ΤΑ ΑΦΡΟΨΑΡΑ

Παλαμίδα

Η παλαμίδα

Η παλαμίδα είναι πελαγικό είδος ψαριού το οποίο ανήκει στην οικογένεια των Σκομβριδων και ζει στην Μεσόγειο και τον Ατλαντικό ωκεανό. Είναι πολύ νόστιμο και  περιζήτητο  ψάρι αρκεί να είναι φρέσκο.Έχει υδροδυναμικό και ατρακτοειδές σώμα. Το πτερύγιο στην ράχη της είναι συνήθως σκουρόχρωμο, ενώ τα υπόλοιπα πτερύγια ασημί. Η κοιλιά της είναι ασημί, η ράχη και οι πίσω πλευρές έχουν μεταλλικό μπλε χρώμα. Στη ράχη της φέρει πλάγιες γραμμές, οι οποίες έχουν μεγαλύτερη γωνία απ' ότι τα άλλα είδη του γένους. Το μήκος της φτάνει περίπου τα 90 εκατοστά και το μέγιστο βάρος της είναι 11 κιλά. Συνήθως έχει μήκος 50 εκατοστά.Οι ενήλικες παλαμίδες είναι πελαγικά ψάρια που σχηματίζουν κοπάδια. Τρέφονται με σαρδέλες  και άλλα μικρότερα ψάρια. Ψαρεύεται με συρτή , τσαπαρί και δίχτυα.Παστό γίνεται η περίφημη λακέρδα. Στη Σαμοθράκη οι παλαμίδες κατέχουν εξέχουσα θέση λόγω της νοστιμιάς τους.

 PALAMIDA

Λέγεται πως όταν πέσει σε δίχτυα και δεν μπορεί να περάσει  ορμάει και τα χτυπάει για να τα κόψει με αποτέλεσμα να σκάει και να τη βρίσκουν κάτω στον πυθμένα οι ψαράδες και ακόμα πως δεν τις πειράζει ο δυναμίτης. Το σίγουρο όμως είναι πως το ψάρι δεν πρέπει να το αφήνουμε να μπαγιατέψει, Όσο νόστιμο είναι φρέσκο τόσο επικίνδυνο είναι αν είναι μπαγιάτικο. Συνταγή για παλαμίδες στα γρήγορα: Κόβουμε σε φέτες την παλαμιδα μας και την πλένουμε καλά κατόπιν την βάζουμε σε χλιαρό νερό για 8 λεπτα και τη αποσύρουμε ακολούθως τη βάζουμε σε κρύο νερό για 7 λεπτά τις αφήνουμε να στεγνώσουν και  αφού τις αλατοπιπερώσουμε τις αλευρώνουμε . Βάζουμε ελαιόλαδο στο τηγάνι και το ζεσταινουμε σε χαμηλή φωτιά. Βάζουμε μέσα τις φέτες και τις αφήνουμε 3-4 λεπτά απο κάθε πλευρά  αν ειναι απο φρέσκο ψάρι. Το μπαγιάτικο καλό είναι να το αποφεύγουμε

Φρίσσα

Η Φρίσσα

Η φρίσσα είναι ένα όμορφο αφρόψαρο που μοιάζει με σαρδέλα αλλά πολύ μεγαλύτερη. Ζει σε μεγάλα κοπάδια που αριθμούν πολλές χιλιάδες άτομα. Δεν είναι ιδιαίτερα αγαπητή σαν διατροφική αξία αλλά κια οι ψαράδες δεν την συμπαθούν γιατί δεν έχει μεγάλη εμπορική αξία. Τώγεται τηγανητή και φρέσκια.. Αν είναι μπαγιάτικη δν έχει μεγάλη διατροφική αξία.Στη Σαμοθράκη ζουν μεγάλα κοπάδια κυρίως στον Αγιο Ανδρέα στους Καρυώτες στον Φονιά στα Φανάρια στο Βάτο στηνΠαχιά Άμμο στο Λιβάδι καιστη Σκάλα

