ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ (2η Άλωση?)
"Αυτή είναι η μοίρα σου Ερντογάν ... Αυτή είναι η μοίρα σου λαέ της Τουρκίας ...
Να προσκυνάτε τον Θεό σας μέσα στον μεγαλύτερο Ναό της Ορθοδοξίας, μέσα στην Αγιά Σοφιά...!!!
Έτσι, Τούρκε ... Προσκύνα τον Αλλάχ μέσα στην Ελληνορθόδοξη Αγιά Σοφιά...!!!
Τόσο αμόρφωτος είσαι, που δεν σέβεσαι καν τον δικό σου Θεό ... και αυτή είναι η διαφορά μας ...
Έλληνας σε Τζαμί δεν θα προσκυνούσε τον Θεό του ΠΟΤΕ, ούτε με τη βία ...!!!
Ευχαριστούμε Τουρκία ... Ευχαριστούμε Ερντογάν που δείξατε ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ότι είστε ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ μεσούντος του 21ου αι. κι ότι μέσα από τα ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑΤΑ του ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
αναζητάτε ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΥΠΑΡΞΗΣ μέσα στην πολιτισμένη ανθρωπότητα...!!!
Είστε ΠΡΟΔΟΤΕΣ του εαυτού σας, της πατρίδας σας, της θρησκείας σας...!!!
Αυτή είναι η δύναμη της Ορθοδοξίας και της Αγίας Σοφίας ... Να αποτελεί όχι απλά ένα σύμβολο, αλλά για όλον τον κόσμο σημείο αναφοράς και ταυτότητας !!!
Παγκόσμια ημέρα ελληνικής γλώσσας 9/2/2020: Τα ελληνικά της αδιάλειπτης ιστορίας, της πολιτικής, της ελευθερίας και της ομορφιάς.
Ο καθηγητής Σπύρος Συρόπουλος εξηγεί γιατί καθιερώθηκε ειδική επέτειος.
Παγκόσμια ημέρα ελληνικής γλώσσας 9/2/2020: Ο καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Σπύρος Συρόπουλος, με άρθρο του στο flash.gr επιχειρεί μια ανατομία στη διαχρονικότητα της ελληνικής γλώσσας και εξηγεί γιατί έχει καθιερωθεί ειδική επέτειος σε παγκόσμιο επίπεδο. Όπως χαρακτηριστικά αναλύει «η Ελληνική μιλιέται αδιάλειπτα εδώ και 4 χιλιετίες, χρησιμοποιώντας σχεδόν απαράλλαχτα τα ίδια γράμματα, σχεδόν την ίδια γραμματική και σύνταξη. Αυτή η φράση από μόνη της αρκεί να εξηγήσει γιατί της αφιερώνεται μία ειδική επέτειος. Με κοινή τους απόφαση, οι υπουργοί Εσωτερικών, Εξωτερικών και Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων, όρισαν από το 2016 την 9η Φεβρουαρίου (ημέρα μνήμης του εθνικού ποιητή Διονύσιου Σολωμού) ως Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας.Με αφορμή αυτή την ημέρα, όλη η εξερχόμενη αλληλογραφία του ΥΠΕΞ προς εδώ εδρεύουσες πρεσβείες και διεθνείς οργανισμούς θα είναι στα Ελληνικά, για την περίοδο 9-15 Φεβρουαρίου. Σήμερα ας της αφιερώσουμε μία διαφορετική προσέγγιση, μέσα από το επτά θεματικά πρίσματα:
Γλώσσα της αδιάλειπτης ιστορίας
Τα αρχαιότερα δείγματα αυτής της γλώσσας προέρχονται από την Κρήτη, όπου κατά τη δεύτερη χιλιετία αναπτύχθηκαν τρία προαλφαβητικά συστήματα γραφής που ο Evans συμβατικά ονόμασε Ιερογλυφική, Γραμμική Α και Γραμμική Β. Αν και η Γραμμική Α παραμένει ανερμήνευτη, το πιο σημαντικό είναι η βεβαιότητα ότι ήδη από τον 13ο αιώνα π.Χ., η Ελληνική υφίσταται ως ιδιαίτερη γλωσσική οντότητα. Αυτό που χαρακτηρίζουμε ως Αρχαία Ελληνική είναι ένα σύνολο διαλέκτων. Σήμερα δεχόμαστε ότι κατά τους ιστορικούς χρόνους αναγνωρίζουμε τέσσερις ομάδες διαλέκτων: την Αττικοϊοωνική, την Αρκαδοκυπριακή, την Αιολική (με παρακλάδια την Θεσσαλική, Λεσβιακή και Βοιωτική) και τη Δυτική (Δωρική, Βορειοδυτική). Διακριτές αλλά λιγότερο τεκμηριωμένες από επιγραφικά ευρήματα είναι η Παμφυλιακή (στα νότια Παράλια της Μ. Ασίας) και η Μακεδονική. Όλες μαζί συνιστούν μία ενιαία γλώσσα. Η γλώσσα του αρχαιότερου σωζόμενου λογοτεχνικού έργου στην Ευρωπαϊκή λογοτεχνία, της Ιλιάδας και της Οδύσσειας. Η γλώσσα που χάρη στο όραμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου γνώρισε τη μεγαλύτερη εξάπλωσή της για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Είναι γεγονός ότι προς το τέλος της ελληνιστικής εποχής, η Ελληνιστική Κοινή ήταν η γλώσσα των μεσαίων και των ανώτερων στρωμάτων και σίγουρα η γλώσσα της διοίκησης. Η γλώσσα που χάρη στην εξάπλωση και την δημοτικότητά της, έγινε το όχημα για τη μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης στα Ελληνικά, μέσω της οποίας εξαπλώθηκε το μήνυμα του χριστιανισμού όπου μιλούσαν τα ελληνικά της ελληνιστικής κοινής. Αλλά και για αρκετές δεκαετίες της Ρωμαϊκής ακμής, η επίσημη γλώσσα της διοίκησης ήταν τα Ελληνικά.
Γλώσσα της πολιτικής
Εκτός από τα γραπτά αποτυπώματά της, όμως, η γλώσσα σαγήνευε τους Έλληνες με την προφορικότητά της. Αυτή η γλώσσα γέννησε την πολιτική κυριολεκτικά. Γέννησε τη βασιλεία, την αριστοκρατία, την τυραννία, τη δημοκρατία, τόσο ως λέξεις που δεν άλλαξαν ποτέ μέσα στους αιώνες και μέσα σε πολλές νεότερες γλώσσες που τις υιοθέτησαν σχεδόν ατόφιες, όσο και ως έννοιες. Στην αρχαία Αγορά, εκεί όπου οι άνθρωποι συγκεντρώνονταν στον ανοιχτό χώρο για να ανταλλάξουν προϊόντα, εκεί άρχισαν να ανταλλάσσουν και απόψεις. Εκεί τέθηκαν για πρώτη φορά τα τρία βασικά ερωτήματα της πολιτικής συνείδησης: τι είναι, τι θα μπορούσε να είναι και τι θα έπρεπε να είναι ο πολιτικός βίος. Ίσως ήταν μία καταπιεστική τυραννία. Θα μπορούσε να ήταν μία εμπνευσμένη αριστοκρατία. Θα έπρεπε να ήταν ένα ιδανικό πολίτευμα, όπου όλοι θα συμμετείχαν ισότιμα. Η αγορά γέννησε τον πολιτικό λόγο. Γι’ αυτό το ρήμα αγορεύω περιγράφει το να μιλάει κανείς στην αγορά. Να μιλάει πολιτικά.
Και αυτός ο προφορικός λόγος, αυτή η μη γραπτή επικοινωνία της πόλης με τους πολίτες επιτεύχθηκε μέσα από κάθε δημόσια μαζική συγκέντρωση. Η αίσθηση του ανοιχτού τόπου, ανάκατη με την αίσθηση της γλώσσας που είχε μόνο ανοιχτούς ορίζοντες. Χωρίς περιορισμούς. Ανοιχτά ήταν όλα τα θέατρα, ανοιχτή ήταν η Εκκλησία του Δήμου, ανοιχτά ήταν τα λαϊκά δικαστήρια, ανοιχτοί ήταν οι χώροι όπου γίνονταν οι οστρακισμοί…. Και τι ήταν ο οστρακισμός, αν όχι η απομάκρυνση ενός ατόμου από την κοινότητα, όταν αυτό το άτομο θεωρείτο εν δυνάμει ανατρεπτικό για τη σταθερότητα της πολιτείας. Και αυτό που του αφαιρείτο δεν ήταν απλά η φυσική παρουσία στην πόλη, αλλά η δυνατότητα του λόγου. Να μην μπορεί να επικοινωνήσει με τους πολίτες. Να μην μπορεί να ασκήσει χρήση του μεγαλύτερου όπλου που διαθέτει ο πολιτικός: της πειθούς μέσω του λόγου.
Γλώσσα της ελευθερίας
Ο σκοπός της γλώσσας είναι μεταδώσει μία πληροφορία που γίνεται άμεσα κατανοητή από τον αποδέκτη της, μέσω ενός συνόλου λέξεων που βρίσκονται σε συγκεκριμένη σειρά και σε συγκεκριμένη μορφή. Ο τρόπος με τον οποίο οι λέξεις αλλάζουν μορφή, ώστε να μας πληροφορήσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια, ονομάζεται πτωτική ποικλία. Για παράδειγμα, η λέξη γεωργός είναι ονομαστική και καταλαβαίνουμε αμέσως τη διαφορά από τη γενική γεωργού, ή την αιτιατική, γεωργόν. Κάθε πρόταση χρειάζεται ένα Υποκείμενο, ένα Ρήμα, ενδεχομένως ένα Αντικείμενο και ό,τι άλλη πληροφορία σχετίζεται με αυτά περιστρέφεται γύρω από αυτές τις λέξεις στα ίδια τριγωνικά σχήματα. Η Ελληνική είναι η μόνη γλώσσα που επειδή διαθέτει τόσο πλούσιο πτωτικό σύστημα, επιτρέπει μεγαλύτερη κινητικότητα των λέξεων μέσα σε ένα κείμενο, με τρόπο που δεν την έχει ούτε η Αγγλική, ούτε η Γερμανική, ούτε άλλη ευρωπαϊκή γλώσσα. Ο γεωργός σκάβει τον αγρό χαρούμενα. Χαρούμενα σκάβει ο γεωργός τον αγρό. Τον αγρό σκάβει ο γεωργός χαρούμενα. Σκάβει χαρούμενα ο γεωργός τον αγρό. Χαρούμενα ο γεωργός τον αγρό σκάβει. Μπορούμε να βρούμε πάνω από 20 διαφορετικούς τρόπους να συνταιριάξουμε τους όρους μίας απλής πρότασης, αλλάζοντας την έμφαση, το νόημα και τον σκοπό. Σαν τριγωνική περικοκλάδα αυτή η πρόταση στον γραπτό ή τον προφορικό λόγο θα ταιριάξει με άλλες, διαμορφώνοντας διαφορετικά νοήματα με τις ίδιες λέξεις. Καμία άλλη γλώσσα δεν διαθέτει αυτήν την ελευθερία στη διάταξη των λέξεων και στη δημιουργία νοηματικών αποχρώσεων.
Γλώσσα του πολέμου για τη γλώσσα
Η Ελληνική Γλώσσα κυριαρχείται από γοητευτικές ασάφειες στην χρονολογική οριοθέτησή της. Πότε περάσαμε από την Αρχαία στη Μεσαιωνική, και από την Μεσαιωνική στη Νέα Ελληνική; Ίσως δεν έχει σημασία το χρονικό όριο, όσο ότι αυτή η γλώσσα ταυτίστηκε με αγώνες επικράτησης μίας ιδεολογίας που μετέφερε. Το περίφημο γλωσσικό ζήτημα κρυσταλλώνεται τον 19ο αιώνα με μεγάλες διαμάχες ανάμεσα στις προσπάθειες του Κοραή που προσπαθεί να δημιουργήσει στο νεοσύστατο κράτος μία κάθαρση γλωσσική (εξ ου και η καθαρεύουσα) αφαιρώντας τα ξένα στοιχεία στη γλώσσα , και ανάμεσα στους οπαδούς της δημώδους, που τον κατηγορούν για τεχνητή παρέμβαση στη γλώσσα και από τους υποστηρικτές της αρχαΐζουσας που τον ψέγουν γιατί αρνείται τη γλωσσική παράδοση. Και σίγουρα οι αγώνες αυτοί μετατράπηκαν σε πραγματικές συρράξεις. Η γλώσσα δημιούργησε ονόματα για τους αγώνες γι’ αυτήν. Τα Ευαγγελικά… τα Ορεστειακά… Όταν το 1901 η εφημερίδα ΑΚΡΟΠΟΛΗ δημοσιεύει την Αγία Γραφή σε δημοτική γλώσσα από τον Αλέξανδρο Πάλλη, θα προκαλέσει όχι μόνο διαμάχη μεταξύ καθηγητών και φοιτητών του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά και αιματηρά επεισόδια γνωστά ως Ευαγγελικά. Το 1903 ανεβαίνει στο Εθνικό Θέατρο η παράσταση Ορέστεια του Αισχύλου, γραμμένη στη δημοτική. Νέα αιματηρά επεισόδια, τα Ορεστειακά, ξεσπούν ανάμεσα στους καθαρευουσιάνους που αποκαλούν τους δημοτικιστές μαλλιαρούς, και υπηρέτες ενός σλαβικού σχεδίου δημιουργίας διχόνοιας με απώτερο σκοπό την προσάρτηση των Ελλήνων της Μακεδονίας από την Εξαρχία της Βουλγαρίας.
Κι όμως, ούτε αυτή η διαμάχη ανάμεσα σε παλιά και σύγχρονη γλώσσα αποτελεί σύγχρονο φαινόμενο. Προσωκρατικοί συγγραφείς όπως ο Φερεκύδης, ο Παρμενίδης και ο Ξενοφάνης επέλεγαν όχι τον πεζό λόγο (καταλογάδην συγγραφή) αλλά την ποιητική γλώσσα ως παλαιότερη και πιο σεβαστή. Ο «δημοτικιστής» της εποχής Ἀριστοφάνης στους Βατράχους κατηγορεί τον Αἰσχύλο ότι γράφει τις παραστάσεις του σε γλώσσα ακατανόητη στον απλό λαό (Βάτραχοι, στίχος 926). Και είναι αλήθεια ότι διέφερε η γραπτή γλώσσα από αυτήν των ποιητών οι οποίοι ανεμίγνυαν στοιχεία πεπαλαιωμένα (βλέπε τον χορό στην Δωρική διάλεκτο των τραγικών, η οποία ήταν η καθαρεύουσα όπως θα λέγαμε σήμερα), με ένα κράμα από Δωρικά Αιολικά/Ιωνικά και επικά στοιχεία, γλώσσα η οποία είναι αδύνατον να μιλήθηκε ποτέ.
Γλώσσα της πολιτισμικής αυτογνωσίας
Και μιας και αναφέρθηκε αυτή η σημαντική προσφορά των Ελλήνων στον παγκόσμιο πολιτισμό, το Θέατρο στην αγωνιστική δημόσια μορφή του, θα είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον, να εξετάσει κανείς, πώς διαγράφονται οι «άλλοi» και «άλλες γλώσσες» μέσα από αυτόν τον σημαντικό θεσμό. Πρώτα απ’ όλα είναι κοινώς αποδεκτό, πως ο θεατρικός λόγος είναι ξεχωριστός και γοητευτικός.
