἴ τις ἑτέρα ἐντολή, ἐν τούτῳ τῷ λόγῳ ἀνακεφαλαιοῦται, ἐν τῷ ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. Ἡ ἀγάπη τῷ πλησίον κακὸν οὐκ ἐργάζεται· πλήρωμα οὖν νόμου ἡ ἀγάπη.

Ἀπόστολος Παῦλος, Ἐπιστολὴ πρὸς Ῥωμαίους 13.8-10

Μετάφραση

Σε κανέναν να μην οφείλετε τίποτα άλλο εκτός από το να αγαπά ο ένας τον άλλον· γιατί εκείνος που αγαπά τον άλλον τηρεί τον νόμο· γιατί το να μη μοιχεύσεις, το να μη φονεύσεις, το να μην κλέψεις, το να μην επιθυμήσεις και όποια άλλη εντολή υπάρχει σε αυτό τον λόγο συνοψίζεται, να αγαπήσεις δηλαδή τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου. Η αγάπη δεν κάνει κακό στον πλησίον· εκπλήρωση λοιπόν του νόμου είναι η αγάπη.

18η Ενότητα, Η ειλικρίνεια ανταμείβεται

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Ξυλευόμενός τις παρὰ τινα ποταμόν	Κάποιος καθώς έκοβε ξύλα κοντά σε ένα ποτάμι,
ἀπέβαλε τὸν πέλεκυν.	έχασε το τσεκούρι του.
Τοῦ δὲ ῥεύματος παρασύραντος αὐτὸν ὠδύρετο,	Kαι, επειδή το ρεύμα το παρέσυρε, έκλαιγε,
μέχρις οὗ ὁ Ἑρμῆς ἐλεήσας αὐτόν ἧκε.	μέχρι που ο Ερμής τον λυπήθηκε και ήρθε (κοντά του).
Καὶ μαθών παρ’ αὐτοῦ τὴν αἰτίαν, δι’ ἥν ἔκλαιε,	Και αφού έμαθε από αυτόν την αιτία, για την οποία έκλαιγε,
τὸ μὲν πρῶτον καταβὰς ἀνήνεγκε	την πρώτη φορά βούτηξε στο ποτάμι κι έφερε πάνω
αὐτῷ χρυσοῦν πέλεκυν	γι’ αυτόν ένα χρυσό τσεκούρι
καὶ ἐπυνθάνετο, εἰ οὗτος εἴη αὐτοῦ.	και τον ρωτούσε αν αυτό ήταν δικό του.
Τοῦ δὲ εἰπόντος μὴ εἶναι τοῦτον	Όταν εκείνος του είπε ότι αυτό δεν ήταν δικό του,
ἀνήνεγκε ἀργυροῦν	του έφερε ένα ασημένιο
καὶ ἠρώτα, εἰ ἀπέβαλε τοῦτον.	και τον ρωτούσε αν έχασε αυτό.
Ἀρνησαμένου δὲ καὶ τοῦτον	Όταν αυτός το αρνήθηκε κι αυτό,
τὸ τρίτον ἐκόμισεν αὐτῷ τὴν ἰδίαν ἀξίνην.	την τρίτη φορά του έφερε το δικό του τσεκούρι.
Τοῦ δὲ ἐπιγνόντος	Και όταν αυτός το αναγνώρισε,
ἀποδεξάμενος τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ	ο Ερμής επειδή επιδοκίμασε τη δικαιοσύνη του,
πάσας αὐτῷ ἐχαρίσατο.	του χάρισε όλα τα τσεκούρια.
Καὶ ὅς παραγενόμενος πρὸς τοὺς ἑταίρους	Και αυτός, αφού ήρθε στους συντρόφους του,
διηγήσατο αὐτοῖς τὰ γεγενημένα.	τους διηγήθηκε αυτά που είχαν γίνει.
Τῶν δὲ τις ἀναλαβὼν πέλεκυν	Κάποιος απ’ αυτούς, αφού πήρε μαζί του ένα τσεκούρι,
παρεγένετο ἐπὶ τὸν αὐτὸν ποταμὸν	έφτασε στο ίδιο ποτάμι
καὶ ξυλευόμενος	και καθώς έκοβε ξύλα,
ἐπίτηδες ἀφῆκε τὴν ἀξίνην εἰς τὰς δίνας,	επίτηδες άφησε το τσεκούρι του στο ρεύμα του ποταμού,
καθεζόμενός τε ἔκλαιε.	κάθισε και έκλαιγε.
Ἐπιφανέντος δὲ Ἑρμοῦ	Όταν παρουσιάστηκε σ’ αυτόν ο Ερμής
καὶ πυνθανομένου, τὶ τὸ συμβεβηκός εἴη,	και τον ρωτούσε τι του είχε συμβεί,
ἔλεγε τὴν ἀπώλειαν τοῦ πελέκεως.	του ανέφερε την απώλεια του τσεκουριού.
Τοῦ δὲ ἀνενεγκόντος αὐτῷ χρυσοῦν	Όταν (ο Ερμής) του ανέβασε ένα χρυσό τσεκούρι
καὶ διερωτῶντος, εἰ τοῦτο ἀπολώλεκεν,	και τον ρωτούσε αν αυτό είχε χάσει,
ἐξαφθείς ὑπὸ τοῦ κέρδους	επειδή φλεγόταν από την επιθυμία του κέρδους,
ἔφασκεν αὐτὸν εἶναι.	έλεγε ότι αυτό ήταν.
Καὶ ὁ θεός οὐκ ἐχαρίσατο αὐτῷ	Και ο θεός δεν του χάρισε το χρυσό τσεκούρι,
ἀλλά οὐδὲ τὸν ἴδιον πέλεκυν ἀποκατέστησεν.	αλλά ούτε του επέστρεψε το δικό του τσεκούρι.

