Μέγας Αλέξανδρος: Από τι πέθανε τελικά - Τι εξηγεί γιατρός και καταρρίπτει όσα έχουν γραφτεί
Ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε από οξεία νεκρωτική παγκρεατίτιδα! Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μετά από πολυετή μελέτη, η επιστημονική έρευνα, που πραγματοποίησε ο ομότιμος καθηγητής Ιατρικής (Χειρουργικής & Αγγειοχειρουργικής) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κ. Θωμάς Γερασιμίδης και η ομάδα του, που αποτελείται από έξι ακόμα επιστήμονες.
Η οξεία νεκρωτική παγκρεατίτιδα, σύμφωνα με τον καθηγητή, προκλήθηκε από χολολιθίαση σε συνδυασμό με βαρύ γεύμα και μεγάλη ποσότητα οίνου.
Ο κ. Γερασιμίδης ερευνά τα αίτια του θανάτου του Έλληνα στρατηλάτη από το 1995.
Ο ίδιος και η ομάδα του, έχουν κυριολεκτικά «ξεψαχνίσει» κάθε βιβλιογραφία (Αρρίωνα, Πτολεμαίο, Πλούταρχο, Κούρτιο κ.α. αλλά νεώτερους) που περιγράφει τις τελευταίες ημέρες του Μ. Αλεξάνδρου προκειμένου να καταγράψουν το ιατρικό ιστορικό.
«Καταλήξαμε στην αιτία μετά από μεγάλη έρευνα και κρίναμε βάσει των συμπτωμάτων που παρουσίασε ο Μέγας Αλέξανδρος. Όπως ακριβώς κάνει κάθε γιατρός που καταγράφει τα συμπτώματα ενός ασθενή. Δηλαδή της Ιατρικής με στοιχεία (evidence based medicine)», είπε ο κ. Γερασιμίδης, προσθέτοντας ότι ακόμα και σήμερα το 30% των ασθενών που παρουσιάζουν οξεία νεκρωτική παγκρεατίτιδα πεθαίνει.
Τα συμπτώματα του Μ. Αλεξάνδρου
Όπως γράφει στην έρευνά του ο κ. Γερασιμίδης:
«Η έναρξη του συμπτώματος ήταν έντονος κοιλιακός πόνος μετά από ένα πλούσιο γεύμα και κρασί ακολουθούμενο από πυρετό και καθημερινή προοδευτική, θανατηφόρα υποβάθμιση σε διάστημα 14 ημερών».
Σημειώνει, πάντως, ότι «αδιαμφισβήτητα ευρήματα παραμένουν ακόμη να αποκαλυφθούν», εάν βρίσκονταν:
- Ο τάφος του Μ. Αλεξάνδρου
- Το μουμιοποιημένο σώμα και
- Αν υποβάλλονταν σε ιατροδικαστική εξέταση και αυτοψία
«Την πρώτη ημέρα, ο Μέγας Αλέξανδρος παρουσίασε δυνατό πόνο στην κοιλιά, στο δεξιό υποχόνδριο και υψηλό πυρετό και οι γιατροί προκάλεσαν εμετό. Ακολούθησε κρύο μπάνιο προφανώς για να πέσει ο πυρετός», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Γερασιμίδης, ο οποίος για την έρευνά του μελέτησε δεκάδες βιβλία (μεταφράσεις αρχαίων κειμένων), όπως το βιβλίο του Πλούταρχου, «Αλέξανδρος» από την μετάφραση του Β. Παπαδόπουλου και τις εκδόσεις «Παιδεία» (Θεσσαλονίκη 2003), το βιβλίο του Γ. Κιτσόπουλου (1986, εκδόσεις Αλτιντζή 1986) αλλά και το βιβλίο του Ι. Καργάκου «Μέγας Αλέξανδρος, ο άνθρωπος φαινόμενο».
Τη δεύτερη ημέρα, ο Μ. Αλέξανδρος αισθάνεται εξάντληση και ρίγος ενώ έχει και πάλι κολικό πόνο. Ωστόσο, πήγε στο παλάτι του Μήδιου ο οποίος είχε αντικαταστήσει τον φίλο του, Ηφαιστίωνα που είχε πεθάνει και συμμετείχε πάλι σε μεγάλο βαρύ γεύμα με οινοποσία μέχρι μέθης.
Την τρίτη ημέρα, ο υψηλός πυρετός συνεχίζεται με εφίδρωση και ρίγος, ενώ παράλληλα ο Μ. Αλέξανδρος εμφάνισε βαριά αναπνοή και εξάντληση.
Τις επόμενες ημέρες, η κατάσταση της υγείας του επιδεινώνεται με υψηλό πυρετό, ίκτερο, θόλωση διαύγειας, με παραληρήματα ώσπου τελικά στις 13 Ιουνίου 323 π.Χ., (μήνας Δαίσιος για το μακεδονικό ημερολόγιο), ο Μέγας Αλέξανδρος «με βαριά σήψη πεθαίνει από σηπτικό σοκ», τονίζει ο κ. Γερασιμίδης.
Οι θεωρίες για τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου και γιατί τις κατέρριψε η ομάδα του ΑΠΘ
Στην επιστημονική έρευνά του, ο κ. Γερασιμίδης έχει αποκλείσει βάσει της συμπτωματολογίας του ασθενή Μεγάλου Αλεξάνδρου, άλλες αιτίες θανάτου που έχουν γραφτεί.
Όπως ότι ο Μ. Αλέξανδρος πέθανε από ελονοσία (*1).
«Αν και το κύριο σύμπτωμα ήταν ο πυρετός, δεν ήταν ο τύπος πυρετού που σχετίζεται με την ελονοσία. Δεν αναφέρθηκαν διαστήματα ανταπόδοσης πυρετού, που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν τριτοταγούς ή τεταρταίο πυρετό. Επιπλέον, η ελονοσία συνήθως δεν προκαλεί θάνατο με αυτόν τον τρόπο ή τόσο σύντομα», αναφέρεται στην μελέτη του κ. Γερασιμίδη.
Άλλες αναφορές έχουν την πνευμονία ως αιτία θανάτου του Μ. Αλέξανδρου (*2).
«Δεν ταιριάζουν τα συμπτώματα στην πνευμονία η οποία σπάνια προκαλεί κοιλιακό πόνο και η οποία έχει ως βασικό σύμπτωμα τον πυρετό. Στην περίπτωση του Μ. Αλεξάνδρου που μπήκε στον Ευφράτη ποταμό ο πυρετός υπήρχε. Άρα δεν μπορεί να προκλήθηκε από το κρύο νερό», υποστηρίζει ο κ. Γερασιμίδης.
Επίσης, έχει αποκλείσει να ασθένησε από τυφοειδή πυρετό (*3), καθώς εκείνη την εποχή δεν υπήρχε επιδημία, ενώ θα έπρεπε πριν από τον κοιλιακό πόνο να προηγηθούν διάρροιες που δεν υπήρξαν στον Μ. Αλέξανδρο.
Ο κ. Γερασιμίδης έχει αποκλείσει και τον ιό του Δυτικού Νείλου, διότι όπως τόνισε προκαλεί εγκεφαλίτιδες κι όχι κοιλιακό πόνο και παραλήρημα.
«Τελευταία μιλούν για νεκροφάνεια, το σύνδρομο Gullain-Barret (*4), αυτό όμως λόγω παράλυσης των αναπνευστικών μυών θα προκαλούσε κυάνωση που θα το έβλεπαν οι γιατροί του», ξεκαθαρίζει ο κ. Γερασιμίδης.
Μάλιστα, στη μελέτη του, γράφει χαρακτηριστικά:
«Η περίπτωση του Αλεξάνδρου που πάσχει από το σύνδρομο Gullain-Barret (*4) δεν μπορεί να θεωρηθεί εύλογη καθώς τα κύρια συμπτώματα του ήταν ο πυρετός και ο κοιλιακός πόνος. (*5). Τα συμπτώματα αυτά δεν θεωρούνται ότι συνοδεύουν το σύνδρομο Gullain-Barret. Επιπλέον, η άποψη ότι ο Αλέξανδρος έδειξε προοδευτική παράλυση διατηρώντας ταυτόχρονα τις γνωστικές του λειτουργίες (*6) δεν μπορεί να είναι αλήθεια, καθώς όλες οι διαθέσιμες πηγές περιγράφουν μια προοδευτική απώλεια συνείδησης» (*7).
Η σκόπιμη δηλητηρίαση του Μεγάλου Αλεξάνδρου αποτέλεσε τη μεγαλύτερη θεωρία και θα μπορούσε κάποιος να αντλήσει πλούσιο υλικό από τις βασιλικές εφημερίδες, οι οποίες όπως αναφέρει και ο κ. Γερασιμίδης καταστράφηκαν στην πυρκαγιά της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.
Ο Αρριανός έχει γράψει τρεις εκδοχές για την δηλητηρίασή του, μια από τις οποίες ήθελε τον δάσκαλο του Μ. Αλεξάνδρου, Αριστοτέλη να στέλνει το δηλητήριο στον Αντίπαρο για να εκδικηθεί το μαθητή του για το θάνατο του ανιψιού του, Καλλισθένη.
«Ο Αρριανός είχε γράψει ότι ανέφερε τις θεωρίες δηλητηρίασης, αλλά όπως επισήμανε στα κείμενά του δεν τις πίστευε. Είναι δυνατόν ο σοφός δάσκαλος, ο Αριστοτέλης να δηλητηριάσει τον καλύτερο μαθητή του; Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν χημικά δηλητήρια, παρά μόνο φυτικά και ζωικά. Μαζί με τον καθηγητή Τοξικολογίας στην Ιατρική Σχολή, Νικόλαο Ράϊκο ψάξαμε και βρήκαμε ότι εκείνη την εποχή υπήρχαν 114 τέτοια δηλητήρια. Έτσι ουσίες όπως το κώνειο που ήπιε ο Σωκράτης, η στρυχνίνη, το υδροκυάνιο κ.α. αν έπινε κάποιο από αυτά θα πέθαινε σε λίγες ώρες όπως έγινε με τον Σωκράτη. Δεν θα ζούσε 14 ημέρες» τόνισε ο ομότιμος καθηγητής Ιατρικής.
Ακόμα, ο κ. Γερασιμίδης απορρίπτει να πέθανε από κατάθλιψη, εξαιτίας του θανάτου του Ηφαιστίωνα, καθώς, όπως αναφέρει, μπορεί ο μαρασμός να εξασθενήσει το αμυντικό σύστημα και το άτομο να γίνει ευάλωτο στις λοιμώξεις όμως, λέει, «ο Μ. Αλέξανδρος δεν είχε κατάθλιψη».
«Απόδειξη ότι ακόμα και στις πρώτες ημέρες της αρρώστιας του συνεργαζόταν με τους στρατηγούς του για την επόμενη εκστρατεία», εξηγεί.
Τέλος, να σημειωθεί ότι η μελέτη έχει παρουσιαστεί σε συνέδρια με πιο πρόσφατο το 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Χειρουργικών Λοιμώξεων και το 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Τραύματος και Επείγουσας Χειρουργικής που πραγματοποιήθηκαν πριν λίγες ημέρες στη Θεσσαλονίκη.
Κυπριακός Αγώνας (ΕΟΚΑ)
Απαγχονίζονται στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας από τις αγγλικές αρχές κατοχής οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ Ανδρέας Ζάκος (25 χρονών), Χαρίλαος Μιχαήλ (21 χρονών), και Ιάκωβος Πατάτσος, (22 χρονών).
9 Αυγούστου 1956.
Ο γαλανός ουρανός της μεγαλονήσου μας μαύρισε για άλλη μια φορά, θρηνώντας τρία παλικάρια που δεν τα φόβιζε ο θάνατος γιατί θεωρούσαν τη ζωή περιττή μέσα στη σκλαβιά. Τρεις νέοι Έλληνες και μπροστά τους μόνο η αγχόνη και το φως της λευτεριάς που δεν μπορούσαν να του αντισταθούν. Ανδρέας Ζάκος, Ιάκωβος Πατάτσος, Χαρίλαος Μιχαήλ.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΖΑΚΟΣ
Ο Ανδρέας Ζάκος είδε το φως της σύντομης γι’ αυτόν ζωής πάνω στη γη το 1932 (12 Νοεμβρίου) στο χωριό Λινού. Ωστόσο μεγάλωσε στο χωριό Λεύκα. Φοίτησε στοΠαγκύπριο Γυμνάσιο στη Λευκωσία και αποφοίτησε τελικά από την Ελληνική Σχολή Σολέας. Γονείς του οι Χαρίλαος και Αφροδίτη Ζάκου και αδέλφια οι Γεώργιος, Αδόλφος, Αστέρω και Ευρούλα. Εργαζόταν σχεδιαστής στην Κυπριακή Μεταλλευτική Εταιρεία στο Ξερό, όταν άρχισε η ΕΟΚΑ την επαναστατική της δράση για Ελευθερία της Κύπρου και Ένωσή της με την Ελλάδα. Ήταν αγνός και ενθουσιώδης ιδεολόγος. Φιλοσοφούσε τη ζωή, λέγοντας ότι, αν είναι να προσφέρει ο άνθρωπος τη ζωή του για τα πιστεύω του, αξίζει να το κάνει ενόσω είναι νέος.
Αγαπητέ αδερφέ, όταν θα πάρεις το γράμμα μου αυτό, θα έχω φύγει για πάντα. (Υπάρχει κανείς που θα μείνει;) Η ώρα του θανάτου πλησιάζει. Μα στην ψυχή μας φωλιάζει η ηρεμία. Τη στιγμή αυτή ακούμε την Ηρωική Συμφωνία του Μπετόβεν. Στη θέση που βρισκόμαστε τώρα, ούτε με το μικροσκόπιο δεν μπορούμε ν’ ανακαλύψουμε πού υπάρχει τραγωδία στο θάνατο. Τότε μόνο θα αισθανόμουν λύπη, αν ήξερα ότι θα μπορούσα να μείνω πάντα νέος και αθάνατος, αν απέφυγα την εκτέλεση. Νομίζω πως με την εκτέλεση θα μείνω πάντα νέος κι αθάνατος. Πρώτα ή ύστερα θα έπρεπε να διαθέσω τη ζωή μου. Δεν βλέπω πιο κατάλληλη στιγμή από την τωρινή για να το κάμω. Δίνε θάρρος στην οικογένεια. Προσπάθησε να παρηγορήσεις τη μητέρα μας. Ο πρώτος της γιος από τώρα και στο εξής θα είσαι εσύ και όχι εγώ. Σε φιλώ, Ο αδερφός σου Ανδρέας
Τα πιο πάνω έγραφε στο τελευταίο του γράμμα προς τον αδελφό του ο 25χρονος Αγωνιστής Ανδρέας Ζάκος λίγο προτού οδηγηθεί στην αγχόνη και περάσει στο πάνθεο των αθάνατων αγωνιστών της κυπριακής Ελευθερίας.
Ξεχώριζε για το ήθος, την ευγένεια και την προσήλωσή του στα ελληνικά ιδεώδη. Σε νεαρή ηλικία πρωτοστάτησε στην ίδρυση και λειτουργία ελληνικών σωματείων στην περιοχή της Σολιάς. Ο Ζάκος ήταν μια ευγενική ψυχή. Του άρεσε η μουσική, οι ξένες γλώσσες, η μελέτη της Ιστορίας της πατρίδας του. Πού να το φανταζόταν πως και ο ίδιος θα γινόταν κάποια στιγμή μέρος αυτής της Ελληνικής Ιστορίας; Ο μεγαλύτερός του αδελφός Γεώργιος υπήρξε ένας από τους πυρήνες της ΠΕΟΝ, μια από τις προεπαναστατικές ενέργειες της οποίας ήταν και η δολιοφθορά στα ηλεκτροφόρα καλώδια της Αρχής Ηλεκτρισμού, με αποτέλεσμα τη συσκότιση της Λευκωσίας και τη διάλυση των εορταστικών εκδηλώσεων για τη στέψη της βασίλισσας Ελισάβετ στο Κυβερνείο το Μάιο 1953. Ο Γιώργος προσπαθούσε να κρατήσει μακριά από τα μυστικά της Οργάνωσης το φλογερό αδελφό του Ανδρέα, ο οποίος όμως εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ με το ξεκίνημα του αγώνα και όργωσε την περιοχή Λεύκας-Πύργου, ετοίμασε κρησφύγετα και στρατολόγησε άνδρες ως μέλη της ΕΟΚΑ. Για να μπορεί απερίσπαστα να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον αγώνα, ο Ανδρέας κατέφυγε σε ανταρτική ομάδα στην περιοχή της Γαληνής, όπου επιδόθηκε σε αναγνωρίσεις στόχων για μελλοντικές επιθέσεις και δολιοφθορές, σύμφωνα με οδηγίες του Αρχηγού Διγενή. Με την ομάδα του Μάρκου Δράκου στις 15 Δεκεμβρίου 1955 έστησαν ενέδρα στο Μερσινάκι, κοντά στους αρχαίου Σόλους σε ένα αγγλικό τζιπ. Κατά τη σύγκρουση που ακολούθησε σκοτώθηκε ένας άγγλος και ο πρώτος νεκρός της ΕΟΚΑ σε μάχη οΧαράλαμπος Μούσκος. Ο Μάρκος Δράκος κατάφερε να διαφύγει τραυματισμένος, ενώ οι Ανδρέας Ζακος και Χαρίλαος Μιχαήλ καθηλώθηκαν από τον Άγγλο ταγματάρχη Κουμπ και τελικά συνελήφθησαν. Ο Ανδρέας Ζάκος ήταν τραυματισμένος ενώ ο Μιχαήλ όχι αλλά αρνήθηκε να φύγει και να αφήσει τον φίλο του τραυματισμένο.
Ανάμεσα στον Κουμπ και τον Ζάκο μεσολάβησε μια στιχομυθία. Όταν ο ταγματάρχης ρώτησε τον Ζάκο γιατί τους πυροβόλησαν αυτός απάντησε: «Είμαι Έλληνας και αγωνίζομαι για την ελευθερία της πατρίδας μου». Ανάμεσα σε άλλα λίγο πριν τον απαγχονισμό γράφει στον πατέρα του στις 7Αυγούστου: Όπως σας είπα αφού είμαστε χριστιανοί, πιστεύουμε στην Ουράνια βασιλεία και δεν πρέπει να μας φοβίζει ο θάνατος. Εξάλλου εμείς έχουμε το πλεονέκτημα να ξέρουμε την ώρα του θανάτου μας και έτσι να προπαρασκευαστούμε.
Κατά τη διάρκεια της δίκης και της παραμονής του στο κελί των μελλοθανάτων οΑνδρέας Ζάκος επέδειξε σπάνια ψυχικά χαρίσματα. Την καταδίκη του σε θάνατο από τον Άγγλο δικαστή Σω, άκουσε με απόλυτη ψυχραιμία. Ο ίδιος έδινε θάρρος στους γονείς και συγγενείς του μέχρι την τελευταία στιγμή. Η τελευταία του επιθυμία ήταν να ακούσει την ηρωική Συμφωνία του Μπετόβεν. Ο Ανδρέας Παναγίδης έγραψε ότι ο Ζάκος και οι άλλοι πέθανα με υπερηφάνεια. Τραγουδούσαν μισή ώρα πριν εκτελεστούν και την ώρα της εκτέλεσης φώναζαν υπέρ της ελευθερίας και της Ενώσεως.
Ο Ζάκος είδε με θάρρος το θάνατο στα μάτια. Δε λιγοψύχησε ούτε μια στιγμή. Δε ζήτησε να τον λυπηθούν. Αντίθετα, απαίτησε να γίνει όσο το δυνατό πιο γρήγορα η εκτέλεσή του. Είπε μάλιστα στους φρουρούς του “εκείνος που θα κάνει τη δουλειά (δηλαδή ο δήμιος), να την κάνει όσο γίνεται γρηγορότερα”. Ως τελευταία επιθυμία, σύμφωνα με μαρτυρία Άγγλου φρουρού, ζήτησε να διαβιβαστεί στον Αρχηγό της ΕΟΚΑ Διγενή το μήνυμα να συνεχίσουν τον Αγώνα μέχρι την απόκτηση της ελευθερίας. Κι όταν οι Άγγλοι του είπαν πως τέτοιο μήνυμα δεν είναι δυνατό να διαβιβασθεί αυτός χαμογέλασε και είπε με σιγουριά ότι “κάποιος θα βρεθεί να το διαβιβάσει”. Λίγο πριν τον απαγχονισμό του Ζάκου και του Μιχαήλ (αλλά και του Ιάκωβου Πατάτσου που οδηγήθηκε στην αγχόνη την ίδια μέρα) μέλη της ΕΟΚΑ απήγαγαν ένα Βρετανό ηλικιωμένο πολίτη, για να ζητήσουν ανταλλαγή του με τους αγωνιστές που επρόκειτο να εκτελεστούν. Τότε ο Ζάκος, σε ένα δείγμα σπάνιας μεγαλοψυχίας για μελλοθάνατο, απηύθυνε από τις Φυλακές μήνυμα στους συναγωνιστές του καλώντας τους να αφήσουν αμέσως ελεύθερο το Βρετανό χωρίς όρους. Αυτός ήταν ο Ανδρέας Ζάκος. Ο Αγωνιστής, ο Πατριώτης, ο Άνθρωπος!
ΙΑΚΩΒΟΣ ΠΑΤΑΤΣΟΣ
Ο δεύτερος ήρωας που απαγχονίστηκε στι 9 Αυγούστου ήταν ο Ιάκωβος Πατάτσος.Γεννήθηκε στη Λευκωσία την 1η Ιουλίου 1934. Γονείς του ήταν οι Ανδρέας και Ροδού Πατάτσου και η αδερφή του ήταν η Χλόη. Διακρινόταν ιδιαίτερα τόσο για τα πατριωτικά του αισθήματα όσο και γιας τη θρησκευτικότητά του. Οργανωμένος στην ΟΧΕΝ Λευκωσίας, αποτέλεσε ένα από τα πρώτα στελέχη της πρωτεύουσας, σχεδιάζοντας και εκτελώντας πληθώρα επιχειρήσεων. Τον συνέλαβαν στην τουρκική συνοικία της Λευκωσίας και τον κατηγόρησαν για επίθεση και φόνο ενός Τούρκου παρά το γεγονός ότι δεν βρέθηκε τίποτα πάνω του ούτε όπλο ούτε άλλο ενοχοποιητικό στοιχείο. Στην πραγματικότητα ήταν αθώος, γιατί ο Τούρκος είχε εκτελεστεί από άλλο μέλος της ΕΟΚΑ. Όμως καταδικάστηκε σε θάνατο από την ψευδομαρτυρία μιας τούρκισσας. Την παραμονή της εκτέλεσής του τον επισκέφθηκε η μητέρα του. «Μάνα μου δεν θέλω να λυπηθείς που θα με στερηθείς. Να σαι περήφανη και να ξέρεις πως θα βαδίσω στην αγχόνη ψύχραιμα σαν αληθινός Έλληνας. Ο Θεός είναι μεγάλος». Ο Ιάκωβος Πατάτσος ήταν ένας σπάνιος Χριστιανός. Γνώμονα στις ενέργειές του είχε πάντα την Χριστιανική πίστη και τις χριστιανικές αρετές. Ήταν μάλιστα και κατηχητής. Ο ίδιος έλεγε χαρακτηριστικά: «Ποθώ μια χριστιανική λευτερωμένη Κύπρο». Ήταν μόλις 22 χρόνων όταν βάδισε προς την αγχόνη. Την αυγή της 9ης Αυγούστου 1956 από τις φυλακές ακούγονταν φωνές, πατριωτικά τραγούδια, ζητωκραυγές. Οι τρείς νέοι περίμεναν με ανυπομονησία τον θάνατο. Τραγουδούσαν για την Ελλάδα και την ΕΟΚΑ. Έψαλλαν για άλλη μια φορά το μεγαλείο της φυλής.
Η Χριστιανική αρετή του Πατάτσου και τό όλο αγωνιστικό του ήθος φαίνονται από τις επιστολές που έγραψε όταν ήταν φυλακισμένος. Όμως το συγκλονιστικό αποκορύφωμα , το κύκνειο άσμα του, ο Ιάκωβος Πατάτσος το γράφει προς τη μητέρα του στις 8 Αυγούστου 1956: «Αγαπημένη μου μητέρα, Χαίρε. Ευρίσκομαι μεταξύ αγγέλων. Τώρα απολαμβάνω τους κόπους μου. Το πνεύμα μου φτερουγίζει γύρω από το θρόνο του Κυρίου. Θέλω να χαίρεις όπως κι εγώ. Αν κλαίεις θα λυπούμαι. Το όνομά σου θα γραφτεί στην ιστορία, γιατί εδέχθης να θυσιασθεί το παιδί σου για την πατρίδα. Είναι καιρός τώρα να καμαρώσεις το παιδί σου. Ευρίσκεται εκεί ψηλά όπου ψάλλουν οι Άγγελοι. Χαίρε αγαπημένη μου μητέρα. Μην κλαίεις για να ακούσεις την αγγελική μου φωνή να ψάλλει Άγιος, Άγιος, Άγιος Κύριος Σαβαώθ. Ψάλλε και συ μαζί μου. Ψάλλε προσεύχου, δόξαζε τον Θεόν σε όλην την ζωήν”.
Ο Ιάκωβος Πατάτσος τελείωσε το δημοτικό σχολείο “Ελένειο” στη Λευκωσία και ήταν απόφοιτος της Σχολής Σαμουήλ. Εργαζόταν ως γραφέας στον Οίκο Παρασκευαΐδη. Ήταν μέλος της ΟΧΕΝ και εντάχθηκε στον Αγώνα πριν από το 1955. Με την έναρξη του αγώνα κατατάχθηκε σε ομάδες ρίψης βομβών και αργότερα στο εκτελεστικό Λευκωσίας. Λόγω όμως των θρησκευτικών του πεποιθήσεων προβληματιζόταν να λάβει μέρος σε εκτελέσεις. Η δράση του στον αγώνα συνταυτιζόταν με τη θρησκεία και ό,τι έκαμνε το έκαμνε, επειδή πίστευε ότι και η ελευθερία είναι δώρο του Θεού. Τον Ιανουάριο του 1956 συνεργάστηκε με το Σταύρο Στυλιανίδη και άλλα στελέχη της ΕΟΚΑ στην κατασκευή και τοποθέτηση βόμβας στις 20 Μαρτίου 1956 στο κρεβάτι του Κυβερνήτη Χάρντιγκ. Στις 23 Απριλίου 1956 ανέλαβε με το συναγωνιστή του Γεώργιο Παλαιολόγο την εκτέλεση ενός προδότη αστυνομικού, εναντίον του οποίου έγινε και προηγουμένως ανεπιτυχής απόπειρα. Η επίθεση έγινε έξω από τον κεντρικό αστυνομικό σταθμό Σεραγίου Λευκωσίας. Η προσπάθεια απέτυχε και ο Ιάκωβος, που έπεσε από το ποδήλατό του βρέθηκε στο στόχαστρο Τούρκου ειδικού χωροφύλακα. Δεύτερος Τούρκος αστυνομικός, ο Νιχάτ Βασίφ, άρπαξε τον Ιάκωβο, οπότε ο Παλαιολόγος πυροβόλησε θανάσιμα τον Νιχάτ και τον ελευθέρωσε. Στη συνέχεια όμως το πλήθος των Τουρκοκυπρίων που προσέτρεξε τον ακινητοποίησε και συνελήφθη. Ο Παλαιολόγος κατέφυγε στο αντάρτικο και ο Πατάτσος κατηγορήθηκε για την εκτέλεση του Νιχάτ και οδηγήθηκε στην αγχόνη.
Κατά τη διάρκεια της ολιγόμηνης κράτησής του στα κελιά των μελλοθανάτων τόνωνε με τη θρησκευτική του πίστη τους άλλους κατάδικους, δημιουργώντας ατμόσφαιρα κατάνυξης και πνευματικής ανάτασης. Η ψυχική δύναμη του ήρωα, φαίνεται από τα γραπτά του, όταν γνώριζε ήδη ότι θα εκτελούνταν. Στις 24 Ιουλίου 1956, γράφει:«Αίσχος στους Άγγλους!!! Αίσχος !!! Οι Άγγλοι είναι αιμοχαρείς δυνάσται. Οι Άγγλοι είναι κτήνη. Θα τολμήσουν τα τέρατα να βάψουν ακόμη μίαν φοράν τα χέρια τους με αίμα αθώων… Όπως φαίνεται, πολύ σύντομα θα αρχίσουν οι εκτελέσεις. Ήρθε ο Ζάκος μαζί με τον Χαρίλαον. Τότε αρχίσαμε να ζητωκραυγάζομεν υπέρ της ΕΟΚΑ… Τέλος, μαζί εψάλλαμε τον Εθνικόν Ύμνον»
Ο Ιάκωβος Πατάτσος, σαν γνήσιος Έλληνας της Κύπρου, βάδισε προς τον θάνατο με ψηλά το κεφάλι. Κοινώνησε από τα χέρα του ιερέα Αντωνίου Ερωτοκρίτου και έψαλε, ενώ του περνούσαν τη θηλειά στο λαιμό (όπως βεβαιώνει ο συγκρατούμενός του Χρυσ. Παναγής), το «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ».
Η μητέρα του Ιάκωβου αναφέρει: «Θυμούμε την τελευταία φορά που επήα να τον δω…Τους εφέρναν. Ετραουδούσαν. Δυνατά, με θάρρος. Επουμπουρίζαν οι φυλακές. Προπάντος ο δικός μου. Εξεχώριζα τη φωνή του. Ήταν το «ξύπνα καημένε μου ραγιά», που ελέγαν. Εφιληθήκαμεν. Εκράτουν τον τζιαι εκράταν με σφικτά. «Καληνύχτα τζιαι καλήν άυριο γιε μου» του είπα. Έπιασεν με η Εγγλέζα περίλυπη τζι επήρεν με έξω. Έξω που επήα εκατάλαβα τι του είπα. «Καλήν άυριον γιε μου!» Πιον επήρεν με το παράπονο. Έκλαψα…έκλαψα…Έγειρνεν μου νερόν η Εγγλέζα…Δεν θυμούμαι τίποτε άλλο.”
ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
Ο Χαρίλαος Μιχαήλ είναι ο τρίτος ήρωας που εκτελέστηκε στις 9 Αυγούστου 1956. Ήταν μόλις 20 χρονών. Είχε συλληφθεί μαζί με τονΖάκο στην ίδια μάχη και καταδικάστηκε με την ίδια κατηγορία. Γεννήθηκε στο κατεχόμενο σήμερα χωριό Γαλήνη το 1936. Γονείς του οι Μιχαήλ Θεοχάρης και Αφροδίτη Μιχαήλ και αδέλφια οι Γιάγκος, Χατζηχαμπής, Ηλίας, Ανδρέας και Μαρία.
Εργάστηκε ως υπάλληλος στην Κυπριακή Μεταλλευτική Εταιρεία. Όμως όπως γράφτηκε γι΄ αυτόν «αν και έλαβε μόρφωση δημοτικού μόνον σχολείου, εις την ψυχήν του αντήχον αι μυστικαί υπαγορεύσεις της εθνικής συνειδήσεως». Εντάχθηκε στον αγώνα της ΕΟΚΑ και υπηρέτησε μαζί με τα αδέλφια του και τον πατέρα του
Λέγεται ότι τη στιγμή που ο δικαστής ανήγγειλε την θανατική του καταδίκη, οΧαρίλαος Μιχαήλ στράφηκε συγκινημένος προς τον δικηγόρο υτου και του ψιθύρισε:«Είχα φόβον μήπως ο δικαστής μου εχάριζε την ζωήν, επειδή είμαι νεαρός. Πως θα αντίκριζα τον Ζάκον;»
Ήταν αχώριστος φίλος και στενός συνεργάτης του Ανδρέα Ζάκου με τον οποίο κατέφυγε στο αντάρτικο στις 17 Νοεμβρίου 1955, επανδρώνοντας ανταρτική ομάδα στην περιοχή Γαληνής, αφού είχαν στο μεταξύ κατασκευάσει κρησφύγετα και λημέρια στην ορεινή αυτή περιοχή. Σε ένα μήνα, στις 15 Δεκεμβρίου 1955, η ομάδα τους συνενώθηκε με την ομάδα του Μάρκου Δράκου για την ενέδρα στο Μερσινάκι, στο 38ο μίλι του δρόμου Λευκωσίας – Κάτω Πύργου, κοντά στους αρχαίους Σόλους. Στην επίθεση οι ήρωες της ΕΟΚΑ Χαρίλαος Μιχαήλ, Ανδρέας Ζάκος, Χαράλαμπος Μούσκος και Μάρκος Δράκος, μαζί με τέσσερις άλλους συναγωνιστές τους, βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον εμπειροπόλεμο ταγματάρχη Κουμπ του αγγλικού στρατού και το δεκανέα Μόρουμ, ο οποίος σκοτώθηκε. Σκοτώθηκε επίσης και οΧαράλαμπος Μούσκος. Ο Ανδρέας Ζάκος συνελήφθη βαριά τραυματισμένος. Μαζί του συνελήφθη και ο Χαρίλαος Μιχαήλ, ο οποίος δεν θέλησε να εγκαταλείψει τραυματισμένο το φίλο του.
Ο Ζάκος όπως ξέρουμε ζήτησε και άκουε δίσκους κλασσικής μουσικής τις τελευταίες μέρες πριν την εκτέλεση. Ο Μιχαήλ όμως επέμενε να ακούσει δίσκους δημοτικών και λαϊκών τραγουδιών. Ο ιερέας των φυλακών σημειώνει για τον Χαρίλαο Μιχαήλ: «Ο Χαρίλαος Μιχαήλ ήτο πολύ νεαρός και όσες φορές πήγα κοντά του είχε πάντοτε το χαμόγελο στα χείλη, σαν κάτι το ευχάριστο να περίμενε. Ήτο ολογομίλητος και δεν εφαίνετο ούτε σκυθρωπός ούτε σκεπτικός. Εϊμαι βέβαιος ότι με το ίδιο χαμόγελο ανήλθε και στην αγχόνη». Λίγο πριν το τέλος, γράφει ο Χαρίλαος Μιχαήλ στους γονείς του: «Αγαπητοί μου γονείς, όταν θα διαβάζετε το γράμμα μου αυτό, εγώ θα έχω σβήσει για πάντα από τη ζωή. Μη νομίσετε όμως ότι αυτό με λυπεί. Απεναντίας, επειδή γνωρίζω ια ποιον σκοπό θα εκτελεσθώ αισθάνομαι τον ευατόν μου ισχυρόν και γαλήνιον και είμαι έτομος να τα αντιμετωπίσω όλα με αφάνταστη ψυχραιμία. Τι κι αν ζήσω 50 και 60 χρόνια, πάλι θα πεθάνω και μάλιστα άδοξα. Δεν θέλω να λυπάστε καθόλου για μένα…»
Το βράδυ της Τετάρτης, 8 Αυγούστου, λίγες μόνο ώρες πριν από την εκτέλεσή του, καλοδέχτηκε τη μάνα και τον πατέρα του στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας με το τραγούδι “Ξύπνα καημένε μου Ραγιά” και τους αποχαιρέτησε με αυτά τα λόγια :
“Έχω το θάρρος να πατήσω την αγχόνη, πατέρα. Εσύ, μάνα, να το έχεις ευχαρίστηση και να το κρατείς καύχημα που πεθαίνω για την πατρίδα.”
Αναφέρεται ότι την ώρα της εκτέλεσης ένας άγγλος αξιωματικός προσπάθησε να του πει κάτι, τον σταμάτησε λέγοντας: «Έννοια σας, οι Έλληνες ξέρουν να πεθαίνουν.”
Πηγή: http://www.stoxos.gr/2017/08/blog-post_362.html
Η κατάρευση της Αυτοκρατορίας. Το Βυζαντινό μάθημα (Βίντεο)
Μία σπουδαία ρωσική παραγωγή, η οποία όπως είναι αναμενόμενο, φανερώνει ξεκάθαρα τη ρωσική άποψη περί της Βυζαντινης Αυτοκρατορίας και αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι η Ρωσία ασκεί υψηλή στρατηγική, ερμηνεύοντας ταυτόχρονα τη σημερινή στάση και τους γεωπολιτικούς στόχους της Ρωσίας.
Γιατί οι αρχαίοι Έλληνες έβαζαν νερό στο κρασί τους;
Όπως είναι γνωστό, το κατ’ εξοχήν ποτό των αρχαίων Ελλήνων ήταν ο «θείος οίνος». Άνδρες, γυναίκες και παιδιά γεύονταν το ένθεο αυτό ποτό και ιδιαίτερα οι πρώτοι, που συνομιλούσαν και φλυαρούσαν ατέλειωτες ώρες κάθε μέρα στους ανδρώνες πίνοντας κρασί. Οι συμμετέχοντες στις κρασοκατανύξεις αυτές συνήθως δεν έχαναν τη διαύγεια του νου τους επειδή το κρασί που κατανάλωναν ήταν νερωμένο. Σπάνια, και για πολύ συγκεκριμένους σκοπούς, οι αρχαίοι Έλληνες έπιναν ανέρωτο κρασί, «άκρατον οίνον». Η ανάμειξη του κρασιού με το νερό γινόταν μέσα σε μεγάλα ευρύστομα αγγεία, γνωστά ως κρατήρες, και η συνήθης αναλογία ήταν τρία μέρη νερού προς ένα οίνου. Αυτή την αναλογία προτείνει και ο Ησίοδος, ο ποιητής της υπαίθρου, δεν λείπουν ωστόσο γραπτές μαρτυρίες που κάνουν λόγο για μείξη με νερό σε μεγαλύτερη αναλογία.