Στο έργο του Σοφοκλή η Αντιγόνη ξεκινάει να λέει στην Ισμήνη «Ω κοινόν αυτάδελφον, Ισμήνης κάρα…». Αυτή η φράση είναι εξαιρετικά δύσκολο να μεταφραστεί. Ο Γρυπάρης το μεταφράζει ως «Ω αγαπημένη αυταδερφή μου Ισμήνη…» ενώ η πιο σύγχρονη Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη το διορθώνει σε «Καλή μου, αγαπημένη μου Ισμήνη, αδελφή μου»… Κανένας δεν μπορεί να αποδώσει κυριολεκτικά το «Κοινό, ομοαδελφικό κεφάλι της Ισμήνης». Φαντάζει τόσο αλλότριο, όσο και στα αυτιά αυτών που πρώτοι το άκουσαν καθώς στην εποχή του Αισχύλου, κανένας δεν χαιρετούσε τον άλλον στον δρόμο λέγοντας «Γεια σου κεφάλι του Περικλή».
Μία γλώσσα που δύσκολα μεταφράζεται στη ίδια της την γλώσσα, ακόμη και στην εποχή της. Κι αν οι Έλληνες ασχολήθηκαν τόσο με την μελέτη της ίδιας της γλώσσας τους, προσπαθώντας να κατανοήσουν τα ομηρικά κείμενα και κυκλοφορώντας ομηρικά λεξικά για να ερμηνεύσουν την ήδη δυσνόητη διάλεκτο των ομηρικών επών, ποτέ δεν ασχολήθηκαν με την έκδοση Ελληνο-Περσικών ή Ελληνο-Αιγυπτιακών, ή Ελληνο-Ετρουσκικών λεξικών, ή με τη μετάφραση έργων λογοτεχνικών αυτών των λαών. Παρόλο που ήλθαν σε επαφή μαζί τους, και σίγουρα γλωσσικά δάνεια παρεισέφρησαν και στην ελληνική γλώσσα, οι Έλληνες από μία βαθιά αίσθηση πολιτισμικής αυτογνωσίας, ακόμη και αυτά τα διαμόρφωσαν ανάλογα με το δικό τους γλωσσικό αισθητήριο, υποτάσσοντάς τα στην μουσικότητα της δικής τους γλώσσας.
Γλώσσα της ομορφιάς
Αυτήν τη γλώσσα τη γέννησε το Φως και το Κύμα του Αιγαίου. Δεν θα μπορούσε να είναι σκοτεινή και άτονη. Η αείμνηστη συνάδελφος της φιλολογίας Α. Τζιροπούλου-Ευσταθίου, παρομοίασε τους τόνους της Ελληνικής με «μουσικά σημεία που μαζί με τους κανόνες προφυλάττουν από την παραφωνία μια γλώσσα κατ’ εξοχήν μουσική, όπως κάνει η αντίστιξη που διδάσκεται στα ωδεία, ή οι διέσεις και υφέσεις που διορθώνουν τις κακόηχες συγχορδίες». Μάλιστα, οι αρχαίοι Έλληνες ποτέ δε χρησιμοποίησαν ξεχωριστά σύμβολα για νότες. Τα ίδια τα γράμματα του αλφαβήτου ήταν και νότες και αριθμοί. Ο παφλασμός της κυματιστής γραμματικής και η πυξίδα του συντακτικού της, δημιουργούν μία αίσθηση ταξιδέματος. Αυτή η γλώσσα γίνεται καράβι που πλέει ανάμεσα σε σκέψεις και στοχασμούς και φτάνει σε λιμάνια απρόσμενα της νόησης και της έκφρασης του συναισθήματος και του πνεύματος. Η κοσμική γλώσσα επικοινωνίας με το θείο, όπως έγραψε ο Νικηφόρος Βρεττάκος:
Ὅταν κάποτε φύγω ἀπὸ τοῦτο τὸ φῶς
θὰ ἑλιχθῶ πρὸς τὰ πάνω ὅπως ἕνα
ρυακάκι ποὺ μουρμουρίζει.
Κι ἂν τυχὸν κάπου ἀνάμεσα
στοὺς γαλάζιους διαδρόμους
συναντήσω ἀγγέλους, θὰ τοὺς
μιλήσω ἑλληνικά, ἐπειδὴ
δὲν ξέρουνε γλῶσσες. Μιλᾶνε
μεταξὺ τους μὲ μουσική.
Η ελληνική σήμερα
Lingua franca ονομάζουμε μία γλώσσα που είναι τόσο διαδεδομένη, ώστε να την χρησιμοποιούν ως γλώσσα επικοινωνίας άνθρωποι για τους οποίους δεν είναι η μητρική τους. Σύμφωνα με μία έρευνα της Eurostat το 2012 η Αγγλική είναι η πιο διαδεδομένη γλώσσα σε 19 ανάμεσα από 25 χώρες η πρώτη γλώσσα των οποίων δεν είναι τα Αγγλικά. Αποτελεί μία από τις συνολικά έξι επίσημες γλώσσες του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, μία από τις 23 επίσημες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου κατέχει τη δεύτερη θέση ως μητρική γλώσσα και την πρώτη ως ξένη γλώσσα με ποσοστό 51%, τη μοναδική επίσημη της Κοινοπολιτείας των Εθνών, ενώ χρησιμοποιείται και σε πολλούς ακόμη διεθνείς οργανισμούς. Βέβαια υπάρχουν γλώσσες στην Αφρική και στην Ασία που μιλιούνται από πολύ περισσότερους χρήστες μέσα στην ίδια χώρα, αν και αυτό δεν τις καθιστά περισσότερο σημαντικές όσον αφορά στην διεθνή επιρροή.
Κάθε γλώσσα είναι λειτουργική και μοναδική και εκφράζει την ταυτότητα του πολιτισμού της. Και σίγουρα μην πιστεύετε όσα (συχνά αποδείχθηκαν) ψευδείς ειδήσεις του διαδικτύου, όπως, για παράδειγμα, η απόφαση της Apple να κατασκευάσει ειδικό λογισμικό εκμάθησης της Ελληνικής το οποίο θα διέδιδε το τηλεοπτικό δίκτυο CNN (τέτοιες ειδήσεις ακολουθούνται συνήθως από βαρύγδουπες δηλώσεις περί ανωτερότητας της Ελληνικής έναντι άλλων γλωσσών). Η λειτουργικότητα δεν έχει να κάνει με την ανωτερότητα και τα Αγγλικά λειτουργούν πολύ αποτελεσματικά ως lingua franca.
Όμως τα Αγγλικά λειτουργούν ως Διεθνής Γλώσσα Επικοινωνίας τα τελευταία 400-500 χρόνια, από την εποχή της αποικιοκρατικής εξάπλωσης του Ηνωμένου Βασιλείου και της διασποράς της γλώσσας του ως επιβεβλημένο μέσο επίσημης επικοινωνίας. Τα Ελληνικά έπαιξαν αυτόν τον ρόλο για περισσότερο από 2500 χρόνια, σίγουρα μέχρι την πτώση του Βυζαντίου, μάλιστα χωρίς το καθεστώς εντολής.
Μπορεί σήμερα τα Αγγλικά να μιλιούνται από 360 εκατομμύρια φυσικούς χρήστες παγκοσμίως, και τα ελληνικά να μιλιούνται από μόλις 13 εκατομμύρια (αν και οι Έλληνες της Διασποράς καλά κρατούν τη γλώσσα ζωντανή), αλλά μην βιαστείτε να αναφωνήσετε έντρομοι OMG (σημ.: Oh My God -- θα το βρείτε πλέον ως κανονικό λήμμα στο Oxford English Dictionary). Απλά κάντε LOL στον εαυτό σας (σημ.: Laughing Out Loud – θα το βρείτε και αυτό στο Oxford English Dictionary ως initialism). Γιατί ακόμη και σήμερα αυτοί οι 360 εκατομμύρια χρήστες διασκεδάζουν σε ένα theater, ή ακούγοντας music, εκτελούν gymnastics σε athletic centers, κάνουν ιατρικές diagnosis χρησιμοποιώντας ένα από τα 17.000 παράγωγα από 394 λήμματα της ιατρικής στα Ελληνικά και χρησιμοποιώντας προϊόντα από κάποιο pharmacy, τα οποία παρήγαγε η chemistry, εξελίσσουν την technology μέσω της physics και μιλούν για politics και (ελπίζουμε ότι) απορρίπτουν την anarchy, την oligarchy, την tyranny για χάρη της democracy, που γεννήθηκαν όχι μόνο ως λέξεις, αλλά και ως έννοιες στην Ελλάδα.
Γι’ αυτό ανοίξετε ξανά έναν τόμο του Σοφοκλή με το κείμενο της Αντιγόνης αμετάφραστο. Γυρίστε ξανά στην αρχή, όχι απλά στον πρώτο στίχο, αλλά εκεί που τις λέξεις δεν τις μεταφράζεις. Απλά τις νιώθεις. Νιώστε τη μαγεία του Ὦ κοινὸν αὐτάδελφον Ἰσμήνης κάρα. Αφεθείτε στο αδέλφωμα της Τέχνης και της Γλώσσας της Ελλάδας και ερωτευτείτε και τις δύο από την αρχή».
Πηγή: https://flash.gr
Ελληνική απάντηση !!!
– «Στα 1952 πήγα για πρώτη φορά μετά το πόλεμο, στην Αθήνα. Η γερμανική πρεσβεία, όταν άκουσε πως είχα πρόθεση να πάω στη Κρήτη, μου συνέστησε, επειδή ήταν πολύ νωρίς ακόμα και οι πληγές από τη γερμανική κατοχή ανεπούλωτες, να λέω πως είμαι Ελβετός.
Αλλά εγώ τους ήξερα τους Κρήτες. Από την πρώτη στιγμή είπα πως ήμουν Γερμανός και όχι μόνο δεν κακόπαθα, αλλά ξανάζησα παντού όπου πέρασα τη θρυλική κρητική φιλοξενία.
»Ένα σούρουπο, καθώς ο ήλιος βασίλευε, πλησίασα το γερμανικό νεκροταφείο, έρημο με μόνο σύντροφο τις τελευταίες ηλιαχτίδες. Έκανα όμως λάθος. Υπήρχε εκεί και μια ζωντανή ψυχή, ήταν μια μαυροφορεμένη γυναίκα. Με μεγάλη μου έκπληξη την είδα ν’ ανάβει κεριά στους τάφους των Γερμανών νεκρών του πολέμου και να πηγαίνει μεθοδικά από μνήμα σε μνήμα.
Την πλησίασα και τη ρώτησα.
Είστε από εδώ;
-Και τότε γιατί το κάνετε αυτό; Οι άνθρωποι αυτοί σκότωσαν τους Κρητικούς».
Και γράφει ο Κέστνερ: «Η απάντηση, μόνο στην Ελλάδα θα μπορούσε να δοθεί».
Απαντά η γυναίκα:
-«Παιδί μου, από τη προφορά σου φαίνεσαι ξένος και δεν θα γνωρίζεις τι συνέβη εδώ στα 41 με 44. Ο άντρας μου σκοτώθηκε στη μάχη της Κρήτης κι έμεινα με το μονάκριβο γιο μου. Μου τον πήραν οι Γερμανοί όμηρο στα 1943 και πέθανε σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως, στο Σαξενχάουζεν. Δεν ξέρω πού είναι θαμμένο το παιδί μου. Ξέρω όμως πως όλα τούτα ήταν τα παιδιά μιας κάποιας μάνας, σαν κι εμένα. Και ανάβω στη μνήμη τους, επειδή οι μάνες τους δεν μπορούν να ‘ρθουν εδώ κάτω. Σίγουρα μια άλλη μάνα θα ανάβει το καντήλι στη μνήμη του γιού μου»…
Πηγή: https://orthognosia.blogspot.com/2015/05/blog-post_21.html
Το εκπληκτικό μήνυμα πατέρα στον γιο που απέτυχε να περάσει
Το κείμενο του πατέρα που κάνει το γύρο του διαδικτύου
Σήμερα βγήκαν τα αποτελέσματα των Πανελληνίων εξετάσεων 2017. Συγχαρητήρια στον τρίτο γιό μου τον Αλέξανδρο!!! Δεν πέρασε Πουθενά!!! Μπράβο που «απέτυχε». Μια χαρά. Κι αν πετύχαινε πάλι μπράβο θα του έλεγα γιατί ήθελε πολύ την σχολή της Πληροφορικής. Αλλά και τώρα που δεν τα κατάφερε, είναι όλα όμορφα. Και είμαι το ιδιο περήφανος γι αυτόν, και στην επιτυχία μα ιδιαιτέρως στην αποτυχία του.
Οι μεγάλες στιγμές στην ζωή μας συγγενεύουν με μεγάλες ατυχίες και αποτυχίες. Όταν μικρέ μια μέρα θα κοιτάξεις πίσω την ζωή σου, και πλέον θα έχεις ώριμα μάτια θα δεις οτι τα λάθη, οι ήττες και οι αποτυχίες, σε προχώρησαν μπροστά και σε ώθησαν για κάτι άλλο που ήξερε ο Θεός μα εσύ τότε ούτε καν φανταζόσουν. Ο Steve Jobs είχε πει σε αποφοίτους, «Δεν υπάρχει αυτό που αποκαλούμε αποτυχία – αποτυχία είναι απλά η ζωή που προσπαθεί να μας αλλάξει κατεύθυνση…» Εγω θα πρόσθετα ο Θεός που ανοίγει άλλους παράδοξους δρόμους. Και η αγαπημένη πονεμένη και «αποτυχημένη» Σαρλότ Ράμπλινγκ, μας φωνάζει μέσα από την δοξασμένη και πληγωμένη της ζωή, «οτι είμαστε εδώ το οφείλουμε σ΄αυτές τις στιγμές που μας δυσκόλεψαν. Αυτές οι στιγμές είναι η προίκα της ζωή μας…»
Γι αυτό θέλω να σου πω ότι δεν είμαι περήφανος μόνο στις επιτυχίες σου μα και στις φαινομενικές ήττες σου, γιατί αγαπώ αυτό που είσαι και οχι εκείνο που ήθελε ο εγωισμός μου να είσαι. Και γιατί αγαπώ εσένα, με όλα τα σημάδια της διαδρομής σου, που πίστεψε με δεν κρίθηκε σήμερα, απλά σήμερα ξεκίνησε. Και να σου πω και κάτι; Ποτέ δεν θα σε χρησιμοποιούσα για να νιώσω εγω «επιτυχημένος». Δεκανίκι του δικό μου κενού δεν θα γινόσουν ποτέ. Σε αγαπώ γι αυτό που είσαι!!!
Να θυμάσαι μικρέ, οτι στα λάθη μας μαθαίνουμε, και οτι για να φτάσεις στον παράδεισο θα χρειαστεί να περάσεις πολλές φορές από την κόλαση. Καλό ταξίδι ζωής…
Πηγή: http://www.flashnews.gr
Μίκης Θεοδωράκης - ΑΡΝΗΣΗ, (Στο περιγιάλι το Κρυφό) - Καλλιμάρμαρο (βἰντεο)
"Ο άνθρωπος που δεν έκλαψε όταν του συνέθλιψαν το πόδι και όταν τον έθαψαν ζωντανό στη Μακρόνησο, όταν τον πέταξαν μέσα σε βόθρο στην Ικαρία , όταν τον πήγαιναν για εκτέλεση στην Τρίπολη, όταν έκανε αιμόπτυση στον Ωρωπό, μόλις έχει τελειώσει την διεύθυνση της «Άρνησης» και ένας λυγμός συγκίνησης του ξεφεύγει. Λυγίζουν και οι Γίγαντες!"
Μετά από 6 αιώνες, αποκαλύφθηκε όλη η αλήθεια για τον «Μυστικό Δείπνο» του Λεονάρντο Ντα Βίντσι (βίντεο)
Ο Μυστικός Δείπνος του Λεονάρντο Ντα Βίντσι είναι ένα από τα πιο διάσημα και θαυμαστά έργα ζωγραφικής στον κόσμο.