Παράλληλα κείμενα

Στους μύθους που ακολουθούν γίνεται αναφορά στις επιπτώσεις που υφίσταται κάποιος, όταν προσπαθεί με ψέματα και τεχνάσματα να εξαπατήσει τους άλλους.

Πρώτο παράλληλο κείμενο

Ἀνὴρ πένης νοσῶν καὶ κακῶς διακείμενος ηὔξατο τοῖς θεοῖς ἑκατόμβην τελέσαι, εἰ περισώσειαν αὐτόν. Οἱ δὲ ἀπόπειραν αὐτοῦ ποιήσασθαι βουλόμενοι ῥαΐσαι τάχιστα αὐτὸν παρεσκεύασαν. Κἀκεῖνος ἐξαναστὰς ἐπειδὴ ἀληθινῶν βοῶν ἠπόρει, στεατίνους ἑκατὸν πλάσας ἐπί τινος βωμοῦ κατέκαυσεν εἰπών· ἀπέχετε τὴν εὐχήν, ὦ δαίμονες. Οἱ δὲ θεοὶ βουλόμενοι αὐτὸν ἐν μέρει ἀντιβουκολῆσαι ὄναρ αὐτῷ ἔπεμψαν, παραινοῦντες ἐλθεῖν εἰς τὸν αἰγιαλόν· ἐκεῖ γὰρ εὑρήσει Ἀττικὰς χιλίας. Καὶ ὃς περιχαρὴς γενόμενος δρομαῖος ἧκεν ἐπὶ τὴν ἠιόνα.Ἔνθα δὴ λῃσταῖς περιπεσὼν ἀπήχθη καὶ ὑπ' αὐτῶν πωλούμενος εὗρε δραχμὰς χιλίας.

Μύθος του Αισώπου

Μετάφραση

Ένας άνθρωπος που ήταν άρρωστος και σε κακή κατάσταση έταξε στους θεούς να προσφέρει θυσία εκατό βοδιών, αν τον έσωζαν. Και αυτοί, επειδή δεν ήθελαν να τον δοκιμάσουν, τον έκαναν να θεραπευτεί πολύ γρήγορα. Και εκείνος, αφού στάθηκε στα πόδια του, επειδή δεν είχε αληθινά βόδια, αφού έπλασε εκατό από ζύμη, τα έκαψε πάνω σε κάποιο βωμό και είπε: «Θεοί, πάρτε ό,τι σας έταξα». Και οι θεοί, επειδή ήθελαν να τον εξαπατήσουν με τη σειρά τους, του έστειλαν όνειρο, παρακινώντας τον να πάει στο γιαλό· γιατί εκεί θα βρει χίλιες αττικές δραχμές. Και αυτός, γεμάτος χαρά, έφτασε τρέχοντας στην ακρογιαλιά. Εκεί λοιπόν, αφού έπεσε σε ληστές, απάχθηκε απ’ αυτούς και, αφού τον πούλησαν, έπιασε χίλιες δραχμές.

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

Ἔθος ἐστὶ τοῖς πλέουσιν ἐπάγεσθαι κύνας Μελιταίους καὶ πιθήκους πρὸς παραμυθίαν τοῦ πλοῦ. Καὶ δή τις πλεῖν μέλλων πίθηκον συνανήνεγκε. Γενομένων δὲ αὐτῶν κατὰ τὸ Σούνιον (ἐστὶ δὲ τοῦτο Ἀθηναίων ἀκρωτήριον) συνέβη χειμῶνα σφοδρὸν γενέσθαι. Περιτραπείσης δὲ τῆς νηὸς καὶ πάντων διακολυμβώντων καὶ ὁ πίθηκος ἐνήχετο. Δελφὶς δὲ θεασάμενος αὐτὸν καὶ οἰόμενος ἄνθρωπον εἶναι ὑπεξελθὼν διεκόμιζεν. Ὡς δὲ ἐγένετο κατὰ τὸν Πειραιᾶ, τὸν τῶν Ἀθηναίων λιμένα, ἐπυνθάνετο τοῦ πιθήκου, εἰ τὸ γένος Ἀθηναῖός ἐστι. Τοῦ δὲ εἰπόντος καὶ λαμπρῶν γε ἐνταῦθα τετυχηκέναι γονέων, ἐκ δευτέρου ἠρώτα αὐτόν, εἰ ἐπίσταται τὸν Πειραιᾶ. Καὶ ὃς ὑπολαβὼν αὐτὸν ἄνθρωπον λέγειν ἔφασκε καὶ φίλον αὐτοῦ εἶναι καὶ συνήθη. Καὶ ὁ δελφὶς ἀγανακτήσας κατὰ τῆς αὐτοῦ ψευδολογίας βαπτίζων αὐτὸν ἀπέπνιξεν.