FRISA

Πολλοί την μπερδεύουν με την σαρδέλα. Μάλιστα και κάποιοι επιτήδειοι πλανόδιοι ιχθυοπώλες την διαφημίζουν σαν "σαρδελάρα" και έτσι ξεγελάνε τους ανίδεους πελάτες. Όταν είναι φρέσκια τρώγεται ευχάριστα. Σαν δόλωμα δεν τη προτιμούν ούτε τα ψάρια. Φυσικά και οι ψαράδες δεν την πολυσυμπαθούν. Μερικές φορές μάλιστα που βλέπουν μεγάλα κοπάδια ψαριών και τις καλάρουνε  μετά βρίζουν την ατυχία τους γιατί τα ψάρια μπαίνουν μέσα στα μάτια στα δίχτυα και δεν μπορούν ούτε το δίχτυ να πάρουν πάνω εξαιτίας του βάρους του. Ασε δε την ταλαιπωρία να το καθαρίσουν. Το καλό στην όλη υπόθεση είναι πως όπου πετάξουν την ψαριά το μέρος μαλαγρώνεται και μαζέυονται διάφορα ψάρια όπως λαβράκια κέφαλοι και άλλα και  τουλάχιστον πιάνουν κάτι για τον κόπο τους 

Γόπα

Η Γόπα

Η γόπα είναι μικρό ψάρι μήκους 20 – 35 εκατοστών και συγγενεύει με τη σάλπα, τον σπάρο και τον σαργό. Οι  γόπες ζουν κοπαδιαστά σε βραχώδεις ακτές και σε φυκιάδες, είναι δε άφθονες στις ελληνικές θάλασσες. Το κρέας τους είναι εύγευστο  έχει όμως μια βαριά μυρουδιά. Το μήκος της μπορεί να φθάσει τα 35 εκατοστά. Το χρώμα της είναι γκριζογάλαζο στη ράχη, λίγο πιο ανοικτό ασημί στα πλευρά και στην κοιλιά και γυαλιστερό. Πίσω από τα μάτια αρχίζουν 4 κίτρινες γραμμές που καταλήγουν στη ρίζα της ουράςκαι έχει  πλευρική γραμμή σκούρα καφέ. Το κεφάλι της γόπας έχει μήκος περίπου το 1/4 του συνολικού μήκους του ψαριού. Έχει μάτια σχετικά μεγάλα στο μισό ύψος του κεφαλιού και εξ αυτού ονομάστηκε "βόωψ".Το ρύγχος της στρογγυλεύει και στο στόμα της, που φέρει κλίση προς τα πάνω, έχει στην πάνω σιαγόνα κοπτήρες ενώ στην κάτω κυνόδοντες, αν και θεωρείται φυτοφάγο. Ψαρεύεται με δίχτυα , τσαπαρί , καθετή και κυρίως με γρι-γρι. Στη Σαμοθράκη έχει πολλές περιοχές όπου ζουν  όπως Σκάλα Λάμπη Μακρυλιές  Βάτο Κατσιβέλα  Άγκιστρο  Σκεπαστό Πλατειά  Κατσαμπά Λιμνίδι