Ο πίνακας απεικονίζει τον Ιησού και τους μαθητές του στο τελευταίο γεύμα τους πριν τη σταύρωση. Ο δημοφιλής πίνακας απεικονίζει τις αντιδράσεις των Αποστόλων μετά την πρόβλεψη του Ιησού ότι ένας από αυτούς θα τον προδώσει.
Από τότε που ο πίνακας παρουσιάστηκε από τον Ντα Βίντσι, υπήρξε αντικείμενο αμέτρητων αντιγραφών και ερμηνειών. Ακόμα και σήμερα, συναρπαστικές νέες θεωρίες προκύπτουν και μας αναγκάζουν να αμφισβητούμε ό,τι ήδη γνωρίζουμε για το έργο τέχνης του 15ου αιώνα.
Μία από αυτές τις θεωρίες υποστηρίζει ότι οι φιγούρες του Ιησού και του Ιούδα ήταν πορτρέτο του ίδιου ανθρώπου σε δύο διαφορετικά στάδια της ζωής του.
Σύμφωνα με την ιστορία, ο Ντα Βίντσι χρειάστηκε περίπου 7 χρόνια για να ολοκληρώσει το έργο τέχνης, ενώ ζούσε στο Μιλάνο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, χρησιμοποίησε πραγματικούς ανθρώπους ως μοντέλα για τις φιγούρες του πίνακα, αλλά για να βρει κάποιον με το πρόσωπο και την προσωπικότητα που μοιάζει με τον Ιησού αποδείχθηκε δύσκολο.
Μετά από μια μακρά αναζήτηση και ακροάσεις πάνω από 100 ατόμων, βρήκε επιτέλους έναν νεαρό άνδρα, τον Pietri Bendinelli, του οποίου τα χαρακτηριστικά αντικατοπτρίζανε την ομορφιά και την αθωότητα του Ιησού. Ο Ιταλός ζωγράφος ολοκλήρωσε το πορτρέτο του Ιησού μέσα σε 6 μήνες, αλλά τα πράγματα έγιναν ακόμη πιο δύσκολα – όταν χρειάστηκε ένα πρόσωπο για τον Ιούδα.
Μετά από χρόνια αναζητήσεων, βρήκε έναν ετοιμοθάνατο άντρα στη Ρώμη του οποίου η ποινική και αμαρτωλή συμπεριφορά θεωρήθηκε ιδανική για να απεικονίσει τον Ιούδα. Όταν οι δύο άνδρες συναντήθηκαν, ο φυλακισμένος αναγνώρισε τον Ντα Βίντσι και ρώτησε αν τον θυμόταν. Ο καλλιτέχνης δεν αναγνώρισε τον κρατούμενο, αλλά μετά από μια σύντομη συνομιλία, ο άντρας του αποκάλυψε ότι ήταν το ίδιο μοντέλο που είχε ποζάρει για το πορτρέτο του Ιησού 7 χρόνια πριν.
Αν αμφισβητείτε την αξιοπιστία αυτής της ιστορίας, δεν είστε οι μόνοι. Πολλοί κατατάσσουν αυτή την ιστορία ως ψευδή, αναφέροντας μερικά αποδεικτικά στοιχεία. Αλλά μπορείτε να κρίνετε και εσείς οι ίδιοι αφού ακούσετε ολόκληρη την ιστορία στο βίντεο που ακολουθεί:
Πώς ακριβώς ακουγόταν η αρχαία Ελληνική μουσική; (Ηχητικό απόσπασμα)
Ύψιστη η θέση της μουσικής στην αρχαία Ελληνική κοινωνία
Μεταξύ 750 π.Χ. και 400 π.Χ., οι Αρχαίοι Έλληνες συνέθεταν τραγούδια συνοδεύονταν από λύρα, αυλό και διάφορα κρουστά όργανα.
Περισσότερο από 2.000 χρόνια μετά, οι σύγχρονοι μελετητές βρήκαν τελικά τον τρόπο να ανακατασκευάσουν και να παρουσιάσουν αυτά τα τραγούδια με (όπως υποστηρίζουν) 100% ακρίβεια.
Γράφοντας στην ιστοσελίδα του BBC, ο Armand D’ Angour, μουσικός και δάσκαλος της κλασικής μουσικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, σημειώνει:
[Τα αρχαία Ελληνικά] όργανα είναι γνωστά από τις περιγραφές, τους πίνακες και τα αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία μας επιτρέπουν να καθορίσουμε τα ηχοχρώματα και την έκταση του τόνου που παράγουν.
Και τώρα, έχουν γίνει νέες αποκαλύψεις σχετικά με την Αρχαία Ελληνική μουσική, από δεκάδες αρχαία έγγραφα χαραγμένα με μια φωνητική σημειογραφία που δημιουργήθηκε περίπου το 450 π.Χ., αποτελούμενη από γράμματα της αλφαβήτου και σύμβολα τοποθετημένα πάνω από τα φωνήεντα των Ελληνικών λέξεων.
Οι Έλληνες είχαν επεξεργαστεί τις μαθηματικές αναλογίες των μουσικών διαστημάτων – μια οκτάβα είναι 2:1, μια Πέμπτη 3:2, μια Τετάρτη 4:3 και ούτω καθεξής. Ο συνδυασμός δίνει μια ακριβή ένδειξη του σχετικού τόνου.
Επομένως, πώς ακουγόταν η Ελληνική μουσική;
Παρακάτω μπορείτε να ακούσετε τον David Creese, έναν κλασικιστή από το Πανεπιστήμιο του Newcastle να παίζει «ένα αρχαίο Ελληνικό τραγούδι, παρμένο από επιγραφές πάνω σε πέτρες, σε ένα οκτάχορδο «κανόνι» (ένα όργανο που μοιάζει με σαντούρι) με κινούμενες γέφυρες».
Η μελωδία ανήκει στον Σείκιλο, σύμφωνα με το Archaeology Magazine.
Πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο για να ακούσετε: https://soundcloud.com/archaeologymag
Πηγή: http://www.pronews.gr
Η κουλτούρα της αγένειας
της κ. Χαριτίνη Καρακωστάκη
Οταν συναντιούνται τυχαία δύο άγνωστοι στον δρόμο, έλεγε ο Ερβιν Γκόφμαν (αμερικανός κοινωνιολόγος των ηθών της καθημερινής ζωής), αυτό που ακούγεται συχνότερα να βγαίνει από το στόμα τους είναι «καλημέρα» και «συγγνώμη».
Και συμπλήρωνε: Αυτά τα «καλημέρα» και τα «συγγνώμη» πρέπει να τα λάβουμε σοβαρά υπόψη και να τα μελετήσουμε, αν θέλουμε να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί μια κοινωνία.
Αν ο Γκόφμαν μπορούσε να κάνει μια βόλτα σε ένα ελληνικό αστικό κέντρο τού σήμερα, ας πούμε στην πρωτεύουσα, θα παρατηρούσε ότι όταν συναντιούνται δύο άγνωστοι μπορούν να ακουστούν πολλά διαφορετικά πράγματα, εκ των οποίων σπανιότερα «καλημέρα» και «συγγνώμη». Ο εισαγωγικός χαιρετισμός συχνά απουσιάζει ή στην καλύτερη περίπτωση αντικαθίσταται από ένα, μάλλον επιθετικό, «να σας πω!». Η έκφραση δε του αιτήματος που πυροδοτεί την επικοινωνία είναι συχνά αδιαμεσολάβητη: «Θέλω αυτό» ή «Εχετε το τάδε;» ή «Το τσιγάρο σας έρχεται κατευθείαν πάνω μου!». Η απουσία της λεκτικής ευγένειας συνοδεύεται συχνά και από εκφράσεις αγένειας πέραν της φυσικής γλώσσας: η παντελής αδυναμία συγκρότησης ουράς σε ένα ταμείο και οι συνακόλουθοι αναστεναγμοί δυσαρέσκειας που βγαίνουν από το παρατοποθετημένο μπουλούκι των ανθρώπων, το σολιψιστικό μπλοκάρισμα του διαδρόμου ή της πόρτας στο βαγόνι του μετρό, η ευκολία με την οποία κάποιος «δεν σε βλέπει» και σε προσπερνά κλέβοντας τη σειρά σου, χωρίς να αντιλαμβάνεται καν το «δυνατό άγγιγμα» που προκύπτει από το «ασυναίσθητο» σκούντημα ή ποδοπάτημα, δεν είναι παρά μερικές από αυτές.
Η αγένεια δεν είναι προφανώς ελληνικό προνόμιο. Σε όλες τις πόλεις, όπου η επικοινωνία δεν γίνεται με όρους γνωριμίας όπως συμβαίνει στις πιο μικρές κοινότητες, οι άνθρωποι συχνά απογοητεύονται από τη συμπεριφορά τρίτων απέναντί τους. Το ενδιαφέρον όμως της ελληνικής αγένειας στις τυχαίες δημόσιες συναντήσεις μεταξύ αγνώστων είναι ότι αυτή δεν γίνεται ποτέ αντιληπτή ως μεμονωμένη παρέκκλιση από έναν κανόνα αστικής ευγένειας παρά θεωρείται κανονικότητα. Αντίθετα, μέσα σε ένα καθεστώς απόλυτης αστικής διαστροφής, οι τύποι ευγένειας είναι εκείνοι που θεωρούνται παρέκκλιση και γίνονται συχνά αντικείμενο γελοιοποίησης, σχολιασμού και (καλοπροαίρετης;) πλάκας.
Η κουλτούρα της αγένειας διαμορφώνει ασφαλώς και τους όρους δημοσιότητας των δημοσίων προσώπων. Φωνές, τσιρίδες, υποτιμητικός πληθυντικός και μάγκικος ενικός κυριαρχούν στη ζωντανή και τηλεοπτική πολιτική αντιπαράθεση. «Ακούς τι σου λέω, ρε; Ακούς τι σου λέω;», «Αυτό που σου λέω, εγώ!» ακούγονται να βγαίνουν από το στόμα μελιτζανοκόκκινων προσώπων έτοιμων να εκραγούν. Περιγραφικά επίθετα εν είδει κατηγορητηρίου (Καραγκιόζης, μαφιόζοι, λαμόγια, ρουφιάνοι) και ηθικολογίζοντες αφορισμοί («σα δεν ντρέπεστε!», «καλά, εντάξει, μπαρμπούτσαλα») και πού και πού κανένα αναστοχαστικό συγγνώμη («Μα είστε εντελώς ηλίθιος, συγγνώμη κιόλας») δίνουν και παίρνουν προτού τα διακόψει ρυθμικά η τέλεια μονοτονία της επανάληψης: «Με αφήνετε να μιλήσω; Με αφήνετε να μιλήσω; Μα γιατί δε με αφήνετε να μιλήσω;».
Η ελληνική κουλτούρα της αγένειας δεν είναι καθαυτή κακή, όπως αντίστοιχα μια άλλη εθνική κουλτούρα ευγένειας δεν είναι καθαυτή καλή. Πράγματι η χρήση κάποιων λέξεων όπως «καλημέρα», «συγγνώμη», «ορίστε», «παρακαλώ», «ευχαριστώ», καθώς και η χρήση του πληθυντικού αριθμού δεν εξασφαλίζουν από μόνες τους την καλή συμβίωση των κατοίκων των πόλεων, ούτε επαρκούν για να εξαλείψουν τη βία – βίαιες συμπεριφορές εκδηλώνονται κάλλιστα και σε συνθήκης απόλυτης ευγένειας. Επιτελούν όμως, όπου χρησιμοποιούνται, μια σειρά από πολύπλοκες κοινωνικές λειτουργίες τις οποίες δεν πρέπει να παραβλέψουμε: οργανώνουν τις τυχαίες αλλά αναπόφευκτες συναντήσεις μεταξύ αγνώστων, φτιάχνουν μικρές καθημερινές τελετουργίες, αισθητικοποιούν την επικοινωνία κρύβοντας την πραγματική αδιαφορία που μπορεί να νιώθει ο ένας για τον άλλον, επιτρέπουν την έκφραση μέχρι και των πιο παράδοξων αιτημάτων διαλύοντας και ξαναφτιάχνοντας στιγμιαίες σχέσεις εξάρτησης. Κυρίως, όμως, υφαίνουν το πλαίσιο μιας κουλτούρας που υπολογίζει τον Αλλον, επιτρέπει την κριτική, αλλά επιζητά τη συναίνεση.
Οχι, η κουλτούρα της αγένειας δεν είναι καθαυτή κακή. Ευνοεί όμως τις εκρήξεις, τις φορμαλιστικές αντιπαραθέσεις και τις ανταγωνιστικές επιδείξεις υπέρμετρων εγώ. Αντίθετα, η αναγνώριση του Αλλου και η προσοχή στις ανάγκες του, που αυτόματα προκύπτουν από τη μηχανική χρήση ξερών τύπων ευγένειας, καθρεφτίζουν μία προδιάθεση συναίνεσης, απαραίτητη για την αστική συμβίωση. Ευγένειες και αγένειες, ήρθε η ώρα όλες αυτές τις λέξεις, τις στάσεις, τις συμπεριφορές, να τις πάρουμε στα σοβαρά.
Η Χαριτίνη Καρακωστάκη είναι πολιτική επιστήμων, υποψήφια διδάκτωρ Κοινωνιολογίας στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales (Paris)
Πηγή: http://www.tanea.gr
Η Θεσσαλονίκη στη ρωμαϊκή εποχή (φωτο)
- Μια ζηλευτή πόλη με Ιππόδρομο, με υπέροχα κτίσματα, με λουτρά
- Η Καμάρα και η Ροτόντα όπως δεν τις έχετε ξαναδεί σε μια ψηφιακή απεικόνιση που μας γυρίζει πίσω στον χρόνο
Πως ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα; Μια πραγματικά υπέροχη πόλη. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, και μετά από μακρόχρονη επιστημονική μελέτη, η ΙΣΤ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων πραγματοποίησε μια ψηφιακή απεικόνιση του μνημείου, η οποία παρουσιάζεται την Τρίτη 1η Νοεμβρίου, στην αίθουσα πολυμέσων της Εφορείας Αρχαιοτήτων. Και θα δείτε την Θεσσαλονίκη όπως δεν την έχετε ξαναδεί.
Η Καμάρα (Αψίδα του Γαλερίου) είχε οκτώ συνολικά πεσσούς, η Ροτόντα ήταν ναός αφιερωμένος στην αρχαία θρησκεία, και τον 4ο-6ο αιώνα μ.Χ. λειτουργούσε Ιππόδρομος που ξεκινούσε από το ύψος της Εγνατίας και έφθανε έως τη θάλασσα.
Όλα αυτά τα ιστορικά κτίσματα, και πλήθος άλλων όπως το Ανάκτορο, το Οκτάγωνο, η Βασιλική και η Αψιδωτή Αίθουσα αποτελούσαν μέρος του μεγαλειώδους Γαλεριανού Συγκροτήματος, του «παλατιού» του τετράρχη Γαλερίου (260-311 μΧ), ο οποίος είχε ως «έδρα» του τη Θεσσαλονίκη, μεταμορφώνοντάς την σε μια από τις σημαντικότερες αυτοκρατορικές πόλεις της ύστερης ρωμαϊκής εποχής.
Κυκλοφορεί και ένας οδηγός τσέπης, ο οποίος παρουσιάζει τη συνοικία του ανακτόρου, και δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να κατανοήσει τη μορφή των κτηρίων στην εποχή της λειτουργίας τους (4ο-7ο αιώνα μΧ), καθώς και να αποκτήσει μια πληρέστερη εικόνα της Νοτιοανατολικής περιοχής της αρχαίας Θεσσαλονίκης.