Μύθος του Αισώπου

Μετάφραση

Είναι συνήθεια σ’ αυτούς που ταξιδεύουν να φέρνουν μαζί τους σκυλιά από τη Μάλτα για τους πιθήκους για διασκέδαση στο ταξίδι. Και κάποιος λοιπόν που επρόκειτο να ταξιδέψει έφερε μαζί του έναν πίθηκο. Και όταν έφτασαν στο Σούνιο (και αυτό είναι ακρωτήριο των Αθηναίων) συνέβη να γίνει σφοδρή κακοκαιρία. Και όταν ανατράπηκε η βάρκα και όλοι κολυμπούσαν και ο πίθηκος κολυμπούσε. Ένα όμως δελφίνι, όταν τον είδε, επειδή νόμισε ότι ήταν άνθρωπος, τον πήρε στην πλάτη και τον μετέφερε. Μόλις έφτασε στον Πειραιά, το λιμάνι των Αθηναίων, ζήτησε να μάθει από τον πίθηκο αν ήταν Αθηναίος στην καταγωγή· και όταν αυτό είπε ότι κατάγεται από επιφανείς γονείς από εκεί, για δεύτερη φορά τον ρώτησε αν γνωρίζει τον Πειραιά. Και αυτός, επειδή θεώρησε ότι αυτός εννοεί άνθρωπο, άρχισε να λέει ότι είναι και φίλος και μάλιστα στενός. Και το δελφίνι, επειδή αγανάκτησε από το ψέμα του, τον έπνιξε βυθίζοντάς τον στο νερό.

Ενότητα 2η

Ἐν Ἀθήναις τοὺς παῖδας μετ’ ἐπιμελείας διδάσκουσι καὶ νουθετοῦσι. Πρῶτον μὲν καὶ τροφὸς καὶ μήτηρ καὶ παιδαγωγὸς καὶ αὐτὸς ὁ πατὴρ ἐπιμελοῦνται ὅπως βέλτιστος γενήσεται ὁ παῖς, διδάσκοντες ὅτι τὸ μὲν δίκαιον, τὸ δὲ ἄδικον καὶ τόδε μὲν καλόν, τόδε δὲ αἰσχρόν ἐστι. Εἶτα δέ, ἐπειδὰν οἱ παῖδες εἰς ἡλικίαν ἔλθωσιν, οἱ γονεῖς εἰς διδασκάλων πέμπουσιν, ἔνθα οἱ μὲν γραμματισταὶ ἐπιμελοῦνται ὅπως γράμματα μάθωσιν καὶ τὰ γεγραμμένα ἐννοῶσι, οἱ δὲ κιθαρισταὶ τῷ κιθαρίζειν ἡμερωτέρους αὐτοὺς ποιεῖν πειρῶνται καὶ τὰς τῶν παίδων ψυχὰς πρὸς τὸν ῥυθμὸν καὶ τὴν ἁρμονίαν οἰκειοῦσι. Ἔτι οἱ παῖδες ἐν γυμνασίοις καὶ παλαίστραις φοιτῶσιν, ἔνθα οἱ παιδοτρίβαι βελτίω τὰ σώματα αὐτῶν ποιοῦσι, ἵνα μὴ ἀναγκάζωνται ἀποδειλιᾶν διὰ τὴν τῶν σωμάτων πονηρίαν.

Ενότητα 3η

Ἀθηναῖοι, ὡς καὶ οἱ ἑτέρας πόλεις κατοικοῦντες, πολλὰ ἐν τῷ βίῳ ἐπιτηδεύουσι, ἵνα τὰ ἀναγκαῖα πορίζωνται: Ναυσικύδης ναύκληρος ὢν περὶ τὴν τοῦ σώματος τροφὴν ἑαυτῷ καὶ τοῖς οἰκείοις ἐσπούδαζε, τοῦτ’ αὐτὸ δ’ ἐποίουν Ξένων ὁ ἔμπορος καὶ Ξενοκλῆς ὁ κάπηλος. Πολύζηλος ἀπὸ ἀλφιτοποιίας ἑαυτὸν καὶ οἰκέτας ἔτρεφε, ἔτι δὲ πολλάκις τῇ πόλει ἐλειτούργει. Γλαύκων ὁ Χολαργεὺς ἐγεώργει καὶ βοῦς ἔτρεφε, Δημέας δὲ ἀπὸ χλαμυδουργίας διετρέφετο, Μεγαρέων δ’ οἱ πλεῖστοι ἀπὸ ἐξωμιδοποιίας. Οὐκ ὀλίγοι τῶν πολιτῶν τέχνην τινὰ ἐξεμάνθανον, οἷον τὴν τῶν λιθοξόων, κεραμέων, τεκτόνων, κυτοτόμων, καὶ πλεῖστα ἐπιτήδεια τῷ βίῳ ἐξειργάζοντο.

Ενότητα 4η

Πλέομεν ὅσον τριακοσίους σταδίους καὶ νήσῳ μικρᾷ καὶ ἐρήμῃ προσφερόμεθα. Μείναντες δὲ ἡμέρας ἐν τῇ νήσῳ πέντε, τῇ ἕκτῃ ἐξορμῶμεν καὶ τῇ ὀγδόῃ καθορῶμεν ἀνθρώπους πολλοὺς ἐπὶ τοῦ πελάγους διαθέοντας, ἅπαντα ἡμῖν προσεοικότας καὶ τὰ σώματα καὶ τὰ μεγέθη, πλὴν τῶν ποδῶν μόνων· ταῦτα γὰρ φέλλινα ἔχουσιν· ἀφ’ οὗ δή, οἶμαι, καὶ καλοῦνται Φελλόποδες. Θαυμάζομεν οὖν ὁρῶντες οὐ βαπτιζομένους, ἀλλὰ ὑπερέχοντας τῶν κυμάτων καὶ ἀδεῶς ὁδοιποροῦντας. Οἱ δὲ καὶ προσέρχονται καὶ ἀσπάζονται ἡμᾶς ἑλληνικῇ φωνῇ λέγουσί τε εἰς Φελλὼ τὴν αὑτῶν πατρίδα ἐπείγεσθαι. Μέχρι μὲν οὖν τινος συνοδοιποροῦσι ἡμῖν παραθέοντες, εἶτα ἀποτρεπόμενοι τῆς ὁδοῦ βαδίζουσιν εὔπλοιαν ἡμῖν ἐπευχόμενοι.

