• Για τον Αρριανό Κατέβασε σύντομο βιογραφικό για μαθητική χρήση:

• Για την κρανιά εδώ ή εδώ

• Λεξικά νέας ελληνικής: για απλή αναζήτηση / για σύνθετη αναζήτηση

• Bασικό λεξικό της αρχαίας

• Λεξικό της αρχαίας Liddell & Scott

• Λεξικό αρχαίας, σχολικό εγχειρίδιο

• Κατάλογος ανωμάλων ρημάτων

 

Συμπληρωματικό υλικό για τον συγγραφέα και το έργο του

Ο Λεύκιος Φλάβιος Αρριανός γεννήθηκε γύρω στο 95 μ.Χ. στη Νικομήδεια της Βιθυνίας. Καταγόταν από πλούσια αριστοκρατική οικογένεια και ήταν Ρωμαίος πολίτης. Στοιχεία για τον βίο του αντλούμε από το έργο του (απαράμιλλη πηγή αυτοβιογραφικών στοιχείων είναι ο Κυνηγετικός), από τον Δίωνα τον Κάσσιο, από τον Φώτιο και άλλους συγγραφείς. Ο Αρριανός σπούδασε κοντά στον στωικό φιλόσοφο Επίκτητο και διέσωσε το έργο του δασκάλου του εκδίδοντας τις σημειώσεις που είχε κρατήσει (Ἐπικτήτου Διατριβαί και Ἐγχειρίδιον). Εκτός από τις λογοτεχνικές και συγγραφικές ενασχολήσεις, ανέπτυξε πολιτική δραστηριότητα και έφτασε μέχρι το αξίωμα του υπάτου.

Σύμφωνα με επιγραφικές μαρτυρίες, έμεινε στην Καππαδοκία έως τον θάνατο του Αδριανού και στη συνέχεια πήγε στην Αθήνα, όπου έλαβε γύρω στο 145/146 τον τίτλο του επώνυμου άρχοντα. Είναι άγνωστη η ακριβής χρονολογία του θανάτου του, όμως από τον Φώτιο και το λεξικό Σούδα πληροφορούμαστε ότι ζούσε έως τη βασιλεία του Μάρκου Αυρηλίου. Το έργο του περιλαμβάνει τον Κυνηγετικό, την Ἰνδική συγγραφή, τον Περίπλουν τοῦ Εὐξείνου Πόντου, την Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασιν κ.ά.

 

 

 

Λεξιλογικός Πίνακας

ζευγνύω (και ζεύγνυμι) [= δένω μαζί με κάτι άλλο, ζευγαρώνω, ζεύω]
θ. ζευγ-, ζυγ-
[στο κείμενο συναντήσατε τον τύπο ζυγοῦ]

 

Για να βρεις τη σημασία των λέξεων του Λεξιλογικού Πίνακα πήγαινε στο λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα ή χρησιμοποίησε τους παρακάτω δεσμούς:

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

Χρησιμοποίησε το σύμβολο * πριν ή μετά από το -ζευγ ή -ζυγ, π.χ *ζευ* *ζυγ*, για να βρεις τις παράγωγες και σύνθετες λέξεις, καθώς και τη σημασία τους. Χρησιμοποιώντας τη σύνθετη αναζήτηση μπορείς να βρεις μόνο επίθετα ή μόνο ρήματα κ.τ.λ...

 

Όσες λέξεις δεν ξέρεις τι σημαίνουν πάτα το καλαθάκι που βρίσκεται αριστερά της λέξης. Αφού τις συγκεντρώσεις όλες πάτα το καλαθάκι που βρίσκεται δεξιά από το πλαίσιο αναζήτησης. Αντίγραψέ τες σ' ένα έγγραφο του Word ή του OpenOffice. Μελέτησε προσεκτικά τα παραδείγματα.