Αυτή ακριβώς η κυριαρχία του νερού ήταν που απέτρεπε πολλές δυσάρεστες καταστάσεις για τους πότες. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια που βάζει ο κωμικός ποιητής Αλέξις (4ος-3ος αι. π.Χ.) στο στόμα του Σόλωνα: «Ήδη από τα κάρα τον πουλάνε (τον οίνον) νερωμένο, όχι βέβαια για να κερδίσουν κάτι παραπάνω, αλλά γιατί προνοούν για τους αγοραστές, να έχουν μετά την οινοποσία το κεφάλι ελαφρύ» (μτφρ. Μ. Κοπιδάκη). Το νερό που χρησιμοποιούσαν για το αραίωμα του κρασιού φρόντιζαν να προέρχεται από «σκιαράν παγάν» (πηγή), από «κρήνην αέναον και απόρρυτον» ή από «ψυχρόν φρέαρ». Έτσι μαζί με τη μείξη του κρασιού τους οι αρχαίοι πετύχαιναν συγχρόνως και την ψύξη του. Πολύ διαδεδομένη ήταν και η πρακτική να χρησιμοποιούν και νερό που προερχόταν από λιώσιμο χιονιού, το οποίο, ως γνωστόν, το συντηρούσαν ακόμη και το καλοκαίρι και το εμπορεύονταν.
Ωστόσο είχαν εφεύρει και ιδιαίτερους τρόπους ψύξης του κρασιού. Γύρω στα μέσα του 6ου αι. π.Χ. επινόησαν ένα αγγείο ειδικής κατασκευής που επέτρεπε την ψύξη του οίνου και τη διατήρησή του σε ψυχρή κατάσταση όσο αυτός βρισκόταν αποθηκευμένος σε μεγάλα στενόστομα αγγεία, στους αμφορείς, προτού μεταφερθεί στους κρατήρες. Πιο συγκεκριμένα κατασκεύασαν έναν ειδικό τύπο αμφορέα με κύριο γνώρισμα τα διπλά του τοιχώματα. Με την βοήθεια των εσωτερικών τοιχωμάτων δημιουργούνταν ο κατ’ εξοχήν χώρος του αγγείου, μέσα στον οποίο έχυναν, από το στόμιό του, το κρασί. Ο χώρος που σχηματιζόταν από τα εξωτερικά τοιχώματα και περιέβαλλε τον εσωτερικό γέμιζε με τη βοήθεια μιας προχοής που βρισκόταν στο πάνω μέρος με ψυχρό νερό ή χιόνι. Έτσι πετύχαιναν τη μόνιμη ψύξη του κρασιού, αφού εύκολα μπορούσαν να ανανεώνουν το ψυκτικό μέσο, όταν αυτό έλιωνε και ζεσταινόταν, με φρέσκο. Διά μέσου μιας οπής που βρισκόταν στο κάτω μέρος του αγγείου απομάκρυναν το ζεστό νερό και στη συνέχεια, σφραγίζοντάς την, έριχναν στον εξωτερικό χώρο του φρέσκο χιόνι ή κρύο νερό. Τέτοια αγγεία, γνωστά στους αρχαιολόγους ως αμφορείς – ψυκτήρες, κατασκευάζονταν στο δεύτερο μισό του 6ου αι. π.Χ. στην Αθήνα, αλλά και σε ένα άλλο μέρος του αρχαίου ελληνικού κόσμου, πιθανόν στο Ρήγιο της Μεγάλης Ελλάδας, στη Ν. Ιταλία.
Ανάλογες κατασκευαστικές λεπτομέρειες που πετύχαιναν την ψύξη του κρασιού και γενικότερα υγρών συναντούμε σποραδικά και σε άλλα οινοφόρα αγγεία των αρχαίων Ελλήνων, όπως π.χ. σε οινοχόες. Μέσα στο τρίτο τέταρτο του 6ου αι. π.Χ. Αθηναίοι κεραμείς βρήκαν έναν άλλο τρόπο ψύξης κρασιού που εξυπηρετούσε καλύτερα τις ανάγκες των συμποσιαστών. Ο προηγούμενος, που μόλις περιγράψαμε, απαιτούσε τη γρήγορη κατανάλωση του κρασιού από τη στιγμή που αυτό περνούσε από τον αμφορέα – ψυκτήρα στον κρατήρα. Αν όμως ο ρυθμός κατανάλωσης ήταν αργός, τότε το κρασί μέσα στον κρατήρα θα έχανε τη δροσιά του. Έτσι δημιουργήθηκε η ανάγκη να εφευρεθεί ένας άλλος τρόπος που θα εξασφάλιζε μόνιμη ψύξη του κρασιού. Δηλαδή, όταν αυτό θα γέμιζε τα κρασοπότηρα των αρχαίων γλεντζέδων, γνωστά κυρίως ως κύλικες, θα έπρεπε να είναι ακόμη κρύο ή δροσερό. Επινοήθηκε έτσι ένα χαρακτηριστικό μανιταρόσχημο αγγείο, το οποίο, αφού το γέμιζαν με κρασί, το τοποθετούσαν μέσα στον κρατήρα που ήταν γεμάτος με κρύο νερό ή χιόνι. Πετύχαιναν δηλαδή έναν τρόπο ψύξης που θυμίζει αυτόν με τον οποίο σήμερα διατηρούμε κρύο ένα μπουκάλι σαμπάνιας ή κρασιού καθώς το τοποθετούμε μέσα σε δοχείο που περιέχει παγάκια. Το κρασί το αντλούσαν από το στενόστομο μανιταρόσχημο αγγείο, τον ψυκτήρα, όπως ονομαζόταν στην αρχαιότητα, με τη βοήθεια μιας κουτάλας που είχε μακριά λαβή. Το σκεύος αυτό οι αρχαίοι το ονόμαζαν αρύταινα ή κύαθο. Είναι πολύ πιθανό ότι το κρασί στους ψυκτήρες αυτούς ήταν ανέρωτο, οπότε το αραίωμά του γινόταν εκ των υστέρων, μέσα στα ίδια τα κρασοπότηρα, με κρύο νερό που έφερναν με ένα κανάτι, την αρχαία οινοχόη. Έτσι, εκτός από τη μείξη του κρασιού, πετύχαιναν συγχρόνως και την καλύτερη ψύξη του.
Ότι οι μανιταρόσχημοι ψυκτήρες, οι οποίοι με το ψηλό πόδι και το φουσκωτό σώμα τους «επέπλεαν» μέσα στο κρύο νερό (ή στο χιόνι) του κρατήρα, περιείχαν κρασί είναι σήμερα βέβαιο. Εκτός από ορισμένες σχετικές παραστάσεις, το μαρτυρούν και τρία ιδιόμορφα αγγεία που έγιναν σχετικά πρόσφατα γνωστά στην έρευνα. Πρόκειται ουσιαστικά για τρεις κρατήρες που στο εσωτερικό τους έχουν ενσωματωμένο έναν ψυκτήρα. Δηλαδή, κρατήρας και ψυκτήρας αποτελούν στις περιπτώσεις αυτές ένα ενιαίο κατασκευαστικά σύνολο και γι’ αυτό τα αγγεία αυτά τα αποκαλούμε κρατήρες – ψυκτήρες.
Στο κάτω μέρος τους φέρουν προχοή, η παρουσία της οποίας δικαιολογείται μόνο αν δεχθούμε ότι διά μέσου αυτής απομακρυνόταν το ζεστό πια νερό του αγγείου, όταν ανανέωναν το ψυκτικό υλικό του. Επομένως το κρασί υποχρεωτικά πρέπει να βρισκόταν στον ψυκτήρα των αγγείων αυτών. Άλλωστε, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα αγγεία αυτά είχαν λειτουργία ανάλογη με αυτήν των αμφορέων – ψυκτήρων που είδαμε παραπάνω. Ο τρόπος ψύξης που μόλις περιγράψαμε ήταν σε χρήση για 80 περίπου χρόνια και πιο συγκεκριμένα από το 530 ως το 460/50 π.Χ. Οπωσδήποτε οι κρατήρες – ψυκτήρες δεν φαίνεται να ήταν ιδιαίτερα συχνοί στην αρχαιότητα. Σποραδικά απαντώνται και σε άλλες εποχές, όπως π.χ. ένας που βρέθηκε στη μυκηναϊκή Τίρυνθα και χρονολογείται στον 13ο αι. π.Χ. Η σπανιότητά τους πρέπει να οφείλεται στο γεγονός ότι οι αρχαίοι προτιμούσαν λίγο περισσότερο το κόκκινο κρασί που δεν απαιτεί ιδιαίτερη ψύξη. Κυρίως όμως στο ότι, όπως ήδη είπαμε παραπάνω, το νερό με το οποίο αραίωναν το κρασί φρόντιζαν να είναι «παγωμένο» έτσι ώστε δεν απαιτούνταν καμία φροντίδα για περαιτέρω ψύξη του θείου αυτού ποτού.
Μιχάλης Α. Τιβέριος Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας ΑΠΘ
Ο Αθηναϊκός στόλος στο απόγειό του κατά το 325-322 π.Χ. (φωτό)
Η Αθήνα δεν αποτελούσε μια από τις παραδοσιακές ναυτικές δυνάμεις της Ελλάδας.
Ο στόλος της γύρω στο 500 πΧ ήταν μάλλον ασήμαντος μπροστά στους ισχυρούς στόλους τριήρων και διήρων της Κορίνθου, της Μιλήτου, της Σάμου, της Αίγινας και άλλων πόλεων, αποτελούμενος από 50 απηρχαιωμένες πεντηκοντόρους.
Το ναυτικό της είναι σχετικά νεότευκτο αφού ναυπηγήθηκε χάρη στη επιμονή του Θεμιστοκλή, στην ουσία λίγα χρόνια πριν τη μεγαλειώδη νίκη του στη Σαλαμίνα (480 πΧ) επί του στόλου των Αχαιμενιδών.
Στο μεγαλύτερο μέρος του «χρυσού» 5ου αιώνα πΧ, ο αθηναϊκός στόλος αποτελείτο από 300 τριήρεις από τις οποίες επανδρώνονταν συνήθως οι 200, ή το πολύ 250. Ένα μέρος των πληρωμάτων δεν ήταν Αθηναίοι ή μέτοικοι της Αττικής, αλλά μισθοφόροι και σύμμαχοι από τις διάφορες ναυτικές πόλεις του Αιγαίου.
ΠΙΝΑΚΑΣ
Η ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΑΘΗΝΑΪΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ 5ο-4ο αι. π.Χ.
| Χρονολογία | Αριθμός πλοίων |
| | |
| Περί το 500 πΧ | 50 πεντηκόντοροι |
| | |
| Ναυμαχία Σαλαμίνας 480 πΧ (μαζί με τους Αθηναίους κληρούχους στη Χαλκίδα) | 200 τριήρεις |
| 468 πΧ | 200 τριήρεις |
| Μετά την αποτυχημένη εκστρατεία στην Αίγυπτο | 200 τριήρεις |
| Αρχή Πελοποννησιακού πολέμου (431 πΧ) | 300 τριήρεις |
| Νικίειος Ειρήνη (421 πΧ) | 300 τριήρεις |
| Σικελική καταστροφή (413 πΧ) | 108 τριήρεις |
| Ναυμαχία Αργινουσών (406 πΧ) | 180 τριήρεις |
| Στους Αιγός Ποταμούς (405 πΧ) | 180 τριήρεις |
| Μετά την τελική ήττα της Αθήνας (404 πΧ) | 12 τριήρεις |
| 370 πΧ | 100 τριήρεις |
| Περί το 350 πΧ | 300 τριήρεις |
| 325-3 πΧ | 417 πολεμικά, τα οποία είναι: τριήρεις (360), τετρήρεις (50) και πεντήρεις (7). |
Εκτός από αυτόν τον στόλο, η Αθήνα είχε υπό τον έλεγχο της και τις 180 τριήρεις των ναυτικών συμμάχων της, ήτοι της Χίου, Λέσβου και Σάμου. Έτσι το σύνολο των τριήρων που διέθετε έφθανε τις 480. Όταν η πόλη της Παλλάδας νικήθηκε τελικά στον Πελοποννησιακό πόλεμο, οι Σπαρτιάτες της επέτρεψαν να διατηρήσει μόνο 12 τριήρεις ως ακτοφυλακή της Αττικής, έναντι πειρατών ή άλλων απειλών (404 πΧ). Ίσως πίστεψαν ότι έτσι εξουδετέρωσαν το αθηναϊκό ναυτικό, όμως έσφαλαν. Η θαλάσσια δύναμη της Αθήνας δεν βρισκόταν στα σκάφη του στόλου της. Όπως αποδείχθηκε, ακόμη και αν τα έχανε κατά εκατοντάδες, τα ναυπηγεία του Πειραιά μπορούσαν να τα αντικαταστήσουν. Η ναυτική ισχύς της Αθήνας βρισκόταν στη ναυτική και ναυπηγική δεινότητα των ανδρών της, αλλά και στην επιμονή του λαού της.
Διάγραμματα τριήρους κατά τον J.F. Coates.
Η Αθήνα ανένηψε σταδιακά από τη συμφορά του 404, και περίπου το 370 π.Χ. είχε πάλι έναν στόλο 100 τριήρων. Εως τα μέσα του 4ου αι., αύξησε αυτόν τον αριθμό σε 300, φτάνοντας έτσι το μέγεθος που είχε ο «εθνικός» στόλος της κατά τον 5ο αι. Oι Αθηναίοι του 4ου αιώνα είναι αποφασισμένοι να πρωταγωνιστήσουν πάλι στα ελληνικά πράγματα και γνωρίζουν καλά ότι η μόνη οδός για αυτό, είναι εκείνη της θάλασσας. Έτσι παρά την συντριβή τους από τον Φίλιππο της Μακεδονίας στη Χαιρώνεια (338 πΧ) και τη νέα υποταγή τους στον Μέγα Αλέξανδρο (335), οι Αθηναίοι διατήρησαν τον υψηλό ρυθμό ναυπηγήσεων καταρρίπτοντας κάθε προηγούμενο «ρεκόρ» τους. Σε αυτό τους έσπρωξε η απίστευτη επιτυχία του Αλεξάνδρου να καταλύσει την Περσική αυτοκρατορία το 330 π.Χ.
Οι Αθηναίοι κατανόησαν ότι ένας στόλος 300 πολεμικών σκαφών δεν αρκούσε πλέον για να μπορέσουν να συναγωνισθούν το νέα Μακεδονία, της οποίας τα σύνορα άγγιζαν πλέον τα Ιμαλάια (Ιμαον Ορος). Κύριος υπεύθυνος για αυτό το νέο αθηναϊκό επίτευγμα, ήταν ο Λυκούργος, ο «νέος Θεμιστοκλής».
Ο συγκεκριμένος μεγάλος και εν πολλοίς λησμονημένος Αθηναίος ο οποίος είχε ουσιαστικά τον έλεγχο των οικονομικών της πόλης του επί τουλάχιστον 10 χρόνια, μέχρι τον θάνατο του το 324 πΧ, εφάρμοσε ένα μεγαλόπνοο ανορθωτικό πρόγραμμα με κύριο σκοπό την ενίσχυση της οικονομίας και του στόλου. Ανήκοντας στην αντιμακεδονική παράταξη και γνωρίζοντας ότι η ρήξη με τον Αλέξανδρο ήταν αναπόφευκτη, ο Λυκούργος είχε φροντίσει ιδιαίτερα για την ενίσχυση των στρατιωτικών δυνάμεων της Αθήνας. Ανάμεσα στα άλλα που επιτεύχθηκαν εκείνα τα χρόνια, ήταν και η περαιτέρω ενίσχυση του στόλου όχι μόνο αριθμητικά αλλά και ποιοτικά. Έτσι στις υπάρχουσες τριήρεις προστέθηκαν δύο νέοι τύποι πολεμικών σκαφών, οι οποίοι έμελε σύντομα να κυριαρχήσουν στα πελάγη της Μεσογείου: η τετρήρης και κυρίως η πεντήρης.
Οι κατάλογοι του αθηναϊκού στόλου για το έτος 325/4 πΧ περιλάμβαναν σύμφωνα με επιγραφικές μαρτυρίες 417 σκάφη: 360 τριηρεις, 50 τετρηρεις και 7 πεντηρεις.
Ο αριθμός αυτός επιβεβαιώνεται από τους 372 νεωσοίκους που υπήρχαν στα λιμάνια του Πειραιά αυτή την περίοδο. Αν προστεθούν οι νεώσοικοι που υπήρχαν σε άλλα λιμάνια της Αττικής, τότε αυτοί υπερβαίνουν συνολικά τους 400. Και αν προστεθούν τα πλοία ακτοφυλακής και αποστολών που βρίσκονταν εν πλω, καταλήγουμε σε έναν αριθμό περισσοτέρων από 417 σκάφη.
Αρχαίοι Ελληνες «επιβάτες» (πεζοναύτες) έχουν αποβιβασθεί σε ακτή. Πρόκειται για οπλίτες και πελταστές. Οι Αθηναίοι ήταν ικανοί πεζοναύτες, λόγω της ναυτικής παράδοσης της πόλης τους (αναπαράσταση από τον Βρετανικό Ιστορικό Σύλλογο Comitatus)
Πρόκειται για το απόγειο του αθηναϊκού ναυτικού και όχι μόνο από την αριθμητική άποψη. Όπως αναφέρθηκε ο νέος στόλος περιλάμβανε τετρήρεις και πεντήρεις που δεν είχαν ξαναχρησιμοποιηθεί από την Αθήνα. Επιπλέον οι πολίτες της δεν υστερούσαν σε ναυτικές και ναυπηγικές ικανότητες, συγκρινόμενοι με τους προγόνους τους του 5ου αιώνα πΧ. Βέβαια και πάλι ο αριθμός των σκαφών που μπορούσαν πραγματικά να επανδρωθούν ήταν μικρότερος: υπήρχαν αρκετά πληρώματα μόνο για 200 από τα 417 σκάφη. Με την προσθήκη μισθοφορικών πληρωμάτων, θα μπορούσαν να επανδρωθούν 240-250 πλοία, όπως έγινε κατά την έκρηξη του Λαμιακού πολέμου όταν χρησιμοποιήθηκαν τα υπεξαιρεθέντα χρήματα του Μακεδόνα θησαυροφύλακα Αττάλου, για την πρόσληψη πληρωμάτων. Συμπερασματικά, το απόγειο του αθηναϊκού ναυτικού δεν σημειώθηκε τον 5ο αιώνα πΧ, όπως θεωρείται ευρέως, αλλά μάλλον κατά τα έτη 325-322 π.Χ.
Η αναβάθμιση του ναυτικού όπλου δεν αφορούσε μόνο τα σκάφη. Ένα μέρος των 372 προαναφερόμενων νεωσοίκων του Πειραιά κατασκευάσθηκαν τη συγκεκριμένη περίοδο, για να αντεπεξέλθουν στην αριθμητική αύξηση. Επιπρόσθετα αυτή την περίοδο οικοδομήθηκε η περίφημη Σκευοθήκη του Φίλωνος στο λιμάνι της Ζέας, για τη φύλαξη των εξαρτήσεων των πλοίων.
O Λυκούργος ήταν σε μεγάλο βαθμό εκείνος ο οποίος επέτυχε όλα αυτά. Με την ισχυροποίηση του στόλου, ο μεγάλος Αθηναίος αναζωογόνησε και τον Πειραιά. Λόγω αυτών των υπηρεσιών του μπορεί να συγκριθεί με τον Θεμιστοκλή, στον οποίο οφείλεται η δημιουργία του αθηναϊκού ναυτικού και του λιμένα του Πειραιά.
Ενας ακόμη θαυμασιος πίνακας από τον Igor Dzis, με θέμα μία τριήρη και τους «επιβάτες» (πεζοναύτες) της (copyright: Igor Dzis).
Ωστόσο, κατά τον Λαμιακό πόλεμο ο οποίος ακολούθησε (323/322 π.Χ.) οι Αθηναίοι και οι περιορισμένοι ναυτικοί σύμμαχοι τους αντιμετώπισαν τον στόλο των Μακεδόνων (του νεκρού πλέον Μεγάλου Αλεξάνδρου), αποτελούμενο από πολεμικά πλοία Ελλαδιτών, Φοινίκων, Κυπρίων, Κιλίκων και Φιλισταίων συμμάχων και υποτελών της Μακεδονίας. Ο μακεδονικός στόλος περιελάμβανε υψηλό ποσοστό τετρήρων και πεντήρων (προερχόμενες κυρίως από την Ανατολική Μεσόγειο), οι οποίες ήταν ισχυρότερες από τις τριήρεις. Αυτό το στοιχείο φαίνεται πως έκρινε το τελικό αποτέλεσμα του πολέμου.
Οι Αθηναίοι και οι σύμμαχοι τους αντιμετώπισαν τον στόλο των Μακεδόνων υπό τον Λευκό Κλείτο, σε μία σειρά από ναυτικές αναμετρήσεις, με σημαντικότερη τη ναυμαχία της Αμοργού κατά την οποία ο αθηναϊκός στόλος συνετρίβη (322 π.Χ.). Μετά το τέλος του πολέμου, περίπου 200-250 πολεμικά σκάφη της Αθήνας (πιθανώς μόνο τριήρεις) είχαν μείνει στους νεωσοίκους της Αττικής. Αλλά επρόκειτο για έναν «στόλο-φάντασμα» αφού δεν υπήρχαν πια κωπηλάτες για να τον κινήσουν, μετά την εξορία πάνω από 12.000 Αθηναίων (κυρίως ναυτικών) από τον νικητή Μακεδόνα στρατηγό Αντίπατρο, και φυσικά λόγω των μεγάλων απωλειών κατά τον πολεμο. Τα πλοία αυτά αφέθηκαν να σαπίσουν και δε ναυπηγήθηκε ποτέ πάλι αξιόλογος στόλος.
Οι λόγοι για αυτό το γεγονός ήταν διάφοροι:
1) η ολιγανθρωπία που άρχισε να μαστίζει την Αθήνα λόγω και της μετανάστευσης των Αθηναίων στην Ανατολή
2) η συνειδητοποίηση της αδυναμίας συναγωνισμού των κολοσσιαίων ελληνιστικών βασιλείων από τις παλαιές πόλεις-κράτη και
3) η επικράτηση των τετρήρων και πεντήρων. Αν οι Αθηναίοι ήθελαν να πρωταγωνιστούν στα πολιτικά πράγματα του ελληνικού κόσμου, θα έπρεπε να χτίσουν νέο στόλο αποτελούμενο από αυτά τα πλοία, και όχι από τις μάλλον απηρχαιωμένες τριήρεις. Αλλά το οικονομικό βάρος ενός τέτοιου εγχειρήματος θα ήταν αβάστακτο για την Αθηνα.
Έτσι τα χρόνια 325-322 πΧ σημειώθηκε το μέγιστο του αθηναϊκού στόλου, αλλά και το ουσιαστικό τέλος του αφού στο εξής η Αθήνα διατήρησε μόνο έναν μικρό αριθμό τριήρων και δεν ενεπλάκη πάλι σε αξιόλογες ναυτικές επιχειρήσεις. Εντούτοις η ναυτοσύνη των πολιτών της επιβιώνει για αιώνες στο μέλλον. Η Αθήνα συμμετέχει σε θαλάσσιους πολέμους της Ρώμης μαζί με άλλους ναυτικούς συμμάχους της (socii navales), ενώ παρέχει πληρώματα για τον Ρωμαϊκό και αργότερα για τον Βυζαντινό αυτοκρατορικό στόλο έως τον Μεσαίωνα.
https://theancientwebgreece.wordpress.com
Η αγωγή των νέων στην αρχαία Αθήνα (φωτό
Η αγωγή των νέων στην αρχαία Αθήνα είναι παρόμοια με την αγωγή των νέων σε άλλες ελληνικές πόλεις, με εξαίρεση την Σπάρτη. Απλώς γίνεται ιδιαίτερη μνεία στην αγωγή των Αθηναίων νέων, γιατί η αρχαία Αθήνα του 5ου π.Χ. αιώνα αποτελεί γενικότερο πρότυπο σε αυτό το βιβλίο.
Στην αθηναϊκή οικογένεια, την αγωγή αναλάμβανε ο πατέρας ο οποίος ήταν και ο αρχηγός της οικογενείας. Μπορούσε, όμως, η αγωγή να ανατεθεί σε άλλους. Μέχρι τα 7 τους έτη τα αγόρια και τα κορίτσια μεγάλωναν μαζί στον γυναικωνίτη και έπαιζαν μαζί διάφορα ευχάριστα παιχνίδια. Από τα 7 τους έτη τα αγόρια, με τη συνοδεία του παιδαγωγού, πήγαιναν στο σχολείο. Ο παιδαγωγός ήταν ένας ηλικιωμένος και έμπιστος δούλος της οικογενείας. Σε ό,τι αφορά τα κορίτσια, αυτά έμεναν στο σπίτι και η μητέρα τους τα δίδασκε ανάγνωση, γραφή, μουσική, χορό και την οικοκυρική τέχνη.
Φυσικά, ο αναγνώστης θα αναρωτηθεί γιατί τα κορίτσια δεν πήγαιναν σχολείο μαζί με τα αγόρια. Η απάντηση είναι ότι οι γυναίκες την εποχή εκείνη ασχολούνταν με το νοικοκυριό και την οικογένειά τους και όχι με κάποιο επάγγελμα. Δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα, γιατί όπως και οι δούλοι στερούντο μορφώσεως, κάτι που είναι απαραίτητο στην άμεση δημοκρατία. Αν λάβουμε υπόψιν ότι η σημερινή εκπαίδευση είναι απαράδεκτη παγκοσμίως, με το παραπάνω σκεπτικό, κανείς δεν θα είχε δικαίωμα ψήφου στις εκλογές!!!
Στην αρχαία Αθήνα οι άνδρες ήταν αυτοί που εργάζονταν και συντηρούσαν την οικογένεια και συμμετείχαν, όντας πνευματικά καλλιεργημένοι, στις πολιτικές αποφάσεις. Η θέση της γυναίκας ήταν – με εξαίρεση την Σπάρτη και την μινωική Κρήτη – μέτρια στην αρχαία Ελλάδα όπως και στις άλλες χώρες, τότε. Ουσιαστικά, στις περισσότερες – βασικά στις δυτικές – χώρες, μόλις στα μέσα του 20ου αιώνα άρχισαν οι γυναίκες να αποκτούν πολιτικά δικαιώματα και ισότητα με το ανδρικό φύλο, σε όλους τους τομείς.
Επιστρέφοντας στην αγωγή των νέων στην αρχαία Αθήνα, οι γονείς ήταν υποχρεωμένοι να πληρώσουν κάποιον δάσκαλο που θα αναλάμβανε την αγωγή των παιδιών τους.
Τα μαθήματα δεν γίνονταν σε κάποιο σχολείο, αλλά στην οικία του δασκάλου. Κάτι σαν ιδιαίτερο ολιγομελές φροντιστήριο! Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι γίνεται αναφορά στα ανήλικα παιδιά και όχι στους ενηλίκους που μπορούσαν να σπουδάσουν δίπλα σε φιλοσόφους και σε φιλοσοφικές σχολές, μοναδικές και ανεπανάληπτες για την ανθρωπότητα.
Οι ανήλικοι, λοιπόν, διδάσκονταν την βασική εκπαίδευση από 4 δασκάλους: τον «γραμματιστή΄΄, τον δάσκαλο τηςμουσικής, τον γυμναστή και τον χοροδιδάσκαλο. Η γυμναστική αγωγή των νέων αναλύθηκε στην προηγούμενη ενότητα.
Τα παιδιά διδάσκονταν από τον γραμματιστή ανάγνωση και γραφή. Επίσης, τα παιδιά διδάσκονταν ποίηση όπως του Ομήρου και του Ησιόδου και μάθαιναν από την αρχή της εκπαίδευσής τους να αποστηθίζουν ποιήματα. Όταν μάθαιναν ανάγνωση και γραφή, τότε διάβαζαν και αποστήθιζαν ποιήματα μεγάλων ποιητών της εποχής. Πέρα από την ανάγνωση, την γραφή και την διείσδυση των νέων στα κείμενα των σοφών της εποχής, η μουσική θεωρείτο απαραίτητο στοιχείο στην αγωγή τους.
Στην αρχαία Ελλάδα ο «μουσικός ανήρ΄΄ήταν ο μορφωμένος άνθρωπος. Ως γνωστόν, η διδασκαλία της μουσικής στην αρχαία Ελλάδα προηγήθηκε από αυτή των γραμμάτων. Η μουσική εκπαίδευση περιλάμβανε την διδασκαλία μουσικού οργάνου, τραγουδιού και χορού. Τα παιδία διδάσκονταν από τον «κιθαριστή΄΄ λύρα ή αυλό.Το παίξιμο της λύρας συνοδευόταν από την απαγγελία στίχων λυρικών ποιημάτων ή από τραγούδια συχνά ηρωικά κατορθώματα. Από εκεί βγήκε και η λυρική ποίηση.
Στην αρχαία Ελλάδα δεν επικρατούσε η αδιαφορία, η φασαρία και η ανοησία των σύγχρονων μαθητών. Κατά την διάρκεια των μαθημάτων οι νέοι στέκονταν σοβαροί, δεν μιλούσαν μεταξύ τους και παρακολουθούσαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την διδασκαλία. Κανένα εκπαιδευτικό σύστημα και κανένας δάσκαλος δεν κατάφερε ποτέ στην ιστορία να κρατήσει πραγματικά το ενδιαφέρον των μαθητών.
Στην αρχαία Ελλάδα οι μαθητές αγαπούσαν το σχολείο το οποίο δεν τους πίεζε να βαθμοθηρούν για να φοιτήσουν σε κάποιοι πανεπιστήμιο, ούτε τους πίεζε και τους καθιστούσε ανταγωνιστές από την τρυφερή τους ηλικία με διάφορες εξετάσεις, «credits΄΄ και βαθμολογίες που τα σύγχρονα γελοία εκπαιδευτικά συστήματα όλου του κόσμου κάνουν.
Εξάλλου, όπως προαναφέρθηκε, σήμερα η εκπαίδευση αποσκοπεί στην μετάδοση στείρων γνώσεων και στην παραγωγή επαγγελματιών. Επίσης, ο εκπαιδευτικός με την υποκειμενική του αξιολόγηση κολλάει μια ταμπέλα στον νέο λέγοντας του ότι είναι «καλός΄΄ ή «κακός΄΄ μαθητής ή φοιτητής, τουτέστιν άχρηστος … Ποίος, όμως, είναι ο αλάνθαστος που θα κρίνει έναν άνθρωπο και μάλιστα έναν νέο και θα καθορίσει την μετέπειτα επαγγελματική και κοινωνική του ζωή;
Η αγάπη των Αθηναίων νέων για το σχολείο φαίνεται από το μάθημα της μουσικής στο οποίο πήγαιναν παραταγμένοι σε ομάδες και σιωπηροί, χωρίς να οχλαγωγούν – όπως οι σημερινοί νέοι.
Στα μαθήματα αναφέρθηκε ότι οι νέοι παρέμεναν κόσμιοι και σοβαροί, δεν έκαναν αστεία και ποτέ δεν αντιμιλούσαν στον δάσκαλο, κάτι που γίνεται κατά κόρον σήμερα. Εντούτοις, αν κάποιος μαθητής έδειχνε ασέβεια στο μάθημα και γελούσε ή έκανε φασαρία, τότε ο δάσκαλος τον χτυπούσε. Σήμερα, οι δάσκαλοι φοβούνται να ρίξουν ένα χαστούκι ή με το ραβδί να χτυπήσουν τα χέρια ενός άτακτου μαθητή, για να μην μηνυθούν από τους γονείς του και χάσουν την δουλεία τους από την πειθαρχική επιτροπή του υπουργείου παιδείας. Και όμως, χωρίς να προτείνεται το (πάλαι ποτέ) δεσποτικό γερμανικό σύστημα, είναι εμφανές ότι η αντιμετώπιση των άτακτων μαθητών στην αρχαία Αθήνα σωφρόνιζε τους ιδίους και παραδειγμάτιζε τους άλλους.
Οι νέοι στην αρχαία Ελλάδα, εν αντιθέσει με τους σημερινούς νέους, έδειχναν σεβασμό στους μεγαλυτέρους και τους δασκάλους τους, και ας λέει ο κωμωδιογράφος Αριστοφάνης (445 -385 π.Χ.) ότι πείραζαν τους γέροντες. Ο Αριστοφάνης, επί τη ευκαιρία, είναι γνωστός για την υπερβολή του (…ποιητική αδεία) και δεν μπορεί να προσφέρει αξιόπιστες ιστορικές πληροφορίες.
Γνωστό παράδειγμα είναι το πώς παρουσιάζει τον Σωκράτη. Επιστρέφοντας στους νέους της Αθήνας, οι «σωφρονιστές΄΄ και οι παιδαγωγοί ήταν αυτοί που επέβλεπαν τη συμπεριφορά τους που έπρεπε να ήταν κοσμία. Οι νέοι στέκονταν μπροστά στους ηλικιωμένους σιωπηρά, χωρίς να μιλούν – εκτός αν τους ρωτούσαν κάτι. Αν ήθελαν να πουν κάτι το έλεγαν χαμηλοφώνως, μιας και η δυνατή φωνή (που έχουν οι νέοι σήμερα) έδειχνε κακή αγωγή. Η ζωή των νέων στην αρχαία Ελλάδα ήταν γενικά συγκρατημένη, ενώ οι σύγχρονοι νέοι έχουν χάσει το μέτρο.
Οι Έλληνες έφηβοι είχαν για διασκέδαση τις παλαίστρες, τα δημόσια γυμναστήρια και τις εορτές. Μάλιστα στα Παναθήναια της Αθήνας, εορτή προς τιμήν της πολιούχου θεάς Αθηνάς, συμμετείχαν στην πομπή του πέπλου της προς το Ερέχθειο, ως αναβάτες σε άλογα, γεμίζοντας με μεγάλη περηφάνια τους Αθηναίους πολίτες. Οι νέοι δεν είχαν δικαίωμα να μπουν στην αγορά (τόπος συνάθροισης των Αθηναίων), ούτε στην Ηλιαία (δικαστήριο της Αθήνας).
Όπως προαναφέρθηκε, οι νέοι σέβονταν τους δασκάλους τους. Αυτό το έκαναν, όχι από φόβο ή ιδιοτέλεια όπως οι σύγχρονοι νέοι που άλλωστε η πλειοψηφία τους δεν σέβεται τους δασκάλους, αλλά επειδή συνειδητοποιούσαν τον παιδαγωγικό ρόλο του δασκάλου και γοητεύονταν από την μαγεία της εκπαίδευσης που δέχονταν. Αναγνώριζαν ότι η σωματική και η ηθικοπνευματική τους αγωγή τους οδηγούσε στην ευδαιμονία, όπως άλλωστε συμφωνούσε και ο Πλάτωνας.
Οι νέοι της Αθήνας συμμετείχαν στις εορτές της πόλεως με χορούς και χορωδίες. Τις εορτές αυτές αναλάμβαναν να χρηματοδοτήσουν υποχρεωτικά οι χορηγοί που ήταν εύποροι Αθηναίοι!!! Η χρηματοδότηση αυτή ονομαζοταν «χορηγία΄΄ και δεν έχει καμία σχέση με τους συγχρόνους χορηγούς (μάλλον σπόνσορες να τους αποκαλούμε), δηλαδή τις πολυεθνικές και τις μεγάλες εταιρίες που αυτοπροβάλλονται και πλουτίζουν από την διαφήμιση.
Στην αρχαία Αθήνα οι χορηγοί, οι πλούσιοι της πόλης, με δικά τους έξοδα πλήρωναν χοροδιδασκάλους που μάθαιναν στους νέους χορό και τραγούδι λυρικών ποιημάτων τα οποία και παρουσίαζαν στα θέατρα και στις διάφορες εορτές, μπροστά στο περήφανο για τα νιάτα του αθηναϊκό κοινό. Σήμερα ποίο κράτος δίδει σημασία στην αγωγή των νέων και αισθάνεται για αυτούς περήφανο;
Δεν είναι αλήθεια ότι η σημερινή κοινωνία προτιμάει μια νεολαία με μονοδιάστατη υπερεξειδικευμένη παιδεία και αδιάφορη για τα πάντα εκτός από την καλοπέραση, την καριέρα και το χρήμα; Στις θεοκρατικές χώρες τους προτιμάνε αμόρφωτους και θρησκευτικά φανατισμένους, έρμαια του κάθε δικτάτορα … Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ότι η ενότητα αυτή είναι σημαντική.
Στην αρχαία Αθήνα ο πολίτης είχε σχέση παιδιού προς μητέρας με την πολιτεία και απολάμβανε τα αγαθά της όπως την εκπαίδευση και της φιλοσοφικές της σχολές, το θέατρο, τους αγώνες, τις εορτές, τον αθλητισμό και γενικά τον πολιτισμό της. Γι’ αυτό, όπως προαναφέρθηκε, οι Αθηναίοι αυτοθυσιαζόταν στον πόλεμο, όχι μόνον για να μην χάσουν οι ίδιοι τα αγαθά της πόλης τους, αλλά να μην τα χάσουν οι επερχόμενες γενιές. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα της αρχαιοελληνικής παιδείας: η αρμονική, διαλεκτική σχέση πολίτη πολιτείας και η ανάδειξη της νέας γενιάς.
Οι νέοι στην Αθήνα, έπειτα από την βασική τους εκπαίδευση, έπαιρναν ανώτερη μόρφωση. Διδάσκονταν γεωμετρία, μαθηματικά, φυσική, αστρονομία, ιατρική, ρητορική, φιλοσοφία και διάφορες τέχνες. Στην αρχαία Αθήνα οι νέοι μπορούσαν να μαθητεύσουν δίπλα σε κάποιον φιλόσοφο ή σοφιστή. Αυτοί δίδασκαν επί πληρωμή, με κάποιες εξαιρέσεις όπως του Σωκράτη και του σκυλοσόφου Διογένη.
Οι σοφιστές και οι φιλόσοφοι δίδασκαν συνήθως στις στοές. Στην αρχαία Αθήνα υπήρχε η Ακαδημία του Πλάτωνα, η Περιπατητική σχολή του Αριστοτέλη, η ρητορική σχολή του Ισοκράτη, η σχολή του Επίκουρου, η Στοά του Ζήνωνα, η Κυνική σχολή του Αντισθένη, η Κυρηναϊκή σχολή του Αρίστιππου από την Κυρήνη (ελληνική αποικία στη Λιβύη) και η Μεγαρική σχολή του Ευκλείδη από τα Μέγαρα. Ιατρικές σχολές υπήρχαν στο νησί Κω – υπό την διεύθυνση του Ιπποκράτη, στην Πέργαμο (ελληνική πόλη στην Μ.Ασία), στην Κυρήνη, στον Κρότωνα (ελληνική αποικία στην Κάτω Ιταλία) υπό την διεύθυνση του Αλκμαίονα, και αλλού.