Ενότητα 5η

Τῶν Ἀθήνησι προεστηκότων ἔλεγόν τινες ὡς γιγνώσκουσι μὲν τὸ δίκαιον, διὰ δὲ τὴν τοῦ πλήθους πενίαν ἀναγκάζονται ἀδικώτεροι εἶναι περὶ τὰς πόλεις. Εκ τούτου ἐπεχείρησα σκοπεῖν εἴ πῃ δύναιντ’ ἂν οἱ πολῖται διατρέφεσθαι ἐκ τῆς ἑαυτῶν. Τοῦτο μὲν οὖν ἀνεφαίνετό μοι ὅτι ἡ χώρα πέφυκεν οἵα πλείστας προσόδους παρέχεσθαι. Αἱ μὲν γὰρ ὧραι ἐνθάδε πρᾳόταταί εἰσιν· ἃ δὲ πολλαχοῦ οὐδὲ βλαστάνει ἐνθάδε καρποφορεῖ. Ὣσπερ δὲ ἡ γῆ, οὕτω καὶ ἡ περὶ τὴν χώραν θάλαττα παμφορωτάτη ἐστίν. Καὶ μὴν ὅσαπερ οἱ θεοὶ ἐν ταῖς ὥραις ἀγαθὰ παρέχουσι, καὶ ταῦτα πάντα ἐνταῦθα πρῳαίτα τα μὲν ἄρχεται, ὀψιαίτατα δὲ λήγει. Πρὸς τούτοις καὶ ἀίδια ἀγαθὰ ἔχει ἡ χώρα. Πέφυκε μὲν γὰρ λίθος ἐν αὐτῇ ἄφθονος, ἐξ οὗ κάλλιστοι μὲν ναοί, κάλλιστοι δὲ βωμοὶ γίγνονται, εὐπρεπέστατα δὲ θεοῖς ἀγάλματα. Ἔστι δὲ καὶ γῆ ἣ σπειρομένη μὲν οὐ φέρει καρπόν , ὀρυττομένη δὲ πολλαπλασίους τρέφει ἢ εἰ σῖτον ἔφερε. Καὶ μήν ὑπάργυρός ἐστι.

Ενότητα 6η

Ελαφος εὐμεγέθης ὥρᾳ θέρους διψῶν παραγίνεται ἐπί τινα πηγὴν διαυγῆ καὶ βαθεῖαν καὶ πιὼν ὅσον ἤθελεν προσεῖχεν τῇ τοῦ σώματος ἰδέᾳ. Καὶ μάλιστα μὲν ἐπῄνει τὴν φύσιν τῶν κεράτων ὡς κόσμος εἴη παντὶ τῷ σώματι. ῎Εψεγεν δὲ τὴν τῶν σκελῶν λεπτότητα ὡς οὐχ οἵων τε ὄντων φέρειν πᾶν τὸ βάρος.᾽Εν ᾧ δὲ πρὸς τούτοις ἦν, ὑλακή τε κυνῶν αἰφνιδίως ἀκούεται καὶ κυνηγέται πλησίον. ῾Ο δὲ πρὸς φυγὴν ὥρμα καὶ μέχρις ὅπου διὰ πεδίου ἐποιεῖτο τὸν δρόμον, ἐσῴζετο ὑπὸ τῆς ὠκύτητος τῶν σκελῶν.᾽Επεὶ δὲ εἰς πυκνὴν καὶ δασεῖαν ὕλην ἐνέπεσεν,ἐμπλακέντων αὐτῷ τῶν κεράτων ἑάλω, πείρᾳ μαθὼν ὅτι ἄρα ἄδικος ἦν τῶν ἰδίων κριτὴς ψέγων μὲν τὰ σῴζοντα, ἐπαινῶν δὲ τὰ προδόντα αὑτόν.

Ενότητα 7η

Ἀλέξανδρος δὲ ὡς ἐς Γόρδιον παρῆλθε, πόθος λαμβάνει αὐτὸν τὴν ἅμαξαν ἰδεῖν τὴν Γορδίου καὶ τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης τὸν δεσμόν. Πρὸς δὲ δὴ ἄλλοις καὶ τόδε περὶ τῆς ἁμάξης ἐμυθεύετο, ὅστις λύσειε τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης τὸν δεσμόν, τοῦτον χρῆναι ἄρξαι τῆς Ἀσίας. Ἦν δὲ ὁ δεσμὸς ἐκ φλοιοῦ κρανίας καὶ τούτου οὔτε τέλος οὔτε ἀρχὴ ἐφαίνετο. Ἀλέξανδρος δὲ ὡς ἀπόρως μὲν εἶχεν ἐξευρεῖν λύσιν τοῦ δεσμοῦ, ἄλυτον δὲ περιιδεῖν οὐκ ἤθελε, μή τινα καὶ τοῦτο ἐς τοὺς πολλοὺς κίνησιν ἐργάσηται, παίσας τῷ ξίφει διέκοψε τὸν δεσμὸν καὶ λελύσθαι ἔφη. Ἀπηλλάγη δ’ οὖν ἀπὸ τῆς ἁμάξης αὐτός τε καὶ οἱ ἀμφ' αὐτὸν ὡς τοῦ λογίου τοῦ ἐπὶ τῇ λύσει τοῦ δεσμοῦ ξυμβεβηκότος. Καὶ γὰρ καὶ τῆς νυκτὸς ἐκείνης βρονταί τε καὶ σέλας ἐξ οὐρανοῦ ἐπεσήμηναν· καὶ ἐπὶ τούτοις ἔθυε τῇ ὑστεραίᾳ Ἀλέξανδρος τοῖς φήνασι θεοῖς τά τε σημεῖα καὶ τοῦ δεσμοῦ τὴν λύσιν.