 

Ασκήσεις

 

Σχολικού βιβλίου

• Να γράψετε τι δηλώνουν σε σχέση με όσα διδαχτήκατε στις προηγούμενες Ενότητες (πρόσωπο που ενεργεί, κατάσταση κτλ.) τα παράγωγα ουσιαστικά του ρ. ζεύγνυμι:
• 2. Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της αριστερής στήλης με τις κατάλληλες από τη δεξιά στήλη
• 3. Να γράψετε λέξεις της α.ε. από τον Λεξιλογικό Πίνακα που αντιστοιχούν στους ορισμούς που δίνονται
• 4. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω φράσεων με την κατάλληλη λέξη από αυτές που δίνονται στο πλαίσιο

Πρόσθετες ασκήσεις

• Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις με τις συνώνυμές τους.
• Αντιστοίχισε τις λέξεις με τις αντώνυμές τους.
• Να συμπληρώσετε τα κενά με την κατάλληλη λέξη

Κατέβασε τις πρόσθετες ασκήσεις σε αρχείο

• Άσκηση ομόρριζων, © Κωνσταντίνα Σάιτ
• Άσκηση σύνθετων, © Κωνσταντίνα Σάιτ

 

 

Παραγωγή ουσιαστικών

 

Παραγωγή ουσιαστικών από ρήματα (β′ μέρος)

 

Ουσιαστικά που δηλώνουν όργανο ή μέσο

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

Ουσιαστικά που δηλώνουν τόπο

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

 

 

ασκήσεις

 

• Να σχηματίσετε παράγωγα ουσιαστικά που να φανερώνουν όργανο ή μέσο από τα παρακάτω ρήματα:
• Να σχηματίσετε από τα παρακάτω ρήματα παράγωγα ουσιαστικά που να φανερώνουν τόπο
• Να αντιστοιχίσετε τα ρήματα της στήλης Α′ με τα παράγωγα ουσιαστικά τους στη στήλη Β′ και να γράψετε δίπλα στο καθένα τι δηλώνει:

Πρόσθετες ασκήσεις

• Δωμάτιο απόδρασης: ομόρριζα/, ετυμολογικά, © Κωνσταντίνα Σάιτ

 

 

 

1. Η αύξηση

2. Οριστική παρατατικού ρήματος εἰμί

3. Οριστική παρατατικού και αορίστου ενεργητικής φωνής βαρύτονων ρημάτων

4. Οριστική αορίστου ενεργητικής φωνής αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων

 

1. Η αύξηση

 

Τα ρήματα στην οριστική των ιστορικών χρόνων, δηλ. του παρατατικού, του αορίστου και του υπερσυντελίκου, παίρνουν στην αρχή του θέματος αύξηση, η οποία δηλώνει το παρελθόν. Υπάρχουν δύο είδη αύξησης: η συλλαβική και η χρονική.

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

 

 

2. Οριστική παρατατικού ρήματος εἰμί

 

Ο παρατατικός, όπως και στη ν.ε., είναι ο ιστορικός χρόνος που δηλώνει ότι μια πράξη γινόταν διαρκώς ή επανειλημμένα στο παρελθόν.
Το ρ. εἰμί κλίνεται στην οριστική του παρατατικού ως εξής (να συμπληρώσετε τους τύπους των προσωπικών αντωνυμιών που λείπουν):

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

3. Οριστική παρατατικού και αορίστου ενεργητικής φωνής βαρύτονων ρημάτων 

 

Σε αυτή την Ενότητα θα διδαχτείτε τον σχηματισμό της οριστικής έγκλισης του παρατατικού και του αορίστου ενεργητικής φωνής των βαρύτονων ρημάτων.

 

Σχηματισμός οριστικής παρατατικού ε.φ.

 

 

Σχηματισμός οριστικής αορίστου ε.φ.

 

Κλίση

 

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

Να υπογραμμίσετε στο κείμενο της Ενότητας τα ρήματα που έχουν καταλήξεις παρατατικού και αορίστου ίδιες με αυτές της ν.ε. (π.χ. έδενες, έδεσα).