Στην αρχαία Ελλάδα δινόταν τεραστία σημασία στην αγωγή, την εκπαίδευση και την παιδεία των νέων. Σήμερα δίδεται έμφαση μόνον στην στείρα και μονοδιάστατη εκπαίδευση που αποτελεί υποσύνολο της παιδείας … Τελικά, η αρχαιοελληνική παιδεία προβάλλεται ως ανεπανάληπτο επίτευγμα, μιας και αναδεικνύεται ως η μοναδική που ανέδειξε την προσωπικότητα των νέων και δεν τους αντιμετώπισε ως νούμερα ενός σχολείου.
Σκοπός της αρχαιοελληνικής παιδείας ήταν η απόκτηση του αγαθού και του κάλλους, δηλαδή η ανάπτυξη του πνεύματος, της ψυχής και του σώματος. Έτσι, η πολιτεία αποσκοπούσε στην συγκρότησή της από ώριμους πολίτες με ηθικοπνευματική καλλιέργεια και σωματική ευεξία. Άλλωστε, οι Αθηναίοι πολίτες του 5ου π.Χ αιώνα, μεσώ της εκκλησίας του δήμου και της Βουλής των πεντακόσιων, αποφάσιζαν για την τύχη της πόλης. Δεν αποφάσιζε κάποιος τύραννος ή βασιλιάς ή αρχηγός ή με τα σημερινά δεδομένα κάποια κυβέρνηση που «αντιπροσωπεύει΄΄ το λαό…
Η αγωγή των Αθηναίων έφηβων περιλάμβανε και την τέχνη του πόλεμου, γιατί ήταν οι μελλοντικοί στρατιώτες που θα προστάτευαν την πόλη από τους πολέμιούς της.
Έτσι, ο λαός όριζε τους «παιδοκρίτες΄΄ και ειδικούς δασκάλους που μάθαιναν στους εφήβους να μάχονται σαν οπλίτες και τους ασκούσαν στα όπλα (ξίφος, ακόντιο, δόρυ, τόξο, σφενδόνα).
Η αγωγή των νέων στην Αθήνα κρατούσε ως τα 18 τους χρόνια, δηλαδή ως την ενηλικίωσή τους. Στα 18 τους οι νέοι γίνονταν πλέον Αθηναίοι πολίτες (αν οι γονείς τους ήταν Αθηναίοι), αποκτούσαν πολιτικά δικαιώματα και εντάσσονταν στην στρατιωτική δύναμη της πόλης.
Όταν έφτανε τα 18 του ο Αθηναίος έφηβος έδινε τον«όρκο των εφήβων΄΄ στο ιερό της Αλιαύρου που βρισκόταν βόρεια της Ακροπόλεως.
Ο όρκος των εφήβων έλεγε:
«Δεν θα ντροπιάσω τα ιερά μου όπλα, δεν θα εγκαταλείψω στη μάχη τον συμπολεμιστή μου, θα αγωνισθώ για τα ιερά και την πόλη μου και θα την παραδώσω, όχι μικρότερη απ ότι την παρέλαβα, αλλά μεγαλύτερη και ισχυρότερη, όσο οι δυνάμεις μου και οι συμπολίτες μου με βοηθήσουν. Θα υπάκουω στους άρχοντες και στους νόμους, τόσο τους ισχύοντες, όσο και σε αυτούς που θα θεσπιστούν στο μέλλον. Αν οποιοσδήποτε προσπαθήσει να ανατρέψει τους νόμους, θα τον εμποδίσω με σθένος και με την βοήθεια των συμπολιτών μου. Θα τιμώ πάντοτε τους πατέρες (προγόνους) μου και παίρνω για μάρτυρές μου: τους θεούς, τα όρια της πατρίδος μου, τα σιτηρά, τα αμπέλια, τις ελιές, τις συκιές, τα κριθάρια και όλα τα αγαθά που αυτή προσφέρει΄΄.
Η αρχαία Αθήνα φρόντιζε οικονομικά τις χήρες και τα ορφανά των πεσόντων στον πόλεμο. Σημειώνεται ότι η Αθήνα ήταν η μοναδική πόλη όπου γινόταν η μεγαλειώδης τιμητική πομπή του «Επιταφίου΄΄ για τους πεσόντες στη μάχη οι οποίοι θάβονταν σε περίλαμπρο τάφο και η αυτοθυσία τους για την πόλη ήταν η μέγιστη τιμή που μπορούσε να νιώσει η οικογένειά τους και οι απόγονοί τους.
Σε ό,τι αφορά την ανατροφή των ορφανών των νεκρών ανδρών, αυτή άρχιζε από τη στιγμή του θανάτου του πατέρα τους και κρατούσε μέχρι τα 18 τους χρόνια, όποτε και ενηλικιώνονταν. Η πολιτεία, λοιπόν, γινόταν κηδεμόνας των ορφανών. Το τέλος της κηδεμονίας αυτής γινόταν με μια δημόσια εκδήλωση στο θέατρο του Διονύσου, κατά την διάρκεια της εορτής των Μεγάλων Διονυσίων.
Κατά τον Αθηναίο ρήτορα Αισχύνη (389 – 314 π.Χ.), πριν αρχίσουν στο θέατρο οι δραματικοί αγώνες των ποιητών (το δράμα που δημιουργήθηκε στην αρχαία Ελλάδα περιλαμβάνει την τραγωδία, την κωμωδία και το σατυρικό δράμα) κάποιος κήρυκας παρουσίαζε στο κοινό τους ορφανούς εφήβους που πλέον είχαν ενηλικιωθεί. Οι νέοι αυτοί κρατούσαν στα χέρια τους την πανοπλία του οπλίτη που η πολιτεία τους είχε δωρίσει τιμητικά.Τότε ο κήρυκας σήμαινε τη λήξη της κηδεμονίας από την πολιτεία και έλεγε ότι οι νέοι αυτοί μπορούσαν να συνεχίσουν μόνοι τη ζωη τους, με την αγάπη όλων των Αθηναίων συμπολιτών τους.
Προαναφέρθηκε ότι η καθημερινή ζωή των νέων στην αρχαία Ελλάδα περιλάμβανε την σχολική εκπαίδευσή τους σε δασκάλους και αργότερα σε φιλοσόφους ή σοφιστές, την μουσική αγωγή τους, την ενασχόλησή τους με τον χορό, την απαγγελία και το τραγούδι ποιημάτων και επών και την αθλητική αγωγή τους στα γυμναστήρια (για αθλητισμό βλ.Κεφ. «Ο αθλητισμός στην αρχαία Ελλάδα΄΄).
Επιπρόσθετα, οι νέοι συμμετείχαν σε ομαδικά παιχνίδια, βοηθούσαν τον πατέρα τους στο επάγγελμα που ασκούσε και πήγαιναν για κυνήγι ή αλιεία, ανάλογα με το αν η περιοχή που διέμεναν ήταν κοντά στο βουνό ή στην θάλασσα. Μέρος της ζωής των νέων ήταν και η συμμετοχή τους σε αθλητικά γεγονότα, καθώς και εορτές.
Η Τροία έπεσε το 1218 π.χ. και ο Οδυσσέας ταξίδευε… 11 χρόνια (φωτό)
Στο γνωσιακό DNA των Ελλήνων όλων των εποχών – αλλά και σε εκείνο όλων των Ευρωπαίων – έχει φωλιάσει εδώ και 3.000 χρόνια η «μητέρα όλων των μαχών», η αντιπαράθεση Δύσης και Ανατολής που έλαβε χώρα στα στενά των Δαρδανελίων.
Ο Πόλεμος της Τροίας σηματοδότησε την απαρχή της Ιστορίας των Ευρωπαίων και υπήρξε το αρχικό καλούπι όλων των μεταγενέστερων «συγκρούσεων των πολιτισμών», από τις Θερμοπύλες και τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας ως την Πτώση της Κωνσταντινούπολης, την Πολιορκία της Βιέννης, τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου, τη Μάχη της Καλλίπολης, ή και την… «ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης» που ονειρεύεται σήμερα το Ισλαμικό Χαλιφάτο (ISIS).
Αλλά το μέγα ερώτημα ταλάνιζε και ταλανίζει ως σήμερα τους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους: Υπήρξε στ’ αλήθεια ο Τρωικός Πόλεμος ή ήταν μια μυθολογία που άνθησε κατά τον Αρχαίο Μεσαίωνα χάρη στον ποιητικό οίστρο του Ομήρου;
Τώρα, μια ομοβροντία διεπιστημονικών ανακοινώσεων δίνει την περιζήτητη απάντηση: Υπήρξε ιστορικό γεγονός που έληξε με την πτώση της Τροίας, το θέρος του 1218 π.Χ. Τη μαρτυρία αυτής της τόσο συγκεκριμένης χρονολογίας δεν μας έδωσε κάποια μαρμάρινη επιγραφή ή άλλο εύρημα της αρχαιολογικής σκαπάνης. Μας την έδωσε ο ίδιος ο Ομηρος, εδώ και τρία μιλένια. Χρειάστηκε όμως ένας διαφορετικός τρόπος σκέψης για να την αποκρυπτογραφήσουμε, με την αρωγή των αστρονομικών χαρτών της NASA.
Ας δούμε πώς.
Τα εννιά «παπλώματα» της Τροίας
Αν ρωτήσουμε έναν πολίτη του 20ού αιώνα για το ποια αρχαιολογικά ευρήματα έχουμε από την Τροία θα μας παραπέμψει σίγουρα στον «Θησαυρό του Πριάμου» που ανέσκαψε ο Ερρίκος Σλίμαν, το 1878. Αντιστοίχως, αν ο ερωτώμενος είναι του 21ου αιώνα, μάλλον θα μας αναφέρει τον… Μπραντ Πιτ – αλλά ας μην το σχολιάσουμε.
Το θέμα είναι ότι ο «Θησαυρός του Πριάμου» χρονολογήθηκε τελικά γύρω στο 2500 π.Χ., όταν η Τροία ανήκε ακόμη στη θαλασσοκρατορία των Μινωιτών και οι Μυκήνες ήταν… άχτιστες. Βλέπετε, ο βιαστικός κύριος Σλίμαν έσκαψε ένα πηγάδι τόσο βαθύ που έφτασε στο δεύτερο στρώμα της πόλης.
Οπως απέδειξε το 1902 ο κανονικός αρχαιολόγος Βίλχελμ Ντόρπφελντ – και το παραδέχτηκε ο Σλίμαν τη χρονιά που πέθανε – η Τροία έχει τελικά εννιά αρχαιολογικά στρώματα και πολύ περισσότερα υποστρώματα ανάμεσά τους.
Από την πιο πρόσφατη ανασκαφή, που ξεκίνησε το 1988 από ομάδα γερμανών και αμερικανών αρχαιολόγων υπό τον Μάνφρεντ Κόρφμαν, γνωρίζουμε ότι το στρώμα «Τροία VIh» είναι εκείνο που – καθ’ ημάς – αντιστοιχεί στην επίθεση των 1.187 πλοίων των Αχαιών, με χρονολόγηση γύρω στο 1300 π.Χ.
Το ανώτερο αρχαίο στρώμα, το «Τροία VIIa», αντιστοιχεί σε μεταγενέστερη τελική άλωση και ολοκαύτωμα, χρονολογούμενη στο 1190 με 1180 π.Χ. (ίσως αυτή που ο Αινείας έφυγε οριστικά για την κατοπινή Ρώμη).
Τα ερείπια της Τροίας. Ψάχναμε την αλήθεια στα όσα είχε πει ο ποιητής «με τα μάτια στη γη», ενώ εκείνος τα είχε μαρτυρήσει όλα σε όσους «κοιτούσαν τον ουρανό»
Αρχαιολογικά, λοιπόν, είχαμε φτάσει στο «1300 π.Χ. και μετά». Ιστορικά, είχαμε 11 αρχαίες πηγές να χρονολογούν τον Τρωικό Πόλεμο σε διάφορες χρονιές, από το 1514 ως το 1171 π.Χ. Κανένας όμως από τους υπολογισμούς τους δεν βασιζόταν σε κάτι το ιστορικά αδιαμφισβήτητο ή επιστημονικά θεμελιωμένο.
Η επιφοίτηση των άστρων
Οταν ψάχνεις την αλήθεια σε χρόνια τόσο μακρινά χρειάζεσαι κάποια «σταθερά» στον χρόνο για να την καταστήσεις σημείο αναφοράς. Και ακριβώς μια τέτοια σταθερά μάς προσφέρει ο ουρανός, υπό την προϋπόθεση ότι ξέρουμε να τον διαβάζουμε.
Ο πρώτος που βρήκε μια τέτοια σταθερά στα λόγια του Ομήρου ήταν ο Ηράκλειτος εκ Πόντου (1ο αι. μ.Χ.). Πρόσεξε στην περιγραφή του τελευταίου δείπνου των Μνηστήρων, στην Οδύσσεια, ότι «η Αθηνά τους έκανε να ξεκαρδίζονται στα γέλια χωρίς λόγο» και «να βλέπουν στο πιάτο του φαγητού τους αίμα». Κατά τον μάντη Θεοκλύμενο – που είχε φέρει μαζί του από την Πύλο κατά την επιστροφή του στην Ιθάκη ο Τηλέμαχος – αυτό σήμαινε τον επερχόμενο θάνατό τους. Αλλά για τον Ηράκλειτο αυτό σήμαινε ακόμη πιο σίγουρα ότι είχε συμβεί εκείνη την ημέρα έκλειψη ηλίου.
Τη σκυτάλη παρέλαβε από τον πόντιο Ηράκλειτο ο γερμανός αστρονόμος Καρλ Σος (Carl Schoss), το 1926, ο οποίος υπολόγισε ότι στις 16 Απριλίου του 1178 π.Χ. είχε όντως συμβεί ολική ηλιακή έκλειψη ορατή από τα Ιόνια νησιά. Στην ίδια ημερομηνία κατέληξαν το 2008 και οι Μαρτσέλο Μαγκνάσο και Κωνσταντίνος Μπαϊκούσης, του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ της Νέας Υόρκης. Ομως, το 2012, στο περιοδικό Mediterranean Archaeology & Archaeometry δημοσιεύθηκε μια νέα εργασία, από ομάδα ερευνητών των πανεπιστημίων Πατρών και Αθηνών υπό τον καθηγητή Γεωφυσικής Σταύρο Παπαμαρινόπουλο, που κατέληγε στην ημερομηνία 30 Οκτωβρίου 1207 π.Χ. ως την αποφράδα για τους Μνηστήρες της Πηνελόπης. Αν γνωρίζετε αγγλικά, είναι πραγματικά απολαυστικό να διαβάσετε σε αυτή την εργασία (www.maajournal.com/Issues/2012/pdf/PAPAMARINOPOULOS.pdf) τις λεπτομέρειες από την ομηρική περιγραφή που οδήγησαν στην αναζήτηση της ολικής έκλειψης όχι σε άνοιξη αλλά σε φθινόπωρο.
Αφού όμως, όπως όλοι γνωρίζουμε, ο Οδυσσέας επέστρεψε στην Ιθάκη 10 χρόνια μετά την άλωση της Τροίας, τότε…; Η τεκμηριωμένη απάντηση δόθηκε δύο χρόνια μετά, τον Ιανουάριο του 2014, όταν στο ίδιο περιοδικό δημοσιεύθηκε η νέα εργασία της ελληνικής ομάδας, που χρονοθετούσε πλέον επακριβώς τη λήξη του Τρωικού Πολέμου (www.maajournal.com/Issues/2014/Vol14-1/Full8.pdf).
Η έκλειψη του Πατρόκλου
Αναδιφώντας τους στίχους του Ομήρου στην Ιλιάδα, οι ερευνητές εντόπισαν στην περιγραφή του θανάτου του Πατρόκλου – καταμεσήμερο – περιγραφή ηλιακής έκλειψης, όπως και αναφορά σε εμφάνιση της Αφροδίτης στο τρίτο πρωινό μετά τον θάνατό του. Τα σύγχρονα προγράμματα αστρονομίας που είναι δωρεάν διαθέσιμα μέσω του Διαδικτύου, όπως το Starry Night (http://astronomy.starrynight.com/), επιτρέπουν στον καθένα μας να διαπιστώσει ότι ο πλανήτης Αφροδίτη ήταν ορατός στον νυχτερινό ουρανό της Τροίας της 9ης Ιουνίου 1218 π.Χ., καθόσον ανέτειλε στις 3.12, ενώ ο Ηλιος στις 4.48. Και, ακριβώς τρεις ημέρες πριν, ο σχετικός κατάλογος της NASA Canon of Solar Eclipse Database(xjubier.free.fr/en/site_pages/solar_eclipses/5MCSE/xSE_Five_Millennium_Canon.html) μας πληροφορεί ότι είχε σημειωθεί ηλιακή έκλειψη που σκοτείνιασε τον ουρανό της Τροίας κατά 75,2%, από τις 14.10 ως τις 15.45. Για να σιγουρευτούν πως κανένα άλλο «δίδυμο εκλείψεων» δεν υπήρχε που να αντιστοιχεί στη δεκαετή απόσταση θανάτου του Πατρόκλου και θανάτου των Μνηστήρων, οι ερευνητές έψαξαν διεξοδικά όλη τη χρονική περίοδο 1400 – 1130 π.Χ. Το αποτέλεσμα ήταν μηδενικό, οπότε είναι πλέον βέβαιοι πως η Ιστορία θα καταγράψει τον Τρωικό Πόλεμο ως πραγματικό γεγονός, με τις ακόλουθες χρονολογίες διεξαγωγής του:
Οκτώβριος 1227 π.Χ.: Αναχώρηση του Οδυσσέα από την Ιθάκη για την Αυλίδα.
Θέρος 1226 π.Χ.: Εναρξη της πολιορκίας της Τροίας.
Θέρος 1218 π.Χ.: Αλωση της Τροίας.
Οκτώβριος 1207 π.Χ.: Επιστροφή Οδυσσέα και εξόντωση Μνηστήρων.
Τις δύο αυτές πολυσήμαντες εργασίες χρονολόγησης των ομηρικών επών θα παρουσιάσουν οι έλληνες ερευνητές στο διεθνές συνέδριο «Η Αρχαία Ελλάδα και ο Σύγχρονος Κόσμος» που θα διεξαχθεί στην Ολυμπία, στις 28-31 Αυγούστου 2016. Τα ονόματα των ερευνητών της χρονολόγησης της Οδύσσειας και της Ιλιάδας, συνολικά, είναι: Σ. Παπαμαρινόπουλος (καθ. Γεωφυσικής Παν. Πατρών), Π. Πρέκα-Παπαδήμα (επίκ. καθ. Αστροφυσικής Παν. Αθηνών), Ε. Μητροπέτρου, Α. Τσιρώνη, Π. Αντωνόπουλος, Π. Μητρόπετρος και Γ. Σαραντίτης.
Πηγή: http://www.tovima.gr
Ο “πόλεμος της τσιπούρας” στα Ίμια - Χάρτες ντοκουμέντα
Ο πόλεμος της Τσιπούρας τις τελευταίες ημέρες στα Ίμια καθώς και οι πρόσφατες προκλητικές δηλώσεις του Υπουργού των Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου ότι δεν έχει αλλάξει η πολιτική της χώρας του απέναντι στο ζήτημα των Ιμίων από το 1996 μέχρι σήμερα και ότι τα Ίμια είναι Τουρκικό έδαφος, ως Δήμαρχος της Καλύμνου την περίοδο 1995-2002 και μάλιστα ως ο άνθρωπος που ύψωσα την Ελληνική σημαία στα Ίμια του Ιανουάριο του 1996 που ανήκουν στα διοικητικά όρια του Δήμου Καλυμνίων και που κράτησα τον βοσκό Αντώνη Βεζυρόπουλο μαζί με τα κατσίκια του μέχρι το έτος 2002 που είχα την ευθύνη του Δήμου Καλύμνου, με αναγκάζει να απαντήσω στον Υπουργό των Εξωτερικών της γειτονικής χώρας.
Του επισημαίνω ότι οι απόψεις αυτές είναι εκτός πραγματικότητας και έρχονται σε αντίθεση με τις διεθνείς συνθήκες που έχει υπογράψει η χώρα του και που αποδεικνύουν ότι η Ελληνική κυριαρχία στα Ίμια και σε όλα τα άλλα Ελληνικά νησιά που διατείνεται η Άγκυρα ότι τις ανήκουν, είναι αδιαμφισβήτητη.
֞Στοιχεία της ίδιας της Τουρκικής Δημοκρατίας επιβεβαιώνουν ότι τα Ίμια και όλα τα άλλα νησιά που διατείνεται η Άγκυρα ότι της ανήκουν, ανατρέπουν αυτούς τους ισχυρισμούς τόσον του Ταγίπ Ερντογαν όσον και του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.֦
Από τη συνθήκη-συμφωνία της Λωζάνης του 1923, της Ιταλο-Τουρκικής Συνθήκης-Συμφωνίας του 1932, της Συνθήκης των Παρισίων του 1947 και της Βιέννης το 1978 καταρρίπτονται οι ισχυρισμοί της Άγκυρας ότι τα Ίμια ανήκουν στη Τουρκία.
Μετά τον Ιταλο-Τουρκικό πόλεμο 1911-1912, με τη Συνθήκη Ειρήνης του Οκτωβρίου του 1912, η Ιταλία διατήρησε στη κατοχή της τα Δωδεκάνησα. Η οριστική παραχώρηση τους στην Ιταλία έγινε με τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923 της οποίας οι σχετικές διατάξεις ορίζουν ότι:
Άρθρο 15: ֞… η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας παντός δικαιώματος και τίτλου επί των νήσων …. κατεχομένων νυν υπό της Ιταλίας και των νησίδων των εξ’ αυτών εξαρτωμένων, ως και της νήσου Καστελλορίζου…֦ και στο άρθρο12 αναφέρεται ρητά:֞…. εκτός αντιθέτου διατάξεως της παρούσης Συνθήκης, οι νήσοι οι κείμεναι εις μικροτέραν απόστασιν των τριών μιλίων της ασιατικής γης παραμένουσι υπό την τουρκική κυριαρχία….֦ Κατ’ ακολουθία, η εκ μέρους της Τουρκίας εκχώρηση προς την Ιταλία της κυριαρχίας εφ’ όλου του Δωδεκανησιακού συμπλέγματος (άρθρο 15) και η παραίτηση της από τα κυριαρχικά της δικαιώματα εφ’ όλων των νήσων των ευρισκομένων σε απόσταση μεγαλύτερη των τριών μιλίων από την ασιατική ακτή (άρθρο 12), σε συνδυασμό με την θέση των Ιμίων που βρίσκονται σε απόσταση 3,65 μιλίων από την τουρκική ακτή προσδιορίζουν ένα αδιαμφισβήτητο νομικό πλαίσιο, το οποίο αποκλείει οποιοδήποτε δικαίωμα της Τουρκίας και επί των δύο συγκεκριμένων βραχονησίδων.
Στις 4 Ιανουαρίου 1932 υπεγράφει στην Άγκυρα ֞Συμφωνία εν σχέσει με την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων μεταξύ της νήσου Καστελλορίζου και της Ακτής της Ανατολίας֦ , η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 10 Μαΐου του 1933 και με Ιταλική πρωτοβουλία πρωτοκολλήθηκε στη Γραμματεία της ΚτΕ (24 Μαΐου 1933). Με την ιταλοτουρκική αυτή Συμφωνία η οποία περιελάμβανε επτά μόνο άρθρα, διευθετήθηκε το θέμα της κυριαρχίας επί όλων των νησίδων και οριοθετήθηκαν τα γύρω από αυτές χωρικά ύδατα.
Μετά από αυτή την εξέλιξη συναντήθηκαν οι εμπειρογνώμονες στην Άγκυρα στις 28 Δεκεμβρίου του 1932 (από ιταλικής πλευράς ο ναυτικός ακόλουθος στην Άγκυρα Ρομπέρτο Σολντάτι και από Τουρκικής πλευράς, ο σύμβουλος Σαΐπ Μπέη, οι πλοίαρχοι Ερτογούλ και Χεϊρεττήν και ο διοικητής του επιτελείου Ασήμ Μπέη), και υπέγραψαν το σχετικό Πρωτόκολλο οριοθετήσεως των τμημάτων των υδάτων μεταξύ της τουρκικής ακτής και των Δωδεκανήσων τα οποία (κατά την ορολογία του Πρωτοκόλλου) δεν αποτελούν αντικείμενο οποιασδήποτε αμφισβήτησης, ορίζοντας παράλληλα εις το πρώτο άρθρο ότι η περιεχόμενη ρύθμιση καθορίζει και τις ανήκουσες εις τα δύο κράτη αντίστοιχες θαλάσσιες περιοχές. Η διαγράμμιση των θαλάσσιων συνόρων έγινε επί των υδρογραφικών χαρτών του Βρετανικού Ναυαρχείου (υπ’ αρ.236, 872 και 1546) και με αυτή χαράχθηκε, με βάση 37 ορισθέντα σημεία, η οριοθετική γραμμή μεταξύ των νησίδων που ανήκαν στο Δωδεκανησιακό σύμπλεγμα. Μεταξύ δε των 37 αυτών σημείων χαράξεως, το υπ’ αρ. 30 όρισε τη μεθοριακή γραμμή (θαλάσσιο σύνορο) ως διερχόμενη στο μέσο της αποστάσεως μεταξύ του συμπλέγματος των βραχονησίδων Ίμια (στη Τουρκική γλώσσα Kardak) που ανήκαν στην Ιταλία και της νήσου Κάτο που άνηκε στη Τουρκία.
Απόσπασμα χάρτη που συνοδεύει τη χάραξη των θαλάσσιων συνόρων Ιταλίας-Τουρκίας το έτος 1932.
Σε επίσημο Ιταλικό Χάρτη του 1932 σημειώνονται οι δύο βραχονησίδες εντός των Ιταλικών χωρικών υδάτων αναφερόμενες μάλιστα με την Ελληνική τους ονομασία ֞Isolotti Immia.
Ο Β! Παγκόσμιος Πόλεμος επέβαλε σοβαρές ανακατατάξεις στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου, με αποτέλεσμα η ηττημένη Ιταλία να αναγκασθεί με τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων του 1947, μεταξύ των συμμάχων και των συνασπισμένων κρατών και αυτής , την παραχώρηση της Δωδεκανήσου με το Καστελλόριζο στην Ελλάδα, με βάση το καθεστώς που είχε διαμορφωθεί από τις Συμφωνίες του 1932 και άρα την εκχώρηση των βραχονησίδων Ίμια στην Ελλάδα. Ενισχυτικό των ελληνικών θέσεων είναι τέλος το άρθρο 11 της Συνθήκης της Βιέννης που αναφέρεται στη ֞Διαδοχή των κρατών εις τας Συνθήκας֦, που ορίζει ότι η διαδοχή των κρατών δε θίγει τα σύνορα που καθορίστηκαν με συμφωνίες, ούτε τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που καθορίστηκαν με συμφωνίες και σχετίζονται με το εδαφικό καθεστώς.
Με βάση τη συμφωνία αυτή η Ελλάδα «εισήλθε» στο εδαφικό καθεστώς της Δωδεκανήσου όπως αυτό είχε διαμορφωθεί από τις ιταλοτουρκικές συμφωνίες. Έκτοτε η Ελλάδα ασκούσε απρόσκοπτα την κυριαρχία εφ’ όλων των νήσων και νησίδων, η δε Τουρκία ουδέποτε αμφισβήτησε το διαμορφωθέν με τις συνθήκες καθεστώς, ούτε κατά την περίοδο 1932-1947 αλλά ούτε και αργότερα. Αντίθετα είχε ρητά αποδεχθεί την ισχύ του καθορισθέντος συνόρου τόσο κατά την περίοδο 1933-1936 (υφίσταται σχετική επίσημη αλληλογραφία με την Ιταλική κυβέρνηση), όσο και μεταπολεμικά, όπως με την Περιφερειακή Συμφωνία Αεροναυσιπλοΐας (Κωνσταντινούπολη 1950) η οποία υιοθετήθηκε από τον ICAO, και κατά την οποία τα όρια ελέγχου πτήσεων ( FIR ) μεταξύ Αθηνών και Κωνσταντινούπολης συμπίπτουν με τα δυτικά σύνορα της Τουρκίας στην περιοχή (δηλαδή όπως αυτά αποτυπώνονται εις τη Συμφωνία και το Πρωτόκολλο του 1932).
Είναι σαφές λοιπόν ότι η Ελλάδα ως διάδοχος της Ιταλίας στις δύο συμφωνίες του 1932 δεν είναι δυνατόν να αμφισβητηθεί ούτε από την Τουρκία ούτε από κανένα άλλο ότι έχει αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα στις βραχονησίδες Ίμια και σε όλα τα άλλα νησιά της Δωδεκανήσου (Καλόλιμνος, Ψέριμος κ.λ.π)
Η θέση της Τουρκίας ότι η υπογραφείσα Συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ιταλίας την 28-12-1932 δεν είναι Συνθήκη, εφ’ όσον δεν έχει συζητηθεί στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση, ούτε είχε επικυρωθεί, αλλά είναι ένα πρακτικό συνεδρίασης αξιωματούχων κατωτέρου επιπέδου των δύο χωρών, το οποίο δεν δεσμεύει νομικά την Τουρκία, με αποτέλεσμα το Αιγαίο να εισέρχεται σε μια φάση αλλαγής με τρεις (3000) αμφισβητήσιμα βράχια, νησίδες ακόμα και νησιά. Αυτή η θέση αντικρούστηκε στις 6-2-1996 από το Ιταλικό Υπουργείο των Εξωτερικών με δήλωση ότι η Ιταλοτουρκική Συμφωνία του 1932 είναι έγκυρη και παραμένει σε ισχύ. Επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ψήφισμα του στις 15-2-1996 θεώρησε τις τουρκικές ενέργειες στα Ίμια τον Δεκέμβριο 1995-Ιανουάριο του 1996 ως ֞παραβίαση εκ μέρους της Τουρκίας των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας֦ και επεσήμανε ότι οι νησίδες Ίμια ανήκουν στο νησιωτικό σύμπλεγμα της Δωδεκανήσου, με βάση τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923 και τη συνθήκη των Παρισίων του 1947. Είναι περιφρόνηση της Διεθνούς Νομιμότητας των Διεθνών Συνθηκών και πρόκληση στους Διεθνείς Οργανισμούς όχι μόνον η ρητορική του Ταγίπ Ερντογάν και του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, αλλά οι συνεχείς παραβιάσεις , τόσον του εναέριου όσο και του θαλάσσιου χώρου στο Αιγαίο, την ίδια ώρα που με τα δικά τους στοιχεία, στρατιωτικοί χάρτες, πολιτικούς χάρτες, επιβεβαιώνεται η Ελληνικότητα των Ιμίων, της Ψερίμου, της Καλολίμνου και όλων των άλλων Ελληνικών Νησιών του Αιγαίου που ξαφνικά ανακάλυψαν ότι τους ανήκουν.
Παραθέτουμε τον επίσημο στρατιωτικό Τουρκικό χάρτη του 1969 στον οποίο οι δύο βραχονησίδες με την Ελληνική τους ονομασία ֞Imnia adalari֦ σημειώνονται σαφώς εντός των Ελληνικών χωρικών υδάτων.
Σε επίσημο πολιτικό Τουρκικό χάρτη του 1971, βλέποντας που είναι χαραγμένη με γκρίζα διακεκομμένη η οροθετική γραμμή, τόσον η Καλόλιμνος όσον και οι βραχονησίδες Ίμια με τις γεωγραφικές τους συντεταγμένες αποδεικνύεται ότι βρίσκονται δυτικά της οροθετικής γραμμής και εντός των Ελληνικών Χωρικών Υδάτων.
Ο Τουρκικός Χάρτης Διεθνούς Αεροναυσιπλοΐας του 1953, ο οποίος δείχνει τη συνοριακή γραμμή μεταξύ Ελλάδας –Τουρκίας στη περιοχή των Δωδεκανήσων δέχεται ότι οι συντεταγμένες των νησίδων Ίμια βρίσκονται στη Ελληνική πλευρά.
Όμως δεν είναι μόνον οι χάρτες της Τουρκίας πολιτικοί και στρατιωτικοί που αποδεικνύουν ότι όλα τα Ελληνικά Νησιά που σήμερα διεκδικεί η Τουρκία, βρίσκονται όλα εντός των Ελληνικών Χωρικών υδάτων, είναι και στους χάρτες άλλων μεγάλων χωρών που οι δύο βραχονησίδες Ίμια με βάση τις συντεταγμένες τους βρίσκονται εντός των Ελληνικών Χωρικών υδάτων και ανήκουν στην Ελληνική Επικράτεια. Στον επίσημο χάρτη της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας του 1964 σημειώνονται οι δύο βραχονησίδες ανωνύμως μεν αλλά με βάση τις γεωγραφικές τους συντεταγμένες εντός των Ελληνικών χωρικών υδάτων.
Σε επίσημο χάρτη του Αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού του 1990 σημειώνονται οι δύο βραχονησίδες με την Ελληνική τους ονομασία ֞Nisoi Limnia֦ και με επισήμανση εντός παρενθέσεως ότι ανήκουν στην Ελλάδα (GREECE)
Στο βρετανικό χάρτη του Royal British Academy, London March 1995, οι νησίδες Ίμια αποτυπώνονται εντός των Ελληνικών χωρικών υδάτων ως ανήκουσες στη Ελλάδα.
Τέτοιες δηλώσεις στο ανώτατο επίπεδο, εκ μέρους της πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας της γειτονικής χώρας που η αστάθεια της βρίσκεται στο ναδίρ, σε συνδυασμό με τις συνεχείς παραβιάσεις του εθνικού εναέριου και θαλάσσιου χώρου στο Αιγαίο μπορεί να οδηγήσουν σε απρόβλεπτες καταστάσεις με καταστροφικά αποτελέσματα. Γι’ αυτό η Ελλάδα θα πρέπει να καταγγείλει την Τουρκία σε όλους τους Διεθνείς Οργανισμούς (Ο.Η.Ε, ΝΑΤΟ, ΕΕ) για την συμπεριφορά της και τις παράνομες ενέργειες της.
Το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. επιτέλους πρέπει να αντιδράσουν αποφασιστικά, το μεν ΝΑΤΟ να σταματήσει να το παίζει Πόντιος Πιλάτος η δε Ε.Ε να σταματήσει να στέλνει πακτωλό εκατομμυρίων ευρώ σε μια χώρα που βρίσκεται σε διαδικασία ένταξης που όμως καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα με τον πιο βάναυσο τρόπο και διεκδικεί εδάφη από χώρα μέλος της Ε.Ε.
Η πολιτική ηγεσία της χώρας μας ας συνειδητοποιήσει επί τέλους ότι μετά από πενήντα χρόνια ακήρυχτου πολέμου με την Τουρκία η χώρα μας πρέπει να προτάξει την Τουρκική απειλή ως το κυρίαρχο και μόνιμο πρόβλημα, έναντι ακόμα και των μεγάλων σημερινών οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε ως κοινωνία, προκειμένου να διασφαλίσουμε την εθνική μας ανεξαρτησία και ακεραιότητα. Μόνον έτσι ως χώρα θα παραμείνουμε ταυτόχρονα και παράγοντας σταθερότητας στο Αιγαίο και στην ευρύτερη περιοχή.
Γι αυτό θα πρέπει άμεσα να υπάρξει χάραξη Εθνικής Στρατηγικής σε βάθος χρόνου , λαμβάνοντας σοβαρά υπόψιν την στρατηγική επιλογή της Άγκυρας ότι το Αιγαίο Ανατολικά του 25 Μεσημβρινού της ανήκει.
Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει άμεσα να προχωρήσει η θεσμοθέτηση και λειτουργία του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας. Ένα όργανο Παραγωγής πολιτικής, το οποίο θα μπορεί να αναλύει και να αντιμετωπίζει σωστά τις γεωπολιτικές εξελίξεις, τα ζητήματα ασφάλειας και άμυνας και να είναι έτοιμο στη διαχείριση κρίσεων.
Η ανισσοροπία δυνάμεων στο Αιγαίο που δημιουργήθηκε τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και η αδυναμία όλων των μνημονιακών κυβερνήσεων να αφήσουν έξω από τις περικοπές τις αμυντικές δαπάνες για τα αναγκαία εξοπλιστικά προγράμματα πρέπει να ευαισθητοποιήσει και να ενεργοποιήσει εκείνους τους οικονομικούς παράγοντες του τόπου (εφοπλιστές, άλλους μεγάλους επιχειρηματίες , ομογενείς με μεγάλη οικονομική επιφάνεια) να στηρίξουν την προμήθεια οπλικών συστημάτων για εξοπλιστικά προγράμματα που αδυνατεί να υλοποιήσει η πολιτεία και έχουν ανάγκη οι Ε.Δ. Προμήθειες οπλικών συστημάτων που πρέπει να εξυπηρετούν κυρίως τα εθνικά μας συμφέροντα και δευτερευόντως τα συμμαχικά γιατί κατά το παρελθόν συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο.
Έτσι θα συνειδητοποιήσουν οι γείτονες μας ότι σε περίπτωση που κάνουν την απονενοημένη κίνηση σε βάρος της χώρας μας το κόστος γι αυτούς θα είναι πολλαπλάσιο από τα όποια κέρδη μπορεί να προσδοκούν.
Τέτοιες κινήσεις και επιλογές τις περιμένει ο Λαός μας ο οποίος ξέρει να αναγνωρίζει και να τιμά ανθρώπους που σε δύσκολες καταστάσεις του έθνους όπως οι σημερινές έπραξαν το αυτονόητο.
Πρόταξαν την Ελλάδα!!!
Ο Δημήτρης Ελ. Διακομιχάλης είναι Πολιτικός Μηχανικός. Ήταν ο δήμαρχος της Καλύμνου στη διάρκεια της κρίσης των Ιμίων
Πηγή: http://http://mignatiou.com/2016/12/o-polemos-tis-tsipouras-sta-imia-okto-chartes-ntokoumenta-apantisi-ston-tsavousoglou/
Τη θέρμανση των κτιρίων είχαν ανακαλύψει Κρήτες και Κύπριοι από το 7000 π.Χ
Από το 7000 π.Χ. έκτιζαν κυλινδρικά σπίτια με επίπεδες ή θολωτές στέγες, στις κορφές των οποίων υπήρχε άνοιγμα. Στο δάπεδο, ακριβώς κάτω από το άνοιγμα, υπήρχε η εστία. Τα σπίτια αυτά δεν είχαν εσωτερικούς τοίχους και έτσι η όποια θερμότητα από την κεντρική εστία, μεταδιδόταν σε ολόκληρο το κτίσμα.