Εικονική περιήγηση στο Γαλεριανό Συγκρότημα
Το Γαλεριανό Συγκρότημα είναι αποτέλεσμα του φιλόδοξου οικοδομικού προγράμματος του Γαλερίου, και συνδέεται με την τελευταία περίοδο ακμής της αρχαίας πόλης της Θεσσαλονίκης, όταν ο τετράρχης την όρισε ως έδρα του, αναγνωρίζοντας τη δυναμική της και ενισχύοντας τον ρόλο της ως σταυροδρόμι πολιτισμών και κέντρο ανάπτυξης όλης της περιοχής.
Η ανέγερση των ανακτόρων στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε στο τέλος του 3ου μΧ αιώνα, μετά τη νίκη του Γαλερίου επί του βασιλιά των Περσών Ναρσή στην Αρμενία το 298 μΧ. Το Γαλεριανό Συγκρότημα κτίσθηκε στις παρυφές της πόλης, δίπλα στο ανατολικό τείχος. Προς το Νότο εκτεινόταν σχεδόν μέχρι τη θάλασσα (οδός Μητροπόλεως), ενώ το δυτικό του όριο θεωρείται πως ήταν στην οδό Απελλού. Το ανάκτορο αποτελούνταν από δύο οικοδομικά σύνολα, συνδετικός κρίκος των οποίων είναι η Αψίδα του Γαλερίου. Στο βόρειο τμήμα του βρίσκεται η Ροτόντα, ενώ νότιά της βρίσκεται η Αψιδωτή Αίθουσα (οικοδομικά κατάλοιπα επί του πεζόδρομου Δ.Γούναρη, τμήμα μεταξύ των οδών Αλ.Σβώλου και Ι.Μιχαήλ) και τα οικοδομήματα του αρχαιολογικού χώρου της πλατείας Ναυαρίνου (Βασιλική, κεντρική κτηριακή ενότητα, διώροφο κτήριο, λουτρά, Οκτάγωνο).
Λουτρά του Ανακτόρου
Η Ροτόντα
Η Ροτόντα ήταν κατά την τετραρχική περίοδο ναός αφιερωμένος στην αρχαία θρησκεία, ενώ κατά την παλαιοχριστιανική εποχή (4ος έως αρχές του 6ου αι. μΧ) μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στους Ασώματους ή Αρχάγγελους.
Η Αψίδα του Γαλερίου
Νότια της Ροτόντας υπήρχε θριαμβική Αψίδα (η γνωστή σήμερα Καμάρα), η οποία κτίσθηκε μεταξύ του 298 και του 305 μΧ, σε ανάμνηση της εκστρατείας και της νίκης του Γαλερίου κατά των Περσών.
Η Αψιδωτή Αίθουσα
Πρόκεται για πιθανόν το τελευταίο προς βορρά κτήριο του ανακτόρου. Ήταν κτισμένη σε έναν νοητό άξονα με κατεύθυνση βορρά-νότου, ενώ τα ερείπια του κτηρίου είναι ορατά στο ανατολικό τμήμα του αρχαιολογικού χώρου της πλατείας Ναυαρίνου. Σύμφωνα με νεώτερες απόψεις, η Αψιδωτή Αίθουσα ήταν τρικλίνιο, χρησιμοποιούνταν δηλαδή για τη διοργάνωση συμποσίων και άλλων τελετών που συνδέονταν με την παρουσία του αυτοκράτορα και της ακολουθίας του στον ιππόδρομο.
Η Βασιλική
Η Βασιλική ήταν ένα μεγαλοπρεπές κτήριο, το οποίο λειτουργούσε ως αίθουσα υποδοχής και ακροάσεων. Από το συνολικό οικοδόμημα είναι σήμερα ορατή μόνο η δυτική τοιχοποιία και το μεγαλύτερο τμήμα της αψίδας, ενώ το υπόλοιπο κτίσμα είναι θαμμένο κάτω από τον πεζόδρομο της πλατείας Ναυαρίνου και της οδού Γούναρη.
Το Οκτάγωνο
Το Οκτάγωνο αποτελεί, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, ένα από τα κυριότερα οικοδομήματα του συγκροτήματος. Σύμφωνα με την επικρατέστερη ιστορική έρευνα, προοριζόταν για αίθουσα ακροάσεων ή αίθουσα θρόνου των ανακτόρων, ενώ αργότερα λειτούργησε και ως χριστιανικός ναός.
Η καταστροφή του Οκταγώνου τοποθετείται τον 7ο αιώνα μΧ, εποχή που η Θεσσαλονίκη συγκλονίζεται από ισχυρούς σεισμούς, που κατέστρεψαν τα περισσότερα κτήριά της. Μετά την καταστροφή του κτίσματος, ο προθάλαμός του μετατράπηκε σε δεξαμενή, η οποία λειτούργησε μέχρι τον 14ο αιώνα.
Ο Ιππόδρομος
Κατά τους χρόνους της Τετραρχίας, ο Ιππόδρομος ήταν ένα από τα πιο σημαντικά δημόσια οικοδομήματα, καθώς, εκτός από τους αγώνες που διεξάγονταν σε αυτόν, αποτελούσε έναν κατ’ εξοχή πολιτικό χώρο, όπου ο λαός επικοινωνούσε με τον αυτοκράτορα και εξέφραζε τη βούλησή του.
Ο Ιππόδρομος κατασκευάστηκε στις αρχές του 4ου αι. μΧ, ενώ, σύμφωνα με τις γραπτές πηγές, συνέχισε να λειτουργεί τουλάχιστον μέχρι τον 6ο αιώνα. Τα ερείπια του Ιπποδρόμου σώζονται αποσπασματικά, ανατολικά της εκκλησίας της Νέας Παναγίας (πλατεία Φαναριωτών), καθώς και στον ακάλυπτο χώρο των οικοδομικών τετραγώνων της πλατείας Ιπποδρομίου και των οδών Γούναρη, Φιλικής Εταιρείας και Αγαπηνού.
Η μελέτη για την τρισδιάσταση ψηφιακή απεικόνιση του Γαλεριανού Συγκροτήματος εκπονήθηκε από την ομάδα των αρχιτεκτόνων της ΙΣΤ Εφορείας Αρχαιοτήτων Φ.Αθανασίου, Β.Μάλαμα, Μ.Μίζα και Μ.Σαραντίδου, στο πλαίσιο των εργασιών αποκατάστασης του μνημείου. Οι εικόνες της ψηφιακής αναπαράστασης και το αντίστοιχο βίντεο υλοποιήθηκαν από τον αρχιτέκτονα Φώτη Τσακμάκη, ενώ όλο το έργο πραγματοποιήθηκε με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ.
Πηγή: http://www.voria.gr/article/etsi-itan-to-kentro-tis-thessalonikis-ti-romaiki-epochi-foto
Ρομπέν των Δασών: Ένας… ορθόδοξος μάρτυρας?!
Στη διάρκεια εκείνης της εποχής, κάποιοι Ιρλανδοί Σάξωνες πιάστηκαν σκλάβοι, μερικοί πήγαν στην μητέρα Κωνσταντινούπολη για να ενταχθούν στο τάγμα των Βαράγγων του «Βυζαντινού» Έλληνα αυτοκράτορα και κάποιοι άλλοι σαν τον Ρομπέν των Δασών, παρέμειναν στην πατρίδα τους να παλέψουν εναντίον του βάρβαρου εισβολέα.
Οι Άγγλοι στρατιώτες που πήγαν στην Κωνσταντινούπολη ήταν πολλοί περισσότεροι από τους Σκανδιναβούς Βάραγγους στρατιώτες του Έλληνα αυτοκράτορα, των οποίων στρατηγός τους, ήταν ο Νορβηγός Χάραλντ Χαντράδα Γ΄. Κάτι που σημαίνει ότι εκείνη την εποχή, η Νορβηγία ήταν ακόμη Ορθόδοξη! Μετά τους πανηγυρικούς εορτασμούς των επαναστατών προς τιμήν της νίκης τους το 1089 μ.Χ. εναντίον των εισβολέων, ο Ρομπέν τραυματίστηκε σε μια μάχη, πήγε σε ένα κοντινό μοναστήρι, ζήτησε βοήθεια από μια Νορμανδή μοναχή αλλά εκείνη τον άφησε να πεθάνει από αιμορραγία, επειδή αυτή, μόλις είχε αρνηθεί την Ορθοδοξία προς χάριν του Παπισμού!
Ο τάφος του Ρομπέν όπως είναι σήμερα στο Kirklees Park.
Η αγγλική ιστορία που αναφέρει ότι ο Ρομπέν πάλεψε εναντίον του «κακού Βασιλέα Ιωάννη» και υπέρ του «καλού Βασιλέα Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου», είναι ένας έξυπνος μύθος! Από τότε και στο εξής και μετά την οριστική ήττα των Ορθοδόξων επαναστατών, ο απλός Ορθόδοξος λαός τοποθετήθηκε από τους κατακτητές σε μικρά χωριά και οι άνθρωποι μακριά ένας από τον άλλον. Tότε ο σκλαβωμένος λαός εξαναγκάστηκε να ζει με 40.000 κάστρα από στρατιώτες να τον παρακολουθούν από το πρωί έως το βράδυ! Nα πώς και γιατί οι Ορθόδοξοι, τότε, Ιρλανδοβρετανοί σκλάβοι, εξαναγκάστηκαν να χάσουν την Ορθόδοξη Πίστη τους, ενώ παράλληλα και οι Επίσκοποί τους δολοφονήθηκαν από τους κατακτητές.
To μοναστήρι του “Kirklees Priory” στο οποίο ο Ρομπέν αφέθηκε στον θάνατο το 1089 μ. Χ, ήταν ένα Κιστερκιανό γυναικείο μοναστήρι που σήμερα βρίσκεται στο “Kirklees Park” του Clifton κοντά στο Brighouse, στο Yorkshire της Αγγλίας.
Γαλάτεια-Γρηγοριἀδου Σουρέλη (1930-2016) (βίντεο)
Την Παρασκευή, 23 Σεπτεμβρίου 2016, στις 08.10 το πρωί, απεβίωσε η σημαντική συγγραφέας Γαλάτεια Γρηγοριάδου- Σουρέλη.
Η καρδιά της ήταν μεγάλη, όμως κουράστηκε και ασθένησε μετά από τα τόσα χρόνια του αγώνα της για την Εκκλησία, την Πατρίδα, την Οικογένεια, την Εθνική μας Παράδοση. Ήταν με τη γνωστή νεανική της ζωντάνια έως το τέλος της επίγειας ζωής της. Ήταν Σμυρνιά στην καταγωγή, μεγάλωσε στη Μακεδονία, εργάσθηκε και έκανε οικογένεια, με τέσσερα παιδιά, στην Αθήνα. Οι σταθμοί αυτοί στη ζωή της την σφράγισαν.
Η Πίστη της ήταν βαθιά, με μια σπάνια απλότητα κι ένα μοναδικό αυθορμητισμό. Μιλούσε πολύ με την Παναγία. Της έλεγε τα παράπονά της, τα αιτήματά της, τις ευχαριστίες της, τις παρακλήσεις της να γίνει μεσίτρια και να μιλήσει στον Υιό Της για να της δείξει έλεος.
Το ταλέντο της ήταν μεγάλο. Ήταν μια από τις πιο σημαντικές συγγραφείς της εποχής της. Είχε αμεσότητα και πλούσια έμπνευση. Ήταν σπουδαία «παραμυθού». Έλεγε πως οι μεγάλες αλήθειες και τα σπουδαία γεγονότα λέγονται καλύτερα με τα παραμύθια. Έγραψε περίπου 80 βιβλία, που τώρα, στο τέλος, τα έβλεπε και δόξαζε το Θεό, που μπόρεσε να αφήσει αυτή την πλούσια παρακαταθήκη, κυρίως στην ελληνική νεολαία.
Ήταν για μια 25ετία συνεργάτης του ραδιοφωνικού σταθμού «Πειραϊκή Εκκλησία» και ωφέλησε πολύ κόσμο με τις εκπομπές της. Η αμεσότητά της περνούσε στους πολυπληθείς ακροατές της μέσα από τα ερτζιανά κύματα. Για το συγγραφικό της έργο βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών και μπήκε στον κατάλογο του βραβείου Άντερσεν. Για την ιεραποστολική της δράση τιμήθηκε από την Εκκλησία και από πολλούς φορείς, Δήμους, Οργανισμούς, Σωματεία.
Έζησε με ένα συνεχή αγώνα στον εαυτό της και για την Εκκλησία και την Πατρίδα. Απεβίωσε με την αγωνία για το αύριο, που εμείς διαχειριζόμαστε.
Αιωνία της η μνήμη.
Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Δείτε επίσης:
π. Γεώργιος Μεταλληνός: «Γαλάτεια πάσης Ελλάδος και πάσης αλλοδαπής»
Παρακολουθήσυε την εκδήλωση αφιέρωμα στη Γαλάτεια Γρηγοριάδου-Σουρέλη
Η απίστευτη ιστορία που έγραψε ο Χέμινγουεϊ, με έξι λέξεις
Hταν κάποτε ένας μεγάλος συγγραφέας, ο οποίος εκεί κάπου στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα έγραψε μια τραγική ιστορία με μόνο έξι λέξεις.
Πρόκειται για τον Ερνεστ Χέμινγουεϊ. Ο θρύλος είναι τόσο δυνατός που έγινε σημείο αναφοράς στη λογοτεχνία.
Η ιστορία συνέβη το 1920 ή 1930, σε ένα δείπνο στο Παρίσι ή στη Νέα Υόρκη. Ο Ερνεστ Χέμινγουεϊ ήταν μεταξύ 20 και 30 ετών. Μαζί του βρίσκονται και άλλοι συγγραφείς. Επιναν ουίσκι μπέρμπον και τότε ο Χέμινγουεϊ ανακοινώνει ότι μπορεί να γράψει μια ολόκληρη ιστορία με έξι λέξεις. Οι άλλοι συγγραφείς τον ειρωνεύονται, γελάνε και συνεχίζουν να πίνουν.
Ο Χέμινγουεϊ επιμένει και τους προτείνει να βάλουν ένα στοίχημα. Ο καθένας να βάλει 10 δολάρια σε ένα μπολ. Αν χάσει, τότε θα διπλασιάσει το ποσό. Αν κερδίσει, θα τα πάρει όλα. Δέχονται.
Ο Χέμινγουεϊ σκύβει στη χαρτοπετσέτα του και αρχίζει να γράφει. Οταν έρχεται η ώρα, στη χαρτοπετσέτα διαβάζουν: «For Sale, Baby Shoes, Never Worn». Που σημαίνει: «Πωλούνται μωρουδίστικα υποδήματα που δεν φορέθηκαν ποτέ».
Ο Ερνεστ Χέμινγουεϊ κέρδισε το στοίχημα. Η ιστορία του των έξι λέξεων έχει αρχή, μέση και τέλος.
Αυτό το κείμενο έγινε από τότε ένα πρότυπο αφηγηματικής δομής και χρησιμεύει ως άσκηση στα μαθήματα Δημιουργικής Γραφής ή στα βιβλία γραφής.
Oι αμφιβολίες
Η ιστορία έχει κάποια κενά και πολλοί αμφισβητούν ότι έγινε ακριβώς έτσι. Ο ίδιος ο Χέμινγουεϊ δεν την έγραψε ποτέ. Για πρώτη φορά, η ιστορία αναφέρεται το 1991, σε ένα βιβλίο του Peter Miller με τίτλο «Συγγραφέας! Σεναριογράφος! Πώς να πετύχεις ως συγγραφέας στη Νέα Υόρκη και στο Χόλιγουντ». Σε αυτό το βιβλίο, ο Peter Miller τοποθετεί την ιστορία της χαρτοπετσέτας στο εστιατόριο Luchow της Νέας Υόρκης. Αλλά στην επανέκδοση του βιβλίου το 2006, τοποθετεί την ίδια ιστορία στα τραπέζια που έκανε ο κύκλος των συγγραφέων με την ονομασία The Vicious Circle, στο ξενοδοχείο Algonquin του Μανχάτταν. Ο Peter Miller είχε ακούσει αυτή την ιστορία της χαρτοπετσέτας από ένα μεγάλο αφεντικό του συνδικάτου Τύπου.