 

4. Οριστική αορίστου ενεργητικής φωνής αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων

 

Ισχύουν όσα διδαχτήκατε στην προηγούμενη Ενότητα για τη συγχώνευση του άφωνου χαρακτήρα του ρήματος με τον χρονικό χαρακτήρα -σ- στον μέλλοντα:

 

 

 

Ασκήσεις

 

Σχολικού βιβλίου

1. Να συμπληρώσετε τον κατάλληλο τύπο οριστικής παρατατικού του ρήματος εἰμὶ στις παρακάτω φράσεις
2. Να γράψετε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων στον αντίστοιχο τύπο του παρατατικού
3. Να μεταφέρετε τις ακόλουθες φράσεις στην α.ε.:
4. Να συμπληρώσετε τους αντίστοιχους τύπους των άλλων χρόνων
5. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων
6. Συμπληρώνοντας τις λέξεις που ζητούνται στα αντίστοιχα τετραγωνίδια θα σχηματιστεί στην έγχρωμη στήλη το όνομα της συζύγου του Περικλή.

Πρόσθετες ασκήσεις

Για τον παρατατικό

1. Βρες στο κείμενο τις 18 λέξεις που είναι τύποι του παρατατικού.
2. Άσκηση κατανόησης της θεωρίας για τον σχηματισμό του παρατατικού
3. 1η άσκηση για τον σχηματισμό ρημάτων στον παρατατικό Ενεργ. Φ.
4. 2η άσκηση για τον σχηματισμό ρημάτων στον παρατατικό Ενεργ. Φ.
5. 3η άσκηση για τον σχηματισμό ρημάτων τον παρατατικό Ενεργ. Φ.
6. 4η άσκηση για τον σχηματισμό ρημάτων στον παρατατικό Ενεργ. Φ.
7. Άσκηση σωστού λάθους στον σχηματισμό του παρατατικού ενεργ. φ. στα α.ε.
8. Άσκηση σωστού λάθους στον σχηματισμό του παρατατικού και του αόριστου ενεργ. φ. στα α.ε. © Μαρία Σκαρλάτου
9. Κλίνε στα α.ε. τον παρατατικό του ρήματος πλέκω, συγκρίνοντάς τον με τα ν.ε.
10. Κλίνε τον παρατατικό ενεργητικής του ρ. γράφω
11. Κλίνε τον παρατατικό ενεργητικής του ρ. βλάπτω
12. Κλίνε τον παρατατικό ενεργητικής του ρ. διώκω
13. Κλίνε τον παρατατικό ενεργητικής των ρ. ἀκούω, καταγράφω, θύω, διώκω © Μαρία Σκαρλάτου

 

Πρόσθετες ασκήσεις

για τον αόριστο

1. Κλίνε στα α.ε. τον αόριστο του ρ. πλέκω, συγκρίνοντάς τον με τα ν.ε.
2. Κλίνε τον αόριστο ενεργητικής των ρ. ἀκούω, καταγράφω, θύω, διώκω © Μαρία Σκαρλάτου
3. Βρες στο κείμενο τις 17 λέξεις που είναι τύποι του αόριστου.
4. Να συμπληρώσεις τα κενά με τύπους του αόριστου του ρ. γράφω επιλέγοντας το σωστό πρόσωπο
5. 1η άσκηση για τον σχηματισμό ρημάτων στον Αόριστο
6. 2η άσκηση για τον σχηματισμό ρημάτων στον Αόριστο
7. 3η άσκηση για τον σχηματισμό ρημάτων στον Αόριστο
8. 4η άσκηση για τον σχηματισμό ρημάτων στον Αόριστο
9. 1η Άσκηση για τον σχηματισμό ρημάτων στον Παρατατικό, τον Μέλλοντα και τον Αόριστο
10. 2η Άσκηση για τον σχηματισμό ρημάτων στον Παρατατικό, τον Μέλλοντα και τον Αόριστο
11. 3η Άσκηση για τον Ενεστώτα, τον Παρατατικό, τον Μέλλοντα και τον Αόριστο (αντικαταστάσεις)
12. 4η Άσκηση για τον Παρατατικό, τον Μέλλοντα και τον Αόριστο (προτάσεις)
13. Άσκηση για τη διάκριση του παρατατικού από τον αόριστο © Εύη Διαμαντίδου, φιλόλογος-γλωσσολόγος