Οσο κι αν φαίνεται περίεργο, η ενδοδαπέδια κεντρική θέρμανση εφευρέθηκε πριν από το καλοριφέρ. Η πρώτη είναι ανακάλυψη των Μινωιτών, το δεύτερο των Ρωμαίων….Στα βασιλικά δωμάτια της Κνωσού, κάτω από το δάπεδο, υπήρχαν σωλήνες, μέσα από τις οποίες περνούσε ζεστό νερό και ζέσταινε τους χώρους.
Την πανάρχαια πόλη ξέθαψε στα 1900 ο Εβανς κι αυτό σημαίνει ότι δεν ήξερε τις εκεί επιδόσεις ο Σουηδός Μ. Τρίβαλντ, που το 1716 λάνσαρε την ενδοδαπέδια θέρμανση, σε μορφή περίπου όπως είναι σήμερα.
Ούτε οι πλούσιοι Ρωμαίοι γνώριζαν την ενδοδαπέδια θέρμανση. Αυτοί χρησιμοποιούσαν το «υπόκαυστον»: Αναβαν στα υπόγειά τους φωτιά και με ανοιχτούς αγωγούς που περνούσαν μέσα από τους τοίχους, έστελναν ζεστό αέρα και θέρμαιναν τους χώρους.
Οι Βυζαντινοί χρησιμοποιούσαν τα «πυριατήρια», για να θερμαίνουν τα λουτρά των παλατιών τους. Η σύγχρονη κεντρική θέρμανση έπρεπε να περιμένει ως τα τέλη του 19ου αιώνα, όταν πια το πετρέλαιο και ο ηλεκτρισμός βρίσκονταν σε κοινή χρήση.
Το πρώτο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για πετρελαιοκαυστήρα δόθηκε μόλις το 1885 αλλά η βασισμένη στο πετρέλαιο κεντρική θέρμανση ξεκίνησε να υιοθετείται από το 1930 κι έπειτα. Είχε προηγηθεί η εφεύρεση του θερμοστάτη. Νωρίτερα, τα σπίτια θερμαίνονταν με την ηλεκτρική θερμάστρα, εφεύρεση του Αμερικανού Γουίλ Χανταγουέι.
Πηγή: http://www.daynight.com.gr
Η Θεσσαλονίκη στη ρωμαϊκή εποχή (φωτο)
- Μια ζηλευτή πόλη με Ιππόδρομο, με υπέροχα κτίσματα, με λουτρά
- Η Καμάρα και η Ροτόντα όπως δεν τις έχετε ξαναδεί σε μια ψηφιακή απεικόνιση που μας γυρίζει πίσω στον χρόνο
Πως ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα; Μια πραγματικά υπέροχη πόλη. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, και μετά από μακρόχρονη επιστημονική μελέτη, η ΙΣΤ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων πραγματοποίησε μια ψηφιακή απεικόνιση του μνημείου, η οποία παρουσιάζεται την Τρίτη 1η Νοεμβρίου, στην αίθουσα πολυμέσων της Εφορείας Αρχαιοτήτων. Και θα δείτε την Θεσσαλονίκη όπως δεν την έχετε ξαναδεί.
Η Καμάρα (Αψίδα του Γαλερίου) είχε οκτώ συνολικά πεσσούς, η Ροτόντα ήταν ναός αφιερωμένος στην αρχαία θρησκεία, και τον 4ο-6ο αιώνα μ.Χ. λειτουργούσε Ιππόδρομος που ξεκινούσε από το ύψος της Εγνατίας και έφθανε έως τη θάλασσα.
Όλα αυτά τα ιστορικά κτίσματα, και πλήθος άλλων όπως το Ανάκτορο, το Οκτάγωνο, η Βασιλική και η Αψιδωτή Αίθουσα αποτελούσαν μέρος του μεγαλειώδους Γαλεριανού Συγκροτήματος, του «παλατιού» του τετράρχη Γαλερίου (260-311 μΧ), ο οποίος είχε ως «έδρα» του τη Θεσσαλονίκη, μεταμορφώνοντάς την σε μια από τις σημαντικότερες αυτοκρατορικές πόλεις της ύστερης ρωμαϊκής εποχής.
Κυκλοφορεί και ένας οδηγός τσέπης, ο οποίος παρουσιάζει τη συνοικία του ανακτόρου, και δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να κατανοήσει τη μορφή των κτηρίων στην εποχή της λειτουργίας τους (4ο-7ο αιώνα μΧ), καθώς και να αποκτήσει μια πληρέστερη εικόνα της Νοτιοανατολικής περιοχής της αρχαίας Θεσσαλονίκης.
Εικονική περιήγηση στο Γαλεριανό Συγκρότημα
Το Γαλεριανό Συγκρότημα είναι αποτέλεσμα του φιλόδοξου οικοδομικού προγράμματος του Γαλερίου, και συνδέεται με την τελευταία περίοδο ακμής της αρχαίας πόλης της Θεσσαλονίκης, όταν ο τετράρχης την όρισε ως έδρα του, αναγνωρίζοντας τη δυναμική της και ενισχύοντας τον ρόλο της ως σταυροδρόμι πολιτισμών και κέντρο ανάπτυξης όλης της περιοχής.
Η ανέγερση των ανακτόρων στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε στο τέλος του 3ου μΧ αιώνα, μετά τη νίκη του Γαλερίου επί του βασιλιά των Περσών Ναρσή στην Αρμενία το 298 μΧ. Το Γαλεριανό Συγκρότημα κτίσθηκε στις παρυφές της πόλης, δίπλα στο ανατολικό τείχος. Προς το Νότο εκτεινόταν σχεδόν μέχρι τη θάλασσα (οδός Μητροπόλεως), ενώ το δυτικό του όριο θεωρείται πως ήταν στην οδό Απελλού. Το ανάκτορο αποτελούνταν από δύο οικοδομικά σύνολα, συνδετικός κρίκος των οποίων είναι η Αψίδα του Γαλερίου. Στο βόρειο τμήμα του βρίσκεται η Ροτόντα, ενώ νότιά της βρίσκεται η Αψιδωτή Αίθουσα (οικοδομικά κατάλοιπα επί του πεζόδρομου Δ.Γούναρη, τμήμα μεταξύ των οδών Αλ.Σβώλου και Ι.Μιχαήλ) και τα οικοδομήματα του αρχαιολογικού χώρου της πλατείας Ναυαρίνου (Βασιλική, κεντρική κτηριακή ενότητα, διώροφο κτήριο, λουτρά, Οκτάγωνο).
Λουτρά του Ανακτόρου
Η Ροτόντα
Η Ροτόντα ήταν κατά την τετραρχική περίοδο ναός αφιερωμένος στην αρχαία θρησκεία, ενώ κατά την παλαιοχριστιανική εποχή (4ος έως αρχές του 6ου αι. μΧ) μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στους Ασώματους ή Αρχάγγελους.
Η Αψίδα του Γαλερίου
Νότια της Ροτόντας υπήρχε θριαμβική Αψίδα (η γνωστή σήμερα Καμάρα), η οποία κτίσθηκε μεταξύ του 298 και του 305 μΧ, σε ανάμνηση της εκστρατείας και της νίκης του Γαλερίου κατά των Περσών.
Η Αψιδωτή Αίθουσα
Πρόκεται για πιθανόν το τελευταίο προς βορρά κτήριο του ανακτόρου. Ήταν κτισμένη σε έναν νοητό άξονα με κατεύθυνση βορρά-νότου, ενώ τα ερείπια του κτηρίου είναι ορατά στο ανατολικό τμήμα του αρχαιολογικού χώρου της πλατείας Ναυαρίνου. Σύμφωνα με νεώτερες απόψεις, η Αψιδωτή Αίθουσα ήταν τρικλίνιο, χρησιμοποιούνταν δηλαδή για τη διοργάνωση συμποσίων και άλλων τελετών που συνδέονταν με την παρουσία του αυτοκράτορα και της ακολουθίας του στον ιππόδρομο.
Η Βασιλική
Η Βασιλική ήταν ένα μεγαλοπρεπές κτήριο, το οποίο λειτουργούσε ως αίθουσα υποδοχής και ακροάσεων. Από το συνολικό οικοδόμημα είναι σήμερα ορατή μόνο η δυτική τοιχοποιία και το μεγαλύτερο τμήμα της αψίδας, ενώ το υπόλοιπο κτίσμα είναι θαμμένο κάτω από τον πεζόδρομο της πλατείας Ναυαρίνου και της οδού Γούναρη.
Το Οκτάγωνο
Το Οκτάγωνο αποτελεί, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, ένα από τα κυριότερα οικοδομήματα του συγκροτήματος. Σύμφωνα με την επικρατέστερη ιστορική έρευνα, προοριζόταν για αίθουσα ακροάσεων ή αίθουσα θρόνου των ανακτόρων, ενώ αργότερα λειτούργησε και ως χριστιανικός ναός.
Η καταστροφή του Οκταγώνου τοποθετείται τον 7ο αιώνα μΧ, εποχή που η Θεσσαλονίκη συγκλονίζεται από ισχυρούς σεισμούς, που κατέστρεψαν τα περισσότερα κτήριά της. Μετά την καταστροφή του κτίσματος, ο προθάλαμός του μετατράπηκε σε δεξαμενή, η οποία λειτούργησε μέχρι τον 14ο αιώνα.
Ο Ιππόδρομος
Κατά τους χρόνους της Τετραρχίας, ο Ιππόδρομος ήταν ένα από τα πιο σημαντικά δημόσια οικοδομήματα, καθώς, εκτός από τους αγώνες που διεξάγονταν σε αυτόν, αποτελούσε έναν κατ’ εξοχή πολιτικό χώρο, όπου ο λαός επικοινωνούσε με τον αυτοκράτορα και εξέφραζε τη βούλησή του.
Ο Ιππόδρομος κατασκευάστηκε στις αρχές του 4ου αι. μΧ, ενώ, σύμφωνα με τις γραπτές πηγές, συνέχισε να λειτουργεί τουλάχιστον μέχρι τον 6ο αιώνα. Τα ερείπια του Ιπποδρόμου σώζονται αποσπασματικά, ανατολικά της εκκλησίας της Νέας Παναγίας (πλατεία Φαναριωτών), καθώς και στον ακάλυπτο χώρο των οικοδομικών τετραγώνων της πλατείας Ιπποδρομίου και των οδών Γούναρη, Φιλικής Εταιρείας και Αγαπηνού.
Η μελέτη για την τρισδιάσταση ψηφιακή απεικόνιση του Γαλεριανού Συγκροτήματος εκπονήθηκε από την ομάδα των αρχιτεκτόνων της ΙΣΤ Εφορείας Αρχαιοτήτων Φ.Αθανασίου, Β.Μάλαμα, Μ.Μίζα και Μ.Σαραντίδου, στο πλαίσιο των εργασιών αποκατάστασης του μνημείου. Οι εικόνες της ψηφιακής αναπαράστασης και το αντίστοιχο βίντεο υλοποιήθηκαν από τον αρχιτέκτονα Φώτη Τσακμάκη, ενώ όλο το έργο πραγματοποιήθηκε με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ.
Πηγή: http://www.voria.gr/article/etsi-itan-to-kentro-tis-thessalonikis-ti-romaiki-epochi-foto
Η ιστορία της ιαχής «Αέρα»
Λίγες λέξεις της Νεοελληνικής γλώσσας κρύβουν τη μαγεία της ιαχής …Αέρα!
Μεγάλωσαν και μεγαλώνουν Ελληνόπουλα που συγκινούνται και δακρύζουν, θαυμάζοντας τον ηρωισμό των παλικαριών στα ελληνοαλβανικά σύνορα το 1940.
Ο παλμός αυτής της συγκίνησης δονούσε στην ιαχή Αέρα και σε ότι αυτή αντιπροσώπευε στη μεταπολεμική Ελλάδα. Καμία λέξη δε συγκέντρωσε την ορμή και το δυναμισμό της νιότης, όσο η ιαχή "Αέρα".
Ελάχιστοι όμως γνωρίζουν ότι πρωτοακούστηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης 30 χρόνια πριν από το έπος του ΄40. Συγκεκριμένα το 1908, από το 2ο Τάγμα της Κρητικής πολιτοφυλακής του πρώτου τακτικού στρατού της Κρήτης, που τελούσε υπό την προστασία του ευρωπαϊκού στρατού. Χρησιμοποιήθηκε σε εκπαιδευτική πορεία, από κάποιον στρατιώτη, κατά τη διάρκεια ανεμοστρόβιλου και το επανέλαβαν, χάριν ευθυμίας, οι υπόλοιποι. Από τότε, το επαναλάμβαναν συχνά, κάθε φορά που διαλυόταν ή συντασσόταν το Τάγμα (αρχικά ήταν δηλαδή, μία ζητωκραυγή, ένα “πείραγμα” και όχι πολεμική ιαχή).
Στη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων (1912, 1913, Ήπειρο και Μακεδονία) η ιαχή διαδόθηκε από τους Κρήτες σε ολόκληρο το ελληνικό στράτευμα.
Στην αρχή, όμως, η καινοτομία αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία, γιατί ο τακτικός στρατός χρησιμοποιούσε τις αρχαίες ιαχές: αλαλά ή αλαλαί ήελελεύ ή το εξευρωπαϊσμένο χιπ, χιπ, ουρρά (hip, hip, hurrah), αφού οι περισσότεροι αξιωματικοί του στρατού μας είχαν εκπαιδευτεί σε στρατόπεδα της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Αγγλίας.
Η αρχαία ιαχή αλαλά προήλθε από τη μυθική Κόρη του Πολέμου, την Αλαλά (Πίνδαρος, απ. 225: Κλυθ’ Αλαλά Πολέμου θυγατέρα). Από εδώ προήλθαν οι λέξεις αλαλαγή, αλάλαγμα (Κ. Παλαμάς, Ασαλ. Ζωή: της νίκης σου το αλάλαγμα...) και το ρήμα αλαλάζω (Ψαλμ. 99, αλαλάξατε τω Κυρίω...).
Η πολεμική ιαχή «Αέρα» επισημοποιήθηκε κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο και σε αυτό συνέβαλαν, άθελά τους, οι Ιταλοί. Ο Ιταλικός φασιστικός στρατός χρησιμοποιούσε την ιαχή: «eja (προφ. εγιά), eja, eja, alala». Ήταν μία ιαχή που είχε κaθιερώσει ο ποιητής Gabriele d΄ Annunzio (1863 - 1938) στη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου (Αύγουστος του 1917). Ο ίδιος ο ποιητής, αναφέρει ότι την επέβαλε στους αεροπόρους του (ήταν διοικητής αεροπορικού σμήνους) λέγοντας:
«Είναι καιρός να καταργήσουμε αυτό τον βαρβαρικό ήχο (εννοούσε το: Ηίρ! Ηίρ! Ηίρ! Hurrah). Στη θέση του θα βάλουμε το αlala με το οποίο ο Αχιλλέας παρακινούσε τα άλογά του και το Λατινικό επιφώνημα eja».
Εικοσιτρία χρόνια αργότερα οι Ιταλοί εισβολείς θα χρησιμοποιήσουν στα βουνά της Πίνδου την ιαχή eja, eja, alala (να ήξεραν άραγε, οι αγράμματοι Ιταλοί στρατιώτες ότι χρησιμοποιούσαν μία αρχαία ελληνική ιαχή για να σκοτώσουν τους σύγχρονους Έλληνες;). Πάντως, η ηχητική ομοιότητα με την επανάληψη των φωνηέντων -α- και -ε- στη λέξη eja (εγιά), έφερε στο μυαλό των Ελλήνων την Κρητική ζητωκραυγή Αέρα και ανταπέδωσαν καθιερώνοντας την λέξη ΑΕΡΑ, ως την πιο ηρωική ολόκληρης της ελληνικής ιστορίας. Η ιαχή Αέρα έχει τον ίδιο αριθμό συλλαβών με το αλαλά(δεν αλλάζει ο ρυθμός) και περιλαμβάνει το -α- και το -ε-, που προφέρονται εύκολα, όταν τρέχουν οι στρατιώτες (περιλαμβάνονται άλλωστε και στοαλαλά και στο ελελεύ, αλλά και στο eja).
Η «συμφωνία της Μόσχας» ανάμεσα σε Τσόρτσιλ και Στάλιν που μοίρασε τα βαλκάνια σε σφαίρες επιρροής (φωτό)
Η ιστορία γράφεται από τους νικητές. Αυτό είναι γνωστό. Και κυριολεκτικά και μεταφορικά. Γνωστό επίσης είναι πως η μοίρα των μικρών και αδύναμων εν πολλοίς κρίνεται από τις ορέξεις των μεγαλύτερων και ισχυρότερων. Ειδικότερα από τη στιγμή που οι πρώτοι δεν θέλουν ή δεν μπορούν να αντιδράσουν και υποκύπτουν στις ορέξεις των δεύτερων.
Κάτι ανάλογο έγινε και προς το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Όταν πια ο πόλεμος είχε κριθεί οι ηγέτες των συμμάχων έβγαλαν τα «μαχαίρια». Όχι τόσο για να χρησιμοποιήσουν μεταξύ τους (αν και λίγο έλειψε) όσο για να «χαράξουν» με αυτά τις σφαίρες επιρροής σε περιοχές που είχαν για εκείνους μεγαλύτερη ή μικρότερη στρατηγική σημασία.
Ανάμεσα σε αυτές τις περιοχές υπήρχε και η Ελλάδα η μεταπολεμική τύχη της οποίας γράφτηκε από τον Τσόρτσιλ σε μια χαρτοπετσέτα την οποία έσπρωξε στον Στάλιν…
Το τέλος του πολέμου και το «μοίρασμα του πλανήτη»
Η έκβαση του μεγαλύτερου, σκληρότερου και πιο αιματοβαμμένου πολέμου στην ιστορία της ανθρωπότητας είχε σχεδόν κριθεί οριστικά από τους πρώτους μήνες του 1944. Τον Ιούνιο εκείνης της χρονιάς, με την απόβαση των συμμαχικών στρατευμάτων στη Νορμανδία είχε μπει και τυπικά η «σφραγίδα» στο τέλος της ναζιστικής Γερμανίας.
Ήδη από τα τέλη του 1943, οι ηγέτες των συμμάχων είχαν μπει σε μια διαρκή συζήτηση για το πολεμικό μέλλον, κυρίως, της Ευρώπης, που σε πολλά σημεία θύμιζε πόκερ.
Είναι ενδεικτικό πως οι ηγέτες της αντιχιτλερικής συμμαχίας (ΗΠΑ - Μεγάλη Βρετανία - ΕΣΣΔ) πραγματοποίησαν τρεις Διασκέψεις. Η πρώτη έγινε στην Τεχεράνη (ξεκίνησε στις 28 Νοεμβρίου και κράτησε μέχρι την 1 Δεκεμβρίου του 1943), η δεύτερη στην Κριμαία (από τις 4 έως και τις 11 Φεβρουαρίου του 1945) και η τρίτη στο Πότσνταμ (από τις 17 Ιουλίου έως τις 2 Αυγούστου του 1945).
Η σημαντικότερη από τις τρεις είναι η δεύτερη κατά σειρά. Εκείνη άλλωστε είναι που έμεινε στην ιστορία. Έστω κι αν επί της ουσίας το όνομα που την «συνοδεύει» είναι λάθος. Οι εργασίες της πραγματοποιήθηκαν στο μέγαρο Λιβάντια που βρισκόταν κοντά στην πόλη Γιάλτα της Κριμαίας.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, εκεί, οι Τσόρτσιλ, Στάλιν και Ρούσβελτ συμφώνησαν στις σφαίρες επιρροής.
Πολλοί ιστορικοί ισχυρίζονται πως επί της ουσίας σε εκείνη την κρίσιμη ιστορικά Διάσκεψη δεν έγινε κάποιο μοίρασμα. Απλά οι τρεις ηγέτες συμφώνησαν στα νέα πολιτικοστρατιωτικά δεδομένα που ήδη είχαν διαμορφωθεί και δύσκολα μπορούσαν να αμφισβητηθούν από τον οποιανδήποτε. Άρα δεν πρόκειται για κάποιο μοίρασμα αλλά για μια συμφωνία πως η ανθρωπότητα δεν θα οδηγούνταν σε έναν δεύτερο συνεχόμενο παγκόσμιο πόλεμο. Αυτή τη φορά ανάμεσα στους πρώην συμμάχους.
Το μεταπολεμικό μέλλον της Ελλάδας γραμμένο πάνω σε μια χαρτοπετσέτα
Λίγους μήνες πριν εκείνη την Διάσκεψη είχε γίνει μια άλλη. Αυτή έμεινε στην ιστορία με δυο ονόματα. Το γνωστότερο από τα δυο είναι η «Τέταρτη Διάσκεψη της Μόσχας» (είχαν προηγηθεί τρεις το 1941, το 1942 και το 1943) και το λιγότερο γνωστό είναι η «Διάσκεψη του Τολστόι» λόγω του κωδικού ονόματος που της είχε δοθεί και ήταν το επώνυμο του διάσημου Ρώσου συγγραφέα.
Η διάσκεψη αυτή είχε ξεκινήσει, σαν σήμερα, στις 9 Οκτωβρίου και τελείωσε δέκα ημέρες αργότερα. Τα θέματα που συζητήθηκαν ήταν η είσοδος της Σοβιετικής Ένωσης στον πόλεμο κατά της Ιαπωνίας, το μέλλον της Πολωνίας, η επιστροφή στην ΕΣΣΔ όλων των πρώην Σοβιετικών πολιτών που απελευθερώθηκαν από τους Γερμανούς και (το κυρίως) πιάτο το «μοίρασμα» των Βαλκανίων σε σφαίρες επιρροής.
Ο ίδιος ο Τσόρτσιλ στα απομνημονεύματά του για τον Β’ ΠΠ γράφει για εκείνο το περιβόητο «μοίρασμα» πως κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια της κουβέντας που είχε με τον Σοβιετικό ηγέτη:
«…έκρινα κατάλληλη τη στιγμή για να δράσω. Εδήλωσα: ''Ας ρυθμίσωμε τις υποθέσεις μας στα Βαλκάνια. Τα στρατεύματά σας ευρίσκονται στη Ρουμανία και στη Βουλγαρία. Έχομε συμφέροντα, αποστολές, πράκτορες σ' αυτές τις χώρες. Ας αποφύγω με την σύγκρουση για ζητήματα ασήμαντα. Σχετικώς προς την Μεγάλη Βρετανία και την Ρωσία τι θα ελέγατε για μια υπεροχή κατά 90% υπέρ υμών στην Ρουμανία, υπεροχή κατά 90% υπέρ ημών στην Ελλάδα και ίση συμμετοχή κατά 50% στην Γιουγκοσλαβία ;".
Ενώ μετεφράζοντο οι λόγοι μου, έγραψα σε μισό φύλλο χαρτιού:
- Ρουμανία
- Η Ρωσία 90%
- Οι άλλοι 10%
- Ελλάς
- Η Μεγάλη Βρετανία (εν συμφωνία με τις ΗΠΑ) 90%
- Η Ρωσία 10%
- Γιουγκοσλαβία 50% και 50%
- Ουγγαρία 50% και 50%
- Βουλγαρία
- Η Ρωσία 75%
- Οι άλλοι 25%
Έσπρωξα το χαρτί μπροστά στον Στάλιν στον οποίον είχαν δώσει εν τω μεταξύ την μετάφραση. Έγινε μια μικρή παύσις. Έπειτα ο Στάλιν πήρε το μπλε μολύβι του, εχάραξε μια χοντρή γραμμή σαν είδος επιδοκιμασίας και μου επέστρεψε το σημείωμα. Τα πάντα ερρυθμίσθησαν σε ελάχιστο χρονικό διάστημα όσο εχρειάσθη για να γράψω το σημείωμα αυτό.
Είχαμε, εννοείτω, μελετήσει το ζήτημα προσεκτικά και από μακρού, και άλλωστε δεν μας απησχόλησαν παρά οι συμφωνίες που αφορούσαν την πολεμική περίοδο. Όλα τα ευρύτερα προβλήματα έμεναν για την συνδιάσκεψη της ειρήνης, που ελπίζαμε ότι θα συνεκαλείτο μετά τη νίκη.
Επηκολούθησε μακρά σιωπή. Το χαρτί με την μπλέ γραμμή παρέμενε στο τραπέζι. Τελικά είπα: "Δεν θα έκριναν κάπως κυνικό εκ μέρους μας να ρυθμίζωμε αυτά τα προβλήματα, από τα οποία εξαρτάτω η τύχη εκατομμυρίων υπάρξεων, κατά τρόπον τόσο υπεροπτικό; Ας κάψωμε αυτό το χαρτί". "Όχι, φυλάξτε το" είπε ο Στάλιν».
Η θέση του ΚΚΕ, η «Γιάλτα» και η «Βάρκιζα»
Τις δυο επόμενες ημέρες, στις 10 και 11 Οκτωβρίου, οι υπουργοί εξωτερικών των δύο χωρών, Ίντεν και Μολότοφ, διαπραγματεύτηκαν τα ποσοστά της συμφωνίας. Κατάληξη αυτής της συζήτησής ήταν η αύξηση των ποσοστών επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης στην Βουλγαρία και την Ουγγαρία κατά 80%.
Πουθενά στην επίσημη Σοβιετική ιστορία (όπως και από όποιον και αν έχει γραφτεί) δεν υπάρχει αμφισβήτηση για το ότι τα γεγονότα έγιναν έτσι, ούτε για το ότι υπήρξε εκείνη η… χαρτοπετσέτα. Εκείνο που αρνούνται οι Σοβιετικοί είναι πως ο Στάλιν συμφώνησε με οιονδήποτε τρόπο σε αυτά που έγραψε ο Τσόρτσιλ.
Αυτό που σίγουρα δεν αμφισβητείται είναι η ντε φάκτο αναγνώριση και από τις δυο πλευρές του ποιος κάνει κουμάντο πού…
Μέσα από διάφορα δημοσιεύματα του Ριζοσπάστη γίνεται σαφές πως θέση του ΚΚΕ, για τη συμφωνία της «χαρτοπετσέτας», είναι πως: «στόχος της είναι να αποδοθεί στη στάση της Σοβιετικής Ένωσης και στη δήθεν προδοσία της απέναντι στους Έλληνες κομμουνιστές η ήττα του λαϊκού κινήματος στον εμφύλιο πόλεμο». Παράλληλα, αφήνουν να εννοηθεί πως αν ίσχυε μια τέτοια συμφωνία θα έπρεπε να επικυρωθεί στην «Διάσκεψη της Γιάλτας» όπου ήταν παρόντες και οι Αμερικάνοι.
«Σχέδια, λοιπόν, για την τύχη της Ελλάδας υπήρξαν πραγματικά και πριν από τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά αυτά τα σχέδια ήταν του εγγλέζικου και αμερικάνικου ιμπεριαλισμού και γι' αυτό δεν τυγχάνουν της προσοχής των αστών ιστορικών και αρθρογράφων. Την περίοδο που η ΕΑΜική αντίσταση έδινε μάχη για την απομάκρυνση των Γερμανών από την Ελλάδα, οι ιμπεριαλιστές «σύμμαχοι» προετοίμαζαν την αποκατάσταση της πρότερης κατάστασης, μιας και ο γερμανικός ιμπεριαλισμός βάδιζε προς την ήττα», αναφέρει ο Ριζοσπάστης σε κείμενο που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2010.
Ότι και να ισχύει, το μόνο σίγουρο είναι πως την επομένη της «Διάσκεψης της Γιάλτας» υπογράφηκε στην Ελλάδα η «Συμφωνία της Βάρκιζας». Πολλοί συνδέουν αυτά τα δύο ιστορικά γεγονότα, ισχυριζόμενοι πως η «Βάρκιζα» είναι απόρροια της «Γιάλτας». Πιθανότατα κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Η αλήθεια είναι πως ΕΑΜ και ΚΚΕ δεν γνώριζαν ότι παράλληλα με τη «Διάσκεψη στη Βάρκιζα» γινόταν και εκείνη της «Γιάλτας».
Κι αυτό όχι για κάποιον φοβερό λόγο αλλά επειδή οι Διασκέψεις αυτές των ηγετών της Συμμαχίας κρατούνταν κρυφές για λόγους ασφαλείας (ας μην ξεχνάμε πως ο πόλεμος ήταν ακόμα σε εξέλιξη) και το ότι συναντήθηκαν αλλά και τα αποτελέσματα των συζητήσεων όπως και οι φωτογραφίες δημοσιοποιούνταν πολλούς μήνες αργότερα.
Πηγή: http://www.newsbeast.gr
Ο λόγος του Κολοκοτρώνη στην Πνύκα
Στις 7 Οκτωβρίου 1838 ο γηραιός στρατηγός και εν ενεργεία Σύμβουλος Επικρατείας Θεόδωρος Κολοκοτρώνης επισκέφθηκε το Βασιλικό Γυμνάσιο της Αθήνας (νυν 1ο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθήνας) για να παρακολουθήσει τη διδασκαλία του γυμνασιάρχη Γεωργίου Γενναδίου (1784-1854) για τον Θουκυδίδη.
Τόσο εντυπωσιάστηκε από την «παράδοσιν του πεπαιδευμένου γυμνασιάρχου και από την θέαν τοσούτων μαθητών», ώστε εξέφρασε την επιθυμία να μιλήσει και ο ίδιος προς τους μαθητές.
Την πρότασή του απεδέχθη ο Γεννάδιος και λόγω της στενότητας του χώρου και του πλήθους των μαθητών η ομιλία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη ορίσθηκε για τις 10 το πρωί της 8ης Οκτωβρίου 1838 στην Πνύκα.
Το γεγονός μαθεύτηκε στη μικρά τότε Αθήνα και εκτός από τους μαθητές, πλήθος ανθρώπων «διαφόρων επαγγελμάτων και τάξεων» συνέρρευσε στην Πνύκα το πρωί της 8ης Οκτωβρίου για να ακούσει τον ηγέτη της Επανάστασης του '21.
Ξαφνικά, στον χώρο της ομιλίας εμφανίσθηκε «σμήνος χωροφυλακής», αποφασισμένο να διαλύσει τη συγκέντρωση, επειδή προφανώς, ως βασιλικότερο του βασιλέως Όθωνα, τη θεώρησε αντικαθεστωτική.
Όμως, μετά τη διαβεβαίωση του γυμνασιάρχη και των καθηγητών για το «αθώο της πράξεως», οι χωροφύλακες αποχώρησαν και η ομιλία έγινε κανονικά.
Η Ομιλία του Στρατηγού:
Παιδιά μου!
Εις τον τόπο τούτο, οπού εγώ πατώ σήμερα, επατούσαν και εδημηγορούσαν τον παλαιό καιρό άνδρες σοφοί, και άνδρες με τους οποίους δεν είμαι άξιος να συγκριθώ και ούτε να φθάσω τα ίχνη των.
Εγώ επιθυμούσα να σας ιδώ, παιδιά μου, εις την μεγάλη δόξα των προπατόρων μας, και έρχομαι να σας ειπώ, όσα εις τον καιρό του αγώνος και προ αυτού και ύστερα απ' αυτόν ο ίδιος επαρατήρησα, και απ' αυτά να κάμωμε συμπερασμούς και δια την μέλλουσαν ευτυχίαν σας, μολονότι ο Θεός μόνος ηξεύρει τα μέλλοντα.
Και δια τους παλαιούς Έλληνας, οποίας γνώσεις είχαν και ποία δόξα και τιμήν έχαιραν κοντά εις τα άλλα έθνη του καιρού των, οποίους ήρωας, στρατηγούς, πολιτικούς είχαν, δια ταύτα σας λέγουν καθ' ημέραν οι διδάσκαλοί σας και οι πεπαιδευμένοι μας.
Εγώ δεν είμαι αρκετός. Σας λέγω μόνον πως ήταν σοφοί, και από εδώ επήραν και εδανείσθησαν τα άλλα έθνη την σοφίαν των.
Εις τον τόπον, τον οποίον κατοικούμε, εκατοικούσαν οι παλαιοί Έλληνες, από τους οποίους και ημείς καταγόμεθα και ελάβαμε το όνομα τούτο. Αυτοί διέφεραν από ημάς εις την θρησκείαν, διότι επροσκυνούσαν τες πέτρες και τα ξύλα.
Αφού ύστερα ήλθε στον κόσμο ο Χριστός, οι λαοί όλοι επίστευσαν εις το Ευαγγέλιό του, και έπαυσαν να λατρεύουν τα είδωλα.
Δεν επήρε μαζί του ούτε σοφούς ούτε προκομμένους, αλλ' απλούς ανθρώπους, χωρικούς καί ψαράδες, και με τη βοήθεια του Αγίου Πνεύματος έμαθαν όλες τες γλώσσες του κόσμου, οι οποίοι, μολονότι όπου και αν έβρισκαν εναντιότητες και οι βασιλείς και οι τύραννοι τους κατέτρεχαν, δεν ημπόρεσε κανένας να τους κάμη τίποτα.
Αυτοί εστερέωσαν την πίστιν.
Οι παλαιοί Έλληνες, οι πρόγονοί μας, έπεσαν εις την διχόνοια και ετρώγονταν μεταξύ τους, και έτσι έλαβαν καιρό πρώτα οι Ρωμαίοι, έπειτα άλλοι βάρβαροι καί τους υπόταξαν. Ύστερα ήλθαν οι Μουσουλμάνοι και έκαμαν ό,τι ημπορούσαν, δια να αλλάξη ο λαός την πίστιν του.
Έκοψαν γλώσσες εις πολλούς ανθρώπους, αλλ' εστάθη αδύνατο να το κατορθώσουν. Τον ένα έκοπταν, ο άλλος το σταυρό του έκαμε. Σαν είδε τούτο ο σουλτάνος, διόρισε ένα βιτσερέ [αντιβασιλέα], έναν πατριάρχη, καί του έδωσε την εξουσία της εκκλησίας. Αυτός και ο λοιπός κλήρος έκαμαν ό,τι τους έλεγε ο σουλτάνος.
Ύστερον έγιναν οι κοτζαμπάσηδες [προεστοί] εις όλα τα μέρη. Η τρίτη τάξη, οι έμποροι και οι προκομμένοι, το καλύτερο μέρος των πολιτών, μην υποφέρνοντες τον ζυγό έφευγαν, και οι γραμματισμένοι επήραν και έφευγαν από την Ελλάδα, την πατρίδα των, και έτσι ο λαός, όστις στερημένος από τα μέσα της προκοπής, εκατήντησεν εις αθλίαν κατάσταση, και αυτή αύξαινε κάθε ήμερα χειρότερα· διότι, αν ευρίσκετο μεταξύ του λαού κανείς με ολίγην μάθηση, τον ελάμβανε ο κλήρος, όστις έχαιρε προνόμια, ή εσύρετο από τον έμπορο της Ευρώπης ως βοηθός του ή εγίνετο γραμματικός του προεστού.
Και μερικοί μην υποφέροντες την τυραννίαν του Τούρκου και βλέποντας τες δόξες και τες ηδονές οπού ανελάμβαναν αυτοί, άφηναν την πίστη τους και εγίνοντο Μουσουλμάνοι. Καί τοιουτοτρόπως κάθε ήμερα ο λαός ελίγνευε καί επτώχαινε.
Εις αυτήν την δυστυχισμένη κατάσταση μερικοί από τους φυγάδες γραμματισμένους εμετάφραζαν και έστελναν εις την Ελλάδα βιβλία, και εις αυτούς πρέπει να χρωστούμε ευγνωμοσύνη, διότι ευθύς οπού κανένας άνθρωπος από το λαό εμάνθανε τα κοινά γράμματα, εδιάβαζεν αυτά τα βιβλία και έβλεπε ποίους είχαμε προγόνους, τι έκαμεν ο Θεμιστοκλής, ο Αριστείδης και άλλοι πολλοί παλαιοί μας, και εβλέπαμε και εις ποίαν κατάσταση ευρισκόμεθα τότε. Όθεν μας ήλθεν εις το νου να τους μιμηθούμε και να γίνουμε ευτυχέστεροι. Και έτσι έγινε και επροόδευσεν η Εταιρεία.
Όταν αποφασίσαμε να κάμωμε την Επανάσταση, δεν εσυλλογισθήκαμε ούτε πόσοι είμεθα ούτε πως δεν έχομε άρματα ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε «πού πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιταροκάραβα βατσέλα», αλλά ως μία βροχή έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και ο κλήρος μας και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση.
Εις τον πρώτο χρόνο της Επαναστάσεως είχαμε μεγάλη ομόνοια και όλοι ετρέχαμε σύμφωνοι. Ο ένας επήγεν εις τον πόλεμο, ο αδελφός του έφερνε ξύλα, η γυναίκα του εζύμωνε, το παιδί του εκουβαλούσε ψωμί και μπαρουτόβολα εις το στρατόπεδον και εάν αυτή η ομόνοια εβαστούσε ακόμη δύο χρόνους, ηθέλαμε κυριεύσει και την Θεσσαλία και την Μακεδονία, και ίσως εφθάναμε και έως την Κωνσταντινούπολη. Τόσον τρομάξαμε τους Τούρκους, οπού άκουγαν Έλληνα και έφευγαν χίλια μίλια μακρά. Εκατόν Έλληνες έβαζαν πέντε χιλιάδες εμπρός, και ένα καράβι μιαν άρμάδα. Άλλά δεν εβάσταξε!
Ήλθαν μερικοί και ηθέλησαν να γένουν μπαρμπέρηδες εις του κασίδη το κεφάλι. Μας πονούσε το μπαρμπέρισμά τους. Μα τι να κάμομε; Είχαμε και αυτουνών την ανάγκη. Από τότε ήρχισεν η διχόνοια και εχάθη η πρώτη προθυμία και ομόνοια. Και όταν έλεγες τον Κώστα να δώσει χρήματα διά τας ανάγκας του έθνους ή να υπάγει εις τον πόλεμο, τούτος επρόβαλλε τον Γιάννη.