Ενότητα 8η ΖΗΝ.: Σὺ δέ, ὦ Καλλιδημίδη, πῶς ἀπέθανες; Ἐγὼ μὲν γὰρ παράσιτος ὢν Δεινίου πλέον τοῦ ἱκανοῦ ἐμφαγὼν ἀπεπνίγην.

ΚΑΛ.: Τὸ δὲ ἐμὸν παράδοξόν τι ἐγένετο. Οἶσθα γὰρ καὶ σύ που Πτοιόδωρον τὸν γέροντα;

ΖΗΝ.: Τὸν ἄτεκνον, τὸν πλούσιον;

ΚΑΛ.: Ἐκεῖνον αὐτὸν ἀεὶ ἐθεράπευον ὑπισχνούμενον ἐπ ' ἐμοὶ τεθνήξεσθαι. Ἐπεὶ δὲ ὑπὲρ τὸν Τιθωνὸν ὁ γέρων ἔζη, ἐπίτομόν τινα ὁδὸν ἐπὶ τὸν κλῆρον ἐξηῦρον· πριάμενος γὰρ φάρμακον ἀνέπεισα τὸν οἰνοχόον, ἐπειδὰν τάχιστα ὁ Πτοιόδωρος αἰτήσῃ πιεῖν, ἐμβαλόντα εἰς κύλικα ἕτοιμον ἔχειν αὐτὸ καὶ ἐπιδοῦναι αὐτῷ· εἰ δὲ τοῦτο ποιήσει, ἐλεύθερον ἐπωμοσάμην ἀφήσειν αὐτόν.

ΖΗΝ.: Τί οὖν ἐγένετο; Πάνυ γάρ τι παράδοξον ἐρεῖν ἔοικας.

ΚΑΛ.: Ἐπεὶ τοίνυν λουσάμενοι ἥκομεν, δύο δὴ ὁ μειρακίσκος κύλικας ἑτοίμους ἔχων οὐκ οἶδ’ ὅπως ἐμοὶ μὲν τὸ φάρμακον, Πτοιοδώρῳ δὲ τὸ ἀφάρμακτον ἔδωκεν· εἶτα ὁ μὲν ἔπινεν, ἐγὼ δὲ αὐτίκα μάλα ἐκτάδην ἐκείμην ὑποβολιμαῖος ἀντ' ἐκείνου νεκρός. Τί τοῦτο γελᾷς, ὦ Ζηνόφαντε; Καὶ μὴν οὐκ ἔδει γε ἑταίρῳ ἀνδρὶ ἐπιγελᾶν.

Ενότητα 9η

Ορῶν, ὦ Νικόκλεις, τιμῶντά σε τὸν τάφον τοῦ πατρὸς οὐ μόνον τῷ πλήθει καὶ τῷ κάλλει τῶν ἐπιφερομένων, ἀλλὰ καὶ χοροῖς καὶ μουσικῇ καὶ γυμνικοῖς ἀγῶσιν, ἡγησάμην Εὐαγόραν, εἴ τίς ἐστιν αἴσθησις τοῖς τετελευτηκόσιν περὶ τῶν ἐνθάδε γιγνομένων, χαίρειν ὁρῶντα τήν τε περὶ αὑτὸν ἐπιμέλειαν καὶ τὴν σὴν μεγαλοπρέπειαν. Πολὺ δ’ ἂν ἔτι πλείω χάριν ἔχοι, εἴ τις δυνηθείη περὶ τῶν ἐπιτηδευμάτων καὶ τῶν κινδύνων αὐτοῦ ἀξίως εἰπεῖν· εὑρήσομεν γὰρ τοὺς φιλοτίμους καὶ μεγαλοψύχους τῶν ἀνδρῶν πάντα ποιοῦντας ὅπως ἀθάνατον τὴν περὶ αὑτῶν μνήμην καταλείψουσιν. Τίς δ’ οὐκ ἂν ἀθυμήσειεν, ὅταν ὁρᾷ τοὺς μὲν περὶ τὰ Τρωϊκὰ γενομένους ὑμνουμένους, αὑτὸν δὲ προειδῇ, μηδ’ ἂν ὑπερβάλλῃ τὰς ἐκείνων ἀρετάς, μηδέποτε τοιούτων ἐπαίνων ἀξιωθησόμενον; Τούτων δ’ αἴτιος ὁ φθόνος· οὕτω γάρ τινες δυσκόλως πεφύκασιν, ὥσθ’ ἥδιον ἂν εὐλογουμένων ἀκούοιεν οὓς οὐκ ἴσασιν εἰ γεγόνασιν, ἢ τούτων ὑφ’ ὧν εὖ πεπονθότες αὐτοὶ τυγχάνουσιν.