Πάντως, το 1996, η ίδια ιστορία επαναλαμβάνεται στο θεατρικό έργο του John deGroot, Papa. Ισως να είναι η συλλογική φαντασία που απέδωσε αυτή την ιστορία στον Ερνεστ Χέμινγουεϊ. Το απαράμιλλο στιλ του και η αγάπη του για τα στοιχήματα τον έκαναν ιδανικό για κάτι τέτοιο.
Για πρώτη φορά, το 2008, το σάιτ Snopes αρχίζει να έχει αμφιβολίες για την ιστορία του Χέμινγουεϊ. Το 2013, το διαβόητο Quote Investigator αρχίζει μια μεγάλη έρευνα για το θέμα.
Με τη βοήθεια βιβλιοθηκάριων και αρχειοθετών της χώρας, οι ντετέκτιβ του Quote Investigator βρήκαν το πρώτο ίχνος του κειμένου των 6 λέξεων στις Μικρές Αγγελίες μιας εφημερίδας του Μίτσιγκαν, εν έτει 1906. Ο Χέμινγουεϊ ήταν έξι ετών εκείνη την εποχή. Βρήκαν επίσης ένα άλλο άρθρο που δημοσιεύτηκε το 1910 με μια παρόμοια αγγελία.
Το 1917, ο συγγραφέας William R. Kane μιλάει, για πρώτη φορά, για την ισχυρή αφηγηματική δομή των σύντομων ιστοριών, σε ένα λογοτεχνικό περιοδικό, με τίτλο «Παπούτσια μωρού. Δεν φορέθηκαν ποτέ». Το 1921, ο χρονικογράφος Roy K. Moulton μιλάει για μια μικρή αγγελία που θα ήταν εξαιρετική για ταινία: «Πωλείται καροτσάκι. Δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ».
Από το 1921 και μετά, η φράση «For Sale. Baby Shoes. Never Worn» αρχίζει να παίρνει το δρόμο της. Το Quote Investigator την ξαναβρίσκει σε κινούμενα σχέδια και σε ένα γράμμα του Αρθουρ Κλαρκ στους New York Times. Ωσπου ήρθε το βιβλίο του Peter Miller, εξήντα χρόνια αργότερα.
Το πιθανότερο είναι ότι ο Χέμινγουεϊ δεν έγραψε την ιστορία των έξι λέξεων. Ούτε την έκλεψε. Ούτε στοίχημα υπήρξε, ούτε συγγραφείς που πίνουν, ούτε χαρτοπετσέτα.
Αλλά ο Χέμινγουεϊ θα μπορούσε να την έχει γράψει. Κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας και δεν θα μπορούσε να γράψει μια δυνατή ιστορία σε έξι λέξεις; Από αυστηρά λογοτεχνική άποψη πρόκειται για μια αλάνθαστη αφηγηματική δομή. Η ιστορία είναι πραγματικά τραγική, αν και τόσο σύντομη: ένας γονέας πουλάει τα παπούτσια που ποτέ δεν μπόρεσε να φορέσει στο παιδί του.
Εξάλλου αυτό που έχει σημασία είναι ότι το κόλπο με τις έξι λέξεις κάνει σταδιοδρομία: αυτοβιογραφίες γράφονται σε έξι λέξεις και σύγχρονοι συγγραφείς μπαίνουν στον κόπο να το κάνουν ως άσκηση.
Πηγή: http://www.iefimerida.gr
Norman Peter: Ο τρἰτος ἀνδρας της Ολυμπιάδας του 1968 στην πόλη του Mexico (βίντεο)
Ολυμπιακοί Αγώνες του 1968 στην Πόλη του Μεξικού
Η ανθρωπότητα βρίσκεται εγκλωβισμένη ανάμεσα στις φυλετικές εξεγέρσεις και στο κίνημα διαμαρτυρίας κατά του πολέμου του Βιετνάμ που γεννιέται εκείνη την περίοδο, ενώ ἠδη η δολοφονία του Martin Luther King και του Bobby Kennedy έχουν σημαδέψει την ανθρώπινη ιστορία.
Εκείνη τη στιγμή της αναταραχής, της αβεβαιότητας και του φόβου, δύο Αμερικανοί έκαναν μια κίνηση που δεν θα ξεχαστεί ποτέ.
Ο Tommie Smith και ο John Carlos, ο πρώτος και ο τρίτος πιο γρήγορος άνθρωπος στον κόσμο, έσκυψαν τα κεφάλια τους και σήκωσαν τις γροθιές τους την ώρα που έπαιζε ο εθνικός ύπνος προς τιμή της νίκης του Smith στα 200 μέτρα.
Ποιος είναι όμως ο τρίτος άνδρας; Φαίνεται σαν ένας συνηθισμένος λευκός άντρας, ο οποίος στέκεται παθητικά και βλέπει την ιστορία να γεννιέται, αλλά δεν είναι έτσι.
Είναι ο Peter Norman, ο πιο γρήγορος Αυστραλός στην ιστορία και, εκείνη την στιγμή, ο δεύτερος πιο γρήγορος άντρας στον κόσμο.
Ο Tommie Smith και ο John Carlos πυροδότησαν παγκόσμια διαμάχη με το χαιρετισμό της δύναμης των μαύρων, εκδιώχθηκαν από τους αγώνες και έλαβαν θανατηφόρες απειλές στην πατρίδα τους. Οι δύο Αφροαμερικανοί έπαιρναν ανοιχτά θέση για τα πολιτικά δικαιώματα στο ξεκίνημα μιας τραγωδίας…
Αλλά αυτό που δεν γνωρίζει σχεδόν κανείς είναι ότι ο Peter Norman στεκόταν δίπλα τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλο τον κόσμο. Και το πλήρωσε ακριβά. Ο Peter Norman ήταν από την Αυστραλία, μια χώρα όπου, εκείνο τον καιρό, είχε παρόμοιους νόμους διαχωρισμού λευκών και μαύρων με τις ΗΠΑ.
Στην πραγματικότητα, οι διακρίσεις κατά του ιθαγενούς πληθυσμού στην Αυστραλία ενέπνευσαν το καθεστώς των απαρτχάιντ στην Νότια Αφρική. Ανάμεσα στο 1905 και το 1969, η κυβέρνηση της Αυστραλίας χώρισε μάλιστα περίπου 100.000 παιδιά Αβοριγίνων από τις οικογένειες τους και τα έδωσε για αναγκαστική υιοθεσία για να τα «εκπολιτίσει»…
Ένας Αυστραλός ο οποίος συναναστρεφόταν μαύρους ή κάποια άλλη μειονοτική ομάδα ρίσκαρε τα πάντα.
Μετά τον μνημειώδη αγώνα, ο Norman, ο οποίος κέρδισε το αργυρό μετάλλιο, προσεγγίστηκε από τον Smith και τον Carlos και ρωτήθηκε αν πίστευε στα ανθρώπινα δικαιώματα. Είπε «ναι» και μετά τον ρώτησαν αν πίστευε στον Θεό. Απάντησε ότι πίστευε πολύ…
Ο John Carlos θα θυμάται για πάντα αυτό που είπε ο Norman στη συνέχεια: «Θα είμαι δίπλα σας». Όπως θα θυμάται για πάντα ότι στα μάτια του δεν υπήρχε ίχνος φόβου, μόνο αγάπη.
Ο Smith και ο Carlos αποφάσισαν να φοράνε την παραπάνω κονκάρδα η οποία αντιπροσώπευε το κίνημα των αθλητών των Ολυμπιακών Αγώνων που υποστήριζαν την πάλη για ίσα δικαιώματα. Ο Norman, οποίος δεν είχε κονκάρδα, πλησίασε τους δύο Αμερικανούς και είπε ζήτησε απίστευτο:
«Πιστεύω σε ό,τι πιστεύετε. Έχετε άλλη κονκάρδα για μένα;», ρώτησε, συμπληρώνοντας:
«Έτσι θα μπορώ να δείξω την υποστήριξη μου για το σκοπό σας».
Ο Smith έπαθε πλάκα: «Ποιος είναι αυτός ο λευκός Αυστραλός; Κέρδισε το ασημένιο, δεν μπορεί να το δεχτεί απλά;».
Ο Smith δεν είχε άλλη κονκάρδα, αλλά με λίγη βοήθεια από έναν άλλο Αμερικανό αθλητή βρήκε μία και για τον Norman. Αυτό που συνέβη στη συνέχεια ανήκει στην ιστορία…
Οι 3 νεαροί αθλητές ανέβηκαν στο βάθρο, ενώ ο Smith και ο Carlos ύψωσαν τις γροθιές τους χαιρετώντας τους μαύρους. Ποτέ πριν δεν είχε τολμήσει κανείς να κάνει κάτι τόσο σοκαριστικό στους Ολυμπιακούς, να πάρει μια τέτοια θέση μπροστά σε εκατομμύρια.
Και οι 3 ήξεραν ότι ήταν η στιγμή τους να πάρουν θέση για το σωστό, να πουν ότι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Ο επικεφαλής της αμερικανικής ολυμπιακής ομάδας ορκίστηκε ότι και οι 3 αθλητές θα πλήρωναν ακριβά αυτή την κίνηση, για το υπόλοιπο της ζωής τους.
H ιστορία αθώωσε τον Smith και τον Carlos, ενώ το παραπάνω άγαλμα στήθηκε στο San Jose State University για να τους τιμήσει. Αν παρατηρήσετε όμως, η δεύτερη θέση είναι άδεια…
Με την απουσία, αυτό το άγαλμα δείχνει τι συνέβη στον Norman μετά από εκείνη την μοιραία μέρα. Είναι πιθανότατα μία από τις πιο θλιβερές ιστορίες.
Ο Norman απλά σβήστηκε από αυτήν. Διώχτηκε από την αυστραλιανή ομάδα των Ολυμπιακών του 1972, παράτησε τον επαγγελματικό αθλητισμό και πήγαινε από δουλειά σε δουλειά: από γυμναστής μέχρι χασάπης. Οι λευκοί, δε, και η ίδια του η οικογένεια στην Αυστραλία τον θεωρούσαν παρία.
Ένα αθλητικό ατύχημα του προκάλεσε γάγγραινα, κάτι που τον οδήγησε στο ποτό. Τελικά διαγνώστηκε με αλκοολισμό και κατάθλιψη. «O Peter ήταν αντιμέτωπος με μια ολόκληρη χώρα και υπέφερε μόνος», είπε για τον Norman ο John Carlos.
Ο Norman είχε μια τελευταία ευκαιρία: να καταδικάσει τους συντρόφους του, να αποδοκιμάσει τον Smith και τον Carlos και θα τον συγχωρούσαν. Αλλά ήξερε ότι δεν είχε κάνει κάτι κακό και αρνήθηκε.
Το 2006 πέθανε ξαφνικά από καρδιακή προσβολή. Χωρίς ποτέ να λάβει την απολογία που τόσο άξιζε. Ο Tommie Smith και ο John Carlos κουβάλησαν μάλιστα το φέρετρο του στην κηδεία του. Ήταν το ελάχιστο που μπορούσαν να κάνουν γι΄αυτόν…
Το 2012, ο Norman έλαβε τελικά επίσημη απολογία από την κυβέρνηση της Αυστραλίας.
Απολογούμαστε «… στον Peter Norman για το κακό που του έκανε η Αυστραλία η οποία δεν τον έστειλε στους Ολυμπιακούς του Μονάχου το 1972, αν και είχε τα προσόντα. Και αναγνωρίζουμε με καθυστέρηση τον ισχυρό ρόλο που έπαιξε ο Peter Norman για την προώθηση της φυλετικής ισότητας». Πολύ λίγο, πολύ αργά…
«Πλήρωσε το τίμημα της επιλογής του», εξηγεί ο Tommie Smith, συμπληρώνοντας: «Δεν ήταν μια απλή κίνηση να μας βοηθήσει, ήταν η δική του μάχη. Ήταν ένας λευκός, ένας λευκός Αυστραλός, ανάμεσα σε δύο έγχρωμους, οι οποίοι στέκονταν τη στιγμή της νίκης, όλοι για το ίδιο πράγμα».
Περίπου 50 χρόνια αργότερα συνεχίζουμε να παλεύουμε για την ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο Norman πλήρωσε το μεγαλύτερο τίμημα, αλλά η θυσία του απέδειξε ότι η ισότητα είναι μάχη του καθενός. Λευκού ή μαύρου…
Το μόνο σίγουρο είναι πως η ανθρωπότητα χρειάζεται περισσότερους Peter Norman … πραγματικούς αθλητές της ζωής!
Πηγές: http://www.pronews.gr/portal/20160820/sports/alla-spor/90839/prin-48-hronia-aytos-o-andras-ekane-kati-poly-tharraleo-stoys
Τα ρεκόρ του 1966, Ιστορικό Λεύκωμα 1966, σελ. 163, Καθημερινή (1997)
Εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ", φύλλο Σ/Κ 8-9 Φεβρουαρίου 2014, "Μια σηκωμένη γροθιά δεν είναι αρκετή"
«Η μέθοδος του Κ.Π.Καβάφη»: Σημειώματα από λογοτεχνικά περιοδικά
Τι νόημα έχει ένα ακόμη βιβλίο για τον Καβάφη; Με αυτό το ερώτημα στον πρόλογο του βιβλίου των 119 σελίδων, με τίτλο «Η μέθοδος του Κ. Π. Καβάφη», ξεκινάει ο Γιώργος Βαρθαλίτης τη συνάθροιση των κειμένων του για τον αιώνιο Αλεξανδρινό. Πρόκειται για διεισδυτικά σημειώματα που δημοσιεύτηκαν σε λογοτεχνικά περιοδικά, αλλά και νέα αδημοσίευτα που συμπεριλήφθηκαν στην έκδοση του Οίκου «Gutenberg».
Ο μελετητής, γεννημένος το 1972 στην Κόρινθο, με σπουδές φιλολογίας στην Αθήνα και τη Χαϊδελβέργη, ποιητής και δοκιμιογράφος, απαντά ότι προσπάθησε να φωτίσει το έργο του Καβάφη, συσχετίζοντάς το με τη λογοτεχνία της εποχής του. Εξηγεί ότι επιχειρεί να αφουγκραστεί τη μυστική συνομιλία των λογοτεχνημάτων που έχουν γεννηθεί σε μια κοινή ατμόσφαιρα και κυρίως ερευνώντας ορισμένους κορυφαίους Έλληνες και ξένους συγγραφείς όπως είναι οι Γκουστάβ Φλωμπέρ και Άγγελος Σικελιανός.
Τα κείμενα αφορούν τον Καβάφη και τη νέα ιστοριογραφία, την ηθοποιία και την ιστορική του φαντασία, τις τρεις εποχές της Αλεξάνδρειας, τη θεωρία περί κάλλους, τον συμβολισμό, τις συγκλήσεις και τις αποκλίσεις με τον συγκαιρινό του συγγραφέα αρχαιοπρεπών συγγραμμάτων Δημήτριο Βερναρδάκη, την νεκρομαντεία και την τέχνη της ειρωνείας. Και βέβαια, τα πολυσχολιασμένα θέματα του ελληνικού οράματος και τους αρχαίους μύθους.
Το βιβλίο, τοποθετώντας τον Καβάφη στο πλαίσιο της εποχής του και ανιχνεύοντας τις υπαρκτές ή «εκλεκτικές» του συγγένειες με συγκαιρινούς του συγγραφείς, σαν τον Anatole France, τον Pater ή τον Αντρέγιεφ, προσπαθεί να σκιαγραφήσει την ποιητική και πνευματική μέθοδο του Αλεξανδρινού και να αναδείξει την ιδιοπροσωπία του, ιδίως στο ζήτημα της ποιητικής αναπαράστασης και αναδημιουργίας του ιστορικού παρελθόντος.
