Περί αρίστων
Ο υπουργός Παιδείας Αριστείδης Μπαλτάς, πρόσφατα επιχείρησε να αναλύσει τις αρνητικές πλευρές της αριστείας και ανέπτυξε τους λόγους για τους οποίους σχεδιάζει την κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων στα Πρότυπα και στα Πειραματικά Σχολεία (εάν αυτό αληθεύει) και την αντικατάσταση του αντιδημοκρατικού αυτού μέτρου με εκείνο του θεσμού … της κληρώσεως !
Αντιλαμβανόμαστε ότι στα Πειραματικά Σχολεία η κοινωνική διαστρωμάτωση πρέπει ως δείγμα επιλογής να "αντιπροσωπεύεται" με τέτοιο τρόπο, ώστε τα δοκιμαζόμενα προγράμματα να ανταποκρίνονται στις πραγματικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Έτσι το ερευνητικό δείγμα συλλογής δεν θα προβάλλει διαστρεβλωμένη την εικόνα της πραγματικότητας για τις προτεινόμενες καινοτόμες δράσεις και τις καλές πρακτικές στην εκπαίδευση.
Για τα Πρότυπα όμως εκπαιδευτήρια;
Οι άριστοι έτσι κι αλλιώς υπάρχουν. Ζουν ανάμεσά μας και αποτελούν μέρος της κοινωνίας μας, από όποια σκοπιά και αν κανείς το αναλύσει.
Με αυτούς αναμετράται η κοινωνία με τους δημοκρατικούς της θεσμούς, η οποία και προβάλλει την αξιοκρατία και τη δικαιοσύνη. Σε όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα όχι μόνο επιβραβεύεται ο κόπος και η προσπάθεια των αρίστων, αλλά αυτοί προβάλλονται ως οι γνήσιοι εκφραστές αγωνιστικών προτύπων.
Εξάλλου, εάν κανείς διερευνήσει από ποια κοινωνικά στρώματα προέρχονται οι μαθητές των Πρότυπων Σχολείων, εύκολα θα διαπιστώσει ότι αυτοί δεν είναι γόνοι της αριστοκρατίας ή της αστικής "μπουζουρζίας", αλλά μέλη οικογενειών που οραματίζονται και παλεύουν από κοινού με τους γονείς τους, για ένα καλύτερο μέλλον.
Φιλανδοί Παντογνώστες;
Στην χώρα μας επικρατούν πολλοί μύθοι. Στο χώρο της Παιδείας, το εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας θεωρείται από τα καλύτερα του κόσμου. Δεν έχουμε λόγο να το αμφισβητήσουμε. Από τη στιγμή μάλιστα που πολλά διεθνή, αρμόδια όργανα κατατάσσουν τους αποφοίτους των φιλανδικών λυκείων, πρώτους στον κόσμο σε πολλούς τομείς. Αυτό αναφέρεται μεταξύ άλλων στο άρθρο του Θοδωρή Μανίκα στο περιοδικό «Κ» της εφημερίδας «Καθημερινή της Κυριακής» της 11ης Σεπτεμβρίου 2011, με τον ομώνυμο τίτλο (χωρίς το ερωτηματικό …). Αυτό το ερωτηματικό θα προσπαθήσουμε να δικαιολογήσουμε.
Στην αρχή του άρθρου διαβάζουμε: «Προσπαθώ να περάσω τις εξετάσεις για να μπω στη Σχολή Καλών Τεχνών, λέει ο Τσέλου (Φινλανδός απόφοιτος). Να φανταστείς, η σχολή με βάζει με δεκάδες άλλους να κάνω προεργασίες και, από αυτούς, δώδεκα θα επιλεγούν να δώσουν εξετάσεις και θα μπουν οι δύο. Έτσι, διαβάζω τέσσερις με πέντε ώρες την ημέρα και μετά αράζω …».
Με έκπληξη, διαπιστώνουμε ότι, από τους δεκάδες καταπληκτικούς αποφοίτους των φινλανδικών λυκείων (σύμφωνα και με το γνωστό διεθνές σύστημα αποτίμησης σπουδών, γνωστό ως Pisa), μόνο δύο κρίνονται ικανοί να φοιτήσουν στη σχολή καλών τεχνών. Είναι άραγε τόσο ανταγωνιστικό το εκπαιδευτικό τους σύστημα; Ακόμα μας παραξενεύουν τα τελευταία λόγια του υποψηφίου Φινλανδού φοιτητή: «διαβάζω τέσσερις με πέντε ώρες και μετά … αράζω». Έχει υπόψη του ο αρθογράφος του «Κ», πόσες ώρες διαβάζουν οι συνειδητοί μαθητές της Γ΄ Λυκείου στην Ελλάδα; Ή πόσες ώρες … αράζουν;
Ο αιφνιδιασμός μας, όμως συνεχίστηκε όταν διαβάσαμε αμέσως παρακάτω τα εξής: «Η Ιλίνα συμπληρώνει ότι οι εισαγωγικές εξετάσεις στη Φινλανδία είναι σκληρές και πολλές φορές χρειάζονται χρόνια σκληρής μελέτης για να μπεις. Χαϊδεύει το πράσινο μαλλί της και λέει: Φέτος, έπειτα από δύο χρόνια, είχα τα λεφτά για να πάω φροντιστήριο και ελπίζω να περάσω. Αν όχι, θα πάω σε κάποιο ΤΕΙ».
Αν είναι δυνατόν! Στο καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα του κόσμου χρειάζονται εισαγωγικές εξετάσεις! Και το χειρότερο … «τρισκατάρατα φροντιστήρια»! Μα πώς είχαμε την εντύπωση ότι μόνο στην Ελλάδα υπάρχουν αυτά;
Αφήνουμε ασχολίαστα και τα … υπόλοιπα του άρθρου για τα … γλέντια των αποφοίτων του λυκείου, στο Ελσίνκι. Ή ακόμα για το πόσο «γερά ποτήρια είναι οι νεαροί Φινλανδοί» οι οποίοι «σάρωναν τις βότκες».
Aς προβληματιστούμε λοιπόν, δάσκαλοι και γονείς, για την κατάσταση της Παιδείας στη χώρα μας. Ειδικά αυτή την περίοδο της κρίσης ας προσπαθήσουμε, χωρίς μεγάλα λόγια (και κυρίως χωρίς να ισοπεδώνουμε τα πάντα), να βάλουμε ένα λιθαράκι σε αυτό, το τόσο ταλαιπωρημένο οικοδόμημα!
Σ..Γ. Εκπαιδευτικός