Και μ' αυτόν τον τρόπο κανείς δεν ήθελε ούτε να συνδράμει ούτε να πολεμήσει. Και τούτο εγίνετο, επειδή δεν είχαμε ένα αρχηγό και μίαν κεφαλή. Άλλά ένας έμπαινε πρόεδρος έξι μήνες, εσηκώνετο ο άλλος και τον έριχνε και εκάθετο αυτός άλλους τόσους, και έτσι ο ένας ήθελε τούτο και ο άλλος το άλλο. Ισως όλοι ηθέλαμε το καλό, πλην καθένας κατά την γνώμη του.
Όταν προστάζουνε πολλοί, ποτέ το σπίτι δεν χτίζεται ούτε τελειώνει. Ο ένας λέγει ότι η πόρτα πρέπει να βλέπει εις το ανατολικό μέρος, ο άλλος εις το αντικρινό και ο άλλος εις τον Βορέα, σαν να ήτον το σπίτι εις τον αραμπά και να γυρίζει, καθώς λέγει ο καθένας. Με τούτο τον τρόπο δεν κτίζεται ποτέ το σπίτι, αλλά πρέπει να είναι ένας αρχιτέκτων, οπού να προστάζει πως θα γενεί.
Παρομοίως και ημείς εχρειαζόμεθα έναν αρχηγό και έναν αρχιτέκτονα, όστις να προστάζει και οι άλλοι να υπακούουν και να ακολουθούν. Αλλ' επειδή είμεθα εις τέτοια κατάσταση, εξ αιτίας της διχόνοιας, μας έπεσε η Τουρκιά επάνω μας και κοντέψαμε να χαθούμε, και εις τους στερνούς επτά χρόνους δεν κατορθώσαμε μεγάλα πράγματα.
Εις αυτή την κατάσταση έρχεται ο βασιλεύς, τα πράγματα ησυχάζουν και το εμπόριο και ή γεωργία και οι τέχνες αρχίζουν να προοδεύουν και μάλιστα ή παιδεία. Αυτή η μάθησις θα μας αυξήσει και θα μας ευτυχήσει.
Αλλά διά να αυξήσομεν, χρειάζεται και η στερέωσις της πολιτείας μας, η όποία γίνεται με την καλλιέργεια και με την υποστήριξη του Θρόνου. Ο βασιλεύς μας είναι νέος και συμμορφώνεται με τον τόπο μας, δεν είναι προσωρινός, αλλ' η βασιλεία του είναι διαδοχική και θα περάσει εις τα παιδιά των παιδιών του, και με αυτόν κι εσείς και τα παιδιά σας θα ζήσετε.
Πρέπει να φυλάξετε την πίστη σας και να την στερεώσετε, διότι, όταν επιάσαμε τα άρματα είπαμε πρώτα υπέρ πίστεως και έπειτα υπέρ πατρίδος. Όλα τα έθνη του κόσμου έχουν και φυλάττουν μια Θρησκεία. Και αυτοί, οι Εβραίοι, οι όποίοι κατατρέχοντο και μισούντο και από όλα τα έθνη, μένουν σταθεροί εις την πίστη τους.
Εγώ, παιδιά μου, κατά κακή μου τύχη, εξ αιτίας των περιστάσεων, έμεινα αγράμματος και δια τούτο σας ζητώ συγχώρηση, διότι δεν ομιλώ καθώς οι δάσκαλοι σας. Σας είπα όσα ο ίδιος είδα, ήκουσα και εγνώρισα, δια να ωφεληθήτε από τα απερασμένα και από τα κακά αποτελέσματα της διχονοίας, την οποίαν να αποστρέφεσθε, και να έχετε ομόνοια.
Εμάς μη μας τηράτε πλέον. Το έργο μας και ο καιρός μας επέρασε. Και αι ημέραι της γενεάς, η οποία σας άνοιξε το δρόμο, θέλουν μετ' ολίγον περάσει. Την ημέρα της ζωής μας θέλει διαδεχθή η νύκτα του θανάτου μας, καθώς την ημέραν των Αγίων Ασωμάτων θέλει διαδεχθή η νύκτα και η αυριανή ήμερα.
Εις εσάς μένει να ισάσετε και να στολίσετε τον τόπο, οπού ημείς ελευθερώσαμε· και, δια να γίνη τούτο, πρέπει να έχετε ως θεμέλια της πολιτείας την ομόνοια, την θρησκεία, την καλλιέργεια του Θρόνου και την φρόνιμον ελευθερία.
Τελειώνω το λόγο μου.
Ζήτω ο Βασιλεύς μας Όθων!
Ζήτω οι σοφοί διδάσκαλοι!
Ζήτω η Ελληνική Νεολαία
Τα τρία άλυτα μυστήρια των Μυκηνών
Έδωσαν το όνομά τους στον πρώτο μεγάλο ελληνικό πολιτισμό που αναπτύχθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα κατά την ύστερη Εποχή του Χαλκού (1600-1100 π.Χ.).
Ο μυκηναϊκός πολιτισμός επινοήθηκε ως όρος από τους αρχαιολόγους, που τον εμπνεύστηκαν από το σημαντικότερο κέντρο της εποχής, τις πολύχρυσες Μυκήνες, όπως τις παραδίδει ο Ομηρος, μιλώντας για την ηγεμονική δύναμη ανάμεσα σε όλους τους Ελληνες.
Μόνο που, αν και εφόσον ο Τρωικός Πόλεμος έγινε όντως, και αν και εφόσον έγινε περί το 1150 π.Χ. όπως υπολογίζουν οι επιστήμονες, όχι μόνο οι Μυκήνες αλλά και όλα τα μυκηναϊκά βασίλεια είχαν ήδη παρακμάσει και καταστραφεί.
Δεν είναι το μόνο μυστήριο που καλείται να λύσει η αρχαιολογία με επιστημονικό τρόπο. Οι Μυκήνες αποτελούν από μόνες τους μυστήριο. Κανείς δεν ξέρει από πού ήρθαν στην Αργολίδα οι πρώτοι κάτοικοι, οι οποίοι, πάντως, ανήκαν σε ελληνικά φύλα.
Ξέρουμε όμως μέχρι πού έφτασαν: μέχρι την κεντρική και βόρεια Ευρώπη (παραδουνάβιες περιοχές, Βαλτική, Καρπάθια) και μέχρι τη Σαρδηνία και την Κάτω Ιταλία, αλλά και την Αίγυπτο, τη μικρασιατική ακτή, τη Μεσοποταμία σε αναζήτηση πρώτων υλών και αγορών. Μάλιστα, αυτοί οι δεινοί έμποροι είχαν συναλλαγές μέχρι τη νότια Αγγλία, όπως διαπιστώνεται και πάλι από τα ευρήματα. Κάποιος υπήρξε ο μετακομιστής εμπορευμάτων τους, μας λέει η έφορος αρχαιοτήτων Αργολίδας, Αλκηστις Παπαδημητρίου.
Αφορμή για τη συζήτηση μαζί της υπήρξε η έκδοση του τόμου «Μυκήνες» από το Κοινωφελές Ιδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση στη σειρά «Ο κύκλος των μουσείων». Ενα έργο γραμμένο με επιστημοσύνη και αγάπη, το οποίο έρχεται να προστεθεί σε άλλους 16 τόμους που υπάρχουν με μορφή δωρεάν e-book στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος. Ταυτοχρόνως, ο φροντισμένος τόμος, με εξαιρετικές φωτογραφίες του Σωκράτη Μαυρομμάτη, και τη βοήθεια των εκδόσεων «Ολκός», προσφέρεται σε περιορισμένα αντίτυπα σε φορείς, σχολεία, πανεπιστήμια και επιστήμονες.
Αεροφωτογραφία της ακρόπολης των Μυκηνών. Αποψη από νοτιοδυτικά.
Οι Μυκήνες πριν γίνουν πολύχρυσες ήταν ένας μικρός νεολιθικός οικισμός, (7η έως 4η χιλιετία) από τον οποίο βρέθηκαν λίγα κεραμεικά. Πρώτα αρχιτεκτονικά ίχνη κατοίκησης έχουμε από το 2200 έως το 1900 π.Χ. Από το 1650 έως το 1600 δημιουργήθηκαν οι ταφικοί κύκλοι Β’ και Α’ (όπως ονομάστηκαν από τους πρώτους ανασκαφείς). Ο οικισμός, με στρατηγική θέση ώστε να ελέγχει τα περάσματα, τη γεωργία και την κτηνοτροφία στην Αργολίδα, αναπτύσσεται σιγά σιγά.
Το νεκροταφείο της μεσοελλαδικής περιόδου (1900 – 1600 π.Χ.) δείχνει βαθμιαία αύξηση πληθυσμού και δημιουργία ηγεμονικής δύναμης. «Τέλη του 17ου αιώνα π.Χ., η δύναμη αυτή θα αναλάβει την εξουσία και τον έλεγχο όλης της περιοχής, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα το Αργος, το σημαντικότερο κέντρο της Αργολίδας κατά τη μεσοελλαδική εποχή» σύμφωνα με τη δρα Παπαδημητρίου. Οι Μυκήνες μετατρέπονται σιγά σιγά σε τεράστιο κέντρο στον ελλαδικό χώρο.
Ριψοκίνδυνοι ταξιδιώτες
Χρυσή νεκρική προσωπίδα, γνωστή ως η μάσκα του Αγαμέμνονα.
«Ποιοι ήταν όμως αυτοί οι ρωμαλέοι ηγεμόνες;» αναρωτιέται στο βιβλίο. «Και πώς απέκτησαν τον υπέρογκο πλούτο που τους επέτρεψε να αποσύρουν από την κυκλοφορία και να πάρουν μαζί τους στο ταξίδι για τον άλλο κόσμο, ανάμεσα σε άλλα τιμαλφή, πάνω από 14 κιλά χρυσού με τη μορφή εκπληκτικών έργων τέχνης, πολλά από τα οποία κατασκευάστηκαν πιθανώς από Μινωίτες τεχνίτες σύμφωνα με βασιλικές παραγγελίες, για να εκφράσουν την ιδεολογία της ανερχόμενης νέας τάξης; Η φυσιογνωμία τους, που διαφαίνεται μέσα από τα αρχαιολογικά ευρήματα, έχει πολεμικά χαρακτηριστικά, όπως μαρτυρεί ο λαμπρός οπλισμός που βρέθηκε στους τάφους τους.
Γνωρίζουμε όμως πως ήταν ριψοκίνδυνοι ταξιδιώτες, που αναζήτησαν ευγενή και πολύτιμα μέταλλα στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Επίσης, για να προωθήσουν τα πλούσια αγαθά που προέρχονταν από τη γεωργία και την κτηνοτροφία, όπως το κρασί, το λάδι και ενδεχομένως τα υφαντά, συνδέθηκαν στενά με τους Μινωίτες.
Αυτοί πάλι γνώριζαν καλά τους θαλασσινούς δρόμους προς την Αίγυπτο και είναι πιθανό να τους οδήγησαν προς το ακμαίο Μέσο Βασίλειο. Ισως εκεί λοιπόν να πλούτισαν οι πρώιμοι Μυκηναίοι, θέτοντας τις πολεμικές τους αρετές στην υπηρεσία της ξενόφερτης στην Αίγυπτο δυναστείας των Υκσώς που κατέλαβε την εξουσία στα μέσα του 17ου αιώνα π.Χ. Και επειδή τίποτε στην ανθρώπινη Ιστορία δεν είναι τυχαίο ή ξαφνικό, θα πρέπει να δεχτούμε πως οι Μυκηναίοι απέκτησαν σιωπηλά αλλά συστηματικά στη διάρκεια των τριών αιώνων της Μέσης Χαλκοκρατίας τη δύναμη που αντανακλούν τα κτερίσματα των βασιλικών ταφικών περιβόλων. Εξασφάλισαν έτσι για τα γένη τους την πρωτεύουσα θέση, όχι μόνο στην Αργολίδα αλλά και σε ολόκληρη την Πελοπόννησο και έδωσαν το όνομά τους σε ολόκληρο τον σπουδαίο πολιτισμό της Υστερης Εποχής του Χαλκού».
Εγχρωμη αναπαράσταση του μεγάρου της ακρόπολης των Μυκηνών από τον Ε. Ολύμπιο. Γ. Ε. Μυλωνάς, «Πολύχρυσοι Μυκήναι».
Εχοντας εκτιμήσει τη σημασία της Κρήτης, με την ύφεση που παρουσιάζεται στο νησί, εγκαθιστούν μυκηναϊκή δυναστεία στην Κνωσό, ελέγχοντας στην ουσία ολόκληρη τη μεγαλόνησο, όπως και την ηπειρωτική χώρα. Στους Ανακτορικούς χρόνους (14ος – 13ος αι. π.Χ.) κατασκευάζονται στις Μυκήνες τα κυκλώπεια τείχη «με τη βοήθεια των γνώσεων των βασιλικών εταίρων από την αυτοκρατορία των Χετταίων» και ιδρύεται το μεγαλοπρεπές ανάκτορο με όλα του τα παραρτήματα.
Ο μύθος που παρουσιάζει ο Στράβων για τους προϊστορικούς Κύκλωπες τους θέλει να έρχονται από τη Λυκία, όπου και το βασίλειο των Χετταίων.
Μέσα στα τείχη ανεγείρεται ανάκτορο, με χώρους άσκησης εξουσίας, κατοίκησης, εργαστήρια, αποθήκες, και επίσης ένα θρησκευτικό κέντρο. «Η άρχουσα τάξη» αναφέρει η κ. Παπαδημητρίου, «εξακολουθεί να ενταφιάζεται με πλούσια κτερίσματα σε θαλαμωτούς ή εντυπωσιακούς μνημειώδεις θολωτούς τάφους».
Οι Μυκηναίοι έμποροι «κατακλύζουν με τα προϊόντα τους τις αγορές της Μεσογείου, ενώ οι ηγεμόνες εξακολουθούν να επιδεικνύονται μέσω αντικειμένων, ακραιφνούς μυκηναϊκού ύφους πλέον, από πολύτιμα ή εξωτικά υλικά, τα οποία αναδεικνύουν οι εξειδικευμένοι τεχνίτες των ανακτορικών εργαστηρίων». Η πλούσια παραγωγή απαιτεί οργάνωση, γραφειοκρατία και διαχειριστικό έλεγχο. Λογιστικά στοιχεία καταγράφονται σε πήλινες πινακίδες της πρώιμης ελληνικής Γραμμικής Β΄γραφής.
Γυναικεία κεφαλή από ασβεστοκονίαμα. Περιοχή θρησκευτικού κέντρου, 13ος αι. π.Χ.
Η ακμή αυτών των δύο αιώνων, η εξέχουσα θέση που κατείχαν οι ηγεμόνες των Μυκηνών στο σύνολο του μυκηναϊκού κόσμου, «θα προσωποποιηθεί στην ιστορική μνήμη με τον αρχιστράτηγο των Ελλήνων στον Τρωικό πόλεμο, τον μυθικό βασιλιά Αγαμέμνονα» υπογραμμίζει η συγγραφέας. «Ο μύθος, που κρύβει πάντοτε μια ιστορική αλήθεια, θα επιλέξει αυτόν τον ατρόμητο άνακτα για αρχηγό».
Γύρω στα τέλη του 13ου αιώνα και στις αρχές του επόμενου ξέσπασαν μεμονωμένες και όχι κατ” ανάγκη ταυτόχρονες πυρκαγιές, που ακολουθήθηκαν από επισκευές του ανακτόρου και των κτιρίων διοίκησης. Kατά τη διάρκεια του 12ου αι. π.X. οι περισσότερες εγκαταστάσεις, ανακτορικές και μη, εξακολούθησαν να λειτουργούν.
Oι αναταραχές όμως του 1200 π.X. στη Mικρά Aσία και στην Aνατολική Mεσόγειο και η καταστροφή των εμπορίων τους από επιδρομείς απέκοψαν τις επαφές των Mυκηναίων ανάκτων με τα κυριότερα κέντρα συναλλαγών τους. O 12ος και ο 11ος αι. π.X. είναι για τις Mυκήνες περίοδος οικονομικής συρρίκνωσης και πολιτικής παρακμής, χωρίς όμως γενικές ή, έστω, εκτεταμένες καταστροφές. H ακρόπολη δεν είχε βίαιο τέλος.
Χρυσά δισκάρια με έκτυπη διακόσμηση.
Στους αιώνες που θα ακολουθήσουν, οι Μυκήνες έχουν φθίνουσα πορεία και θα καταλήξουν, τον 7ο αιώνα π.Χ., προσάρτημα του Αργους. Οι Αργείοι τις καταλαμβάνουν το 468 π.Χ., καταστρέφουν καίρια τμήματα της οχύρωσης και εξανδραποδίζουν τους κατοίκους. Μέχρι τον 2ο αιώνα μ.Χ., οπότε τις επισκέπτεται ο Παυσανίας, είναι ορατά μονάχα μέρη της οχύρωσης και η Πύλη των Λεόντων.
Αυτό το μεγαλειώδες έμβλημα βασιλικής δύναμης και επιβολής θα είναι το αδιαμφισβήτητο τοπόσημο της ένδοξης πόλης που δεν υπήρχε πια, μέχρι τον 19ο αιώνα, οπότε ο Ερρίκος Σλήμαν θα ξεκινήσει τις ανασκαφές. Ακέφαλοι οι λέοντες και η πόλη λεηλατημένη από χέρια ντόπιων, κατακτητών, αλλά και περιηγητών, θα επιβεβαιώνουν το λατινικό απόφθεγμα: sic transit gloria mundi. Ετσι παρέρχεται η δόξα του κόσμου.
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ, ethnos.gr
Το μυστήριο του Μηχανισμού των Αντικυθήρων βαίνει προς επίλυση - Στο φως η υψηλή τεχνολογία των αρχαίων Ελλήνων (βίντεο)
Συνολικά πρόκειται για 3.400 χαρακτήρες που αποτελούν το 1/3 του συνολικού κειμένου που περιγράφει τα «μυστικά» του.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τους επιστήμονες ο μηχανισμός δεν διέθετε απλώς ένα αστρονομικό ημερολόγιο και ενα πλήρες πλανητάριο, το οποίο έσπασε κατά τη διάρκεια του ναυαγίου και εκτιμάται ότι βρίσκεται στο βυθό, αλλά και ένα πρωτότυπο και ανερμήνευτο έως σήμερα σύστημα πρόγνωσης των εκλείψεων.
115 χρόνια μετά την ανέλκυση του μοναδικού ευρήματος η Ομάδα Μελέτης του Μηχανισμού των Αντικυθήρων πιστεύει ότι είχε και ένα ημερολόγιο το οποίο ενδέχεται σε επόμενη φάση να δείξει τον δημιουργό του «αρχαιου μηχανικού σύμπαντος» που ακόμη και σήμερα αφήνει άφωνους τους επιστήμονες.
«Το σημαντικότερο είναι ότι ανακαλύψαμε ένα σύστημα πρόγνωσης των εκλείψεων στο πίσω μέρος του μηχανισμου. Εκεί υπάρχει μια μεγάλη σπείρα που μας δίνει την περιοδικότητά τους μαζί με μια φράση που το 2005 είχαμε διαβάσει ως εξής: "Από Νότου περί Ισπανίας δέκα" και είχε προκαλέσει αίσθηση διότι ήταν η πρωτη αναφορά της λέξης Ισπανία. Τώρα όμως διαπιστω΄σαμε ότι γράφει "Από Νότου περιίστανται δε και καταλήγουσι στο μικραί το χρώμα δε μέλαν". Περιγράφει τις εκλείψεις και τις κατηγοριοποιεί ανάλογα με το μέγεθος, το χρώμα και την κατευθυνση τους. Πρόκειται για ένα μοναδικό κείμενο που δεν υπάρχει αντίστοιχό του» δηλώνει στην εφημερίδα τα ΝΕΑ ο Γιάννης Μπιτσάκης.
Μυστικά αποκαλύπτει και μία από τις δύο εκτενέστερες σωζόμενες επιγραφές που βρίσκεται σε μια πλάκα στην μπροστινή πλευρά του μηχανισμου και ήταν η πιο δύσκολη να διαβαστεί. Και αποδεικνύει, σύμφωνα με το δημοσίευμα, ότι ο Μηχανισμός λειτουργούσε ως πλανητάριο που έδειχνε τις κινήσεις των πλανητών - του Ερμή, της Αφροδιτης, του Αρη, του Δία και του Κρόνου - καθώς είναι διαιρεμένη αντίστοιχα σε πέντε μέρη αποδεικνύοντας πως ενα μέρος του μηχανισμού το οποίο προεξείχε (όπως δείχνουν και τα ίχνη πάνω στο κεντρικό γρανάζι) έχει παραμείνει στο βυθό.
Πως ο Ερατοσθένης ανακάλυψε ότι η Γη είναι στρογγυλή, χιλιάδες χρόνια πριν; (βίντεο)
Απόσπασμα από την επιστημονική σειρά “Cosmos”.
Ο Ερατοσθένης γεννήθηκε στην Κυρήνη (σημερινή Λιβύη) το 276 π.Χ. και πέθανε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 194 π.Χ.)
Ήταν μαθηματικός, γεωγράφος, αστρονόμος, γεωδαίτης, ιστορικός και φιλόλογος.
Η προέλευση της ονομασίας "κοκορέτσι"
Όπως όλοι γνωρίζουν, τα κομμάτια από εντόσθια τυλιγμένα με έντερα, ονομάζονται κοκορέτσι. Η λέξη «κοκορέτσι» προέρχεται από το ρωμανικό «αδράχτι», το οποίο ονομάζεται «κουκουρέτσου».
Το «κουκουρέτσου» το δανείστηκαν οι Σλάβοι και το μετέτρεψαν σε «κουκουρούζα» και που έτσι ονόμαζαν το αραποσίτι (τη ρόκα, το καλαμπόκι), όπως αναφέρει ο Τάκης Νατσούλης.
Έτσι, η σούβλα στην οποία είναι περασμένα τα κομμάτια από εντόσθια τυλιγμένα με έντερα, πήρε το όνομα «κοκορέτσι» και έτσι προέκυψε το σημερινό, γνωστό σε όλους μας, ελληνικό έδεσμα.
Η Δ' Σταυροφορία αποτέλεσε το άλλοθι των Φραγκολατίνων για τη διάλυση της Ρωμιοσύνης
«Η λεηλασία της Κωνσταντινουπόλεως από τους Φράγκους δεν έχει το αντίστοιχό της στην Ιστορία», σύμφωνα με τον Σερ Στήβεν Ράνσιμαν. Όπως, μάλιστα, υποστηρίζεται η Δ´ Σταυροφορία αποτέλεσε το άλλοθι των Φραγκολατίνων για τη διάλυση της Ρωμιοσύνης.
“Ιστορία των Σταυροφοριών”
Ενώ τονίζεται η 29η Μαϊου 1453 ως το τέλος της χιλιόχρονης αυτοκρατορίας μας, το κυριότερο γεγονός που κλόνισε την ύπαρξή της ανεπανόρθωτα, και οδήγησε στον οριστικό τερματισμό της υλικής και οικονομικής υπεροχής του κράτους μας σε όλη την Ευρώπη, και τελικά στο 1453, δηλαδή η καταστροφή της Ρωμανίας από τη Δύση, με την Άλωση της Νέας Ρώμης/Κωνσταντινούπολης την 13η Απριλίου 1204 από τους Σταυροφόρους, αποσιωπάται ή δεν του δίνεται η πρέπουσα σημασία. Θα έλεγε κανείς, ότι επειδή ο προσανατολισμός του νεοελληνικού κράτους ήταν προς τη Δύση, οι ηγέτες του σκέφτηκαν ότι αυτός ο προσανατολισμός συνεπάγεται απαραίτητα και τη λήθη της ιστορίας, τη λήθη του γεγονότος ότι εξαιτίας της Άλωσης του 1204 η Ρωμηοσύνη στάθηκε αδύναμη να αντιμετωπίσει τους Τούρκους.
Με άλλα λόγια, η Άλωση του 1204 οδήγησε στα 400-600 χρόνια Τουρκοκρατίας, αλλά αυτό το συμπέρασμα απωθήθηκε, πιθανότατα λόγω του ιδεολογικού προσανατολισμού της ηγετικής τάξης του Ελληνικού κράτους. Είναι σήμερα γενικά παραδεκτό, πως αυτή ήταν η αιτία της επικράτησης των Τούρκων στη Μικρά Ασία και τα Βαλκάνια. Ένα Ρωμαίικο Κράτος που δεν θα είχε υποστεί την Άλωση του 1204, πιθανότατα θα ανέκαμπτε, όπως είχε κάνει πολλές φορές στο παρελθόν άλλωστε, και θα αντιμετώπιζε τους Τούρκους νικηφόρα, όπως και τους Άραβες. Αλλα αυτή η ευκαιρία δεν δόθηκε στην Ρωμιοσύνη.
Η ευκαιρία να χτυπηθεί η Ρωμιοσύνη, δεν άργησε να δοθεί στους Φραγκολατίνους. Ήδη από τον 12 αι πολλές δεκάδες χιλιάδες από αυτούς υπήρχαν στην Κωνσταντινούπολη. Απολάμβαναν προνόμια και ήταν προκλητικοί προς τους Ρωμιούς της Κωνσταντινούπολης. Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α’ Κομνηνός παραχώρησε το 1082 υπέρμετρα δικαιώματα που τους έκαναν μισητούς στους Ρωμαίους. Ο Ιωάννης ο Β’ έκανε κάποιες προσπάθειες ώστε θα θέσει τέλος στα προνόμια αυτά. Αλλά η ενέργεια του αυτή, είχε ως αποτέλεσμα εχθροπραξίες από μέρους τους τόσο στο Αιγαίο, όσο και στο Ιόνιο και την Αδριατική. Αναγκάστηκε, ο αυτοκράτορας να ξαναδώσει πίσω τα προνόμια, όταν ο στόλος των Βενετών κινήθηκε εχθρικά προς τα εδάφη της Ρωμανίας. Οι Λατίνοι. είχαν αλλοιώσει πολλές πλευρές της δημόσιας ζωής και οικονομικά διείσδυαν στον εμπορικό/επαγγελματικό ιστό συμβάλλοντας στην παρακμή της αυτοκρατορίας. Η Ρωμαϊκή οικονομία, πλέον ήταν υποχείριο της δύσης.
Ο λαός της Ρωμιοσύνης, αντιστάθηκε στις προκλήσεις τους, με μεγάλες εξεγέρσεις, οι οποίες βάφτηκαν με αίμα. Τον Μάιο του 1182, έγινε η πρώτη εξέγερση κατά των Λατίνων. Μια επανάσταση που χαρακτηρίστηκε από σφαγές και εξανδραποδισμούς. Κάτω από την πίεση της κατάστασης ο Ανδρόνικος ο Α’ αναγκάστηκε να υιοθετήσει την αντιλατινική πολιτική. Όπως είναι φυσικό, οι Λατίνοι αντέδρασαν κατά της Ρωμανίας. Η επεκτατική πολιτική τους εκφράστηκε με την επίθεση των Ούγγρων στη βαλκανική το 1183 καθώς και με την επίθεση των Νορμανδών κατά των Ρωμαϊκών εδαφών το 1185, με αποτέλεσμα την άλωση της Θεσσαλονίκης. Ακολούθησε νέα επανάσταση του δυσαρεστημένου από τα γεγονότα λαού στη την οποία σφαγιάστηκε ο Ανδρόνικος.
Αυτοκράτορας έγινε ο Iσαάκιος ο B΄ ο Άγγελος. Δυστυχώς, εκείνη την περίοδο, η Ρωμανία έπασχε από ελλιπή ηγεσία Οι Άγγελοι ήταν ίσως η χειρότερη δυναστεία! Ο Παπαρρηγόπουλος λέει (Δ΄ Β 237): “η ολεθρία των Αγγέλων γενεά”. ο Iσαάκιος προσπάθησε να έρθει σε συνεννόηση με τους Λατίνους και να τους παραχωρήσει ξανά, ευνοϊκή μεταχείριση. Το 1187 επαναφέρει τα προνόμια των Βενετών, οι οποίοι έχουν πλέον την υποχρέωση να μην συνάπτουν συμμαχίες ενάντια στην Αυτοκρατορία. Το 1195 ανατρέπεται ο Ισαακιος από τον Αδελφό του Αλέξιο Γ’ , πράγμα το οποίο κάνει τους Βενετούς σκεπτικούς, αν και τα προνόμια τους ανανεώνονται.
Ο Πάπας Ιννοκέντιος ο Γ’ ήταν ο πνευματικός πατέρας της 4ης Σταυροφορίας. Υπήρχε σε αυτήν ένα ανάμεικτο πνεύμα αρρωστημένης θρησκευτικότητας και «ιπποτικής» ιδεολογίας. Έστειλε τους Λατίνους ιεροκήρυκες να προωθήσουν την υπόθεση του ιερού πολέμου στην Δυτική Ευρώπη. την κήρυξη του ιερού πολέμου. Ο Θεοβάλδος ο Γ΄., κόμης της Καμπανίας, κήρυξε τελικά τον (ανίερο) πόλεμο. Οι Σταυροφόροι “Ήταν ένα περίεργο ανακάτωμα από ευσεβείς και θρήσκους άνδρες, αλλά και από αποβράσματα της κοινωνίας, από ανθρώπους, δηλαδή, που ήταν ικανοί για κάθε έγκλημα” [Παντίτ Νεχρού “Παγκόσμιος Ιστορία”, επιστολή 62α]. Μυριάδες λαού έσπευσαν στο κάλεσμα των κηρύκων της Σταυροφορίας. Η θρησκευτικότητα ήταν πρόσχημα και επικάλυψη της κατάκτησης. Οι ελευθερωτές των Αγίων Τόπων έγιναν κατακτητές της Ανατολής, κοσμικοί και πνευματικοί αφέντες και δυνάστες. Το φεουδαρχικό κλίμα της Φράγκικης Δύσης μεταφυτεύτηκε στην Ανατολή.
To συμβούλιο που αποτελείτο από τους Φεουδάρχες οι οποίοι λάμβαναν μέρος στην σταυροφορία αποφάσισε πως η συγκέντρωση θα γινόταν στην Βενετία και κατόπιν θα κατευθύνονταν είτε στην Συρία, είτε στην Αίγυπτο. Οι σταυροφόροι έπασχαν τόσο από πλευράς οργάνωσης και εξοπλισμού, όσο και στα οικονομικά. Γι’ αυτό συνάψανε συμφωνία με τους Βενετούς, με την οποία θα παρείχετο τροφή και υποστήριξη, έναντι 85.000 μάρκων. Επίσης προσέφεραν και τα μισά εδάφη που θα κατακτούσαν οι σταυροφόροι. Οι περισσότεροι έφτασαν το 1202, αργοπορημένα στην Βενετία. Η οργάνωση, ο εξοπλισμός και τα οικονομικά τους ήταν σε άθλια κατάσταση. Μια και δεν μπορούσαν να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους, οι σταυροφόροι αναγκάστηκαν να βοηθήσουν τους Βενετούς χτυπώντας εχθρικές πόλεις, ως «πληρωμή». Κατέστρεψαν και λεηλάτησαν την πόλη Ζάρα.
Ο Βολταίρος έλεγε ότι η “Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους” δεν ήταν ούτε αγία, ούτε ρωμαϊκή ούτε καν αυτοκρατορία! Η Βενετική “Serenissima Repubblica” (Γαληνότατη Δημοκρατία) κατ’ αναλογία , ούτε γαλήνια, ούτε και Δημοκρατία ήταν. Ήταν ένα κράτος βαθιά ιμπεριαλιστικό, πλουτοκρατικό, αποικιοκρατικό και ρατσιστικό / αριστοκρατικό. Το Βενετικό κράτος ήταν «εμπορικό».
Βεβαίως, δεν γνωρίζουμε αν το να είσαι κλέπτης και κλεπταποδόχος είναι «εμπόριο». Ο Φράγκος σταυροφόρος εντυπωσίασε, κλέβοντας και διαλύοντας την Ρωμηοσύνη. Δεν είναι μόνο τα «ελγίνεια» μάρμαρα που ξέρουμε όλοι. Όποιος έχει επισκεφθεί την Ιταλία, θαυμάζει, τα τέσσερα χάλκινα άλογα που κοσμούν τον εξώστη του ναού, τα οποία κάποτε στόλιζαν τον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης!
Ακόμα και η βαριά μεγαλοπρεπής χαλύβδινη πόρτα του ναού, κάποτε κοσμούσε την Αγία Σοφία! Η Βενετία, ξεκίνησε ως μία καθαρά Ρωμαίικη πόλη, αλλά τελικά κατάληξε να αλωθεί πολιτισμικά από τους Φράγκους και να γίνει και αυτή Φραγκική. Αυτό συνέβη, κυρίως, μετά την κατάληψη του Πατριαρχείου Ρώμης από τους Φράγκους. Για παράδειγμα, ως τον 10ο αιώνα τα δημόσια έγγραφα της Βενετίας άνοιγαν με το όνομα του Ρωμαίου αυτοκράτορα. Στα τέλη του 12ου αιώνα όλοι οι Δόγηδες έφεραν τίτλους Ρωμηών αυλικών αξιωματούχων. Το σύστημα χρονολόγησης των εγγράφων παρέμεινε Ρωμαϊκό και συνέχισε να χρησιμοποιεί το μεσαιωνικό Index, ενώ ως την ενθρόνιση του τελευταίου βενετού Δόγη το 1789 το τελετουργικό ακολουθούσε αυστηρά τη Ρωμαίικη παράδοση. [GHERARDO ORTALLI, «H Βενετία και τα ίχνη του Βυζαντίου», ΤΟ ΒΗΜΑ, 24-10-2004] Μόνο μετά το 1797, οπότε και εγκαθιδρύθηκε η «Γαληνότατη Δημοκρατία», η Βενετία απέταξε εντελώς τα σύμβολα της Ρωμαίικης αυτοκρατορίας.
Στην πόλη Ζάρα στην Αδριατική Ακτή, αρχές του 1203, οι σταυροφόροι δέχτηκαν τους αντιπροσώπους του Αλέξιου Δ΄ Αγγελου , υιού του εκθρονισμένου και τυφλωμένου Ισάκιου Β΄ Αγγελου,. Η αδελφή του Αλέξιου είχε παντρευτεί τον βασιλιά της Σουηβίας Φίλιππο. Ο Αλέξιος Δ΄ έχει χαρακτηριστεί ο «Εφιάλτης» της Ρωμανίας! Αυτός έφερε τους Λατίνους Σταυροφόρους στην Κωνσταντινούπολη. Ήθελε να αποκαταστήσει, στον θρόνο, τον πατέρα του Ισαάκιο. Συνεργάστηκε όμως, με τους εχθρούς της αυτοκρατορίας, για να πετύχει τον σκοπό του. Οι Σταυροφόροι δεν μπόρεσαν να αποφασίσουν, και απέπλευσαν προς Κέρκυρα, όπου ο Αλέξιος επανέλαβε τις προτάσεις του.
Σημαντικό ρόλο έπαιξε ο δόγης της Bενετίας Eρρίκος Δάνδολος, ο οποίος έτρεφε μίσος κατά των Ρωμηών. Ο Δάνδολος έγινε Δόγης όταν ήταν 85 ετών. Είχε τυφλωθεί στην Κωνσταντινούπολη, ενώ ήταν επικεφαλής μίας πρεσβείας των Βενετών στον Μανουήλ Α΄ Κομνηνό. Το 1171, ο αυτοκράτορας, έχοντας απηυδήσει από την “ανυπόφορη” συμπεριφορά των Βενετών εμπόρων, είχε συλλάβει μερικούς από αυτούς. Ο Δάνδολος θα έλθει, τότε, σε σύγκρουση με τον Μανουήλ Α΄ και σε μια συμπλοκή στην Πόλη, τραυματίστηκε και τυφλώθηκε, σύμφωνα με τον Στήβεν Ράνσιμαν. Έτσι, ο Δάνδολος μισούσε θανάσιμα τους Ρωμηούς και ανέμενε κάποια ευκαιρία, για ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Επόμενο ήταν να «αρπάξει την ευκαιρία» και να ασκήσει και αυτός επιρροή, ώστε η εκστρατεία να κατευθυνθεί προς την Νέα Ρώμη / Κωνσταντινούπολη.
Τον Μάιο του 1203 ο στόλος των σταυροφόρων έφυγε από την Κέρκυρα και έφθασε στην Βασιλεύουσα τον Ιούνιο. O ιππότης Γοδεφρείδος Bιλλεαρδουΐνος, που μετείχε ο ίδιος στη Σταυροφορία, έκπληκτος και αυτός, έγραψε χρονογραφία («Χρονικό της Κατάκτησης της Κωνσταντινούπολης») που δίνει σαφή εικόνα των εντυπώσεων, σχετικά με το μέγεθος του ρωμαϊκού πολιτισμού, που αντίκρισαν οι στρατιώτες:
Παράγραφος 128.: «Τώρα μπορείτε να μάθετε πως κοίταζαν επίμονα την Κωνσταντινούπολη εκείνοι που δεν την είχαν δει ποτέ [σ.σ.: αναφέρεται στην στιγμή όπου τα δυτικά στρατεύματα πρωτοαντίκρισαν την Πόλη, 24 Ιουνίου 1203]. Γιατί δεν μπορούσαν καθόλου να σκεφτούν πως μπορεί να υπάρχει σε όλο τον κόσμο μια τόσο ΠΛΟΥΣΙΑ πόλη, όταν είδαν αυτά τα ψηλά της τείχη και τους ΠΛΟΥΣΙΟΥΣ πύργους κι αυτά τα ΠΛΟΥΣΙΑ παλάτια με τις ψηλές εκκλησίες, που ήταν τόσες πολλές που κανείς δεν θα το πίστευε αν δε το έβλεπε με τα μάτια του, και ακόμα το μήκος της πόλης που κυβερνούσε τις υπόλοιπες. Και μάθετε πως δεν υπήρξε άνθρωπος, άνθρωπος τόσο ασυγκίνητος, που να μην ανατριχιάσει. Κι αυτό δεν ήταν καθόλου περίεργο, γιατί ποτέ δεν ανέλαβαν άνθρωποι μια τόσο μεγάλη επιχείρηση από τότε που χτίστηκε ο κόσμος.»