GOPA

Κατα κύριο λόγο τρώγεται τηγανητή και ψητή Το μυστικό στο ψήσιμο είναι να την αφήσουμε μετα λέπια Έτσι βράζει χωρίς να καίγεται και γίνεται πολύ νόστιμη. Καλό είναι να τρώγεται φρέσκια. Η μπαγιάτική γόπα αφενός δεν είναι νόστιμη και αφετέρου είναι και επισφαλής για την υγεά του ανθρώπου. Επίσης να φροντίσουμε να μην την έχει "κατσει η μύγια" γιατί αφήνει τα αβγά της μέσα στη σάρκα της και γίνεται πολύ επικίνδυνη για την υγεία του ανθρώπου  Θέλει και προσοχή: τα σκαζογούπια , οι μικρές γόπες ,μοιάζουν πολύ τις μαρίδες και τις μπερδεύουμε. Η μαρίδα τρώγεται με τα κόκαλα όχι όμως και η γούπα. Έχει πολύ δυνατά κόκαλα και εύκολα μπορεί κανείς να πνιγεί. Οι γόπες μπορεί να γίνουν και παστές και είναι νόστιμες αλλά επειδή είναι λίγο πιο στεκάμενο ψάρι καλό ειναι ειδικά όταν είναι μελίπαστες να μη τις τρώμε σκετες αλλά να τις ψήνουμε για λίγο. Χρησιμοποιείται και σαν δόλωμα σε παραγάδια χοντρα Συνταγή για γόπες Χρειαζόμαστε 1 κιλό γόπες μέτριες αλάτι πιπέρι ελαιόλαδο χυμό απο φρέσκο λεμόνι και 4-5 σκελίδες σκόρδο καλά χτυπημένες. Καθαρίζουμε καλά τα ψάρια τα στρώνουμε σε ταψάκι ή πυρέψ και τα περιχύνουμε με το υλικά  Τα βάζουμε σε φούρνο και τα ψήνουμε στουσ 200 βαθμούς μέχρι να πάρουν ρόδινο χρώμα. Τα σερβίρουμε με  άγρια χόρτα 

Αθερίνα

Η Αθερίνα

Η αθερίνα είναι μικρό ψάρι μήκους 8 – 15 εκατοστά και μοιάζει πολύ με τη  μαρίδα. Λέγεται και «σουβλίτης». Το χρώμα της είναι γκριζοπράσινο, λίγο ασημί με μια μαύρη ταινία στα πλευρά που εκτείνεται από το κεφάλι μέχρι την ουρά. Το σώμα της στρογγυλεύει από το κεφάλι και μετά. Έχει μάτια σχετικά μεγάλα και ρύγχος μυτερό, εξ ου και το όνομα σουβλίτης. Τα λέπια της είναι μικρά και στρογγυλά με μαύρα στίγματα. Τα θωρακικά πτερύγια είναι κοντά και πίσω από τα βράγχια, ενώ τα δύο ραχιαία πτερύγια είναι σε αρκετή απόσταση μεταξύ τους.Είναι ψάρι του αφρού (αφρόψαρο), ζει και μετακινείται κοπαδιαστά και τροφή του είναι  το πλαγκτόν. Κατά τον Μάρτιο πλησιάζει τις ακτές όπου και αποθέτει τ΄ αυγά του που μένουν κολλημένα σε πέτρες και σε φύκια.Ψαρεύονται με αθερινόδιχτο και χρησιμοποιείται πιο πολύ για δόλωμα ειδικά για συναγρίδες και ζαργάνες. Τηγανητές τρώγονται σαν μεζές. Στη Σαμοθράκη έχει πολλές αθερίνες σα Μαύρα Βράχια στα Άσπρα Βράχια στις Μακρυλιές στο Βάτο στην Πλατειά και στα λιμάνια.

ATHERINA 

Το κυνηγάνε όλα τα αρπακτικά και τρέχει να σωθεί σε λιμάνια σε όρμους ακόμα και κάτω απο βάρκες.H βασική της όμως κρυψώνα είναι στα βράχια και κοντά στις΄εκβολές ποταμών. Στη Σαμοθράκη τις χρησιμοποιούν μόνο για δόλωμα ( είναι τ αγαπημένο της ζαργάνας)αλλά και σε παραγάδια για συναγρίδες, φαγκριά , και άλλα αρπακτικα Συνταγή για αθερίνες Παραθέτω συνταγή που την είδα την δεκαετία του 60 σε καΐκι. Την λεγόμενη αθερινόπιτα. Χρειάζονται μισό κιλό αθερίνες και αλεύρι για όλες τις χρήσεις. Καθαρίζουμε καλά τα ψάρια και τα πλένουμε. Σε ένα βαθύ μπόλ ρίχνουμε το αλέυρι και φτιάχνουμε χυλόή αν θέλουμε κουρκούτι. Ρίχνουμε μέσα τα ψάρια και τα ανακατεύουμε καλά. Σε βαθυ τηγάνη βάζουμε ελαιόλαδο και το αφήνουμε να κάψει. Ρίχουμε μέσα το μίγμα (χυλό-ψάρια) το τηγανίζουμε μέχρι να γίνει στερός ο χυλός και τα ψάρια να τηγανιστούν. Το βγάζουμε και το τρώμε σαν πίτα. Τα ψάρια ολόκληρα αφού τα κόκαλά τους είναι εύπεπτα. Το ίδιο μπορεί να γίνει και στη μικρές γαρίδες και μικρές μαρίδες. 