Ενότητα 10η

Τοῦτο μὲν πολλῶν ἀκούω, ὡς πάντων κτημάτων κράτιστόν ἐστι φίλος σαφὴς καὶ ἀγαθός, παντὸς δὲ μᾶλλον ἐπιμέλονται οἱ πολλοὶ ἢ φίλων κτήσεως. Καὶ γὰρ οἰκίας καὶ ἀγροὺς καὶ ἀνδράποδα καὶ βοσκή-ματα καὶ σκεύη ἐπιμελῶς κτῶνται, φίλον δέ, ὃ μέγιστον ἀγαθὸν εἶναί φασιν, οὐχ ὅπως κτήσωνται φροντίζουσι. Καίτοι ποῖος ἵππος ἢ ποῖον ζεῦγος οὕτω χρήσιμον ὥσπερ ὁ χρηστὸς φίλος; Ποῖον δὲ ἀνδράποδον οὕτως εὔνουν καὶ παραμόνιμον; ῍Η ποῖον ἄλλο κτῆμα οὕτω πάγχρηστον; ῾Ο γὰρ ἀγαθὸς φίλος ἑαυτὸν τάττει πρὸς πᾶν τὸ ἐλλεῖπον τῷ φίλῳ καί, ἄν τέ τινα εὖ ποιῆσαι δέῃ, συνεπι-σχύει, ἄν τέ τις φόβος ταράττῃ, συμβοηθεῖ, καὶ εὖ μὲν πράττοντα πλεῖστα εὐφραίνει, σφαλλόμενον δὲ πλεῖστα ἐπανορθοῖ. ᾽Αλλ’ ὅμως ἔνιοι δένδρα μὲν πειρῶνται θεραπεύειν τοῦ καρποῦ ἕνεκεν, τοῦ δὲ παμφορωτάτου κτήματος, ὃ καλεῖται φίλος, ἀργῶς καὶ ἀνειμένως οἱ πλεῖστοι ἐπιμέλονται.

Ενότητα 11η

Ἵνα δὲ ἡ μάχη συνέβη καὶ ἔνθεν ὁρμηθεὶς ἐπέρασεν τὸν Ὑδάσπην ποταμὸν πόλεις ἔκτισεν Ἀλέξανδρος. Καὶ τὴν μὲν Νίκαιαν τῆς νίκης τῆς κατ' Ἰνδῶν ἐπώνυμον ὠνόμασε, τὴν δὲ Βουκεφάλαν ἐς τὸν ἵππου τοῦ Βουκεφάλα τὴν μνήμην, ὅς ἀπέθανεν αὐτοῦ ὑπό καύματος τὲ καὶ ἡλικίας καματηρὸς γενόμενος, πολλὰ δὲ πρόσθεν ξυγκαμῶν τὲ καὶ συγκινδυνεύσας Ἀλεξάνδρῳ, ἀναβαινόμενός τε πρὸς μόνου Ἀλεξάνδρου, ὅτι τοὺς ἄλλους πάντας ἀπηξίου ἀμβάτας, καὶ μεγέθει μέγας καὶ τῷ θυμῷ γενναῖος. Σημεῖον δὲ οἱ ἦν βοός κεφαλὴ ἐγκεχαραγμένη, ἐφ' ὅτῳ καὶ τὸ ὄνομα τοῦτο λέγουσιν ὅτι ἔφερεν οἱ δὲ λέγουσιν ὅτι λευκὸν σῆμα εἶχεν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς, μέλας ὤν αὐτός, ἐς βοὸς κεφαλὴν μάλιστα εἰκασμένον. Οὗτος ὁ ἵππος ἐν τῇ Οὐξίων χώρα ἀφανὴς ἐγένετο Ἀλεξάνδρῳ, καὶ Ἀλέξανδρος προεκήρυξεν ἀνὰ τὴν χώραν πάντας ἀποκτενεῖν Οὐξίους, εἰ μὴ ἀπάξουσιν αὐτῷ τὸν ἵππον. Τοσῆδε γὰρ σπουδὴ Ἀλεξάνδρῳ ἀμφ’ αὐτὸν ἦν.

Ενότητα 12η

Ἐν δὲ δὴ τῇ Ἀτλαντίδι νήσῳ μεγάλη συνέστη καὶ θαυμαστὴ δύναμις βασιλέων, κρατοῦσα μὲν ἁπάσης τῆς νήσου, πολλῶν δὲ ἄλλων νήσων καὶ μερῶν τῆς ἠπείρου. Αὕτη δὴ πᾶσα συναθροισθεῖσα εἰς ἕν ἡ δύναμις τὸν τε παρ' ὑμῖν καὶ τὸν παρ' ἡμῖν καὶ τὸν ἐντὸς τοῦ στόματος πάντα τόπον μιᾷ ποτὲ ἐπεχείρησεν ὁρμῇ δουλοῦσθαι. Τότε οὖν ὑμῶν, ὦ Σόλων, τῆς πόλεως ἡ δύναμις εἰς ἅπαντας ἀνθρώπους διαφανής ἀρετῇ τὲ καὶ ῥώμῃ ἐγένετο· πάντων γὰρ προέστη εὐψυχία καὶ τέχναις ὅσαι κατὰ πόλεμον ἐπὶ τοὺς ἐσχάτους ἀφικομένη κινδύνους, καὶ κρατήσασα μὲν τῶν ἐπιόντων τρόπαιον ἔστησε, τοὺς δὲ μήπω δεδουλωμένους διεκώλυσε δουλωθῆναι, τοὺς δ’ ἄλλους ἀφθόνως ἅπαντας ἠλευθέρωσεν. Ὑστέρῳ δὲ χρόνῳ σεισμῶν ἐξαισίων καὶ κατακλυσμῶν γενομένων, ἡ Ἀτλαντίς νῆσος κατὰ τῆς θαλάττης δῦσα ἠφανίσθη· διὸ καὶ νῦν ἄπορον καὶ ἀδιερεύνητον γέγονεν τοὐκεῖ πέλαγος.