Τρομοκρατημένος ο σφετεριστής αυτοκράτορας Αλέξιος Γ΄ διέφυγε στην Θράκη παίρνοντας μαζί του το κρατικό θησαυροφυλάκιο. Με την βοήθεια των Φράγκων που παρέμειναν έξω από την πόλη, ο τυφλωμένος πρώην αυτοκράτορας Ισαάκιος Β΄ Άγγελος αποκαταστάθηκε στον θρόνο του. Συναυτοκράτορας έγινε ο υιός του Αλέξιος Δ΄ Άγγελος. Ο Iσαάκιος επικύρωσε με χρυσόβουλλο όλες τις υποχρεώσεις που είχε αναλάβει απέναντι στους Σταυροφόρους ο Aλέξιος ο Δ΄. Η βασιλεία τους, όμως, δεν κράτησε πολύ.
Ο λαός αντέδρασε στην υποδούλωση στους δυτικούς, που ήταν εμφανής και ξέσπασε επανάσταση. Την αγανάκτηση του πληθυσμού προκάλεσαν η επιβολή βαριάς φορολογίας και η ληστρική συμπεριφορά των σταυροφόρων. Η επανάσταση είχε ως αποτέλεσμα ο Αλέξιος Δ” να χάσει τόσο το στέμμα, όσο και την ίδια τη ζωή του. Στο θρόνο ανέβηκε ο γαμπρός του Αλέξιου Γ”, Αλέξιος Ε” Δούκας Μούρτζουφλος τον Ιανουάριο του 1204. Οι σταυροφόροι εκμεταλλεύθηκαν την ευκαιρία και αποφάσισαν να επέμβουν, αυτή τη φορά όμως για να τοποθετήσουν όχι μια Ρωμαίικη κυβέρνηση, αλλά μια δική τους. Με εισήγηση του δόγη της Βενετίας Δάνδολου υπέγραψαν μπροστά στα τείχη της Κωνσταντινούπολης συμφωνία διανομής των εδαφών της Ρωμανίας (Partitio Romaniae) και άρχισαν την πολιορκία της πόλης που έπεσε στα χέρια τους στις 13 Απριλίου 1204. Η ειρωνεία της τύχης είναι πως ο Δάνδολος πέθανε στην Κων/πολη και θάφτηκε στην Αγία Σοφία.
Η «βασιλίδα των πόλεων», απόρθητη από την εποχή της ίδρυσής της υπέκυψε για πρώτη φορά στον εχθρό. Φοβερές λεηλασίες και σφαγές ακολούθησαν την άλωση της Πόλης. Kύριοι της Kωνσταντινούπολης οι σταυροφόροι και οι συνεργάτες τους Bενετοί επέβαλαν το δίκαιο του κατακτητή. Οι σφαγές και η λεηλασία των δημόσιων κτηρίων και των ιδιωτικών κατοικιών ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο. Άπληστοι και ακόρεστοι οι ιππότες της Δύσης επέπεσαν πάνω στα θαυμαστά πλούτη και τους θησαυρούς που είχαν συγκεντρώσει αιώνες πολιτισμού στη Bασιλεύουσα. [«H Δ’ Σταυροφορία και η πρώτη Άλωση της Κωνσταντινούπολης», Nίκος Γ.Mοσχονάς Iνστιτ. Bυζαντ. Eρευνών, ενθετο «Επτά Ημέρες» εφημ «Καθημερινή», 1-11-98].
Ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ” (1198-1216), θα απειλήσει, δήθεν, τους Σταυροφόρους με αφορισμό, αλλά θα φροντίσει να λησμονήσει, εγκαίρως, την απειλή του. Μετά την καταστροφή της Βασιλεύουσας, θα γράψει προς τον αυτοκράτορα της Νίκαιας Θεόδωρο Λάσκαρη ότι «οι Λατίνοι υπήρξαν όργανο της Θείας Προνοίας, που τιμώρησε τους “Ελληνες για την άρνησί τους να δεχθούν την ηγεσία της Ρωμαϊκής Εκκλησίας» [Αρχιεπισκόπου πρ. Θυατείρων και Μ. Βρεταννίας Μεθοδίου Γ. Φούγια, Μητροπολίτου Πισιδίας, “’Ελληνες και Λατίνοι”, Α.Δ.Ε.Ε., Αθήνα , σ. 278,] Σε ολόκληρη την Δύση θα ψάλλουν ύμνους για να πανηγυρίσουν την πτώση της «μεγάλης ανίερης (profana) πόλεως».
Στη θέση του αυτοκράτορα τοποθετήθηκε νέα λατινική κυβέρνηση. Οι κληρονόμοι του Ρωμαϊκού θρόνου, από τις επαρχίες της αυτοκρατορίας, επρόκειτο να συνεχίσουν τους αγώνες, μέχρι την ανάκτησή της το 1261 από το Μιχαήλ Η” Παλαιολόγο.
ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ:
«Οι επιπτώσεις της Τέταρτης Σταυροφορίας επί του ευρωπαϊκού πολιτισμού υπήρξαν εξ ολοκλήρου καταστρεπτικές. Η λάμψη του ελληνικού πολιτισμού, την οποία το Βυζάντιο (σ.σ: διάβαζε Ρωμανία) συντηρούσε επί εν¬νέα αιώνες μετά από την επιλογή της Κωνσταντινούπολης ως πρωτεύου¬σας, έσβησε ξαφνικά… Το έγκλημα της Τέταρτης Σταυροφορίας παρέδω¬σε την Κωνσταντινούπολη και τη Βαλκανική Χερσόνησο σε έξι αιώνες βαρβαρότητας…
Προκειμένου να αντιληφθούμε την πλήρη σημασία της λατινικής κατάκτησης της Κωνσταντινούπολης, πρέπει να προσπαθήσουμε να συνειδητοποιήσουμε ποιος θα ήταν σήμερα ο πολιτισμός της Δυτικής Ευρώπης, αν η προ έξι αιώνων Ρωμανία δεν είχε καταστραφεί. Μπορεί κανείς να φανταστεί όχι μόνο τη Μαύρη Θάλασσα, τον Βόσπορο και τον Μαρμαρά να περιβάλλονται από προοδευτικά και πολιτισμένα έθνη. αλλά ακόμα και τα ανατολικά και νότια παράλια της Μεσογείου να έχουν επι¬στρέψει υπό μια καλή διακυβέρνηση και υπό μια θρησκεία η οποία δεν αποτελεί φραγμό στον πολιτισμό…» [σερ Έντουιν Πήαρς, «Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204»].
Η λεηλασία και απογύμνωση της Κωνσταντινουπόλεως από όλα της τα πλούτη, δεν είχε όμοιο της. Όσοι τολμούσαν να αντισταθούν σφάζονταν επί τόπου. Δεν έμεινε παλάτι, αρχοντικό εκκλησία μεγάλη ή μικρή, μοναστήρι, χαμοκέλα, που να μην υποστεί φρικώδη λεηλασία. Ιδίως τους προσέλκυσε ο μυθικός πλούτος της Αγίας Σοφίας. Μπήκαν μέσα στον Ιερό Ναό με άλογα και μουλάρια που λέρωναν με τις κοπριές τους το μαρμάρινο δάπεδο.
Και άρχισαν με φρενιτιώδη ταχύτητα να ξηλώνουν και να παίρνουν τα πάντα: από άγια δισκοπότηρα, ευαγγέλια, ιερά άμφια, άγιες εικόνες, την Αγία Τράπεζα, και το ασημένιο εικονοστάσιο του Τέμπλου, αφού προηγουμένος το έκαναν κομμάτια, μανουάλια, πολυκάνδηλα, μέχρι και κουρτίνες. Μάλιστα κατά τη διάρκεια της λεηλασίας μια Γαλλίδα πόρνη ανεβασμένη στον πατριαρχικό θρόνο χόρευε ασεμνα μισόγυμνη και τραγουδούσε. Ούτε οι τάφοι των Αυτοκρατόρων γλύτωσαν: συλήθηκαν όλοι, ενώ τα λείψανα πετάχτηκαν εδώ κι εκεί. π.χ. το πτώμα του Βασίλειου Β’ Μακεδόνα πετάχτηκε έξω και στα χέρια του τοποθέτησαν οι Φράγκοι μια φλογέρα –ειρωνικά -. Με αφορμή αυτό το γεγονός ο Παλαμάς έγραψε το ποίημα «η φλογέρα του βασιλιά».
Κυρίως όμως καταστράφηκαν αναρίθμητα έργα τέχνης. Τόσο της κλασσικής αρχαιότητας (π.χ. αγάλματα του Δια, του Απόλλωνα, των Διοσκούρων, το χάλκινο άγαλμα του Ηρακλή από τον Λύσσιπο τον Σικυώνιο, της Άρτεμης, της Ηρας, της Ελένης του Μενελάου κ.ά. που κοσμούσαν δρόμους, πλατείες και παλάτια της Βασιλεύουσας) όσο και της Ρωμαϊκής περιόδου, τα οποία κομμάτιαζαν για να αφαιρέσουν το χρυσό, το ασήμι και τους πολύτιμους λίθους, ενώ τα κατασκευασμένα από χαλκό τα έλυωναν στα καμίνια για να κόψουν νομίσματα. Τα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα καίγονταν από τους σταυροφόρους, για να ψήσουν τα κρεατικά τους! Οι πιο φρικτοί από όλους ήταν οι Γάλλοι και οι Φλαμανδοί, ενώ αντιθέτως οι Βενετοί που ήταν εξοικειωμένοι με το Ρωμάϊκο πολιτισμό ήταν οι πλέον φιλεύσπλαχνοι έναντι των ηττημένων: Ήταν τέτοια η έκταση της καταστροφής που στο τέλος το άλλοτε περικαλλές άστυ, η Βασιλίδα των πόλεων της οικουμένης, που επί 9 αιώνες είχε συσσωρεύσει αμύθητα πλούτη, κατάντησε σκέτο κουφάρι!
Μεθυσμένοι από τη νίκη τους οι Φραγκοδυτικοί περιγελούσαν τους νικημένους, φορούσαν με γελοίο τρόπο τα ρούχα που τούς είχαν αρπάξει, τοποθετούσαν στα κεφάλια των αλόγων τους τις καλύπτρες και τα κοσμήματα των Ρωμηών. Άλλοι κρατούσαν αντί για σπαθί χαρτιά, μελανοδοχεία, και βιβλία, και περιφέρονταν στους δρόμους της Πόλης, παριστάνοντας τους λογίους. Το πιο τραγικό από όλα ήταν όμως ότι ολόκληρος ο γυναικείος πληθυσμός της Κωνσταντινουπόλεως, αδιακρίτως ηλικίας ή ιδιότητας (μοναχές) υποβλήθηκε στην τρομερή διαδικασία του βιασμού. Τότε ακριβώς εσφάγησαν οι περισσότεροι από τους άρρενες κατοίκους: διότι στην προσπάθειά τους οι πατεράδες και οι σύζυγοι να διαφυλάξουν την τιμή των θυγατέρων και των συζύγων έπεσαν θύματα των αποχαλινωμένων Δυτικών. Βόγκηξε η Κωνσταντινούπολη από τον ατελείωτο βιασμό. Δεν περιγράφονται τα μαρτύρια που υπέστησαν οι κάτοικοι επί τρεις συνεχείς ημέρες, διότι τους βασάνιζαν απάνθρωπα για να τους αποκαλύψουν τα μέρη όπου είχαν κρύψει χρυσά και αργυρά νομίσματα και κυρίως τιμαλφή. Μόνο όταν κορέστηκε η δίψα τους για αρπαγή, αίμα και γενετήσιες απολαύσεις, ησύχασαν, αφού πρώτα τους τρόμαξε μια έκλειψη σελήνης. Κατόπιν συγκέντρωσαν όλη τη λεία και την έθεσαν υπό την φύλαξη των ευγενών.
Γράφει κι ο Νικήτας Χωνιάτης για την Άλωση της Πόλης:
«Κι έτσι, καθένας είχε πόνο, στα στενά θρήνος και κλάματα, στα τρίστρατα οδυρμοί, στους ναούς ολοφυρμοί, φωνές των ανδρών, κραυγές των γυναικών, απαγωγές, υποδουλώσεις, τραυματισμοί και βιασμοί σωμάτων. (..)Το ίδιο και στις πλατείες, και δεν υπήρχε μέρος ανεξερεύνητο που να δώσει άσυλο σε αυτούς. Χριστέ μου, τι θλίψη και φόβος υπήρχαν τότε στους ανθρώπους (…) Τέτοιες παρανομίες έκαναν οι στρατοί από τη Δύση εναντίον της κληρονομιάς του Χριστού, χωρίς να δείξουν σε κανένα φιλανθρωπία, αλλά γυμνώνοντάς τους όλους από χρήματα και κτήματα, από σπίτια και ρούχα. (…) και το πιο σημαντικό, αυτοί που πήραν το σταυρό στους ώμους και πολλές φορές ορκίστηκαν σε αυτόν και στα θεία λόγια ότι θα περάσουν δίχως να πειράξουν τις χώρες των Χριστιανών, χωρίς να κοιτάξουν αριστερά ή να εκκλίνουν προς τα δεξιά, αλλά θα οπλιστούν κατά των Σαρακηνών και να βάψουν τα ξίφη τους με το αίμα τους.(…)
Οι δε Σαρακηνοί δεν έκαναν έτσι, και φέρθηκαν πολύ φιλάνθρωπα και ευγενικά όταν κυρίευσαν την Ιερουσαλήμ. Γιατί ούτε πείραξαν τις γυναίκες των Λατίνων, ούτε τον κενό τάφο του Χριστού έκαναν ομαδικό τάφο,(…) και αφήνοντας όλους να φύγουν με ένα ορισμένο αριθμό χρυσών νομισμάτων και από τον καθένα έπαιρναν μερικά πράγματα αφήνοντας τα υπόλοιπα στους κατόχους τους, ακόμα κι αν αυτά ήταν σαν την άμμο. Κι έτσι φέρθηκε το γένος που μάχονταν το Χριστό [οι Άραβες] προς τους αλλόπιστους Λατίνους, ούτε με ξίφος ούτε με φωτιά ούτε με λιμό ούτε με διωγμούς ούτε με άλλα δεινά. Σε εμάς όμως τα προκάλεσαν αυτά τα παραπάνω οι φιλόχριστοι και ομόδοξοι [οι Δυτικοί της Δ΄ Σταυροφορίας], όπως είπαμε με συντομία, αν και δεν είχαμε κάνει κάποιο αδίκημα»
Και βεβαίως , είναι φυσικό που οι Ρωμηοί ένοιωθαν απορία με το μέγεθος της καταστροφής, αφού, με τον πόλεμο με τους άραβες , ουδέποτε είχαν γνωρίσει τέτοια κτηνωδία, τους φαινόταν ΑΔΙΑΝΟΗΤΟ πως άνθρωποι με πίστη στον Χριστό, ήταν δυνατόν να φέρονται έτσι. Σε αντίθεση με την γενικότερη έλλειψη ανεκτικότητας της Δύσης, στη Ρωμανία οι «μισαλλόδοξοι Ρωμηοί» (όπως αρέσκονται κάποιοι να αποκαλούν) είχαν κτίσει ήδη από τις αρχές του 8ου αιώνα στην Κωνσταντινούπολη τζαμί, για να προσεύχονται οι μουσουλμάνοι που περνούσαν από εκεί (π.χ. εμποροι), κι αργότερα έχτισαν και άλλα δύο. Ας μάς πει κανείς, πότε πρωτοχτίστηκε ισλαμικό τέμενος σε κράτος της Δυτικής Ευρώπης; Από τον 8ο αιώνα, οι Ρωμηοί δεν είχαν πρόβλημα να υπάρχει τζαμί στην πρωτεύουσα ενός χριστιανικού κράτους, το οποίο αντιμαχόταν τους Μουσουλμάνους και ήταν σε πόλεμο με αυτούς. Αν αυτό δε σημαίνει ανεκτικότητα, τότε τι σημαίνει, σε μια εποχή όπου οι Δυτικοί έκαναν Σταυροφορίες;
Διαβάζουμε, από την περιγραφή του Γοδεφρείδου Βιλλαρδουίνου, που συμμετείχε στη πολιορκία, στο “Χρονικό της Κατάκτησης της Κωνσταντινούπολης”:
247. “Εκείνη τη νύχτα [σ.σ: 12 προς 13 Απριλίου 1204], μπροστά στο στρατόπεδο του Βονιφάτιου του Μονφερατικού, δεν ξέρω ποιοι άνθρωποι, που φοβόντουσαν μην τους επιτεθούν οι Έλληνες, βάλανε φωτιά στο χώρο ανάμεσα σε αυτούς και στους Έλληνες. Και η πόλη άρχισε να αρπάζει φωτιά και να καίγεται πολύ άσχημα, και καιγόταν όλη εκείνη τη νύχτα και την άλλη μέρα μέχρι το απόγευμα. Και τούτη ήταν η τρίτη πυρκαγιά στην Κωνσταντινούπολη από τότε που ήρθανε οι Φράγκοι στην χώρα. Και υπήρχαν περισσότερα καμένα σπίτια από όσα υπήρχαν στις τρεις πιο μεγάλες πόλεις του βασιλείου της Γαλλίας.
248. Και τα λάφυρα ήταν τόσα πολλά που κανείς δεν ήξερε να πει πόσα, χρυσάφι, και ασήμι και σκεύη και πολύτιμα πετράδια και μετάξια και γούνινα φορέματα από γκρίζο σκίουρο και από ερμίνα, και όλα τα ακριβά πράγματα που βρέθηκαν ποτέ στη γη. Και δίνει βέβαιη μαρτυρία ο Γοδεφρίδος ο Μαρεσάλης της Καμπανίας, αληθινά και έχοντας σωστά τα λογικά του, πως από τότε που χτίστηκε ο κόσμος δεν πάρθηκαν τόσα λάφυρα από μια μόνο πόλη.
249. Ο μαρκήσιος Βονιφάτιος του Μονφερράτου προχώρησε κατά μήκος της ακτής προς το παλάτι του Βουκολέοντα. Και σαν έφτασε εκεί, του το παρέδωσαν, για να σώσουν τη ζωή τους, εκείνοι που ήταν μέσα. Εκει βρήκε τις περισσότερες από τις πιο σπουδαίες κυρίες όλου του κόσμου, που είχαν καταφύγει στο κάστρο. Εκεί βρισκόταν η αδελφή του βασιλιά της Γαλλίας, που ήταν κάποτε αυτοκράτειρα [Αγνή, κόρη του Λουδοβίκου Ζ΄], και η αδελφή του βασιλια της Ουγγαρίας που ήταν κι αυτή αυτοκρατειρα, και πολλές σπουδαίες κυρίες. Για το θησαυρό που βρισκόταν σε εκείνο το παλάτι, δε πρέπει καθόλου να μιλάμε. Γιατί υπήρχαν τόσα που δεν έχουν ούτε τέλος ούτε αριθμό.
251. Ο καθένας πήρε για να μείνει όποιο σπίτι ήθελε, και υπήρχαν πολλά. Και έπρεπε να δοξάσουν πολύ τον Κύριο Ημών, γιατί δεν είχαν πάνω από είκοσι χιλιάδες οπλισμένους ανθρώπους ανάμεσά τους και με τη βοήθεια του Θεού νίκησαν τετρακόσιες χιλιάδες ανθρώπους ή και περισσότερους, και μάλιστα μέσα στην πιο ισχυρή πόλη που υπήρξε σε όλον τον κόσμο, που ήταν μεγάλη πόλη, και η πιο καλά οχυρωμένη.
Όμως η λεηλασία και η άλωση, δεν σταμάτησε στο «1204». Η Φραγκικη αγνωμοσύνη και τάση προς την καταστροφή, συνεχίστηκαν και στους επόμενους αιώνες. Χαρακτηριστικό , είναι το εξής: Το 450 μ.Χ. ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία. Κατόπιν, το 1453, κάτω από την κυριαρχία των Τούρκων πλέον, εξελίχθηκε σε τζαμί. Το 1674, ο Γάλλος πρεσβευτής Μαρκήσιος του Nointel επισκεύτηκε την Αθήνα συνοδευόμενος από τον Jacques Carrey, ο οποίος έκανε κάποια σχέδια του Παρθενώνα. Στα σχέδια του Carrey φαίνεται ότι εκείνη την εποχή ο Παρθενώνας παρέμενε ακόμα άθικτος. Δεκατρία χρόνια αργότερα, το 1687, ο Βενετός στρατηγός Francesco Morosini πολιόρκησε την Ακρόπολη. Τη βομβάρδισε παρά το γεγονός ότι γνώριζε πως οι Τούρκοι τη χρησιμοποιούσαν ως πυριτιδαποθήκη. Από την έκρηξη που δημιουργήθηκε καταστράφηκε μεγάλο μέρος του Παρθενώνα.
http://www.romanity.oodegr.com
Ο εφημέριος της Σπιναλόγκας Iερομόναχος Χρύσανθος Κατσουλογιαννάκης
Τις τελευταίες ημέρες προβάλλεται σε επανάληψη η τηλεποτική σειρά "Το Νησί", η οποία βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο με τίτλο «Το νησί», της Αγγλίδας Victoria Hislop, το οποίο γυρίστηκε με μεγάλη επιτυχία σαν σήριαλ στην ελληνική τηλεόραση.
Ένα από τα ιστορικά στοιχεία που πληροφορούμαστε είναι ότι οι χανσενικοί που κατοικούσαν στη Σπιναλόγκα ήταν οργισμένοι με τον Θεό, για το λόγο ότι η ασθένειά τους ήταν μια μεγάλη και αφόρητη δοκιμασία.
Ένας Γεραπετρίτης παπάς τόλμησε να τους επισκεφθεί κάποτε και να λειτουργήσει στον Άγιο Παντελεήμονα, που υπήρχε και ρήμαζε στο νησί, συντροφιά με τους νέους του κατοίκους. Λένε πως στην πρώτη Λειτουργία δεν πάτησε ψυχή.
Σε αυτές τις μορφές αξίζει να ξαποστάσουμε, να γυρέψουμε δύναμη και καλό παράδειγμα, να στρέψουμε την ανάγκη μας να στηριχτούμε.
Πρόσωπα που πιθανόν να μην ταιριάζουν με τους σύγχρονους τεχνοκρατικούς θεούς που μας κυβερνούν, όμως εμπνέουν δύναμη και αισιοδοξία στις ανηφόρες της ζωής …
Κάπως έτσι ήταν ο βίος ενός ιερέα που έγινε φάρος για πολλές πληγωμένες ψυχές.
Ο πατέρας Χρύσανθος Κατσουλογιαννάκης ήταν ο παπάς με το τριμμένο ράσο που αγάπησαν οι λεπροί της Σπιναλόγκα.
Ο μικρός αυτός τόπος εξορίας των χανσενικών, ογδονταπέντε στρέμματα όλα κι όλα, έγινε ξακουστός τα τελευταία χρόνια με το μυθιστόρημα της Victoria Hislop ("Το Νησί'') και το βασισμένο σε αυτό επιτυχημένο τηλεοπτικό σήριαλ. Τουριστική ατραξιόν πια, το καλοκαίρι ζωντανεύει ως σύμβολο του βουβού πόνου που συσσώρευσε στα χώματα του.
Το όνομα του πατρός Χρύσανθου Κατσουλογιαννάκη έχει παραμείνει στη λήθη και δεν λέει τίποτα σε όσους επισκέπτονται το νησί, αν και η μορφή του έχει συνδεθεί όσο τίποτα με την ιστορία των χανσενικών της Σπιναλόγκα – μια περιήγηση στο διαδίκτυο θα σας πείσει. Η ζωή του πιθανόν να μην είχε κάτι το ξεχωριστό, αν σκεφτεί κανείς ότι γεννημένος στα Μουλιανά της Σητείας το 1893 έζησε μέσα στη φτώχεια, ορφανός από γονείς και μεγαλωμένος από τον ιερέα θείο του. Τα γράμματα που ήξερε ήταν αυτά της έκτης δημοτικού, χωρίς καν να μπορέσει να πάρει απολυτήριο.
Όταν ο θείος του πέθανε, ο κατά κόσμον Ματθαίος ήταν μόλις δεκαπέντε ετών και τη φροντίδα του ανέλαβαν οι μοναχοί της Μονής Παναγίας Ακρωτηριανής. Αυτό το ριζικό της μοίρας, ο Θεός το είχε εντάξει στη Θεία Πρόνοια, αφού τον είχε επιλέξει να φέρει εις πέρας ένα ύψιστο ανθρωπιστικό έργο. Σύντομα ο Ματθαίος θα γίνει μοναχός στη Μονή Τοπλού, ιεροδιάκονος και ιερομόναχος με το όνομα πια Χρύσανθος.
Το 1941 τοποθετήθηκε στη Μονή Φανερωμένης Ιεράπετρας. Στη Σπιναλόγκα βρέθηκε ως εφημέριος, αναπάντεχα, χωρίς να το έχουν προγραμματίσει οι εκκλησιαστικές αρχές της περιοχής.
Το 1947 ο τότε ιερέας του νησιού Μελέτιος Βουργούρης έλαβε μία δίμηνη άδεια για να μεταβεί στο Άγιον ¨Ορος και ο Επίσκοπος δεν μπορούσε να βρει αντικαταστάτη του. Οι λόγοι είναι προφανείς.
Στη Σπιναλόγκα – και εδώ η προσφορά του παραπάνω μυθιστορήματος που εξιστορεί τις απάνθρωπες συνθήκες των λεπρών είναι σημαντική – οι εξορισμένοι χανσενικοί ζούσαν ουσιαστικά ενταφιασμένοι ζωντανοί χωρίς ελπίδα, γεμάτοι με εξανθήματα και έλκη, οστά που ατροφούσαν ή νεκρώνονταν. Η απλωμένη φρίκη ήταν ταυτόσημη με το νησί. Ούτε οι Γερμανοί κατακτητές πάταγαν το πόδι τους εκεί, αφήνοντας τους χανσενικούς να ζουν στη στιγματισμένη ελευθερία τους.
Ο Ιεροπετρίτης ιερέας προθυμοποιείται να μεταβεί στο νησί ως αναπληρωτής του Μελέτιου και αφού εξασφαλίζει τη σχετική άδεια από τον επίσκοπο του φθάνει το 1947 για να μείνει εκεί δέκα ολόκληρα χρόνια! Ο Μελέτιος δεν επέστρεψε ποτέ στη θέση του. Λέγεται ότι την πρώτη φορά που έκανε τη Θεία Λειτουργία στον έναν από τους δύο ναούς της Σπιναλόγκα, αυτόν του Αγίου Παντελεήμονα, κανένας χανσενικός δεν πάτησε το πόδι του. Το κλάμα και ο οδυρμός τους για την άσχημη μοίρα τους είχε νικήσει την πίστη τους στο Θεό και η λαχτάρα να κοινωνήσουν το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου είχε σβήσει μέσα στην δικαιολογημένη πικρία που κουβαλούσαν. Ζούσαν κυριολεκτικά έναν Γολγοθά χωρίς Ανάσταση. Είχαν εγκαταλείψει συγγενείς και σπιτικά και ζούσαν περηφρονημένοι από όλους, ακόμα και από το κράτος που, πάμπτωχο, αδυνατούσε να προσφέρει τις σωστές υγειονομικές υπηρεσίες.
Ως καλός ποιμένας, ο π. Χρύσανθος παρηγορούσε τους χανσενικούς και τους ζητούσε να πιστέψουν στο θαύμα της Ανάστασης, αφού χωρίς αυτό η πίστη είναι μάταιη, είναι κενή και ο θάνατος η μόνη βέβαιη προσμονή. Δεν ήταν εύκολο να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους.
Αναφέρεται πως ένας ασθενής του υποσχέθηκε ότι θα ερχόταν να κοινωνήσει, αν μετά, κοινωνούσε και ο ίδιος ο ιερέας από το ιερό ποτήριο. Τότε, ναι, θα είχαν όλοι πειστεί για το θαύμα και θα προσέρχονταν στην κοινή Ανάσταση.
Έτσι κι έγινε!
Όταν ο λεπρός είδε στο τέλος, εκεί στην ιερά Πρόθεση, τον π. Χρύσανθο να καταλύει την Θεία Κοινωνία που είχε απομείνει, και όχι να τη ρίχνει στο χωνευτήρι όπως ο προκάτοχός του, τότε κατάλαβε πόσο μεγαλείο έκρυβε η αλήθεια της πίστης και ο ιερέας αυτός. Ο ιερέας που λίγο πριν και πάλι δεν φοβήθηκε να μοιράσει το αντίδωρο, ενώ οι λεπροί του ασπάζονταν το χέρι ….
Ο π. Χρύσανθος τελώντας τα καθήκοντά του ως ιερέας στη Σπιναλόγκα, όχι μόνο δεν αρρώστησε, αλλά συνδεόταν όλο και περισσότερο με το ποίμνιό του.
Το 1957 η ανακάλυψη των αντιβιοτικών οδήγησε στη θεραπεία των λεγόμενων χανσενικών και πολλοί επέστρεψαν στα σπίτια τους. Κάποιοι σε πιο βαριά κατάσταση μεταφέρθηκαν στο Νοσοκομείο Λοιμωδών Νόσων της πρωτεύουσας και το Λεπροκομείο της Σπιναλόγκας έκλεισε οριστικά τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου. Στην πραγματικότητα δεν ήταν παρά ένα ζωντανό κοιμητήριο ψυχών κι έτσι το μνημονεύουμε ως σήμερα.
Ο π. Χρύσανθος δεν θέλησε να φύγει από το νησί και παρέμεινε εκεί ολομόναχος, για δύο ακόμη χρόνια, αφού θεωρούσε χρέος του να τελεί τη Θεία Λειτουργία στους δύο ναούς του νησιού και να κάνει τρισάγια στους τάφους των νεκρών. Ζούσε με τις προσφορές των ψαράδων, τα τρόφιμα της αποθήκης του νησιού που είχαν απομείνει και κάποια κηπευτικά που έβαζε ο ίδιος. Όταν κλονίστηκε η υγεία του, δέκα χρόνια μετά, έφυγε από τη Σπιναλόγκα για να εγκατασταθεί στη Μονή Φανερωμένης.
Μέχρι το θάνατό του, στις 3 Απριλίου του 1972, ο π. Χρύσανθος διαβιούσε σε πλήρη ακτημοσύνη προσφέροντας τη βοήθειά του σε όποιον τη χρειαζόταν, άξιος μαθητής Χριστού. Στη δράση του έβλεπε κανείς το θαύμα της Ανάστασης, την εκπλήρωση του ευαγγελίου της Κρίσης, όπως το ζήτησε ο Ιησούς ταπεινά από όλους μας. Αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα της δράσης του στη Σπιναλόγκα, ο μητροπολίτης Ιεραπύτνης και Σητείας Φιλόθεος Βουζουνεράκης απένειμε το 1970 εκκλησιαστικό οφφίκιο και δίπλωμα ευφήμου μνείας με την Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης να ακολουθεί, τιμώντας τον με υποτροφία που χορήγησε σε άπορο σπουδαστή στη μνήμη του.
Τα χαμένα αριστουργήματα του Φειδία
Ο Φειδίας (περ. 490 π.Χ. - 430 π.Χ.) ήταν Έλληνας γλύπτης, ζωγράφος και αρχιτέκτονας, ο οποίος έζησε τον 5ο αιώνα π.Χ. και θεωρείται ευρέως ως ένας από τους σημαντικότερους γλύπτες της Κλασικής εποχής.
Το Άγαλμα του Ολυμπίου Διός στην Ολυμπία, το οποίο φιλοτέχνησε ο Φειδίας, ήταν ένα από τα Επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Ο Φειδίας σχεδίασε επίσης τα αγάλματα της θεάς Αθηνάς που βρίσκονταν στην Ακρόπολη των Αθηνών, δηλαδή την Αθηνά Παρθένο, που βρισκόταν μέσα στον Παρθενώνα, και την Αθηνά Προμάχο, ένα κολοσσιαίο χάλκινο άγαλμα που βρισκόταν ανάμεσα στο Ερεχθείο και τα Προπύλαια.
Τα πρώτα έργα του Φειδία ήταν αφιερωμένα εις μνήμην της νίκης των Ελλήνων στον Μαραθώνα εναντίον των Περσών. Στους Δελφούς ο Φειδίας ανήγειρε ένα γλυπτικό σύμπλεγμα από ορείχαλκο, που περιελάμβανε τα αγάλματα του Απόλλωνα και της Αθηνάς, μερικών άλλων ηρώων μαχητών και του στρατηγού Μιλτιάδη.
Αργότερα κατασκεύασε τη χάλκινη Αθηνά Προμάχο που ήταν ανάθημα της Αθήνας στην Ακρόπολη από τα λάφυρα της νίκης. Το άγαλμα είχε ύψος 8-9 μέτρα και όπως αναφέρει ο περιηγητής του 2ου αιώνα μ.Χ. Παυσανίας, η αιχμή του δόρατος και η κορυφή του λοφίου από το κράνος της ήταν ορατά από το Σούνιο. Ήταν στημένο μεταξύ Προπυλαίων και Ερεχθείου, όπου διατηρείται η θεμελίωση του βάθρου.
Ο Φειδίας φιλοτέχνησε το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου για το σηκό του Παρθενώνα (446-438 π.Χ.), που είχε κολοσσιαίο μέγεθος και αποτέλεσε καινοτομία στην τεχνική των λατρευτικών αγαλμάτων. Όμως το έργο θα πρέπει να καταστράφηκε από την πυρκαγιά που έπληξε το εσωτερικό του ναού τον 3ο αι. μ.Χ. Έχει απομείνει ένα μέρος της θεμελίωσης του βάθρου στο δάπεδο του Παρθενώνα.
Η Αθηνά Παρθένος υπήρξε μία δημιουργία που συνδύαζε τα πολύτιμα υλικά με τα μυθολογικά θέματα και συμπύκνωνε το ιστορικό παρελθόν και τη δύναμη της Αθηναϊκής δημοκρατίας του 5ου π.Χ. αιώνα. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος αναφέρει το ύψος του αγάλματος (11,544 μ.) και ο Παυσανίας αναλυτική περιγραφή. Μία ιδέα για τον τύπο του αγάλματος παρέχουν τα ρωμαϊκά αντίγραφα, όπως η Αθηνά Lenormant και η Αθηνά του Βαρβακείου(Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).
Η θεά ήταν όρθια σε βάθρο ύψους 1,20 μ., φορούσε αιγίδα και πλούσια κοσμημένο κράνος. Στο δεξί της χέρι κρατούσε χρυσή Νίκη, ενώ το αριστερό άγγιζε την ασπίδα, όπου φώλιασε το ιερό φίδι, υπόσταση του μυθικού Εριχθόνιου. Στον ξύλινο πυρήνα του αγάλματος στερεώνονταν τα ενδύματα με μορφή σφυρήλατων ελασμάτων χρυσού, ενώ το πρόσωπο και τα γυμνά μέρη της μορφής ήταν από πλάκες ελεφαντόδοντου. Ο χρυσός ζύγιζε 44 τάλαντα (1.140 χλγρ).
Η τεράστια ποσότητα χρυσού έδωσε αφορμή στους εχθρούς του Φειδία να τον κατηγορήσουν για κατάχρηση. Ο Φειδίας απέδειξε την αθωότητά του, επειδή ο Περικλής τον είχε συμβουλέψει να κάνει το χρυσό ένδυμα της Αθηνάς συναρμολογούμενο. Έτσι μπόρεσε να το αποσυναρμολογήσει και να το ζυγίσει. Το βάρος του χρυσού βρέθηκε ακέραιο κι έτσι ο Φειδίας αθωώθηκε. Όμως κατόπιν κατηγορήθηκε για αλαζονεία επειδή στην εξωτερική όψη της ασπίδας της Αθηνάς, που έφερε ανάγλυφη Αμαζονομαχία, παράστησε σε δύο Αθηναίους πολεμιστές το πορτρέτο του Περικλή και το δικό του. Ο Φειδίας συνελήφθη και καταδικάστηκε.
Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι ο Φειδίας πέθανε στη φυλακή, ενώ σύμφωνα με το χρονικογράφο του 4ου αιώνα π.Χ. Φιλόχωρο, μετά την ολοκλήρωση της Παρθένου ο Φειδίας εγκατέλειψε για πάντα την Αθήνα για να αποφύγει την καταδίκη και πήγε στην Ολυμπία. Το εργαστήριό του βρισκόταν στην Άλτη. Εκεί, με τους τεχνίτες του εργαστηρίου του και συνεργάτη το γλύπτη Κολώτη, φιλοτέχνησε το κολοσσιαίο χρυσελεφάντινο λατρευτικό άγαλμα του Διός, ύψους 11 μ., το διασημότερο έργο του στην αρχαιότητα, ώστε περιελήφθη στα επτά θαύματα του κόσμου.
Για το άγαλμα του Διός δεν σώζεται κανένα στοιχείο εκτός από μερικές μικρές παραστάσεις σε νομίσματα της Ηλείας, που δίνουν μία γενική μόνο ιδέα της στάσεως και του σχήματος της κεφαλής. Ο θεός ήταν καθισμένος σε θρόνο με σκήπτρο στο αριστερό του χέρι και Νίκη στο δεξί. Στα σανδάλια του αναγραφόταν η επιγραφή "Φειδίας Χαρμίδου υιός μ' εποίησε Αθηναίος".
Τα γυμνά μέρη του σώματος ήταν από ελεφαντόδοντο ενώ τα ενδύματα ήταν από χρυσάφι. Ο θρόνος έφερε πλουσιότατο γλυπτικό διάκοσμο καθώς ήταν από χρυσό, ελεφαντόδοντο, έβενο και πολύτιμους λίθους. 
Alma Tadema :Παρουσίαση του Παρθενώνα από τον Φειδία -1868
Δυστυχώς όμως και εδώ τον Φειδία τον κυνήγησε η ίδια μοίρα, αφού ξανά κατηγορήθηκε για κατάχρηση και κλοπή χρυσού και φυλακίστηκε ως το θάνατό του. Το 408 μ.Χ. την εποχή του Θεοδοσίου ο ναός πυρπολήθηκε, και το άγαλμα καταστράφηκε ή κατατεμαχίστηκε και λεηλατήθηκε.
Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή ο Θεοδόσιος το 390 μ.Χ. το μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη, όπου καταστράφηκε από φωτιά το 416 μ.Χ. Ο ναός λεηλατήθηκε από τους Γότθους, και τα υπολείμματά του γίνανε χριστιανικός ναός μέχρι που γκρεμίστηκε από έναν σεισμό. Αργότερα τα ερείπια σκεπάστηκαν από την κοίτη του ποταμού Αλφειού.
Το 1875 μια γερμανική αποστολή έκανε αρχαιολογικές ανασκαφές και μέχρι το 1881 επανέφερε στο φως τα ερείπια, κάτω από τέσσερα μέτρα χώμα.
Το 1958, στη χριστιανική βασιλική που κτίστηκε στη θέση του εργαστηρίου του Φειδία, οι ανασκαφές έφεραν στο φως εργαλεία, θραύσματα από ελεφαντόδοντο, πήλινα καλούπια και λοιπό εξοπλισμό χύτευσης, καθώς και αγγείο με χαραγμένο το όνομα του Φειδία.
http://www.pronews.gr
Μαρτίου 1948: Η επίσημη ένωση των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα
Στις 7 Μαρτίου του 1948 έγινε η επίσημη τελετή της ενσωμάτωσης των Δωδεκανήσων (για την ακρίβεια είναι 14) στην Ελλάδα. Το 1955 η Δωδεκάνησος έγινε νομός με πρωτεύουσα τη Ρόδο.
Είχαν προηγηθεί στις:
27 Ιουνίου 1946: Στο Παρίσι και στο Συμβούλιο των Υπουργών των Εξωτερικών των τεσσάρων Δυνάμεων, αποφασίζεται να περιέλθουν τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα. Πρόκειται για απόφαση-σταθμό στην πορεία του δωδεκανησιακού λαού προς την ένωσή του με τη μητέρα Ελλάδα.
10 Φεβρουαρίου 1947: Υπογράφεται στο Παρίσι συνθήκη ειρήνης μεταξύ των συμμάχων και των συνασπισμένων Δυνάμεων (και Ελλάδας) και της Ιταλίας, σύμφωνα με την οποία η Ιταλία εκχωρεί στην Ελλάδα με πλήρη κυριαρχία τα νησιά της Δωδεκανήσου και τις παρακείμενες νησίδες.
31 Μαρτίου 1947: Στις 31 Μαρτίου 1947 ο Βρετανός διοικητής των συμμαχικών Δυνάμεων Κατοχής Δωδεκανήσου ταξίαρχος Α.Σ. Πάρκερ, παραδίδει τη Στρατιωτική Βρετανική Διοίκηση στον αντιναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη. Αρχίζει η μεταβατική περίοδος της Ελληνικής Στρατιωτικής Διοίκησης Δωδεκανήσου.
9 Ιανουαρίου 1948: Με το άρθρο 1 του Νόμου υπ' αριθμ. 518 "Περί προσαρτήσεως της Δωδεκανήσου εις την Ελλάδα"[8] της Δ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων ορίζεται ότι: "Αι νήσοι της Δωδεκανήσου Αστυπάλαια, Ρόδος, Χάλκη, Κάρπαθος, Κάσος, Τήλος, Νίσυρος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος, Λειψοί, Σύμη, Κως και Καστελλόριζον, ως και αι παρακείμεναι νησίδες, είναι προσηρτημέναι εις το Ελληνικόν Κράτος από της 28 Οκτωβρίου 1947".
Με τον νόμο αυτό, που αποτελεί τη ληξιαρχική πράξη της ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου στη μητέρα Ελλάδα, τερματίζεται το μεταβατικό στάδιο της ελληνικής στρατιωτικής διοίκησης. Η 7η Μαρτίου 1948 ορίζεται ως ημέρα της πανηγυρικής τυπικής ενσωμάτωσης.
Στην υπερχιλιετή ελληνική ιστορία, εξαιτίας της γεωγραφικής τους θέσης τα Δωδεκάνησα δέχθηκαν καταστρεπτικές επιδρομές από τους Πέρσες, τους Σαρακηνούς, τους Βενετούς, τους Γενουάτες, τους Σταυροφόρους και τους Τούρκους (Σελτζούκους και Οθωμανούς).
Από το 1309 περιήλθαν στην εξουσία των Ιωαννιτών Ιπποτών και έμειναν υπό την κυριαρχία τους έως το 1522, οπότε καταλήφθηκαν από τους Οθωμανούς Τούρκους.
Με την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1821, τα Δωδεκάνησα επαναστάτησαν, αλλά το 1830 επιστράφηκαν μαζί με τη Σάμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, με αντάλλαγμα την Εύβοια, η οποία ενσωματώθηκε στο ελεύθερο ελληνικό κράτος.
Η κατάληψη των Δωδεκανήσων από τους Ιταλούς το 1912 αναπτέρωσε τις ελπίδες των κατοίκων τους ότι σύντομα τα νησιά θα ενταχθούν στον εθνικό κορμό.
Πράγματι, με τη συνθήκη των Σεβρών (10 Αυγούστου 1920) τα Δωδεκάνησα παραχωρούνταν στην Ελλάδα, με εξαίρεση τη Ρόδο, που θα παρέμενε για ένα διάστημα υπό ιταλική διοίκηση.
Όμως, η ατυχής έκβαση της μικρασιατικής εκστρατείας έδωσε την ευκαιρία στους Ιταλούς να υπαναχωρήσουν και με την άνοδο του Μουσολίνι προσπάθησαν να τα εξιταλίσουν.
Μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών (1943), κύριοι των Δωδεκανήσων έγιναν οι Γερμανοί και μετά την παράδοση της Χιτλερικής Γερμανίας (Μάιος 1945), η Μεγάλη Βρετανία.
Ήταν η χρυσή ευκαιρία για την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στο ελληνικό κράτος, την οποία η ελληνική διπλωματία δεν έπρεπε να αφήσει να πάει χαμένη.
Ήταν απαίτηση του ελληνικού λαού και είχε χυθεί άφθονο ελληνικό αίμα για την εκδίωξη των Γερμανών από τα Δωδεκάνησα.
Το θέμα θα λυνόταν οριστικά από τη Διάσκεψη Ειρήνης των νικητριών δυνάμεων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, που θα συνερχόταν στο Παρίσι.
Υποστολή της αγγλικής σημαίας στη Ρόδο και έπαρση της ελληνικής.
Η Ελλάδα δια του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Τσαλδάρη διαμήνυσε ότι θα έθετε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ως εθνικές διεκδικήσεις την πρόσκτηση της Βορείου Ηπείρου και των Δωδεκανήσων, τη διευθέτηση των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, ενώ σκόπευε να θέσει και το ζήτημα της Κύπρου στη Μεγάλη Βρετανία.
Από τις τέσσερις αυτές εθνικές διεκδικήσεις, μόνο το θέμα των Δωδεκανήσων ευοδώθηκε, χωρίς δυσκολίες και περιπλοκές.
Είναι γνωστό ότι ο Στάλιν και ο Τσόρτσιλ, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, προσπάθησαν να δελεάσουν την Τουρκία, προσφέροντάς της ορισμένα παράκτια νησιά του Αιγαίου, προκειμένου να την πείσουν να βγει στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων ή τουλάχιστον να παραμείνει αυστηρά ουδέτερη.
Επιπροσθέτως, ο Στάλιν είχε συνδέσει το θέμα των Δωδεκανήσων με την Τριπολίτιδα (σημερινή Λιβύη), για την οποία η Σοβιετική Ένωση είχε διατυπώσει το αίτημα να της ανατεθεί η εντολή.
Όμως, τελικά, η Σοβιετική Ένωση συγκατατέθηκε να αποδοθούν τα Δωδεκάνησα στη Ελλάδα, στη συνεδρίαση των Υπουργών Εξωτερικών που προετοίμαζε τη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων.
Η δήλωση έγινε στις 27 Ιουνίου 1946 από τον Υπουργό Εξωτερικών Βιατσεσλάβ Σκριάμπιν, γνωστότερο ως Μολότωφ, με μοναδικό όρο την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών. Έτσι, προτού καν συνέλθει η Διάσκεψη Ειρήνης, το θέμα των Δωδεκανήσων είχε λάβει ευνοϊκή τροπή για την Ελλάδα.
Η είδηση για την απόδοση των Δωδεκανήσων στη Ελλάδα χαιρετίστηκε με μεγάλο ενθουσιασμό, σε μια περίοδο που η χώρα βρισκόταν στη δίνη του Εμφυλίου Πολέμου.
Η Διάσκεψη της Ειρήνης συνήλθε στο Παρίσι από τις 29 Ιουλίου έως τις 11 Οκτωβρίου 1946, όπου τέθηκαν από ελληνικής πλευράς και τα θέματα της Βορείου Ηπείρου και της διευθέτησης των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, χωρίς επιτυχία, αφού οι ΗΠΑ δεν θέλησαν να δυσαρεστήσουν τη σύμμαχό τους Σοβιετική Ένωση και τους δορυφόρους της Αλβανία και Βουλγαρία.
Η προσπάθεια της Τουρκίας να διεκδικήσει το Καστελόριζο και τη Σύμη έπεσαν στο κενό.
Στις 10 Φεβρουαρίου 1947 υπογράφηκε στο Παρίσι η Συνθήκη Ειρήνης με την Ιταλία, σύμφωνα με την οποία τα Δωδεκάνησα αποδίδονταν στην Ελλάδα, ενώ η Ιταλία υποχρεωνόταν σε αποζημίωση ύψους 105 εκατομμυρίων δολαρίων προς τη χώρα μας.
Με επιμονή του ίδιου του Ιωσήφ Στάλιν, οριζόταν στο κείμενο ότι τα νησιά θα παρέμεναν «αποστρατιωτικοποιημένα» για να κάνει ο "πατερούλης" το χατίρι των Τούρκων.
Η τελετή παράδοσης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα από τις βρετανικές αρχές έγινε στις 31 Μαρτίου 1947 στη Ρόδο μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα.
Πρώτος διοικητής των Δωδεκανήσων ανέλαβε ο αντιναύαρχος Περικλής Ιωαννίδης, με πολιτικό σύμβουλο τον πανεπιστημιακό και δικαστικό Μιχαήλ Στασινόπουλο, μετέπειτα πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Στην Αρχαία Ελλάδα έγραφαν με μετταλική μελάνη
Μια νέα επιστημονική ανάλυση των παπύρων του Ηρακλείου (Ερκολάνο ή Ερκουλάνουμ) της Καμπανίας αποκαλύπτει ότι οι γραφείς εκείνης της εποχής -τέλος πρώτου αιώνα π.Χ. ή αρχές πρώτου αιώνα μ.Χ.- χρησιμοποιούσαν επίτηδες μελάνη που περιείχε μέταλλο και συγκεκριμένα μόλυβδο.
Η ανακάλυψη ανατρέπει τα έως τώρα δεδομένα, καθώς δείχνει ότι η χρήση της μεταλλικής μελάνης ήταν συνηθισμένη στον ελληνο-ρωμαϊκό κόσμο πολύ νωρίτερα από ό,τι πίστευαν οι επιστήμονες μέχρι σήμερα. Οι μελετητές των αρχαίων κειμένων θεωρούσαν ότι τα αρχαία ελληνικά και λατινικά κείμενα έως τον τέταρτο ή πέμπτο αιώνα μ.Χ. γράφονταν σε παπύρους κυρίως με οργανική μελάνη (με βάση τον άνθρακα).
Επίσης -πράγμα ακόμη πιο σημαντικό- η ανακάλυψη μπορεί να διευκολύνει τους επιστήμονες να διαβάσουν τα χειρόγραφα που ακόμη φυλάνε τα μυστικά τους, καθώς η μεταλλική μελάνη ανταποκρίνεται καλύτερα στις σύγχρονες τεχνικές απεικόνισης.
Οι πάπυροι του Ηρακλείου (Herculaneum scrolls), πολλοί εκ των οποίων αφορούν έργα ελλήνων φιλοσόφων, ανακαλύφθηκαν το 1752-54 σε αρχαιολογικές ανασκαφές στη λεγόμενη «βίλα των παπύρων» στο Ηράκλειο (Ερκολάνο) της Καμπανίας στην Ιταλία, κοντά στην Πομπηία (η βίλα καταστράφηκε μετά την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ.). Μερικοί σήμερα φυλάσσονται στο Ινστιτούτο της Γαλλίας στο Παρίσι. Ουσιαστικά πρόκειται για την μοναδική αρχαία ελληνο-ρωμαϊκή βιβλιοθήκη που έχει διασωθεί.
Είναι επίσης οι πρώτοι πάπυροι με ελληνική γραφή που έχουν βρεθεί σε αρχαιολογικές ανασκαφές. Αρκετοί είναι αποτεφρωμένοι και πολλοί σε τόσο άσχημη και εύθραυστη κατάσταση, που έχει αποδειχθεί δύσκολο έως αδύνατο να ξετυλιχθούν και να διαβασθούν. Γι' αυτό πολλοί δεν έχουν ακόμη ανοιχθεί λόγω φόβου καταστροφής τους.
Οι ερευνητές από την Ιταλία και τη Γαλλία, με επικεφαλής τον Βίτο Μοτσέλα του Ινστιτούτου Μικροηλεκτρονικής & Μικροσυστημάτων του ιταλικού Εθνικού Συμβουλίου Ερευνών στη Νάπολη, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), χρησιμοποίησαν μη καταστρεπτικές σύγχρονες μεθόδους για να αναλύσουν χημικά και δομικά τη μετά βίας ορατή γραφή σε δύο αποσπάσματα παπύρων. Γι' αυτό το σκοπό, η μελέτη με ισχυρές ακτίνες-Χ (100 δισεκατομμύρια φορές πιο φωτεινές από ό,τι οι ακτίνες-Χ ενός νοσοκομείου) έγινε στο Ευρωπαϊκό Σύγχροτρο στη Γκρενόμπλ.
Η ανάλυση έφερε στο φως υψηλές συγκεντρώσεις μολύβδου στη μελάνη (έως 84 μικρογραμμάρια ανά τετραγωνικό εκατοστό), που παραπέμπουν σε σκόπιμη χρήση μεταλλικής μελάνης. Έτσι, η χρήση της τελευταίας στον ελληνο-ρωμαϊκό κόσμο τοποθετείται πλέον αρκετούς αιώνες νωρίτερα.
Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος περιγράφει λεπτομερώς την μελάνη με βάση τον άνθρακα που χρησιμοποιείτο στην εποχή του (23-79 μ.Χ) και η οποία λαμβανόταν από αιθάλη μετά το κάψιμο ξύλων σε φούρνο. Περιστασιακή χρήση μεταλλικής μελάνης νωρίτερα, τον 2ο αιώνα π.Χ., έχει αναφερθεί μόνο για τη γραφή μυστικών μηνυμάτων, ενώ έχει ανιχνευθεί και η χρήση μετάλλου σε έναν αρχαίο αιγυπτιακό πάπυρο.
Σύμφωνα με τα έως τώρα γνωστά, η μεταλλική μελάνη υιοθετήθηκε πιο συστηματικά στις περγαμηνές μετά το 420 μ.Χ. Στη συνέχεια και έως τον Μεσαίωνα, οι μεταλλικές μελάνες έγιναν πια το βασικό μέσο γραφής.
Βρήκαν την ημερομηνία που σκότωσε ο Οδυσσέας τους μνηστήρες;
Μια νέα απόπειρα χρονολόγησης των ομηρικών επών, της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, έκαναν επιστήμονες και ερευνητές του Πανεπιστημίου Αθηνών, στηριζόμενοι στην μελέτη των φυσικών φαινομένων που περιγράφει ο Όμηρος στα ποιήματά του, σε σχέση με τα πραγματικά, καταγεγραμμένα επιστημονικά, αστρονομικά φαινόμενα.
«Πιστεύουμε ότι ο μύθος εξυφαίνεται γύρω από πραγματικά γεγονότα», λέει η καθηγήτρια Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Παναγιώτα Πρέκα - Παπαδήμα, που πρωτοστάτησε στην έρευνα και εξηγεί στην Καθημερινή, πώς ακριβώς εργάστηκε η ομάδα.
«Ο Οδυσσέας έφτασε στην Ιθάκη στις 25 Οκτωβρίου 1207 π.Χ. Πέντε ημέρες αργότερα έγινε έκλειψη ηλίου σε ποσοστό 75%, η οποία σκέπασε το Ιόνιο και τότε συνέβη η μνηστηροφονία» λέει η κυρία Παπαδήμα. «Από το 1300 π.Χ. έως το 1130 π.Χ. που είναι τα χρόνια που τοποθετούνται τα ομηρικά έπη, έγιναν 14 εκλείψεις ηλίου. Ορατές στο Ιόνιο ήταν μόνο πέντε. Δύο από αυτές ήταν στο 2%, οπότε δεν έγιναν αντιληπτές.
Άλλη μία έγινε με τη Δύση, οπότε μένουν δύο. Η μία έγινε το 1143 π.Χ., πολύ κοντά δηλαδή στην παρακμή του Μυκηναϊκού πολιτισμού και η άλλη στις 30 Οκτωβρίου του 1207 π.Χ., από τις 14:30 έως τις 17:30», εξηγεί και επισημαίνει ότι θεωρεί πως είναι σε απόλυτη συμφωνία με τις ομηρικές γραφές, όπως αναφέρονται στην ραψωδία Υ (μετάφραση Καζαντζάκη), όταν ο Θεοκλύμενος λέει στους Μνηστήρες: «Σαν τι κακό σας δέρνει, δύστυχοι, κι έχουν ζωστεί με νύχτα και οι κεφαλές σας και τα πρόσωπα και χαμηλά τα γόνα; Κι άναψε σύθρηνο, και γέμισαν τα μάγουλά σας δάκρυα, και ραντισμένοι οι τοίχοι μ' αίματα και τα ώρια μεσοδόκια, ίσκιους πλημμύρισε κι η αυλόπορτα, κι η αυλή πλημμύρισε ίσκιους, που ξεκινούν στα μαύρα Τρίσκοτα να κατεβούν, κι ο γήλιος απ' τα ουράνια εχάθη, κι άπλωσε βαριά καταχνιά ολούθε».
http://www.pronews.gr
Ο Θουκιδίδης, η προέλευση των Ελλήνων και το όνομα Ελλάς
Στο έργο της ζωής του αφηγείται γεγονότα που συνέβησαν κατά τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ της Αθήνας και της Σπάρτης· ο Πελοποννησιακός Πόλεμος κράτησε από το 431 έως το 404 π.Χ., με ένα επτάχρονο διάλειμμα “ύποπτης ανακωχής”.
Στο προοίμιο του έργου διαβάζουμε:
1. Θουκυδίδης, ο Αθηναίος, έγραψε την ιστορίαν του πολέμου μεταξύ των Πελοποννησίων και των Αθηναίων. Την συγγραφήν αυτού ήρχισεν ευθύς εξ αρχής της εκρήξεώς του, διότι προείδεν ότι θ’ απέβαινε μεγάλος και περισσότερον αξιομνημόνευτος από κάθε προηγούμενον πόλεμον, και εσυμπέραινε τούτο από το γεγονός ότι αμφότερα τα Κράτη κατήρχοντο εις αυτόν, ενώ ευρίσκοντο εις την ακμήν της παντός είδους στρατιωτικής δυνάμεώς των, και ότι έβλεπε τους λοιπούς Έλληνας είτε τασσόμενους αμέσως, είτε διανοουμένους τουλάχιστον να ταχθούν προς το εν ή το άλλο μέρος. [1] Προοίμιον (1-23)
Η κίνησις αυτή ετάραξε τωόντι βαθύτατα την Ελλάδα, και μέρος υπό τους βαρβάρους και σχεδόν τον κόσμον όλον. Τα προγενέστερα γεγονότα και τα έτι παλαιότερα δεν δύνανται να εξακριβωθούν σαφώς, ένεκα της παρόδου πολλού χρόνου. Αλλά από τεκμήρια, τα οποία, ωθών την έρευνάν μου μέχρι του απωτάτου παρελθόντος, κρίνω αξιόπιστα, άγομαι να πιστεύσω ότι δεν υπήρξαν μεγάλα, ούτε υπό πολεμικήν, ούτε υπό άλλην έποψιν.
Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος ανάμεσα στη Αθηναϊκή και την Πελοποννησιακή Συμμαχία, υπό την ηγεμονία της Σπάρτης, διήρκεσε, με μερικές ανακωχές, από το 431 π.Χ. έως το 404 π.Χ. και έληξε με την ολοκληρωτική ήττα των Αθηναίων, δίνοντας τέλος στον πολιτισμικό «χρυσό αιώνα».
Ως προς την καταγωγή του, ο ίδιος αναφέρει ότι ήταν Θραξ, καθώς πατέρας του ήταν ο Όλορος, όνομα το οποίο επίσης ανήκε σε πολλούς βασιλείς της Θράκης. Ο Όλορος ήταν ιδιοκτήτης χρυσωρυχείων στην παράκτια περιοχή απέναντι από τη Θάσο και συνεπώς ευκατάστατος.
Ο Θουκυδίδης γεννήθηκε στον Άλιμο και είχε συγγενικούς δεσμούς με τον Αθηναίο πολιτικό και στρατηγό Μιλτιάδη και έναν από τους γιούς του, τον Κίμωνα. Κατά την διάρκεια μιας εκστρατείας στην χερσόνησο της Κριμαίας, ο Μιλτιάδης παντρεύτηκε την Ηγησιπύλη, κόρη του Ολόρου, βασιλιά της Θράκης. Ο μέγας ιστορικός έλαβε κλασική μόρφωση και επηρεάσηκε από την σπουδαία φιλοσοφική παράδοση των Σοφιστών, αν και ήταν μάλλον αριστοκρατικής πολιτικής καταγωγής.
Η συγγένεια και η συναναστροφή με τους κύκλους της αριστοκρατίας τον έφερε σε επαφή με ανθρώπους που διαμόρφωσαν την ιστορία της περιόδου για την οποία έγραψε. Ο χαρακτήρας του λέγεται ότι ήταν ψυχρός, μελαγχολικός και απαισιόδοξος.
Ως προς την καταγωγή του, ο ίδιος αναφέρει ότι ήταν Θραξ, καθώς πατέρας του ήταν ο Όλορος, όνομα το οποίο επίσης ανήκε σε πολλούς βασιλείς της Θράκης. Ο Όλορος ήταν ιδιοκτήτης χρυσωρυχείων στην παράκτια περιοχή απέναντι από τη Θάσο και συνεπώς ευκατάστατος. Ο Θουκυδίδης γεννήθηκε στον Άλιμο και είχε συγγενικούς δεσμούς με τον Αθηναίο πολιτικό και στρατηγό Μιλτιάδη και έναν από τους γιούς του, τον Κίμωνα. Κατά την διάρκεια μιας εκστρατείας στην χερσόνησο της Κριμαίας, ο Μιλτιάδης παντρεύτηκε την Ηγησιπύλη, κόρη του Ολόρου, βασιλιά της Θράκης.
Ο μέγας ιστορικός έλαβε κλασική μόρφωση και επηρεάσηκε από την σπουδαία φιλοσοφική παράδοση των Σοφιστών, αν και ήταν μάλλον αριστοκρατικής πολιτικής καταγωγής. Η συγγένεια και η συναναστροφή με τους κύκλους της αριστοκρατίας τον έφερε σε επαφή με ανθρώπους που διαμόρφωσαν την ιστορία της περιόδου για την οποία έγραψε. Ο χαρακτήρας του λέγεται ότι ήταν ψυχρός, μελαγχολικός και απαισιόδοξος.
Ο Θουκυδίδης ήταν περίπου 25-30 ετών όταν ξεκίνησε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος (431 π.Χ.). Αρρώστησε ο ίδιος κατά τον λοιμό που έπληξε την Αθήνα μεταξύ 430 και 427 π.Χ. και εξόντωσε το ένα τέταρτο του πληθυσμού της, μεταξύ αυτών και τον ίδιο τον Περικλή. Το 424 π.Χ. εξελέγη στρατηγός και ανέλαβε τη διοίκηση 7 πλοίων που αγκυροβολούσαν στη Θάσο, πιθανότατα επειδή είχε παλαιότερες διασυνδέσεις στην περιοχή. Κατά το χειμώνα του 424/3 π.Χ. ο Σπαρτιάτης στρατηγός Βρασίδας χτύπησε την Αμφίπολη, μια παραλιακή πόλη της Μακεδονίας στα δυτικά της Θάσου, η οποία είχε στρατηγική σημασία για την Αθηναϊκή Συμμαχία, λόγω της ναυπηγήσιμης ξυλείας που πρόσφερε η περιοχή και επειδή βρισκόταν κοντά στα χρυσωρυχεία του Παγγαίου.
Ο Αθηναίος διοικητής της μακεδονικής πόλης ζήτησε βοήθεια από τον στρατηγό Θουκυδίδη.
Ο Βρασίδας, γνωρίζοντας ότι οι δυνάμεις των Αθηναίων βρισκόταν στη Θάσο και επειδή φοβήθηκε ότι θα φτάσουν ενισχύσεις από τη θάλασσα, έσπευσε να προσφέρει ευνοϊκούς όρους παράδοσης στους κατοίκους της Αμφίπολης και οι τελευταίοι τούς δέχτηκαν. Έτσι, όταν ο Θουκυδίδης έφτασε, η πόλη βρισκόταν ήδη υπό τον έλεγχο των Σπαρτιατών. Όπως ήταν επόμενο, η είδηση για την απώλεια της Αμφίπολης προκάλεσε μεγάλη πολιτική αναστάτωση στην Αθήνα. Για την αποτυχία του να σώσει την πόλη, ο Θουκυδίδης αναφέρει:
“Ήταν επίσης γραμμένο να εξοριστώ από την πατρίδα μου για είκοσι χρόνια μετά τα γεγονότα της Αμφίπολης και, όντας παρών και με τις δύο πλευρές της διαμάχης και κυρίως με τους Πελοποννήσιους λόγω της εξορίας μου, είχα το χρόνο να παρακολουθώ τις καταστάσεις κάπως αμερόληπτα.”
Με την ιδιότητα του εξόριστου και με βαθιά γνώση των τοπικών συνθηκών, όπως μαρτυρείται στο έργο του, ο οξυδερκής ιστορικός ταξιδεύει σχεδόν ελεύθερα στα θέατρα του πολέμου και έχει την ευκαιρία να δει τις διενέξεις από διαφορετικές πλευρές. Πιθανόν να ταξίδεψε και στη Σικελία κατά τη διάρκεια της Σικελικής Εκστρατείας.
Σύμφωνα με τον Παυσανία, κάποιος Οινόβιος κατάφερε να περάσει ένα νόμο που επέτρεπε στο Θουκυδίδη να επιστρέψει από την εξορία, πιθανόν λίγο μετά την παράδοση της Αθήνας και το τέλος του πολέμου το 404 π.Χ.
Ο Παυσανίας αναφέρει ακόμη ότι δολοφονήθηκε κατά την επιστροφή του στην Αθήνα. Πολλοί αμφισβητούν αυτή την εκδοχή, θεωρώντας πως υπάρχουν ενδείξεις ότι έζησε μέχρι και το 397 π.Χ. Όπως και να έγινε, βέβαιο είναι ότι παρόλο που έζησε μετά το τέλος του πολέμου και την οριστική συντριβή της Αθήνας, δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει την Ιστορία του.
Η διήγησή του διακόπτεται κάπως απότομα στο μέσο του έτους 411 π.Χ., υποδηλώνοντας ίσως ότι πέθανε κατά τη διάρκεια της συγγραφής του έργου. Σύμφωνα με κάποια παράδοση, το κείμενό του βρέθηκε να τελειώνει με μία ανολοκλήρωτη πρόταση. Τα λείψανά του επιστράφηκαν στην πόλη της Παλλάδας και ενταφιάστηκαν στον οικογενειακό τάφο του Κίμωνα.
Οι μεταναστεύσεις
“Η κίνησις αυτή ετάραξε τωόντι βαθύτατα την Ελλάδα, και μέρος υπό τους βαρβάρους και σχεδόν τον κόσμον όλον. Τα προγενέστερα γεγονότα και τα έτι παλαιότερα δεν δύνανται να εξακριβωθούν σαφώς, ένεκα της παρόδου πολλού χρόνου. Αλλά από τεκμήρια, τα οποία, ωθών την έρευνάν μου μέχρι του απωτάτου παρελθόντος, κρίνω αξιόπιστα, άγομαι να πιστεύσω ότι δεν υπήρξαν μεγάλα, ούτε υπό πολεμικήν, ούτε υπό άλλην έποψιν.”
Σύμφωνα με το ίδιο, η Αττική – λόγω του ότι το έδαφός της είναι ισχνόν και πτωχόν – υπήρξεν ανέκαθεν απαλλαγμένη από στάσεις και για το λόγο αυτό διατήρησε πάντοτε τους ίδιους κατοίκους. Αντιθέτως, τα ευφορώτερα προ πάντων διαμερίσματα υπέκειντο εις διηνεκείς μεταβολάς των κατοίκων. Ως τέτοιες περιοχές αναφέρει τη Θεσσαλία, την Βοιωτία, το μεγαλύτερον μέρος της Πελοποννήσου, εκτός από την Αρκαδία και από την υπόλοιπη Ελλάδα τα καλύτερα μέρη:
“Διότι είναι προφανές ότι η χώρα που καλείται σήμερον Ελλάς δεν ήτο μονίμως κατοικημένη εξ αρχής, αλλ’ εγίνοντο εις το παρελθόν συχναί μεταναστεύσεις και οι κάτοικοι χωρίς πολλάς δυσκολίας εγκατέλειπαν τας εστίας των, εξαναγκαζόμενοι εις τούτο από νέους πολυαριθμοτέρους εκάστοτε εποίκους. Καθόσον ούτε το εμπόριον, όπως σήμερον διεξάγεται, υπήρχε τότε, ούτε ασφαλής διά ξηράς ή διά θαλάσσης συγκοινωνία, και καθένας εξεμεταλλεύετο το έδαφος, το οποιον είχε υπό την κατοχήν του, τόσον μόνον όσον ήρκει διά την συντήρησίν του.
Ούτε πλούτον εσώρευαν, ούτε την γην εφύτευαν, τόσον μάλλον καθόσον αι εγκαταστάσεις των δεν ήσαν ωχυρωμέναι και ως εκ τούτου εφοβούντο μήπως από στιγμής εις στιγμήν άλλοι επιδρομείς επέλθουν και τους αφαιρέσουν κάθε τι που έχουν. Επειδή, εξ άλλου, επίστευαν ότι οπουδήποτε ημπορούν να εξασφαλίσουν την αναγκαίαν καθημερινήν τροφήν, εμετανάστευαν όχι απροθύμως και δι’ αυτό δεν ήσαν ισχυροί ούτε κατά το μέγεθος των πόλεων, ούτε κατά την πολεμικήν γενικώς παρασκευήν. Αλλά τα ευφορώτερα προ πάντων διαμερίσματα υπέκειντο εις διηνεκείς μεταβολάς των κατοίκων – όπως, λόγου χάριν, αι επαρχίαι, αι οποίαι σήμερον ονομάζονται Θεσσαλία και Βοιωτία, και το μεγαλύτερον μέρος της Πελοποννήσου, εκτός της Αρκαδίας, και από την άλλην Ελλάδα τα καλύτερα μέρη.”
Χάρτης του Πελοποννησιακού Πολέμου. Στον χάρτη απεικονίζονται οι συμμαχίες και οι στρατιωτικές επιχειρήσεις του πολέμου
Η αύξηση του πλούτου επέφερε συγκρούσεις και πολλοί κατέφευγαν στην ασφαλέστερη Αθήνα, η οποία με την πάροδο του χρόνου έγινε πολυάνθρωπος και δεν μπορούσε να θρέψει τους κατοίκους της. Αρχικά, ο αποικισμός της Ιωνίας έδωσε μια λύση στο πρόβλημα:
“Διότι η ευφορία της γης έφερεν αύξησιν της δυνάμεως ωρισμένων προσώπων, η οποία επροκάλει εμφυλίους σπαραγμούς, από τους οποίους τα διαμερίσματα αυτά εφθείροντο τόσον μάλλον, καθόσον ήσαν περισσότερον εκτεθειμένα εις εξωτερικάς επιδρομάς.
Η Αττική, εν πάση περιπτώσει, λόγω του ότι το έδαφός της είναι ισχνόν και πτωχόν, υπήρξεν ανέκαθεν απηλλαγμένη από στάσεις και διά τον λόγον αυτόν διετήρησε πάντοτε τους ιδίους κατοίκους. Και έχομεν εδώ απόδειξιν του ισχυρισμού μου ότι, λόγω της μεταναστεύσεως, τα άλλα μέρη της Ελλάδος δεν ηυξήθησαν εις πληθυσμόν όπως η Αττική. Διότι οι δυνατώτεροι από εκείνους, όσοι, ένεκα εξωτερικών πολέμων ή εσωτερικών στάσεων εξεδιώκοντο από την άλλην Ελλάδα, κατέφευγαν εις τας Αθήνας ως εις τόπον ασφαλή, και, πολιτογραφούμενοι, κατέστησαν την πόλιν, ευθύς από τους παλαιότατους χρόνους, ακόμη πλέον πολυάνθρωπον, εις τρόπον ώστε επειδή η Αττική απέβη ανεπαρκής διά τον πληθυσμόν της πόλεως οι Αθηναίοι απέστειλαν αποικίας εις την Ιωνίαν.
Το όνομα Ελλάς
Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, ο Έλλην ήταν γιος του Δευκαλίωνος και της Πύρρας και απέκτησε τρεις γιους, τον Αίολο, τον Δώρο και τον Ξάνθο. Ο Αίολος και ο Δώρος μαζί με τους γιους του Ξάνθου, τον Αχαιό και τον Ίωνα, αποτέλεσαν τους γενάρχες των τεσσάρων κυριότερων ελληνικών φυλών που ήταν οι Αχαιοί, οι Δωριείς, οι Αιολείς και οι Ίωνες. Το όνομα Έλληνες στα ομηρικά χρόνια δεν αντιστοιχούσε παρά μόνο σ’ ένα ελληνικό φύλο, που κατοικούσε στην περιοχή γύρω από τον Σπερχειό ποταμό στη σημερινή Φθιώτιδα (αρχ. Φθία), το οποίο είχε ως ηγέτη του τον μυθικό ήρωα Αχιλλέα, επικεφαλής των περίφημων Μυρμιδόνων:
«οι τ’ είχον Φθίην ήδ’ Ελλάδα καλλιγύναικα. > / Μυρμιδόνες δε καλεύντο και Έλληνες και Αχαιοί» (Ιλιάδα Β’ 683-4)
Οι Έλληνες στο έργο του Ομήρου αναφέρονται επίσης ως Αχαιοί, Παναχαιοί, Δαναοί, Αργείοι και Πανέλληνες:
«εγχείη δ’ εκέκαστο /ο Αίας ο ηγεμόνας των Λοκρών /Πανέλληνας και Αχαιούς» (Ιλιάδα Β’ 530).
Κατά τον Αριστοτέλη, αρχικά Ελλάς ήταν όνομα περιοχής κοντά στη Δωδώνη. Η ετυμολογία της λέξεως Έλλην έχει προκαλέσει διάφορες συζητήσεις. Η επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι η λέξη προέρχεται από τους Σελλούς (<θ. σελ- = φωτίζω), ένα ελληνικό φύλο της Ηπείρου στο οποίο ανήκαν οι ιερείς της Δωδώνης. Ένα μέρος των Σελλών φέρεται να μετανάστευσε στη Φθία.
Μέχρι τον Τρωικό Πόλεμο, η Ελλάς δεν επιχείρησε τίποτα από κοινού:
“Την αδυναμίαν, άλλωστε, των παλαιών καιρών μου φαίνεται ότι αποδεικνύει και το γεγονός προ πάντων ότι πριν από τα Τρωικά τίποτε δεν επεχείρησεν από κοινού η Ελλάς. Νομίζω μάλιστα ότι το όνομα αυτό ούτε είχε δοθή ακόμη εις όλην την χώραν, ούτε καν υπήρχε προ του Έλληνος, υιού του Δευκαλίωνος, αλλά τα διάφορα φύλα, και εις μεγαλυτέραν έκτασιν το Πελασγικόν, έδιδαν το όνομά των εις τα υπ’ αυτών κατοικούμενα διαμερίσματα. Αλλ’ από την εποχήν που ο Έλλην και οι υιοί του απέβησαν ισχυροί εις την Φθιώτιδα, και την βοήθειάν των επεκαλούντο οι κάτοικοι των άλλων πόλεων, τα διάφορα φύλα, συνεπεία της επικοινωνίας αυτής, ωνομάζοντο ήδη επί μάλλον και μάλλον Έλληνες, μολονότι πολύς επέρασε καιρός πριν το όνομα τούτο ημπορέση να επικράτηση γενικώς.
Την καλυτέραν απόδειξιν παρέχει ο Όμηρος. Διότι, μολονότι έζησε πολύ ύστερον και από τα Τρωικά, πουθενά δεν ωνόμασε με το όνομα αυτό όλους, ούτε άλλους εκτός εκείνων που ηκολούθησαν τον Αχιλλέα από την Φθιώτιδα, οι οποίοι ήσαν και οι πρώτοι Έλληνες, αλλ’ αποκαλεί αυτούς εις τα ποιήματά του γενικώς Δαναούς και Αργείους και Αχαιούς.”
Ο Όμηρος δεν κάνει επίσης διάκριση ανάμεσα σε Έλληνες και βαρβάρους:
“Ούτε βαρβάρους, άλλωστε, μνημονεύει διά τον λόγον, ως νομίζω, ότι ούτε οι Έλληνες είχαν ακόμη διακριθή διά κοινού αντιθέτου ονόματος. Οπωσδήποτε τα διάφορα ελληνικά φύλα, επί των οποίων το όνομα των Ελλήνων, λόγω κοινότητος της γλώσσης, εξηπλώνετο διαδοχικώς από μίαν περιφέρειαν εις άλλην, έως ότου επεξετάθη ακολούθως επί του συνόλου των, δεν έκαμαν καμμίαν κοινήν επιχείρησιν πριν από τα Τρωικά, ένεκα αδυναμίας και ελλείψεως αμοιβαίας επικοινωνίας. Άλλωστε, και την εκστρατείαν ακόμη κατά της Τροίας τότε μόνον επεχείρησαν από κοινού, όταν είχαν ήδη αποκτήσει αξιόλογον εμπειρίαν της θαλάσσης.