ΣΚΟΥΜΠΡΙ

Το σκουμπρί

Το σκουμπρί έχει μέγιστο μήκος 60 εκατοστά και μέγιστο καταγεγραμμένο βάρος 3,4 κιλά.Το συνηθισμένο μήκος τους είναι τα 30 εκατοστά. Τα σκουμπριά μπορούν να ζήσουν μέχρι 17 χρόνια. Ένα χαρακτηριστικό του είναι οι μαύρες ελαφρά κυματιστές λωρίδες στη γαλαζοπράσινη ράχη που είναι σχεδόν κάθετες στο υπόλοιπο σώμα. Η κοιλιά είναι ασημόλευκη. Δεν έχει νηκτική κύστη. Έχει ατρακτοειδές σώμα, φτιαγμένο για να κολυμπάει γρήγορα. Έχει δυο ραχιαία πτερύγια που βρίσκονται σε αρκετή απόσταση μεταξύ τους, τα οποία μαζεύονται σε κοίλωμα όταν το ψάρι κολυμπάει για να μειωθεί η αντίσταση. Πίσω από το δεύτερο ραχιαίο κι απ’ το εδρικό έχει 5-6 μικρά ψευδοπτερύγια Το πρωκτικό πτερύγιο βρίσκεται ακριβώς κάτω από το δεύτερο ραχιαίο.Έχει μικρά λέπια τα οποία δεν ξεχωρίζουν Το συναντάμε στον Βόρειο Ατλαντικό ωκεανό,  και στα ανατολικά από την Ισλανδία μέχρι τις βόρειες ακτέςτης Αφρικής και φυσικά στη Μεσόγειο Ψαρεύεται με συρτή τσαπαρί και φυσικά με γρι γρι μαζί με τις σαρδέλες  Ζει σε μεγάλα κοπάδια και έχει μεγάλη διατροφική αξία Τρώγεται τηγανητό  ψητό πλακί  και παστό καθώς και λιαστό "τσίρος" Πολλοί το μπερδέυουν με τον Κολιό.

SKOYMPRI

Συνταγή για σκουμπρί

Χρειαζόμαστε ένα κιλό σκουμπριά  ένα κεφάλι σκόρδο μία κουταλιά της σούπας τοματοπελτέ  μία πιπεριά καφτερή αλάτι πιπέρι χυμό απο  2 φρέσκα λεμόνια μυρωδικά όπως θυμάρι δεντρολίβανο και ότι άλλο μας αρέσει  Καθαρίζουμε τα σκουμπράκια,κόβουμε το κεφάλι και καθαρίζουμε το εντεράκι Πλένουμε καλά και αφήνουμε να στραγγίσουν. Απλώνουμε τα ψαράκια με την σειρά σε ένα ταψάκι Κόβουμε τα σκόρδα σε φετούλες, προσθέτουμε την ντομάτα διαλυμένη σε 1 ποτήρι νερού μαζί με την ζάχαρη και το ξύδι, το ελαιόλαδο, τα μυρωδικά, το αλοτοπίπερο και τις πιπεριές Ψήνουμε σε προθερμασμένο στους 180 βαθμούς Κελσίου,μέχρι να σωθούν τα υγρά και να δέσει η σάλτσα.