διδακτικές περιπλανήσεις

φιλόλογοι όλου του κόσμου... δικτυωθείτε

Κόλλιας Χρήστος

Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα

Κ.Καρυωτάκης

Σχέδιο μαθήματος

Στόχοι να δούμε το διαφορετικό τόνο που φέρνει στην ποίηση ο Καρυωτάκης

            Να αναγνωρίσουμε βασικά γνωρίσματα της ποίησής του , όπως η ματαιότητα

            ο αυτοσαρκασμός

αφόρμηση: διαβάζουμε πάλι το ποίημα του Σικελιανού με το οποίο έχουμε ασχοληθεί σε προηγούμενο μάθημα

ανάγνωση: διαβάζουμε και το ποίημα του Kαρυωτάκη

1^η δραστηριότητα

ζητάμε από τα παιδιά να βρουν ομοιότητες και διαφορές στα δύο ποιήματα

τα κατευθύνουμε με ερωτήσεις: αναφέρονται και τα δύο στο συναισθηματικό κόσμο των ποιητών (λυρικά);

Παίζει η φύση κάποιο ρόλο στα ποιήματα; ( φύση : θεϊκή στο Σικελιανό, φύση: πλαίσιο στο Καρυωτάκη)

Ποιο από τα δύο θα το διαβάζατε φωναχτά;

Στον Καρυωτάκη ξαναβρίσκουμε τον ήρεμο τόνο του Καβάφη, το εξομολογητικό ύφος, την εσωστρέφεια του ποιητή, την όχι και μεγάλη αυτοπεποίθηση στο δημιούργημά του

έχουμε ομοιοκαταληξία στα δύο ποιήματα;

Βλέπουμε ότι και οι δύο προσπαθούν να σπάσουν τα δεσμά της ομοιοκαταληξίας. Ο Καρυωτάκης στο συγκεκριμένο ποίημα κάνει ένα βήμα παραπάνω. Η ομοιοκαταληξία δεν υπάρχει πάντα και όπου υπάρχει είναι ακανόνιστη. Στόχος η έκπληξη, το σπάσιμο της μονοτονίας, το σπάσιμο του στίχου και της στροφής.

►Υπάρχει κάποιος στίχος που μιλά για «σπάσιμο»;

2^η δραστηριότητα

τα παιδιά ανακαλύπτουν το στίχο : έχω κάτι σπασμένα φτερά. Ποια διάθεση αποκαλύπτει;

Απογοήτευση, έλλειψη αυτοπεποίθησης, αδυναμία

Ποιοι άλλοι στίχοι δίνουν το ίδιο συναίσθημα;

Η σκέψις , τα ποιήματα βάρος περιττό

Δεν  ξέρω καν γιατί μας ήρθε το καλοκαίρι αυτό

Για ποιαν ανέλπιστη χαρά.

Ο ποιητής μιλά για τον εαυτό του ή για όλους τους ποιητές;

Στη φωτοτυπία που έχουν πάρει τα παιδιά με ποιήματα του Καρυωτάκη διαβάζουμε το «είμαστε κάτι…»

Τα παιδιά μπορούν να ανακαλύψουν τη κοινή συναισθηματική βάση, τους κοινούς τρόπους και βέβαια τη μετάβαση από το εγώ στο εμείς. Τη διεύρυνση της ματαιότητας και της απελπισίας.

Ο ποιητής σαρκάζεται τους ποιητές και τη ποίηση στα δύο ποιήματα. Σαρκάζεται δηλαδή τον ίδιο του τον εαυτό και την ιδιότητά του. Εκεί βρίσκεται και η γνησιότητα του συναισθήματος. Είμαστε σίγουροι ότι ο ποιητής δε  γράφει ένα μελαγχολικό ποίημα για να τραβήξει το ενδιαφέρον, είμαστε σίγουροι ότι εκφράζει τα πραγματικά του συναισθήματα. Αν διαβάσουμε το «Νυχτερινό του Λαπαθιώτη» από το βιβλίο μας μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτό το «παράπονο μεγάλο» φτιάχτηκε μόνο και μόνο για το στίχο. Αυτή η επιτηδευμένη απελπισία γέμισε την ποίησή μας μετά τον Καρυωτάκη και έδωσε πλήθος τέτοιων ποιημάτων (ματωμένος λυρισμός, καρυωτακισμός)

3^η δραστηριότητα

με αφορμή τον αυτοσαρκασμό κατευθύνουμε το βλέμμα των παιδιών στην εισαγωγή να δούμε τι τίτλο έδωσε ο καρυωτάκης στην συλλογή του.

-«ελεγεία και σάτιρες»  θρήνος και σαρκασμός, λύπη και χαρά, ματαιότητα και αισιοδοξία.

Υπάρχει η χαρούμενη διάθεση στο ποίημα μας;

Τριαντάφυλλα , χρυσή ευωδιά, καλοσύνη, ανεμελιά, σελήνη, φιλήματα, ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα

Υπάρχει μια έντονη ερωτική διάθεση , ηλεκτρισμένη. Ο ποιητής βλέπει ότι η φύση, τα πάντα γύρω δεν ακολουθούν τη δίκη του συναισθηματική κατάσταση. Συναισθάνεται ότι η ποίηση και οι σκέψεις είναι περιττά βάρη αυτή τη στιγμή, βγάζει το παλτό του , μυρίζει τον αέρα , κάνει τις παρομοιώσεις του και περιμένουμε να ανοίξει τα φτερά του.

Στη δεύτερη στροφή όμως έρχεται η ματαίωση.

Έχω κάτι σπασμένα φτερά.

Δεν ξέρω καν γιατί ……

Καταλαβαίνουμε τώρα γιατί μοίρασε με αυτό τον τρόπο τις στροφές.

Σύνθεση  η σύνθεση μπορεί να γίνει με το τελευταίο γράμμα του Καρυωτάκη.

Χωρίς να πούμε τίποτα στους μαθητές το διαβάζουμε και το συζητάμε .

Ερώτηση. Με βάση τα ποιήματα της φωτοτυπίας , βρείτε κοινούς τρόπους και τα βασικά θέματα του ποιητή μας.