Προχωρώντας πέρα από τα όρια μιας απλής συγκριτικής έρευνας, τα κείμενα που το απαρτίζουν, ιδωμένα μαζί, επιχειρούν να συγκροτήσουν μια ενιαία ερμηνευτική πρόταση.
Πηγή: http://www.pronews.gr
Το παράθυρο του νοσοκομείου (βίντεο)
Το βίντεο που θα δείτε ονομάζεται “το παράθυρο”. Πρόκειται για την φιλία που αναπτύσσεται ανάμεσα σε 2 άγνωστους ασθενείς ενός νοσοκομείου που μοιράζονται τον ίδιο θάλαμο. Αξίζει πραγματικά να αφιερώσετε 4 λεπτά και 21 δευτερόλεπτα από τον χρόνο σας για να το δείτε μέχρι το τέλος…
Το υποχρεωτικό μάθημα Soji No Jikan (βίντεο)
Στο σχολείο υπάρχουν πολλά βασικά μαθήματα που κάνουν τα παιδιά, Μαθηματικά, Γλώσσα, Ιστορία κλπ., υπάρχουν όμως και μαθήματα επιλογής που τα παιδιά μπορούν να επιλέξουν ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους κυρίως στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Και αυτό συμβαίνει, σε γενικές γραμμές, παγκοσμίως.
Μαθαίνω όμως, ότι στην Ιαπωνία υπάρχει ένα μάθημα που όλα τα παιδιά Δημοτικών και Γυμνασίων είναι υποχρεωμένα να παρακολουθήσουν: το Soji No Jikan.
Το Soji No Jikan δηλ. "Η ώρα της καθαριότητας", είναι ένα διάστημα 15 λεπτών στο οποίο οι μαθητές καθαρίζουν τις αίθουσες διδασκαλίας.
Και να πώς έχει το πρόγραμμα:
αφού οι μαθητές φάνε το γεύμα τους, έχουν 30 λεπτά ελεύθερα για να παίξουν.
Όταν τελειώσει αυτός ο χρόνος ακούγεται μία συγκεκριμένη μουσική από τα μεγάφωνα του σχολείου και όλα τα παιδιά αναγνωρίζουν ότι ξεκινά ο χρόνος του Soji No Jikan, συνήθως 1:30 - 1:45 μ.μ.
Συγκεντρώνονται λοιπόν, στις ομάδες τους και στις αίθουσες που έχουν αναλάβει και αρχίζουν το καθάρισμα για ένα τέταρτο. Και καθαρίζουν όλο το σχολείο, όχι μόνο τις αίθουσές τους. Δηλ. υπάρχουν ομάδες που αναλαμβάνουν να καθαρίζουν το γήπεδο, τις τουαλέτες, την πισίνα, τα τζάμια, τους διαδρόμους κλπ. Κάθε παιδί που έρχεται στο σχολείο έχει τα δικά του εργαλεία καθαριότητας: κουρέλι, ξεσκονόπανο, σκούπα.
Τώρα θα ρωτήσετε το κουρέλι τι χρειάζεται. Μα για το σφουγγάρισμα φυσικά! Γιατί στα Ιαπωνικά σχολεία το σφουγγάρισμα δε γίνεται με σφουγγαρίστρες, αλλά με κουρέλι και στα τέσσερα!
Το υποχρεωτικό μάθημα του Soji No Jikan διδάσκεται στην Ιαπωνία για ένα συγκεκριμένο λόγο: θέλει να διδάξει σε μικρά και μεγάλα παιδιά την υπευθυνότητα, την εκτίμηση, τη φροντίδα, την υπερηφάνεια και το σεβασμό που θα πρέπει να επιδεικνύουν για τις εγκαταστάσεις που έχουν το προνόμιο να χρησιμοποιούν. Και φυσικά το συγκεκριμένο μάθημα έχει την απόλυτη αποδοχή των γονέων.
Σαφώς υπάρχει μια τεράστια πολιτισμική διαφορά ανάμεσά μας. Αναρωτιέμαι τι θα γινόταν εδώ, αν βάζαμε τα παιδιά ένα τέταρτο πριν σχολάσουν, να καθαρίσουν όλα όσα είχαν λερώσει από το πρωί στο σχολείο τους.
Για δείτε και τα βίντεο...
Τα τελευταία λόγια του Steve Job λίγο πριν φύγει ...
Έχω φτάσει στο αποκορύφωμα της επιτυχίας στον επιχειρηματικό κόσμο.
Στα μάτια των άλλων, η ζωή μου είναι μια επιτομή της επιτυχίας.
Ωστόσο, πέρα από τη δουλειά, έχω λίγη χαρά. Στο τέλος, ο πλούτος είναι μόνο ένα γεγονός της ζωής που έχω συνηθίσει.
Αυτή τη στιγμή, ξαπλωμένος στο κρεβάτι άρρωστος και κανοντας αναδρομή σε ολόκληρη τη ζωή μου, συνειδητοποιώ ότι όλη η αναγνώριση και ο πλούτος που πήρα με τόσο πολύ υπερηφάνεια, έχουν περιορισμένα και χάνουν το νόημά τους στο πρόσωπο του επικείμενο θάνατο.
Στο σκοτάδι, κοιτάζω τα πράσινα φώτα από τις συσκευές μηχανικής υποστηριξης της ζωής και ακούω το βουητό των μηχανικων ήχων, μπορώ να αισθανθώ την αναπνοή του Θεού του θανάτου να πλησιάζει περισσότερο …
Τώρα πια ξέρω, ότι όταν θα έχουμε συσσωρεύσει επαρκή πλούτο για όλη τη διάρκεια της ζωής μας, θα πρέπει να ακολουθήσουμε άλλα θέματα που δεν έχουν σχέση με τον πλούτο …
Θα πρέπει να είναι κάτι που είναι πιο σημαντικό:
Ίσως τις σχέσεις, ίσως την τέχνη, ίσως ένα όνειρο απο τα νιάτα μας …
Η ασταμάτητη επιδίωξη του πλούτου θα επτρέψει μόνο ένα στριμμένο πρόσωπο, ακριβώς σαν κι εμένα.
Ο Θεός μας έδωσε τις αισθήσεις για να αισθανόμαστε την αγάπη στην καρδιά όλων, όχι τις αυταπάτες που επιφέρει ο πλούτος.
Ο πλούτος που έχω κερδίσει στη ζωή μου δεν μπορώ να τον πάρω μαζί μου.
Το τί μπορώ να πάρω είναι μόνο οι αναμνήσεις ακολουθούμενες με αγάπη.
Αυτός είναι ο πραγματικός πλούτος που θα σας ακολουθήσει, θα σας συνοδεύει, δίνοντάς σας τη δύναμη και το φως για να προχωρήσετε.
Η αγάπη μπορεί να ταξιδέψει χίλια μίλια. Η ζωή δεν έχει κανένα όριο. Πηγαίνετε όπου θέλετε να πάτε. Προσεγγίστε το ύψος που θέλετε να φτάσετε. Είναι όλα στην καρδιά σας και στα χέρια σας.
Ποιο είναι το πιο ακριβό κρεβάτι στο κόσμο; – «Το άρρωστο κρεβάτι » …
Μπορείτε να προσλαβετε κάποιον να οδηγήσει το αυτοκίνητο για σας, να κάνετε χρήματα για σας, αλλά δεν μπορείτε να έχετε κάποιον να πάρει την ασθένεια από εσάς.
Υλικά αγαθά που χάθηκαν μπορεί να ξαναβρεθούν. Αλλά υπάρχει ένα πράγμα που ποτέ δεν μπορεί να βρεθεί όταν έχει χαθεί – «Η ζωη».
Όταν ένα άτομο πηγαίνει στο χειρουργείο, θα συνειδητοποιήσει ότι υπάρχει ένα βιβλίο που δεν έχει ακόμη τελειώσει την ανάγνωση του -Το «Βιβλίο της Υγιούς Ζωής».
Σε όποιο στάδιο στη ζωή και αν βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή, με τον καιρό, θα αντιμετωπίσουμε την ημέρα, στην οποία θα πέσει η αυλαία.
Θησαυρός αγάπη για την οικογένειά σας, την αγάπη για το σύζυγό σας, την αγάπη για τους φίλους σας …
Κύριε Πρωθυπουργέ, τί άλλαξε και η Κάρτα Πολίτη τώρα έγινε καλή;
1. Τί ἄλλαξε καί ἡ «κακή» κάρτα τοῦ 2010 ἔγινε τώρα «καλή»;
2. Γιατί ὅλη αὐτή ἡ βιασύνη γιά τήν ἐπιβολή τῆς κάρτας; Γιατί πᾶνε νά τήν περάσουν σέ ἄσχετο νομοσχέδιο; Μάλιστα ἔβαλαν τόν ὑφυπουργό Kατρούγκαλο, πανεπιστημιακό καί συνταγματολόγο, νά φέρει τό νομοσχέδιο στή Βουλή. Αὐτόν πού μιλοῦσε στούς ἀγανακτισμένους Ἕλληνες στήν πλατεία Συντάγματος ὑπέρ τῆς ἐλευθερίας καί τῶν δικαιωμάτων τοῦ πολίτη, τά ὁποῖα ἡ πολιτεία ἐγγυᾶται διά τοῦ Συντάγματος.
3. Γιατί ξέχασαν τόσο γρήγορα τίς «ἀριστερές» τους εὐαισθησίες; Ἤ μήπως τίς θυμοῦνται ἐπιλεκτικά μόνον γιά τούς ὁμοφυλόφιλους καί γιά τούς λαθρομετανάστες;
4. Τόσο εὔκολα καί γρήγορα ξέχασε ἡ ἀριστερά, ἡ ὁποία τώρα ἔγινε κυβέρνηση, τήν ὀδυνηρή ἐμπειρία ἀπό τά φακελώματα τοῦ παρελθόντος; Σέ σχέση μέ τά σύγχρονα φακελώματα τοῦ Big Brother, τά παλιά φαντάζουν ἱστορίες γιά παιδιά.
5. Μήπως ἐπιβεβαιώνεται αὐτό πού ἐφαρμόζει διεθνῶς τό «σύστημα», ὅτι δηλαδή πιό εὔκολα περνoῦν ἀντιλαϊκά μέτρα μέ μιά «ἀριστερή» κυβέρνηση καί ἀντεθνικά μέ μιά «δεξιά»; Οἱ ἐτικέτες, «δεξιά» καί «ἀριστερά» ἔχουν χάσει ἐν πολλοῖς τό νόημά τους. Σήμερα τό κεντρικό ζήτημα δέν εἶναι πῶς ὀνομάζεσαι, ἀλλ᾽ ἐάν ἀντιμάχεσαι ἤ ἄν προωθεῖς τήν ἰσοπεδωτική παγκοσμιοποίηση. Ἄν ἀπορρίπτεις ἤ ἄν εὐθυγραμμίζεσαι μέ τίς ντιρεκτίβες Λεσχῶν τύπου Μπίλντερμπεργκ, μέσῳ τῶν ὁποίων οἱ ἀδίστακτοι ὀλιγάρχες μεγαλοτραπεζίτες τοκογλύφοι οἰκοδομοῦν τή διαβόητη Νέα Τάξη Πραγμάτων.
Τί ἄλλο περιμένουμε νά ἀκούσουμε γιά νά καταλάβουμε «ποῦ τό πᾶνε»;
Βγῆκε τίς προάλλες ὁ γνωστός δισεκατομμυριοῦχος Μπίλυ Γκέιτς τῆς Microsoft καί ἐπανέλαβε αὐτό, πού ἔλεγε καί ὁ Γιωργάκης Παπανδρέου, ὅτι «χρειαζόμαστε ἐπειγόντως μιά παγκόσμια κυβέρνηση». Τί ἄλλο περιμένουμε; Στήν τελετή ἐπίδοσης τῶν μουσικῶν βραβείων Grammy’s (κάτι σάν τά Oscar στόν κινηματογράφο) ἔδωσαν ἐφέτος σέ ὅλους νά φορέσουν κέρατα (!). Θυμηθήκαμε αὐτό πού γράφει ὁ Ἅγιος Παΐσιος. Ἄν κάποιοι, λέγει, ἀντιληφθοῦν τά κέρατα, πού κουβαλάει στό ταγάρι του τό ταγκαλάκι, τούς καθησυχάζει λέγοντας ὅτι δέν εἶναι κέρατα ἀλλά μελιτζάνες! Τό ὅτι δέν θέλουν ἐλεύθερους καί ὑπεύθυνους πολίτες εἶναι δεδομένο. Ἀλλιῶς πῶς θά οἰκοδομήσουν τή Νέα Τάξη τοῦ Big Brother;
http://www.romnios.gr/
Νηστήσιμα & Σαρακοστιανά
H Mαριάννα Ευθυμίου-Γλάρου παρουσιάζει για πρώτη φορά σε βιβλίο τις σαρακοστιανές συνταγές που αγαπήθηκαν και διαδόθηκαν από στόμα σε στόμα, τα τελευταία χρόνια, από τους φίλους της νηστήσιμης κουζίνας!
Συνταγές παραδοσιακές και νέες, προσαρμοσμένες στον σύγχρονο τρόπο ζωής, εύκολες, ώστε να μπορούν να εκτελεστούν με επιτυχία από όσους αγαπούν τη μεσογειακή κουζίνα:
ζυμαρικά • θαλασσινά • λαχανικά • ορεκτικά
όσπρια • πίτες-πίτσες • σαλάτες • σούπες
τουρσιά • ψάρια • ψωμιά • μπισκότα
κριτσίνια • γλυκά του κουταλιού • κέικ
κουλουράκια • κρέμες • ζελέδες • λικέρ
μαρμελάδες • παγωτά • γρανίτες • τάρτες
σιροπιαστά γλυκά • χυμοί και αλάδωτα φαγητά και γλυκά.
«Η καθημερινή μου ενασχόληση και η επιμονή μου να μαγειρέψω καλό, νόστιμο και υγιεινό φαγητό ήταν η αφετηρία αυτής της προσπάθειας, της δημιουργίας αυτού του βιβλίου.
Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του, θα βρείτε παλιές παραδοσιακές συνταγές που μας δένουν με το παρελθόν, νέες συνταγές με μοντέρνα υλικά, όλα φτιαγμένα με μεράκι και πολλή δόση αγάπης».
Mαριάννα Ευθυμίου-Γλάρου.
Παραγγελίες: Χαράλαμπος Θεοδώρου 210 32 26 343
ΣΧΗΜΑ 24Χ22 - ΣΕΛ. 280 - ΤΙΜΗ: 17,00 €
ISBN: 978-960-9550-56-7
ΕΚΔΟΣΕΙΣ "Εν πλω"
Koλοκοτρώνη 49, Αθήνα 105 60
τηλ: 211 11 98 900
Δεύτερη ζωή δεν έχει
Αναρωτιέμαι μερικές φορές:Είμαι εγώ που σκέφτομαι καθημερινά, πως η ζωή μου είναι μία; Όλοι οι υπόλοιποι το ξεχνούν; Ή πιστεύουν πως θα έχουν κι άλλες, πολλές ζωές, για να κερδίσουν τον χρόνο που σπαταλούν;
Ν' αντικρίζεις τη ζωή με μούτρα. Να περιμένεις την Παρασκευή που θα φέρει το Σάββατο και την Κυριακή για να ζήσεις. Κι ύστερα να μη φτάνει ούτε κι αυτό, να χρειάζεται να περιμένεις τις διακοπές. Και μετά ούτε κι αυτές να είναι αρκετές. Να περιμένεις μεγάλες στιγμές. Να μην τις επιδιώκεις, να τις περιμένεις. Κι ύστερα να λες πως είσαι άτυχος και πως η ζωή ήταν άδικη μαζί σου.