Ενότητα 13η

Διονυσίου τυραννοῦντος Φιντίας τις Πυθαγόρειος ἐπιβεβουλευκὼς τῷ τυράννῳ, μέλλων δὲ τῆς τιμωρίας τυγχάνειν, ᾐτήσατο παρὰ τοῦ Διονυσίου χρόνον εἰς τὸ πρότερον ἅ βούλεται διοικῆσαι δώσειν δ’ ἔφησεν ἐγγυητήν τῶν φίλων ἕνα. Τοῦ δὲ δυνάστου θαυμάσαντος, εἰ τοιοῦτός ἐστι φίλος ὅς ἑαυτὸν εἰς τὴν εἱρκτήν ἄντ' ἐκείνου παραδώσει, προεκαλέσατό τινα τῶν γνωρίμων ὁ Φιντίας, Δάμωνα ὄνομα, Πυθαγόρειον φιλόσοφον, ὅς ἔγγυος εὐθὺς ἐγενήθη. Τινὲς μέν οὖν ἐπῄνουν τὴν ὑπερβολήν τῆς πρὸς τοὺς φίλους εὐνοίας, τινὲς δὲ τοῦ ἐγγύου προπέτειαν καὶ μανίαν κατεγίνωσκον. Πρὸς δὲ τὴν τεταγμένην ὥραν ἅπας ὁ δῆμος συνέδραμεν, καραδοκῶν εἰ φυλάξει τὴν πίστιν Φιντίας. Ἤδη δὲ τῆς ὥρας συγκλειούσης Φιντίας ἀνελπίστως ἐπὶ τῆς ἐσχάτης τοῦ χρόνου ῥοπῆς δρομαῖος ἦλθε. Θαυμάσας οὖν ὁ Διονύσιος ἀπέλυσεν τῆς τιμωρίας τὸν ἐγκαλούμενον καὶ παρεκάλεσε τοὺς ἄνδρας τρίτον ἑαυτὸν εἰς τὴν φιλίαν προσλαβέσθαι.

Ενότητα 14η

Λέων κατεμέμφετο Προμηθέα πολλάκις, ὅτι μέγαν αὐτὸν ἔπλασεν καὶ καλὸν καὶ τῶν ἄλλων θηρίων δυνατώτερον∙ «τοιοῦτος δὲ ὤν», ἔφασκε, «τὸν ἀλεκτρυόνα φοβοῦμαι». Καὶ ὁ Προμηθεὺς ἔφη: «Τί με μάτην αἰτιᾷ; Τὰ γὰρ ἐμά πάντα ἔχεις, ὅσα πλάττειν ἐδυνάμην∙ ἡ δέ σου ψυχὴ πρὸς τοῦτο μόνον μαλθακή ἐστί». Ἔκλαιεν οὖν ἑαυτὸν ὁ λέων καὶ τῆς δειλίας κατεμέμφετο καὶ τέλος ἀποθανεῖν ἤθελεν. Οὕτω δὲ γνώμης ἔχων ἐλέφαντι περιτυγχάνει καὶ ὁρῶν διαπαντὸς τὰ ὦτα κινοῦντα, «Τί πάσχεις», ἔφη, «καὶ τί ποτε οὐδὲ μικρὸν ἀτρεμεῖ σου τὸ οὗς;» Καὶ ὁ ἐλέφας κατὰ τύχην περιπτάντος αὐτῷ κώνωπος, «Ὁρᾶς», ἔφη, «τοῦτο τὸ βραχύ, τὸ βομβοῦν; Ἢν εἰσδύνῃ μου τῇ τῆς ἀκοῆς ὁδῷ, τέθνηκα». Καὶ ὁ λέων, «Τί οὖν ἔτι ἀποθνήσκειν», ἔφη, « με δεῖ τοσοῦτον ὄντα καὶ ἐλέφαντος εὐτυχέστερον, ὅσον κρείττων κώνωπος ὁ ἀλεκτρυών;»

Ενότητα 15η

Γαλάτεια ἡ Εὐρυτίου τοῦ Σπάρτωνος συνεζύγη ἐν Φαιστῷ τῆς Κρήτης Λάμπρῳ τῷ Πανδίονος, ἀνδρὶ τὰ μὲν εἰς γένος εὖ ἔχοντι, βίου δὲ ἐνδεεῖ. Οὗτος, ἐπειδὴ ἐγκύμων ἦν ἡ Γαλάτεια, ηὔξατο μὲν ἄρρενα γενέσθαι αὐτῷ παῖδα, προηγόρευσε δὲ τῇ γυναικί, ἐὰν γεννήσῃ κόρην, ἀφανίσαι. Τῇ δὲ Γαλατείᾳ θυγάτηρ ἐγένετο. Καὶ κατοικτείρασα τὸ βρέφος καὶ τὴν ἐρημίαν τοῦ οἴκου λογισαμένη ἐψεύσατο τὸν Λάμπρον ἄρρεν λέγουσα τεκεῖν καὶ ἐξέτρεφεν ὡς παῖδα κοῦρον ὀνομάσασα Λεύκιππον. Ἐπεί δὲ ηὔξετο ἡ κόρη καὶ ἐγένετο ἄφατόν τι κάλλος, δείσασα τὸν Λάμπρον ἡ Γαλάτεια, κατέφυγεν εἰς τὸ τῆς Λητοῦς ἱερὸν καὶ πλεῖστα τὴν θεὸν ἱκέτευσεν, εἴ πως αὐτῇ κόρος ἡ παῖς ἀντὶ θυγατρὸς δύναιτο γενέσθαι. Ἡ δὲ Λητὼ συνεχῶς ὀδυρομένην καὶ ἱκετεύουσαν ᾤκτειρε τὴν Γαλάτειαν καὶ μετέβαλε τὴν φύσιν τῆς παιδὸς εἰς κόρον. Ταύτης ἔτι μέμνηνται τῆς μεταβολῆς Φαίστιοι καὶ τὴν ἑορτὴν Ἐκδύσια καλοῦσιν, ἐπεί τὸν πέπλον ἡ παῖς ἐξέδυ.