Διαγωνίσματα

• Διαγώνισμα στις ενότητες 5, 6, 7

 

Ο Πλούταρχος, ο οποίος συνέγραψε τη βιογραφία του Αλεξάνδρου, παραθέτει δύο εκδοχές σχετικά με τη λύση του γόρδιου δεσμού.

 

Οἱ μὲν οὖν πολλοί φασι, τῶν δεσμῶν τυφλὰς ἐχόντων τὰς ἀρχὰς καὶ δι' ἀλλήλων πολλάκις σκολιοῖς ἑλιγμοῖς ὑποφερομένων, τὸν Ἀλέξανδρον ἀμηχανοῦντα λῦσαι, διατεμεῖν τῇ μαχαίρᾳ τὸ σύναμμα, καὶ πολλὰς ἐξ αὐτοῦ κοπέντος ἀρχὰς φανῆναι. Ἀριστόβουλος δὲ καὶ πάνυ λέγει ῥᾳδίαν αὐτῷ γενέσθαι τὴν λύσιν, ἐξελόντι τοῦ ῥυμοῦ τὸν ἕστορα καλούμενον, ᾧ συνείχετο τὸ ζυγόδεσμον, εἶθ' οὕτως ὑφελκύσαντι τὸν ζυγόν.

 

Πλούταρχος, Ἀλέξανδρος 18.3-4

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

 

 

Ερώτηση

 

Ποιες εκδοχές καταγράφει ο Πλούταρχος σχετικά με τη λύση του γόρδιου δεσμού και ποια συμφωνεί με την άποψη του Αρριανού, όπως παρουσιάζεται στο κείμενο της Ενότητας;

 

Συμπληρωματικό κείμενο

 

Μετὰ ταῦτα Πισιδῶν τε τοὺς ἀντιστάντας ᾕρει καὶ Φρυγίαν ἐχειροῦτο· καὶ Γόρδιον πόλιν, ἑστίαν Μίδου τοῦ παλαιοῦ γενέσθαι λεγομένην, παραλαβών, τὴν θρυλουμένην ἅμαξαν εἶδε, φλοιῷ κρανείας ἐνδεδεμένην, καὶ λόγον ἐπ’ αὐτῇ πιστευόμενον ὑπὸ τῶν βαρβάρων ἤκουσεν, ὡς τῷ λύσαντι τὸν δεσμὸν εἵμαρται βασιλεῖ γενέσθαι τῆς οἰκουμένης. οἱ μὲν οὖν πολλοί φασι, τῶν δεσμῶν τυφλὰς ἐχόντων τὰς ἀρχὰς καὶ δι’ ἀλλήλων πολλάκις σκολιοῖς ἑλιγμοῖς ὑποφερομένων, τὸν Ἀλέξανδρον ἀμηχανοῦντα λῦσαι, διατεμεῖν τῇ μαχαίρᾳ τὸ σύναμμα, καὶ πολλὰς ἐξ αὐτοῦ κοπέντος ἀρχὰς φανῆναι. Ἀριστόβουλος δὲ καὶ πάνυ λέγει ῥᾳδίαν αὐτῷ γενέσθαι τὴν λύσιν, ἐξελόντι τοῦ ῥυμοῦ τὸν ἕστορα καλούμενον, ᾧ συνείχετο τὸ ζυγόδεσμον, εἶθ’ οὕτως ὑφελκύσαντι τὸν ζυγόν.

 

Πλούταρχος, Αλέξανδρος 18.1-4