Και να μη βλέπεις ,πως ακριβώς δίπλα σου συμβαίνουν αληθινές δυστυχίες που η ζωή κλήρωσε σε άλλους ανθρώπους. Σ' εκείνους που δεν το βάζουν κάτω και αγωνίζονται. Και να μην μαθαίνεις από το μάθημά τους. Και να μη νιώθεις καμία φορά ευλογημένος που μπορείς να χαίρεσαι τρία πράγματα στη ζωή σου, την καλή υγεία, δυο φίλους, μια αγάπη, μια δουλειά, μια δραστηριότητα που σε κάνει να αισθάνεσαι ότι δημιουργείς, ότι έχει λόγο η ύπαρξή σου.
Να κλαίγεσαι που δεν έχεις πολλά. Που κι αν τα είχες, θα ήθελες περισσότερα. Να πιστεύεις ότι τα ξέρεις όλα και να μην ακούς. Να μαζεύεις λύπες και απελπισίες, να ξυπνάς κάθε μέρα ακόμη πιο βαρύς. Λες και ο χρόνος σου είναι απεριόριστος.
Κάθε μέρα προσπαθώ να μπω στη θέση σου. Κάθε μέρα αποτυγχάνω. Γιατί αγαπάω εκείνους που αγαπούν τη ζωή. Και που η λύπη τους είναι η δύναμή τους. Που κοιτάζουν με μάτια άδολα και αθώα, ακόμα κι αν πέρασε ο χρόνος αδυσώπητος από πάνω τους. Που γνωρίζουν ότι δεν τα ξέρουν όλα, γιατί δεν μαθαίνονται όλα.
Που στύβουν το λίγο και βγάζουν το πολύ. Για τους εαυτούς τους και για όσους αγαπούν. Και δεν κουράζονται να αναζητούν την ομορφιά στην κάθε μέρα, στα χαμόγελα των ανθρώπων, στα χάδια των ζώων, σε μια ασπρόμαυρη φωτογραφία, σε μια πολύχρωμη μπουγάδα.
Όσο κι αν κανείς προσέχει
όσο κι αν το κυνηγά
πάντα, πάντα θα 'ναι αργά
δεύτερη ζωή δεν έχει.
(από Το Παράπονο, του Οδ. Ελύτη)
Απελλής – ο διασημότερος ζωγράφος της αρχαιότητας
Η Σχολή του Απελλή
Σύμφωνα με τον Πλίνιο, ο Απελλής άκμασε κατά την περίοδο της 112ης Ολυμπιάδος δηλαδή μεταξύ του 332 και του 329. Η συνεργασία του με τον Πτολεμαίο Α’ της Αιγύπτου υποδηλώνει πως υπήρξε ενεργός τουλάχιστον μέχρι το -305, όταν ο Πτολεμαίος ανακηρύχθηκε βασιλιάς. Εκτιμάται ότι έζησε από το -352 έως το -300 περίπου. Καταγόταν από την ιωνική πόλη Κολοφώνα βόρεια της Εφέσου.
Ο Απελλής υπήρξε αρχικά μαθητής του Εφόρου του Εφέσιου. Καθιερωμένος ήδη ζωγράφος έρχεται στη Σικυώνα. Σπουδάζει για 12 έτη στη Σικυώνια Σχολή Ζωγραφικής με δάσκαλο τον Πάμφιλο στον οποίο έδινε ένα τάλαντο το χρόνο. Λέγεται ότι μαθήτευσε και πλησίον του ζωγράφου Αμφιπολίτη. Στη διάρκεια της παραμονής του στη Σικυώνα, συνεργάζεται με τον ζωγράφο Μελάνθιο για την κατασκευή της εικόνας του τύραννου Αρίστρατου. Την πληροφορία αυτή μας τη δίνει ο περιηγητής Πολέμων (αποσπάσματα: Πλούταρχος, Βίος Αράτου, παρ. 13 και Πλίνιος, Φυσική Ιστορία, βιβλίο 35, παρ. 123). Στη Σικυώνα τον βρήκε ο Μέγας Αλέξανδρος και μαζί με τον Λύσιππο τους πήρε στη μακεδονική αυλή.
Ο Απελλής εργάστηκε σαν ζωγράφος στο περιβάλλον του Φιλίππου Β’ και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, φιλοτεχνώντας αρκετές προσωπογραφίες τους. Όπως αναφέρει ο Πλίνιος, ο Μέγας Αλέξανδρος εκτιμούσε ιδιαίτερα τις ικανότητές του. Για το λόγο αυτό, ο Μέγας Αλέξανδρος είχε απαγορεύσει να τον ζωγραφίζει άλλος εκτός από τον Απελλή (Πλίνιος, Φυσική Ιστορία, βιβλίο 35, παρ. 85). Σημειώνεται ότι ο Απελλής ακολούθησε τον Μέγα Αλέξανδρο στην εκστρατεία του στην Ασία μέχρι την Έφεσο.
| «Ο Μ. Αλέξανδρος και η Καμπάσπη |
Η Καμπάσπη. Όταν ήταν στη μακεδονική αυλή ζωγράφισε την ερωμένη του Αλεξάνδρου Καμπάσπη την οποία ο Απελλής ερωτεύθηκε. Ο πίνακας εντυπωσίασε τόσο τον Μέγα Αλέξανδρο ώστε αργότερα παραχώρησε την Καμπάσπη στον Απελλή.
Σύμφωνα με τον Πλίνιο, ο Μέγας Αλέξανδρος ζήτησε από τον Απελλή να φιλοτεχνήσει ένα πορτρέτο της παλλακίδας Καμπάσπης και εκείνος την ερωτεύτηκε. Ο πίνακας εντυπωσίασε τόσο τον Αλέξανδρο ώστε αργότερα την παραχώρησε ως δώρο στο ζωγράφο.
Άλλα σπουδαία έργα του Απελλή είναι:
«Αλέξανδρος Κεραυνοφόρος» στον ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο για τον οποίο αμείφθηκε με το υπέρογκο ποσό των 20 χρυσών ταλάντων (Πλίνιος, βιβλίο 35, παρ. 92). Ο Πλούταρχος στο “Περί Αλεξάνδρου Τύχης ή Αρετής”, λέγει πως “εκ των Αλεξάνδρων ο μεν του Φιλίππου υπήρξεν ανίκητος, ο δε του Απελλού αμίμητος”. Ο ίδιος συγγραφέας λέγει, επίσης, για τον ίδιο πίνακα, ότι έδωσε το χρώμα του δέρματος του Αλεξάνδρου φαιότερο, ενώ το πρόσωπο και το στήθος είχαν μια καταπληκτική ερυθρωπή λευκότητα.
Για την «Αναδυόμενη Αφροδίτη» ο Απελλής να χρησιμοποίησε σαν μοντέλο την πανέμορφη εταίρα της Αθήνας και ερωμένη του Πραξιτέλη Φρύνη. Ο Στράβων γράφει ότι ο Απελλής εμπνεύσθηκε το θέμα του πίνακα όταν είδε την περίφημη εταίρα Φρύνη να λούζεται στην Ελευσίνα. Ο πίνακας αφιερώθηκε στο Ναό του Ασκληπιού στην Κω.
| Η Συκοφαντία του Απελλή |
Να πως περιγράφει τον πίνακα ο Λουκιανός:
| Η Συκοφαντία του Απελλή, (λεπτ) |
«Στα δεξιά κάθεται κάποιος άνδρας με πολύ μεγάλα αυτιά, σχεδόν όμοια με αυτά του Μίδα, προτείνοντας το χέρι στη Συκοφαντία ενώ ακόμα στέκεται μακριά της. Γύρω του στέκονται δύο γυναίκες, η Άγνοια, νομίζω, και η Δοξασία. Από την άλλη μεριά πλησιάζει η Συκοφαντία, γυναίκα υπερβολικά όμορφη, γεμάτη θέρμη και ερεθισμό, σαν να δείχνει τη λύσσα και την οργή, κρατώντας στο αριστερό χέρι αναμμένη δάδα και με το άλλο χέρι σέρνοντας από τα μαλλιά ένα νεαρό που τεντώνει τα χέρια στον ουρανό και καλεί για μάρτυρες τους θεούς. Προηγείται άνδρας κάτωχρος και άσχημος, με διαπεραστική ματιά, που μοιάζει να έχει γίνει σκελετός από μακρόχρονη ασθένεια. Θα μπορούσε κάποιος να νομίσει ότι αυτός είναι ο Φθόνος (ζήλια). Επιπρόσθετα, τη Συκοφαντία ακολουθούν και άλλες δύο γυναίκες που την ενθαρρύνουν τη ντύνουν και τη στολίζουν. Όπως μου είπε ο ξεναγός, η μία είναι η Επιβουλή και η άλλη η Απάτη. Μετά ακολουθούσε κάποια γυναίκα με εμφάνιση εντελώς πένθιμη, ντυμένη στα μαύρα αληθινά ράκος. Αυτή λεγόταν, νομίζω, Μετάνοια. Αυτή, λοιπόν, στρεφόταν προς τα πίσω με δάκρυα και γεμάτη ντροπή έριχνε λοξές ματιές στην Αλήθεια που πλησίαζε».
Ο Απελλής έγινε διάσημος για τον πλούτο των χρωμάτων του. Είχε ανακαλύψει μεθόδους παρασκευής χρωμάτων από ποικιλία διαφόρων ουσιών που ακόμα και σήμερα μας είναι άγνωστες. Χρησιμοποιούσε ένα τρόπο βαφής που κανείς άλλος δεν μπόρεσε να τον μιμηθεί. Επαινείται δε από όλους η ειλικρίνεια του καλλιτέχνη, ο οποίος έλεγε ότι υπολείπεται του Μελανθίου κατά τη διάταξη, του δε Ασκληπιόδωρου κατά τη συμμετρία και το μέτρο, για το οποίο τον θαύμαζε. Αναφέρεται επίσης σαν καινοτόμος στον τομέα της τεχνικής, έχοντας επινοήσει μία ειδική μέθοδο προετοιμασίας της μίξης των ουσιών των χρωμάτων από ελεφαντόδοντο (Πλίνιος, βιβλίο 35, παρ. 25). Η χρήση του βοηθούσε στη διατήρηση και προστασία των έργων ενώ παράλληλα επιδρούσε πιθανά και στην άμβλυνση των χρωμάτων.
Το κύριο χαρακτηριστικό της τέχνης του Απελλή ήταν η λεπτότητα των χαρακτηριστικών γραμμών του, η αληθοφάνεια των χρωμάτων του, η άμετρη χάρη, καλλονή, εκφραστικότητα των μορφών του και η αποφυγή κάθε υπερβολής και στο σχέδιο και στα χρώματα. Εκτιμάται ότι πρώτος ο Απελλής ζωγράφισε αλληγορικές εικόνες και προσωποποιήσεις ιδεών όπως η βροντή, η άγνοια, η υπόληψη, ο φθόνος, η διαβολή, η αλήθεια. Ο Πίνδαρος έγραφε πως ο Απελλής «μείλιχα» εργάζεται για τους θνητούς και αυτό το απέδιδε στην παιδική αριστοκρατική του αγωγή, τη βαθιά μουσική του παιδεία, την έμφυτη ευγένεια και τη χάρη που είναι δώρο των θεών. Ο Πλίνιος (Φυσική Ιστορία, βιβλίο 35, παρ. 88) υποστήριξε πως ο Απελλής υπήρξε ανώτερος από τους ζωγράφους που διαδέχτηκε και από εκείνους που υπήρξαν συνεχιστές του. Ανέφερε χαρακτηριστικά πως οι προσωπογραφίες του ήταν τόσο αληθοφανείς, ώστε ένας μετωποσκόπος μπορούσε να προβλέψει την ηλικία του εικονιζόμενου προσώπου, καθώς και να πραγματοποιήσει προβλέψεις για το μέλλον του.
http://theancientweb.wordpress.com/2014/11/12/απελλής-ο-διασημότερος-ζωγράφος-της-α/
Γιαγιάδες αγράμματες- Ευλογημένες ψυχές
Να με ταρακουνήσουν, να με ξυπνήσουν. Να μην ξεχάσω όσα οι «αγράμματες» εκείνες γυναίκες με δίδαξαν. Εκτός από τις συνηθισμένες συμβουλές (που δίνουν όλες οι γιαγιάδες στα εγγόνια τους), με μάθαιναν πρώτα απ’ όλα πως να είμαι καλή νοικοκυρά. Πως να ανοίγω φύλλα για πίτα, πως να φτιάχνω ψωμί, να διαλέγω τις φακές κλπ. Με μάθαιναν όμως και πως να αυτοσυντηρούμαι για να μην έχω κανέναν ανάγκη, όπως έκαναν κι εκείνες.
Πως, δηλαδή, να καλλιεργώ διάφορα λαχανικά στον κήπο, να αρμέγω την κατσίκα, να περιποιούμαι τις κότες, τα κουνέλια, να πλέκω, πως να στοιβάζω ξύλα στο τζάκι για καλύτερη φωτιά και όλες αυτές τις δουλειές που για εκείνες ήταν δεδομένο ότι έπρεπε κάθε κορίτσι να ξέρη. Απαραιτήτως!
Aνάμεσα στ’ άλλα έβρισκα επίσης πάρα πολύ ενδιαφέρουσες τις γνώσεις τους για διάφορα θαυματουργά γιατροσόφια, χρησιμοποιώντας υλικά από την φύση, όπως χαμομήλι, σκόρδο, τσουκνίδα, κρεμμύδι, λεμόνι κ.ά., που επιβαλλόταν να τα γνωρίζουν γιατί δεν υπήρχαν στην εποχή τους φαρμακεία. Οι «παλιοί» ήξεραν πάντα τί να πιούν, όταν είχαν πονόλαιμο, πονόκοιλο, τί να βάζουν πάνω σε μια πληγή, αλλά και πως να βγάλουν έναν δύσκολο λεκέ από τα ρούχα χρησιμοποιώντας π.χ. ξύδι ή χυμό ντομάτας, καθώς και πως να φτιάχνουν αλισίβα από στάχτη, το καλύτερο απορρυπαντικό ρούχων. Ότι χρειάζονταν για την διαβίωσή τους το έφτιαχναν μόνες τους. Οι γιαγιάδες μου όμως, δυστυχώς, έφυγαν για την άλλη, την αιώνια ζωή, πριν ακόμα κλείσω τα 18. Πριν καλά καλά εμπεδώσω όσα ήθελαν κατά βάθος να καταλάβω.
Η απουσία τους μου ήταν πολύ αισθητή. Ένοιωθα ότι έλειπαν κομμάτια του εαυτού μου, που μόνον εκείνες μπορούσαν να συμπληρώσουν. Αυτές οι απλές αγνές συμβουλές τους με την αυστηρή, αλλά τρυφερή συγχρόνως ματιά, ήταν «τροφή» για μένα, αστείρευτης αγάπης και γνώσης πού δεν την βρίσκεις σε κανένα βιβλίο. Από τότε που τις έχασα, όποτε τύχαινε να βρεθώ με ηλικιωμένα άτομα, πάντα τα πλησίαζα με αγάπη και με λαχτάρα προσπαθούσα να αποκομίσω, όσο το δυνατόν περισσότερα, από την ανεξάντλητη πηγή των εμπειριών και αναμνήσεών τους. Έτσι ακριβώς, όπως έκανα με τις γιαγιές μου. Το ίδιο συνεχίζω να κάνω και σήμερα. Προσπαθώ να σκαλίσω και την πιο μικρή κρυφή γωνιά του μυαλού τους, να φέρω στην επιφάνεια διάφορες λεπτομέρειες τής ζωής τους και να διδαχθώ από αυτούς.