Ενότητα 16η

Ενότητα 17η

Ὁ καρκῖνος τῆς σαρκὸς ἐπιθυμεῖ τοῦ ὀστρέου∙ ἀλλὰ δυσάλωτος ἡ ἄγρα αὐτῷ διὰ τὴν περιβολὴν τοῦ ὀστράκου γίνεται. Ἀρραγεῖ γὰρ ἑρκίῳ τὸ ἁπαλὸν τῆς σαρκὸς ἡ φύσις κατησφαλίσατο. Διὸ καὶ ὀστρακόδερμον προσηγόρευται. Καὶ ἐπειδὴ δυὸ κοιλότητες ἀκριβῶς ἀλλήλαις προσηρμοσμέναι τὸ ὄστρεον περιπτύσσονται, ἀναγκαίως ἄπρακτοί εἰσιν αἱ χηλαὶ τοῦ καρκίνου. Τί οὖν ποιεῖ; Ὅταν ἴδῃ ἐν ἀπηνέμοις χωρίοις μεθ' ἡδονῆς διαθαλπόμενον, καὶ πρὸς τὴν ἀκτῖνα τοῦ ἡλίου τὰς πτυχάς ἑαυτοῦ διαπλώσαντα, τότε δὴ λάθρα ψηφῖδα παρεμβαλών, διακωλύει τὴν σύμπτυξιν, καὶ εὑρίσκεται τὸ ἐλλεῖπον τῆς δυνάμεως διὰ τῆς ἐπινοίας περιεχόμενος. [...] Ἐγὼ δέ σε βούλομαι τὸ ποριστικὸν καὶ εὐμήχανον τῶν καρκίνων ζηλοῦντα, τῆς βλάβης τῶν πλησίον ἀπέχεσθαι. Τοιοῦτός ἐστιν ὁ πρὸς τὸν ἀδελφὸν πορευόμενος δόλῳ, καὶ ταῖς τῶν πλησίον ἀκαιρίαις ἐπιτιθέμενος, καὶ ταῖς ἀλλοτρίαις συμφοραῖς ἐντρυφῶν.

Ενότητα 18η

Ξυλευόμενός τις παρὰ τινα ποταμὸν τὸν πέλεκυν ἀπέβαλε. Τοῦ δὲ ρεύματος παρασύραντος αὐτὸν ὠδύρετο, μέχρις οὗ ὁ Ἑρμῆς ἐλεήσας αὐτὸν ἧκε. Καὶ μαθών παρ' αὐτοῦ τὴν αἰτίαν, δι' ἥν ἔκλαιε, τὸ μὲν πρῶτον καταβάς χρυσοῦν αὐτῷ πέλεκυν ἀνήνεγκε καὶ ἐπυνθάνετο, εἰ οὗτος αὐτοῦ εἴη. Τοῦ δὲ εἰπόντος μὴ τοῦτον εἶναι, ἀργυροῦν ἀνήνεγκε καὶ ἠρώτα, εἰ τοῦτον ἀπέβαλεν. Ἀρνησαμένου δὲ καὶ τοῦτον τὸ τρίτον τὴν ἰδὶαν ἀξίνην αὐτῷ ἐκόμισε. Τοῦ δὲ ἐπιγνόντος ἀποδεξάμενος αὐτοῦ τὴν δικαιοσύνην πάσας αὐτῷ ἐχαρίσατο. Καὶ ὃς παραγενόμενος πρὸς τοὺς ἑταίρους τὰ γεγενημένα αὐτοῖς διηγήσατο. Τῶν δὲ τις ἀναλαβών πέλεκυν παρεγένετο ἐπὶ τὸν αὐτὸν ποταμὸν καὶ ξυλευόμενος ἐπίτηδες τὴν ἀξίνην εἰς τὰς δίνας ἀφῆκε, καθεζόμενός τε ἔκλαιε. Ἑρμοῦ δὲ ἐπιφανέντος καὶ πυνθανομένου, τί τὸ συμβεβηκὸς εἴη, ἔλεγε τὴν τοῦ πελέκεως ἀπώλειαν. Τοῦ δὲ χρυσοῦν αὐτῷ ἀνενεγκόντος καὶ διερωτῶντος, εἰ τοῦτον ἀπολώλεκεν, ὑπὸ τοῦ κέρδους ἐξαφθείς ἔφασκεν αὐτὸν εἶναι. Καὶ ὁ θεὸς αὐτῷ οὐκ ἐχαρίσατο, ἀλλ' οὐδὲ τὸν ἴδιον πέλεκυν ἀποκατέστησεν.