Συναντώντας σήμερα γιαγιάδες και παππούδες πολλές φορές μας φέρνει η κουβέντα και στο θέμα της οικονομικής κρίσης. Όλοι τους σχεδόν σχολιάζουν με τον ίδιο τρόπο την σημερινή κατάσταση. «Άσε μας εμάς, παιδάκι μου» μου λένε. «Εμείς έχουμε ζήσει και στην Κατοχή. Παλέψαμε με τον κατακτητή, την πείνα και την ψείρα. Έχουμε περάσει πολύ χειρότερα. Ακόμα κι αν μας κόψουν την σύνταξη, εμείς που ζούμε στην επαρχία δεν θα πεινάσουμε ποτέ. Θα πάμε να μαζέψουμε χόρτα να φάμε, θα κόψουμε φρούτα από κανένα δένδρο, θα βγάλουμε λάδι από τις ελιές μας, θα μαζέψουμε ξύλα για να πυρωνόμαστε στο τζάκι. Αλλοίμονο σε εκείνους που ζουν στις πόλεις και δεν έχουν μια στάλα γη για να φυτέψουν. Αλλοίμονο περισσότερο στους νέους που δεν ξέρουν να ξεχωρίσουν ποιά αγριολάχανα είναι φαγώσιμα για να τα μαζέψουν. Τα νέα παιδιά σκεφτόμαστε και κλαίει η ψυχή μας».Αυτά μου λένε οι σοφοί φίλοι μου και τότε σκέφτομαι: «Αχ, καλές μου γιαγιές…
Πόσο δίκιο είχατε, όταν θέλατε να μου μάθετε τόσα απλά, αλλά σημαντικά πραγματάκια. Άλλοτε σάς άκουγα και άλλοτε γέλαγα, νομίζοντας ότι δεν θα χρειαζόταν ποτέ ούτε καν να τα ξαναθυμηθώ. Μακάρι να κατέγραφα σ’ ένα χαρτί όσα μου λέγατε. Μακάρι όλοι οι άνθρωποι να θυμόμασταν τις συμβουλές των γιαγιάδων και των παππούδων μας. Τί ωραία και μεγάλη εκδίκηση θα ήταν προς την κάθε κυβέρνηση, αν ξέραμε πώς να αυτοσυντηρούμαστε, χωρίς να χρειάζεται να πάμε στο σούπερ μάρκετ, στον φούρνο, στον γιατρό, στο φαρμακείο, στο συνεργείο, στην πιτσαρία, στο κομμωτήριο, στην τράπεζα, στην εφορία… Να μην είχαμε ανάγκη από αυτοκίνητο, υπολογιστή, πλυντήριο, κινητό τηλέφωνο, πιστωτικές κάρτες…
Αν ζούσαν οι γιαγιάδες μας θα τα κατάφερναν. Μάλιστα θα γέλαγαν μαζί μας, αν μας έβλεπαν πόσο εξαρτημένοι είμαστε από άψυχα αντικείμενα. Θα έκλαιγαν όμως βλέποντας πόσο “ξένοι” είμαστε μεταξύ μας. Πόσο μίσος, ζήλεια, αγένεια, φιλαργυρία, ψέμα και υποκρισία κυριαρχεί στην ψυχή μας. Και δεν φτάνει που “εξοντώνουμε” τον πλησίον μας σε κάθε ευκαιρία, κάνουμε και ότι είναι δυνατόν για να καταστρέψουμε και τον πλανήτη μας, εφόσον αυτό μάς επιφέρει κέρδος. Αχ, καλές μου γιαγιάδες, μακάρι να σάς είχα πάλι κοντά μου να με συμβουλεύατε πώς να αντιμετωπίσω τα διάφορα προβλήματα. Αχ, καλές μου γιαγιούλες, τί τυχερές ήσασταν που ζήσατε μια άλλη εποχή… Αναρωτιέμαι… Όλοι αυτοί που μας κυβερνάνε δεν γνώρισαν ποτέ γιαγιά;».
Tης Ζωής Δενδραμή. Αναδημοσίευση από «Το Βήμα των Συντακτών»
Τα Θεοφάνεια στην ιστορία, στην τέχνη και την παράδοση
Με την εορτή των Θεοφανείων η Επιφανείων και Φώτων, κλείνει και ο κύκλος του λεγομένου Δωδεκαημέρου,
που αρχίζει από την Δεσποτική εορτή των Χριστουγέννων και περιλαμβάνει και τις άλλες ενδιαμέσους εορτές.
Ο κύκλος αυτός των εορτών, είναι αυτούσιος Χριστιανικός διότι ο εορτασμός του Πάσχα προέρχεται και σχετίζεται εν μέρει με τον Εβραικό εορτασμό, με διαφορετική όμως έννοια. Καί το μεν Εβραικό Πάσχα συσχετίζεται με την διέλευση της Ερυθράς Θάλασσας, δηλ. από τη δουλεία προς την ελευθερία, το δε Χριστιανικό Πάσχα με την Ανάσταση του Κυρίου δηλ. «εκ του θανάτου προς την ζωήν και την εκ γης προς Ουρανόν διαβίβασιν των πιστών υπό του Αναστάντος», κατά την υμνολογία της Εκκλησίας.
Η εορτή των Θεοφανείων ήταν κατ’ αρχάς ενωμένη με την εορτή των Χριστουγέννων και συνεορτάζονταν και στην Ανατολή και στη Δύση την ίδια ημέρα, ο δε διαχωρισμός προήλθε από την Δυτική Εκκλησία επί Πάπα Ρώμης Ιουλίου (336-352 μ.Χ.). Αυτός ο διαχωρισμός επικράτησε έκτοτε και στην Ανατολική Εκκλησία με διάφορη όμως τυπική διάταξη και εορταστική υμνολογία.
Επεκράτησε δε να αποκαλείται και εορτή των Φώτων και τούτο διότι οι Κατηχούμενοι βαπτίζονται ομαδικώς, και σε μεγάλη ηλικία, την παραμονή των Θεοφανείων στους ποταμούς, την θάλασσα, τις κολυμβήθρες και πολλοί κατά προτίμηση στον Ιορδάνη ποταμό όπως ο Κύριος. Επειδή το βάπτισμα επέφερε τον φωτισμό από το σκότος της ειδωλολατρείας, κρατούσαν συμβολικώς και αναμμένες λαμπάδες για το φωτισμό τους. Κατηχούμενοι λέγονταν όσοι είχαν δεχθεί τον χριστιανισμό και παρακολουθούσαν τις ιερές ακολουθίες από τον νάρθηκα της Εκκλησίας, χωρίς όμως να συμμετέχουν και σε αυτές.
Κατ’ αντίθεση με τα Χριστούγεννα τα οποία και δανειστήκαμε από τη Δύση, τα Θεοφάνεια είναι καθαρός ελληνικός εορτασμός και ένας από τους αρχαιότερους της εκκλησίας μας.
Πρωτοεμφανίστηκε στην Αίγυπτο μεταξύ των Ελλήνων χριστιανών, καλλιεργήθηκε εν συνέχεια στην Παλαιστίνη, ανεπτύχθη στην χριστιανική Ανατολή και διαδόθηκε εν συνέχεια και στη Λατινική Δύση. Επειδή όμως ο εορτασμός των Χριστουγέννων πήρε πολύ μεγάλη και δικαίως εορταστική μεγαλοπρέπεια και η ενδιάμεση εορταστική κόπωση που επακολούθησε μέχρι τα Θεοφάνεια, υποτίμησε κάπως τον εορτασμό τους.
Τα Θεοφάνεια στην Αγιογραφία
Ο εικονογραφικός εορτασμός των Θεοφανείων παρά την ελληνική τους προέλευση με όλους τους συμβολισμούς τους, διασώζεται από την αρχαιότερη διατύπωσή τους όχι στην Ανατολή αλλά στη Δύση και μάλιστα στη Ρώμη στις Κατακόμβες του Αγίου Καλλίστου, στη Ραβέννα όπως η εικόνα του Βαπτιστηρίου της και αλλού.
Στην ελληνική Ανατολή το θέμα της εικονογραφίας της βαπτίσεως με κάποια πληρότητα, μας δίνει ο Διονύσιος εκ Φουρνά Ευρυτανίας (1670-1746), στο περίφημο βιβλίο του «Ερμηνεία των Ζωγράφων».
Ο Διονύσιος, αξιόλογος ζωγράφος και εφάμιλλος του Πανσέληνου, μαθήτευσε τη ζωγραφική στο Άγιο Όρος όπου και διασώζονται θαυμάσια έργα του καθώς και στους Ναούς της ιδιαίτερής του πατρίδος Φουρνά Ευρυτανίας.
Ο εορτασμός στο Βυζάντιο
Στο Βυζάντιο την πρωτεύουσα της Μεσαιωνικής μας Αυτοκρατορίας, τα Θεοφάνεια εορτάζονταν με εξαιρετική λαμπρότητα.
Ο εορτασμός άρχιζε από την παραμονή οπότε και γινόταν ο καθαγιασμός των υδάτων στον Ι. Ναό του Αγίου Στεφάνου, με την παρουσία του Αυτοκράτορα, των Αυλικών και της Συγκλήτου.
Ο Αυτοκράτωρ ήταν ενδεδυμένος με ολόλευκα και χρυσά πολυτιμότατα ενδύματα, ειδικά για την ημέρα των Θεοφανείων.
Γιά την παρέλαση της επομένης, ο έπαρχος (Κυβερνήτης) της πόλεως φρόντιζε για τον καθαρισμό, τον διάκοσμο και το στρώσιμο των δρόμων με πριονίδι, πευκόκλαδα, δάφνες και μυρσίνες, καθώς και το στρώσιμο με τάπητες για τη μετάβαση εν πομπή του αυτοκράτορα στον Ι. Ναό της του Θεού Σοφίας.
Κατά την επιστροφή του ο λαός επευφημούσε λέγοντας το «Πολυχρόνιον ποιήσαι ο Θεός την Βασιλείαν», οι δε Πράσινοι και Βένετοι έψαλλαν επίκαιρα τροπάρια. Ο Αυτοκράτωρ μετά τη Λειτουργία και την επιστροφή, παρέθετε μεγάλο και επίσημο γεύμα στην αίθουσα των «Δεκαεννέα Ακκουβίτων» (τράπεζα επισήμων).
Η υμνολογία της εορτής
Το θέμα της Βαπτίσεως του Κυρίου δεν ενέπνευσε μόνο την Τέχνη (Ζωγραφική) αλλά και την υμνολογία. Από την θαυμάσια υμνολογία της εορτής, εκτός από τους ύμνους των Μ. Ωρών, του Εσπερινού και του Όρθρου, η ενδεικτική αναφορά στα Τροπάρια του Μ. Αγιασμού του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Σοφρωνίου (†638) είναι ένα εξαίρετο δείγμα της θείας εμπνεύσεως.
Ήχος πλ. δ΄. «Φωνή Κυρίου επί των υδάτων βοά λέγουσα. Δεύτε λάβετε πάντες, πνεύμα σοφίας, πνεύμα συνέσεως, πνεύμα φόβου Θεού του επιφανέντος Χριστού».
«Σήμερον των υδάτων αγιάζεται η φύσις και ρήγνυται ο Ιορδάνης, και των ιδίων ναμάτων, επέχει το ρεύμα, Δεσπότην ορών ρυπτόμενον».
«Προς την φωνήν του βοώντος εν τη ερήμω, ετοιμάσατε την οδόν του Κυρίου· ήλθες Κύριε μορφήν δούλου λαβών, βάπτισμα αυτών ο μη γνούς αμαρτίαν».
Από τα υψιπετέστερα ακούσματα, εκτός από το γνωστό Απολυτίκιο «Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε…», είναι και η ευχή του Ιωάννου του Δαμασκηνού (†754), η οποία απαγγέλεται μεγαλοφώνως κατά την τελετή του καθαγιασμού των υδάτων.
«Τριάς υπερούσιε, υπεράγαθε, υπέρθεε, παντοδύναμε, παντεπίσκοπε, αόρατε, ακατάλυπτε, δημιουργέ των νοερών ουσιών και των λογικών φύσεων, η έμφυτος αγαθότης, το φως το απρόσιτον, το φωτίζων πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον, λάμψον καμοί τω αναξίω δούλω σου· φώτισόν μου της διανοίας τα όμματα, όπως ανυμνήσαι τολμήσω την άμετρον ευεργεσίαν και δύναμιν…».
Καί επισφραγίζεται η όλη ακολουθία με το κοινωνικό.
«Επεφάνη η χάρις του Θεού η Σωτήριος πάσιν ανθρώποις».
Τα Θεοφάνεια στη Λαογραφία
Εκτός από την υμνολογία της εκκλησίας μας, όπως και μερικώς αναφέρθηκε, αξιόλογα είναι και τα διάφορα και κατά περιοχή Κάλαντα των Φώτων.
Τα παλαιότερα γνωστά που διασώθηκαν σε ένα χειρόγραφο των Ιεροσολύμων είναι τα κατωτέρω:
Σήμερον η κτίσις φωτίζεται
Καί πανηγυρίζει ευφραίνεται.
Από της ερήμου ο Πρόδρομος
ήρθε να βαπτίσει τον Κύριον κ.τ.λ.
……………………
Ψάλλοντες Χριστόν τον Θεόν ημών.
Δέξασθε λουτήραν βαπτίσματος.
Ο Θεός των όλων και Κύριος.
Δώη σας υγείαν να χαίρεσθε κ.τλ.
Οι αναμνήσεις των παλαιών χρόνων είναι άπειρες καθώς και τα έθιμα, διαφέρουν στις λεπτομέρειες και έχουν την ίδια κεντρική άποψη.
Χαρακτηριστικό είναι το ότι στις Βόρειες επαρχίες της Ελλάδος, στη Βέροια, Νάουσα, Γιαννιτσά, Θεσσαλία και Αλμυρό, συνήθιζαν να μασκαρεύονται τα Φώτα από την παραμονή και να λένε τα Κάλαντα της εορτής.
Οι μασκαράδες υποδύονται πάντα τους ίδιους ρόλους: τον γαμπρό, την νύμφη, την πενθερά, τον γιατρό, τον Αράπη και άλλους. Πρώτα πηγαίνουν στο σπίτι του παπά να πάρουν την ευχή του και του λένε τα Κάλαντα:
Αύριο τα Φώτα και ο Φωτισμός
και χαρά μεγάλη τ’ αφέντη μας…
Ύστερα ακολουθεί ο έπαινος προς το πρόσωπο του ιερέως και ο έπαινος προς την παπαδιά.
Με την εορτή των Θεοφανείων, εκτός από τον αγιασμό των υδάτων, σχετίζεται και ο αγιασμός των σπιτιών, των υποστατικών, των αγρών και όλης της φύσεως για τον καθαρμό από τους Καλλικαντζαραίους που είναι φαντασιώσεις του λαού και που εμφανίζονται το δωδεκαήμερο. Η αναφορά στους Καλλικαντζαραίους οφείλεται σε παλαιά ειδωλολατρική δεισιδαιμονία και εξ αυτής επικράτησε η ιδέα ότι αυτές τις ημέρες έμπαιναν στα σπίτια και προκαλούσαν σοβαρές καταστροφές.
Σύμφωνα με τις παραδόσεις, οι Καλλικάντζαροι φοβούνται μόνον τον Αγιασμό και στο άκουσμά του συγκεντρώνονται φωνάζοντας ο ένας προς τον άλλον «Φύγετε να φύγουμε κι έφτασε ο Τρουλόπαπας με την αγιαστούρα του και με τη βρεχτούρα του!». Κατ΄ αυτόν τον τρόπο καταδιωκόμενοι κατακρημνίζονταν στα Τάρταρα και ελευθερώνονταν οι άνθρωποι και η φύση από την καταστρεπτική επιρροή τους. Αυτή η δεισιδαιμονία τα τελευταία χρόνια σχεδόν εξέλιπε.
Πηγή: http://www.defencenet.gr/defence/item/τα-θεοφάνεια-στην-ιστορία-την-τέχνη-την-παράδοση