Έλλην και Ελλάς
Στο Λεξικό του Μπαμπινιώτη, αναφέρεται και ο τύπος Έλλοπες, ο οποίος προσδιόριζε κατοίκους της Δωδώνης και της βόρειας Εύβοιας. Ο Αριστοτέλης ορίζει τη Δωδώνη ως αρχική πατρίδα των Ελλήνων. Από μορφολογικής απόψεως θεωρείται ότι οι λέξεις Έλλην και Ελλάς αποτελούν παράγωγα του ουσ. Ελλοί – Έλλοι – Σελλοί, καθώς οι τύποι αυτοί απαντώνται στον ‘Ομηρο και τον Πίνδαρο. Ο Χριστιανός Ησύχιος ερμηνεύει ως εξής: Έλλοί· Έλληνες οι εν Δωδώνη και οι ιερείς». Όλοι αυτοί οι γλωσσικοί τύποι είναι αγνώστου ετύμου και σημασίας κατά τον κ. Μπαμπινιώτη. [3]
Όπως αναφέρθηκε ήδη, στον Όμηρο η λέξη περιορίζεται τοπικά στους Θεσσαλούς της Φθίας, ενώ η χρήση της αργότερα στο αρχ. επίθ. Ελλανοδίκαι αύξησε το κύρος της λόγω της σημασίας των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Θουκυδίδης εξηγεί τη γεωγραφική επέκταση του όρου Έλληνες από τον μυθολογικό ήρωα Έλληνα, που ταξίδευε και δρούσε συχνά σε άλλες πόλεις. Ο αρχαίος ιστορικός Ηρόδοτος πιστεύει ότι ο όρος “Ελληνες χρησιμοποιήθηκε για να τονίσει την κοινή προέλευση των διαφόρων φυλών του ελληνικού χώρου. [3]
Ο αποκλεισμός του μυθώδους από την ιστορίαν μου ίσως την καταστήση ολιγώτερον τερπνήν ως ακρόαμα, θα μου είναι όμως αρκετόν, εάν το έργον μου κρίνουν ωφέλιμον όσοι θελήσουν να έχουν ακριβή αντίληψιν των γεγονότων, όσα έχουν ήδη λάβει χώραν, και εκείνων τα οποία κατά την ανθρωπίνην φύσιν μέλλουν να συμβούν περίπου όμοια. Θουκυδίδης [2]
Το «Γένος των Γραικών»
Στην προεπαναστατική Ελλάδα αναβιώνει μια πανάρχαια ονομασία των Ελλήνων, οι ονομασία Γραικοί, που χρησιμοποιήθηκε πριν ακόμη καθιερωθεί η λέξη Έλληνες. Σε επιγραφή τού 4ου π.Χ. αι. διαβάζουμε: «”Ελληνες ωνομάσθησαν, το πρότερον Γραικοί καλούμενοι». Ο Αριστοτέλης (Μετεωρολογικά 1,352α) γράφει: “ώκουνν [ενν. στην περιοχή της Δωδώνης στην Ήπειρο] οι Σελλoί (πρόκειται για τους Ελλούς] και οι καλούμενοι τότε μεν Γραικοί, νυν δε Έλληνες». Η πληροφορία του Αριστοτέλη και η γενικότερη παράδοση της αρχαιότητας συγκλίνουν στο ότι τόσο οι ονομασίες Γραικοί και Έλληνες όσο και η περιοχή της αρχικής εγκατάστασης των Ελλήνων τοποθετούνται στην περιοχή της Ηπείρου, γύρω από τη Δωδώνη και τα σημερινά Ιωάννινα.
Στους αλεξανδρινούς χρόνους, η ονομασία Γραικοί συναντάται λιγότερο αλλά παραλλήλως προς το Έλληνες. Στο Βυζάντιο παράλληλα με το Ρωμαίοι χρησιμοποιείται, σε περιορισμένη έκταση, και το Γραικοί, προσλαμβάνοντας την ειδικότερη σημασία «ελληνορθόδοξοι» κατ’ αντιδιαστολή προς το Έλληνες (= ειδωλολάτρες, πολυθεϊστές) και το Λατίνοι (= χριστιανοί της Δύσης / ρωμαιοκαθολικοί). Τον 15ο αιώνα, (στη Σύνοδο της Φλωρεντίας) αναφέρονται «συνελθόντες Λατίνοι τε και Γραικοί».
Ο δεινός αρχαιογνώστης Αδαμάντιος Κοραής και άλλοι προεπαναστατικοί συγγραφείς και αγωνιστές (Ρήγας, Χριστόπουλος κ.ά.) μιλούν για το «Γένος των Γραικών» και ο ανασκολοπισθείς Αθανάσιος Διάκος – αρνούμενος να ενταχθεί στον οθωμανικό στρατό… – απαντά περήφανα στους Τούρκους: «Εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θε να πεθάνω». Με την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους, το όνομα Γραικοί αντικαθίσταται από το Έλληνες. Οι Γραικοί, είτε ως κάτοικοι (αργότερα) της Γραίας στην Εύβοια και της ευβοϊκής αποικίας Κύμης στην Κάτω Ιταλία είτε απευθείας (παλαιότερα) από την περιοχή της Ηπείρου, έγιναν γνωστοί στους Ιταλούς, που τους ονόμασαν Graeci, από όπου και οι ξενικές ονομασίες των Ελλήνων ως Greek (αγγλ.), Grec (γαλλ.), Grieche (γερμ.). Ωστόσο, οι ξένοι χρησιμοποιούν για το Ελλάς το Hellas, ως επίσημη ονομασία της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παράλληλα προς τα ονόματα Greece (αγγλ.), Grece (γαλλ.) και Griechenland στα γερμανικά.
Πηγή: http://www.defencenet.gr
Λόγος του Χίτλερ για τους Έλληνες
Η δήλωση αυτή ήταν η εξής:
«Χάριν της ιστορικής αληθείας οφείλω να διαπιστώσω ότι μόνον οι Έλληνες, εξ” όλων των αντιπάλων οι οποίοι με αντιμετώπισαν, πολέμησαν με παράτολμον θάρρος και υψίστην περιφρόνησιν πρός τον θάνατον…»
Και πως να μην το πει???
Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει 4 αντιπάλους ταυτόχρονα, την Αλβανία, την Βουλγαρία, την Ιταλία και την Γερμανία. Κι όμως άντεξε, κι όμως ΑΝΤΙΣΤΑΘΗΚΕ.
Και θα πούνε πολλοί, ανθέλληνες ή απλά ανιστόρητοι, ότι ήταν αναγκασμένη να αντισταθεί, οπότε δεν είναι και κάποιο επίτευγμα που χρειάζεται εξύμνηση, ούτε καν αναφορά. Για να δούμε όμως ποιες χώρες αντιστάθηκαν τότε και για πόσο:
1) Ελλάδα – 219 ημέρες!!!
2) Νορβηγία – 61 ημέρες
3) Γαλλία – 43 ημέρες (παρά την τεράστια δύναμη της)
4) Πολωνία – 30 ημέρες
5) Βέλγιο – 18 ημέρες
6) Ολλανδία – 4 ημέρες
7) Γιουγκοσλαβία – 3 ημέρες
8) Δανία (0 ημέρες) Είναι γνωστή η ιστορία που ο Δανός βασιλιάς παρέδωσε το στέμμα του σε ένδειξη υποταγής στον μοτοσικλετιστή του Χίτλερ που απλά πήγε να μεταφέρει την αίτηση για διέλευση των ναζιστικών στρατευμάτων.
9) Λουξεμβούργο – 0 ημέρες
10) Τσεχοσλοβακία – 0 ημέρες
Εντύπωση προκαλεί το ότι οι περισσότερες χώρες που βρίσκονται κάτω από την Ελλάδα ήταν αναμφισβήτητα ανώτερες σε υλικό εξοπλισμό και οικονομική δύναμη.
Το θέμα δεν είναι εάν ο Χίτλερ είχε δίκιο.Το θέμα είναι ότι ένας τόσο αδίστακτος, εγωιστής και παράφρονας άνθρωπος αναγκάστηκε να παραδεχτεί και να εξυμνήσει τον Ελληνικό λαό, και σήμερα μια πολιτικός που εκπροσωπεί την ίδια χώρα, μιλάει τόσο υποτιμητικά για τον ίδιο λαό…
Τα «Σεπτεμβριανά» της Κωνσταντινούπολης και το αιματηρό πογκρόμ κατά των Ελλήνων
Φόνοι, βιασμοί, λεηλασίες περιουσιών - Τι απέγινε ο ενορχηστρωτής των επεισοδίων του 1955, Αντνάν Μεντερές
Tο μεσημέρι της 6ης Σεπτεμβρίου του 1955 ένας αυτοσχέδιος εκρηκτικός μηχανισμός, μικρής ισχύος, εξερράγη στο Τουρκικό Προξενείο της Θεσσαλονίκης, το οποίο στεγαζόταν στο σπίτι που μεγάλωσε ο Κεμάλ Ατατούρκ. Από την έκρηξη δεν τραυματίστηκε κανείς ενώ σημειώθηκαν και μικρές ζημιές (κυρίως στα τζάμια του κτιρίου).
Αυτή, θα μπορούσε να πει κάποιος, πως είναι η αρχή ενός αιματηρού πογκρόμ κατά των Ελλήνων που ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη και έμεινε στην ιστορία ως «Σεπτεμβριανά»! Η πραγματική «ρίζα», ωστόσο, εκείνων των θλιβερών γεγονότων βρίσκεται αλλού.
Η σύλληψη του Οκτάι Εγκίν και τα τούρκικα ΜΜΕ
Για την επίθεση στο προξενείο συνελήφθη από τις ελληνικές Αρχές ένας μουσουλμάνος φοιτητής από την Κομοτηνή (που αργότερα τιμήθηκε στην πατρίδα του και μάλιστα διορίστηκε κυβερνήτης σε επαρχία, ενώ ισχυρίστηκε ότι έπεσε θύμα πλεκτάνης από τους Έλληνες).
Οι τουρκικές εφημερίδες εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός και κατόπιν, όπως αποδείχθηκε αργότερα, κυβερνητικών οδηγιών έκαναν λόγο για «τρομερή έκρηξη που σχεδόν κατεδάφισε το σπίτι του Κεμάλ». Η εφημερίδα «Ισταμπούλ Εξπρές», μάλιστα, έφτασε στο σημείο να δημοσιεύσει σειρά παραποιημένων φωτογραφιών.
Τα ΜΜΕ της γειτονικής χώρας είχαν αναλάβει τον ρόλο της προετοιμασίας του εδάφους για αυτό που θα ακολουθούσε…
Το αιματηρό «πογκρόμ» κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης
Είναι δεδομένο πλέον πως η κυβέρνηση του Αντνάν Μεντερές (με την βοήθεια των Άγγλων που ήθελαν αντίποινα για την δράση της ΕΟΚΑ στην Κύπρο, όπως ισχυρίζονται κάποιοι ιστορικοί) δημιούργησε την ευκαιρία ώστε να αποσπάσει την κοινή γνώμη της Τουρκίας από τα τεράστια οικονομικά προβλήματά της, στρέφοντάς την κατά της ελληνικής μειονότητας που ευημερούσε, επενδύοντας στην δημιουργία εθνικιστικού κλίματος.
Περίπου στις 5 το απόγευμα της 6ης Σεπτεμβρίου ένα αφιονισμένο πλήθος 50.000 ατόμων άρχισε να κινείται κατά των ελληνικών περιουσιών στη συνοικία Πέραν. Όλοι τους οπλισμένοι με τσεκούρια, φτυάρια, ρόπαλα, αξίνες, σφυριά, σιδερένιους λοστούς και μπιτόνια βενζίνης. Για πολλές ώρες έσπαγαν και έκαιγαν τις περιουσίες των Ελλήνων φωνάζοντας συνθήματα όπως: «Θάνατος στους γκιαούρηδες», «Σπάστε, γκρεμίστε, είναι γκιαούρης», «Σφάξτε του Έλληνες προδότες», «Κάτω η Ευρώπη» και «Εμπρός να βαδίσουμε κατά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης».
Όλες αυτές τις ώρες, μέχρι τα ξημερώματα της 7ης Σεπτεμβρίου, που ο όχλος κατέστρεφε οτιδήποτε ελληνικό υπήρχε η αστυνομία και ο στρατός ήταν απόντες και δεν επενέβησαν σε κανένα σημείο με εντολή της κυβέρνησης. Μόνο όταν οι Τούρκοι είχαν… υπερασπιστεί την «τιμή» του Κεμάλ, ο Μεντερές έδωσε εντολή στον στρατό να επέμβει.
Ο ίδιος ο Τούρκος πρωθυπουργός, μάλιστα, σε δίστασε να δηλώσει λίγες ώρες αργότερα πως υπεύθυνοι για το πογκρόμ ήταν «οι πεινασμένοι κομμουνιστές»! Δήλωση η οποία συνάντησε την χλεύη της Ευρώπης…
Ο απολογισμός των «Σεπτεμβριανών»
Πολλά έχουν ακουστεί και έχουν γραφτεί για τον απολογισμό των δραματικών εκείνων στιγμών. Κάποια από αυτά προσεγγίζουν την πραγματικότητα ενώ κάποια άλλα δεν έχουν καμία σχέση με αυτήν.
Ίσως ο πλέον κοντινός στην αλήθεια απολογισμός να είναι αυτός που αναφέρει ότι: 16 Έλληνες έχασαν την ζωής τους και 32 ακόμα τραυματίστηκαν. Επιπλέον, σκοτώθηκε ένας Αρμένιος, βιάσθηκαν 12 Ελληνίδες και αδιευκρίνιστος αριθμός ανδρών υπέστησαν βίαιη περιτομή (ανάμεσα σε αυτούς, μάλιστα, ήταν και πολλοί ιερείς σύμφωνα με τον γνωστό τούρκο συγγραφέα Αζίζ Νεσίν).
Επιπλέον καταστράφηκαν 4.348 εμπορικά καταστήματα, 110 ξενοδοχεία, 27 φαρμακεία, 23 σχολεία, 21 εργοστάσια, 73 εκκλησίες (συνολικά, ζημιές μικρές ή μεγάλες, προκλήθηκαν στο 90% των εκκλησιών), περίπου 1000 κατοικίες. Όλα ελληνικής ιδιοκτησίας.
Το οικονομικό κόστος των ζημιών ανήλθε σε 150 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, ενώ η ελληνική κυβέρνηση τις υπολόγισε σε 500.000.000 δολάρια.
Σε όλα αυτά πρέπει να συνυπολογιστεί πως το πρωί της 7ης Σεπτεμβρίου τούρκοι εθνικιστές έκαψαν το ελληνικό περίπτερο στη Διεθνή Έκθεση της Σμύρνης και στη συνέχεια, κατέστρεψαν το νεόκτιστο εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής, ενώ λεηλάτησαν σπίτια Ελλήνων στρατιωτικών, που υπηρετούσαν στο Στρατηγείο του ΝΑΤΟ.
Την επόμενη ημέρα η φρίκη αποτυπώθηκε στα πρωτοσέλιδα του ελληνικού Τύπου που σχεδόν «παγωμένος» παρακολουθούσε τα όσα γινόντουσαν στην Κωνσταντινούπολη.
Το τέλος του Αντνάν Μεντερές
Η Δικαιοσύνη αλλά και η μοίρα επεφύλαξε άσχημο τέλος στον υποκινητή του αιματηρού πογκρόμ κατά των Ελλήνων, Αντνάν Μεντερές.
Η αρχή του τέλους του έγινε τον Μάη του του 1960, όταν μια ομάδα αξιωματικών, με επικεφαλής τον Τζελάλ Γκιουρσέλ, με πραξικόπημα ανέτρεψε τη νόμιμη μεν, τυραννική δε, κυβέρνηση του Μεντερές. Ο ίδιος αλλά και πολλά στελέχη της κυβέρνησης του συνελήφθησαν.
Ακολούθησε η δίκη του που κράτησε για αρκετούς μήνες στη διάρκεια της οποίας ο πρώην πρωθυπουργός της Τουρκίας κατηγορήθηκε για διαφθορά, αντιλαϊκή πολιτική και για την άγρια επίθεση εναντίον των Ελλήνων. Θεωρήθηκε ο αυτουργός των «Σεπτεμβριανών» και στο τέλος καταδικάστηκε σε θάνατο δια απαγχονισμού. Όχι επειδή «διατάραξε τις σχέσεις με τη σύμμαχο χώρα», αλλά επειδή «επανειλημμένα καταπάτησε το Σύνταγμα της χώρας» του. Πριν από την ετυμηγορία του δικαστηρίου προσπάθησε να αυτοκτονήσει αλλά απέτυχε.
Η απόφαση εκτελέστηκε στις 17 Σεπτεμβρίου του 1961. Ένας στρατιώτης κλώτσησε το σκαμνί πάνω στο οποίο πατούσε ο πρώην πρωθυπουργός της Τουρκίας ο οποίος λίγες στιγμές αργότερα πέθανε από ασφυξία.
Πηγή: http://www.newsbeast.gr
Συμπληρώνονται 41 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο (Βίντεο)
Μνήμες από την αποφράδα ημέρα της 20ής Ιουλίου 1974, όταν στις ακτές της Κερύνειας άρχιζε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ξύπνησε στον κυπριακό Ελληνισμό ο ήχος των σειρήνων, στις 5:30 τα ξημερώματα.
Με πρόσχημα το πραξικόπημα της χούντας των Αθηνών, η Τουρκία σκόρπισε το θάνατο στην Κύπρο και συνεχίζει να κατέχει παράνομα για 41 χρόνια το 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας και το μεγαλύτερο τμήμα της ακτογραμμής της.
Περισσότεροι από 43.000 βαριά οπλισμένοι στρατιώτες από την Τουρκία παραμένουν ακόμη στις κατεχόμενες περιοχές.
Σημειώνεται ότι, ξεκινώντας από το Ψήφισμα 353 της 20ής Ιουλίου 1974 του Συμβουλίου Ασφαλείας, ο ΟΗΕ έχει κάνει εκκλήσεις για «άμεσο τερματισμό της ξένης στρατιωτικής επέμβασης στην Κυπριακή Δημοκρατία» και για «απομάκρυνση χωρίς καθυστέρηση από την Κυπριακή Δημοκρατία του ξένου στρατιωτικού προσωπικού που η παρουσία του δεν προβλέπεται από διεθνείς συμφωνίες».
Στον Τύμβο Μακεδονίτισσας, στη Λευκωσία, θα τελεστεί επιμνημόσυνη δέηση.
Η τελετή, υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των πεσόντων αξιωματικών και οπλιτών, Ελληνοκυπρίων και εξ Ελλάδος, κατά την τουρκική εισβολή, θα πραγματοποιηθεί παρουσία του προέδρου Αναστασιάδη.
Στον Ιερό Ναό Παναγίας Φανερωμένης, στη Λευκωσίας, προϊσταμένου του αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου θα αναπεμφθεί δέηση για απελευθέρωση της Κύπρου, επιστροφή των εκτοπισμένων στις πατρογονικές του εστίες και διακρίβωση της τύχης όλων των αγνοουμένων. Θα μιλήσει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης.
Το βράδυ θα πραγματοποιηθεί ειδική εκδήλωση στο προεδρικό μέγαρο με ομιλητή τον πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη.
Εξάλλου, στις 14:00, φθάνει στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερτογάν, ο οποίος θα δεχθεί τον χαιρετισμό της στρατιωτικής παρέλασης μαζί με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί. Στη συνέχεια, θα έχουν κατ' ιδίαν συνάντηση, στην οποία θα συζητήσουν τις εξελίξεις στο Κυπριακό.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, χαρακτήρισε αρνητική εξέλιξη την παράνομη επίσκεψη του Τούρκου προέδρου στα Κατεχόμενα.
Πότε και γιατί έγιναν δημοψηφίσματα στην Ελλάδα
Μια από τις κορυφαίες στιγμές της Mεταπολίτευσης ήταν
το δημοψήφισμα του 1974 για την κατάργηση της μοναρχίας
Επτά δημοψηφίσματα έχουν διεξαχθεί στην Ελλάδα από τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους το 1831 και όλα τον 20ο αιώνα μέσα σε διάστημα 54 ετών. Από τα επτά δημοψηφίσματα στις έξι περιπτώσεις το ερώτημα να σχετίζεται με το πολίτευμα (βασιλευόμενη ή αβασίλευτη δημοκρατία) και σε μία για την έγκριση συντάγματος. Τρία από τα επτά δημοψηφίσματα διενεργήθηκαν από δικτατορικά καθεστώτα.
Συγκεκριμένα:
- 1920: Λίγο μετά τη νίκη στις βουλευτικές εκλογές, όπου έχασε ο Ελευθέριος Βενιζέλος εν μέσω της μικρασιατικής εκστρατείας, η νέα κυβέρνηση υπό τον Δημήτριο Ράλλη προκηρύσσει δημοψήφισμα για τις 5 Δεκεμβρίου με ερώτημα την επιστροφή του βασιλιά Κωνσταντίνου του Α'. Στο δημοψήφισμα δεν συμμετέχουν οι Φιλελεύθεροι. Η επάνοδος του εξόριστου βασιλιά εγκρίνεται με 99%.
- Το αποτέλεσμα ενοχλεί τις συμμαχικές δυνάμεις: οι σύμμαχοι παύουν να υποστηρίζουν την Ελλάδα προσφέροντας την υποστήριξή τους προς την Τουρκία. Η αλλαγή της στάσης των συμμάχων θεωρείται ένας από τους παράγοντες που συνέλαβαν καθοριστικά στη μικρασιατική καταστροφή.
- 1924: Η Δ' Συντακτική Εθνοσυνέλευση προκηρύσσει δημοψήφισμα για τις 13 Απριλίου με ερώτημα την κατάργηση της μοναρχίας. Η διαδικασία οργανώνεται από την κυβέρνηση Παπαναστασίου. Υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας ψηφίζει το 69,95% των ψηφοφόρων και κατά το 30,05%. Την 1η Μαΐου της ίδιας χρονιάς ορκίζεται πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Παύλος Κουντουριώτης.
- 1935: Προκηρύχθηκε από το διδακτορικό καθεστώς του Γεωργίου Κονδύλη κι έμεινε στην ιστορία ως "νόθο δημοψήφισμα". Το ερώτημα ήταν η κατάργηση της αβασίλευτης δημοκρατίας. Σύμφωνα με το επίσημο αποτέλεσμα, υπέρ της βασιλευόμενης δημοκρατίας ψήφισε το 97,88% των ψηφοφόρων, ενώ το "όχι" απέσπασε μόλις το 2,12%.
- 1946: Η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Τσαλδάρη προκηρύσσει δημοψήφισμα για την 1η Σεπτεμβρίου. Οι επιλογές ήταν τρεις: υπέρ ή κατά της επανόδου του βασιλιά και υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας. Υπέρ της επανόδου του βασιλιά Γεωργίου Β' ψήφισε το 69%, κατά το 20% και υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας το 11%.
- 1968: Η χούντα των συνταγματαρχών διενεργεί δημοψήφισμα στις 29 Σεπτεμβρίου για σχέδιο συντάγματος που είχε εκπονήσει η ίδια. Στο δημοψήφισμα - παρωδία το "ναι" αποσπά ποσοστό 92,21% και το "όχι" το 7,79%. Στη διαδικασία δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής οι πολιτικοί κρατούμενοι που είχαν συλληφθεί ή εκτοπιστεί μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου.
- 1973: Το δεύτερο δημοψήφισμα - παρωδία της απριλιανής δικτατορίας πραγματοποιήθηκε στις 29 Ιουλίου εκείνου του έτους. Τα ερωτήματα σχετίζονταν με την έγκριση μεταρρύθμισης του συντάγματος του 1968, την εκλογή προέδρου (Γεώργιος Παπαδόπουλος) και αντιπροέδρου (Οδυσσέας Αγγελής) της Δημοκρατίας για θητεία οκτώ ετών και την κατάργηση της μοναρχίας. Υπέρ ψήφισε το 78,43% και κατά το 21,57%.
- 1974: Μετά την πτώση της δικτατορίας, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή διενεργεί στις 8 Δεκεμβρίου δημοψήφισμα με ερώτημα τη μορφή του πολιτεύματος. Το δημοψήφισμα διενεργήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου. Το 69,2% των ψηφοφόρων ψηφίζει κατά της βασιλευόμενης δημοκρατίας και κατά το 30,82%.
Πηγή: http://news.in.gr/features/article/?aid=1500008224
Λάκης Σάντας. Η σύλληψή του από τους κατακτητές και η βοήθεια του Γερμανού πιλότου
Μετά την υποστολή της σβάστικας από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης στις 30 Μαΐου του 1941, ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας προσπάθησαν να διαφύγουν στη Μέση Ανατολή. Όταν έμαθαν ότι ένα σουηδικό πλοίο είχε αγκυροβολήσει στο λιμάνι του Πειραιά για να ξεφορτώσει σιτάρι του Ερυθρού Σταυρού, με τη βοήθεια του πολύγλωσσου παλιού συμμαθητή τους Γιώργου Λαμπή, ήρθαν σε επαφή με έναν άραβα ανθυποπλοίαρχο του πληρώματος. Του ζήτησαν να τους κρύψει στο αμπάρι για να πάνε στη Χάιφα, όπου βρισκόταν τότε το αρχηγείο των ελληνικών δυνάμεων. Ο Άραβας αρνήθηκε επειδή το πλοίο φρουρούνταν από Γερμανούς, αλλά τους έδωσε οδηγίες για το τι έπρεπε να κάνουν.
Το ίδιο βράδυ οι τρεις φίλοι με κίνδυνο να συλληφθούν, κατάφεραν να σκαρφαλώσουν στο καράβι και να κρυφτούν πίσω από τα σακιά με το σιτάρι. Μετά από τρεις ημέρες στην «κρυψώνα» περιμένοντας τον απόπλου, ήταν σε άθλια κατάσταση. Νηστικοί, πεινασμένοι και παγωμένοι από το τσουχτερό κρύο που έκανε το Φεβρουάριο του 1942. Κάποια στιγμή φώναξαν έναν εργάτη που άδειαζε τα σακιά και τον παρακάλεσαν να τους πάει λίγο νερό. Για να τον δελεάσουν τους έδωσαν ό,τι λεφτά είχαν πάνω τους. Ο εργάτης όμως αντί για νερό τους έφερε τους Γερμανούς. Οι τρεις φίλοι συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στο Γερμανικό Λιμεναρχείο του Πειραιά και μετά από λίγες ώρες κατέληξαν στις φυλακές Αβέρωφ.
Στη φυλακή όμως παρέμειναν μέχρι τις 22 Απριλίου του 1942. Ο Γερμανός που τους καταδίκασε δεν είχε λάβει υπόψη του ότι εκείνη την ημέρα είχε γενέθλια ο Χίτλερ. Η διαταγή που ήρθε σύντομα σε όλες τις κατεχόμενες χώρες, ήταν εκείνη την ημέρα να δοθεί αμνηστία σε όλους τους φυλακισμένους, που είχαν ποινή μέχρι δύο χρόνια. Μέχρι τη «χάρη» η ζωή στις φυλακές Αβέρωφ ήταν φρικτή. Εκτός από το καθημερινό ξυλοδαρμό, τους έβαζαν κάθε πρωί να κάνουν κρύο ντουζ και να τρέχουν γύρω από το προαύλιο.
Από τους τρεις, ο Λάκης Σάντας ήταν ο πιο τυχερός και γλίτωσε σχεδόν τα μισά βασανιστήρια. Αιτία ήταν η Σόνια, μια όμορφη ηθοποιός της επιθεώρησης και φίλη της μητέρας του. Ένας νεαρός «άσσος» της γερμανικής αεροπορίας, διατηρούσε σχέσεις με την ηθοποιό και ήταν πολύ ερωτευμένος μαζί της. Μια φορά που η μητέρα του Σάντα την είδε να κατεβαίνει από το αυτοκίνητό του, πήγε και της χτύπησε την πόρτα. «Σόνια σε παρακαλώ, πες στο φίλο σου τον αξιωματικό να πάει να ιδεί τον Λάκη το γιο μου στου Αβέρωφ, αφού είναι τόσο σπουδαίος και σ΄αγαπάει», της είπε. Η Σόνια δεν απάντησε, αλλά το έκανε.
Λίγες ημέρες μετά, ο αεροπόρος πήγε στη φυλακή, την ώρα που οι κρατούμενοι περίμεναν στην ουρά για να πιουν ένα υγρό, που οι Γερμανοί είχαν βαφτίσει τσάι. «Σάντα Λάκη» ακούστηκε η φωνή ενός Γερμανού και ο Έλληνας κατάλαβε ότι κάποιος γνωστός του είχε μεσολαβήσει. Το «Σάντα Λάκη» δεν είχε καμία σχέση με το «Σάντα Απόστολο» που τον φώναζαν. Τον οδήγησαν στο γραφείο του αδίστακτου ταγματάρχη των Ες Ες, που καθημερινά βασάνιζε τους κρατούμενους και έδινε τις εντολές για τις εκτελέσεις εντός των φυλακών. Ο ιπτάμενος αξιωματικός της Λουβάτφε καθόταν σε καρέκλα, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους αξιωματικούς που ήταν γύρω του όρθιοι. Ο πιλότος μίλησε στα Γερμανικά και ο διερμηνέας είπε στον Σάντα: «Ο Φον θέλει να σου πει να μην στεναχωριέσαι, έχεις χαιρετίσματα από την οικογένειά σου και τη δεσποινίδα Σόνια. Γρήγορα θα βγεις μαζί με τους δύο φίλους σου από τη φυλακή. Έδωσε σχετικές εντολές». «Τον ευχαριστώ τον κύριο αξιωματικό, εγώ και οι φίλοι μου» απάντησε ο Σάντας.
Έκτοτε, ο ήρωας που μαζί με το Μανώλη Γλέζο κατέβασαν το σύμβολο του ναζισμού από την Ακρόπολη, καθόταν στο θάλαμο περιμένοντας την αποφυλάκισή του, χωρίς να τον δέρνουν και να τον βασανίζουν. Στις 22 Απριλίου του 1942, οι τρεις νέοι περνούσαν ελεύθεροι την πόρτα των φυλακών Αβέρωφ.
Ο Λάκης Σάντας γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου του 1922.
Πηγή: Λάκης Σάντας, Μια νύχτα στην Ακρόπολη, εκδόσεις Βιβλιόραμα
Παύλος Μελάς: Ο Ήρωας του Μακεδονικού Αγώνα
Ο πρωτομάρτυρας και πρωτεργάτης του Μακεδονικού Αγώνα, Παύλου Μελάς γεννήθηκε στην Μασσαλία της Γαλλίας στις 29 Μαρτίου 1870. Ήταν ένα από τα επτά παιδιά του Ηπειρώτη έμπορου Μιχαήλ Μελά και της Ελένης Βουτσινά, κόρης εύπορου Κεφαλλονίτη εμπόρου. Η οικογένειά του ήρθε στην Αθήνα το 1874. Ο πατέρας του είχε έντονη εθνική δράση και διέθεσε μεγάλο μέρος της περιουσίας, που είχε αποκτήσει στη Μασσαλία, για τους αγώνες του Έθνους και για κοινωνικούς σκοπούς.
Ανατράφηκε μέσα σε ένα ζεστό οικογενειακό και εθνικό περιβάλλον όπου καλλιεργήθηκε η αγάπη του για την Πατρίδα. Όπως γράφει στο ημερολόγιό του θέλει να πολεμήσει και να πεθάνει γι’ αυτήν.
Ξεχωρίζει από τους συνομήλικούς του για την καλοσύνη του και την προθυμία του. Μεγαλώνει σε μια ταραγμένη εποχή κατά την οποία έχουν ξεσπάσει διάφορες επαναστατικές κινήσεις ενάντια στον τούρκο δυνάστη. Η Θεσσαλία, η Ήπειρος, η Κρήτη, η Μακεδονία, ζητούν την ένωση με τη Μητέρα Ελλάδα.
Το 1886 γίνεται δεκτός στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων απ’ όπου αποφοίτησε με το βαθμό του ανθυπολοχαγού του Πυροβολικού το 1891.Τον επόμενο χρόνο νυμφεύεται τη Ναταλία Δραγούμη, κόρη του Στέφανου Δραγούμη και αδερφή του Ίωνος Δραγούμη, της γνωστής ένθερμης πατριωτικής οικογένειας με καταγωγή από την Μακεδονία. Απέκτησαν δύο παιδιά τον Μιχαήλ (Μίκη) και την Ζωή (Ζέζα), εξ ων και το ψευδώνυμο «Μίκης Ζέζας» με το οποίο πολέμησε στην Μακεδονία.
Το 1894 ιδρύεται η «Εθνική Εταιρεία», μυστική οργάνωση που σκοπό έχει την εθνική αφύπνιση των Ελλήνων και την απελευθέρωσή τους με κάθε θυσία. Φυσικά ο Παύλος υπήρξε δραστήριο μέλος της. Η ήττα του 1897 του προκαλεί αφάνταστη πίκρα και ανυπομονεί πότε θα έρθει η ώρα να ξεκινήσει η ενεργός δράση του.
Τον Φεβρουάριο του 1904 προκειμένου να αντιμετωπιστεί η δράση των βούλγαρων κομιτατζήδων στη τουρκοκρατούμενη Μακεδονία, που επεδίωκαν την προσάρτησή της στην Βουλγαρία, και με πρόσφατες τις πληγές για την έκβαση του πολέμου του 1897, συμμετείχε από τους πρώτους στο ιδρυθέν το 1900 Μακεδονικό Κομιτάτο για την προώθηση της ελληνικής επιρροής στην περιοχή της Μακεδονίας, ως αντίδραση στη δράση των Βούλγαρων κομιτατζήδων. Έτσι από τον Φεβρουάριο του 1904 ο Παύλος Μελάς έσπευσε με άλλους τρεις αξιωματικούς, τους Α. Κοντούλη, Α. Παπούλα και Γ. Κολοκοτρώνη, προς επιτόπια μελέτη της κατάστασης. Δυστυχώς αυτή η πρώτη προσπάθεια γίνεται αντιληπτή από τους τούρκους και παρά τη θέλησή τους μετά από ένα μήνα επιστρέφουν στην Αθήνα.
Παρόλα αυτά ακαταπόνητος συνεχίζει τον αγώνα, θυσιάζοντας την οικογενειακή του θαλπωρή. Τον Ιούλιο επιστρέφει στη Μακεδονία, συναντάται με συμπατριώτες και αποφασίζουν την συγκρότηση ενόπλων σωμάτων με άντρες από τις γύρω περιοχές για δράση και πάλι στην δυτική Μακεδονία, όπου κινούνται και οι Βούλγαροι κομιτατζήδες.
Ενθουσιασμένος μεταβαίνει στην Αθήνα, για δεκαπέντε ημέρες, για να αναλάβει επίσημα την αρχηγία του Μακεδονικού Αγώνα στην περιοχή της Καστοριάς και του Μοναστηρίου (σήμερα ονομάζεται Μπίτολα και εδαφικά ανήκει στα Σκόπια). Στις 28 Αυγούστου μαζί με τους άνδρες του, Μακεδόνες, Μανιάτες και Κρητικούς, εισέρχονται ένοπλα στη Μακεδονία.
Έρχεται σε επαφή με τον Δεσπότη της Καστοριάς Γερμανό Καραβαγγέλη, ο οποίος επίσης είχε αφιερώσει την ζωή του στην υπηρεσία της πατρίδας και αναλαμβάνει δράση στην περιοχή της Καστοριάς και τα Βιτόλια. Οργανώνει την άμυνα των περιοχών, ενθαρρύνει τους ντόπιους που φοβούνται, οι οποίοι πλέον αισθάνονται ασφάλεια με την παρουσία του και αναζωπυρώνεται το εθνικό τους αίσθημα.
Με ορμητήριο τα χωριά Λιγκοβάνη και Λέχοβο πολεμά εξοντωτικά τους βούλγαρους, ενώ ταυτόχρονα καταδιώκεται και από τον τουρκικό στρατό. Στις 13 Οκτωβρίου κάνει στάση στο χωριό Στάτιστα (σήμερα ονομάζεται «Παύλος Μελάς»), για να ξεκουράσει τους άνδρες του. Εκεί όμως βρισκόταν και ο βούλγαρος αρχικομιτατζής Βλάχος Μήτρου, ο οποίος ειδοποίησε τις οθωμανικές αρχές για να τον παγιδεύσει.
Πράγματι, ισχυρό απόσπασμα του τουρκικού στρατού περικύκλωσε το χωριό και κατά την διάρκεια της συμπλοκής ο Παύλος Μελάς τραυματίστηκε στην οσφυϊκή χώρα και μετά από μισή ώρα, μέσα σε ανυπόφορους πόνους αφήνει την τελευταία του πνοή. Ενταφιάστηκε στο παρεκκλήσιο των Ταξιαρχών στην Καστοριά από τον Δεσπότη Γερμανό Καραβαγγέλη.
Η θυσία του σηματοδότησε την ουσιαστική έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα. Η δράση των Ελληνικών δυνάμεων έγινε πιο έντονη, περιόρισε τους βούλγαρους και κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων 1912-1913. Το αίμα του πότισε το δέντρο της λευτεριάς που δεν άργησε να έρθει για τους περισσότερους Μακεδόνες αδερφούς μας.
Ο Παύλος Μελάς, παρά τη μικρή του συμβολή στο στρατιωτικό σκέλος των ελληνικών επιχειρήσεων στη Μακεδονία, χάρη στη στάση του και την εκτεταμένη δημοσιότητα που απέκτησε ο θάνατος του αποτέλεσε υπόδειγμα γενναιότητας και αυταπάρνησης για την απελευθέρωση της πατρίδας στην ελληνική ιστορία. Στην Ελλάδα θεωρείται σύμβολο του Μακεδονικού Αγώνα, και πολλά προσωπικά του αντικείμενα εκτίθενται τώρα στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα Θεσσαλονίκης και στο μουσείο Παύλος Μελάς στην Καστοριά.
Σήμερα, το όνομα του φέρει προς τιμή του το χωριό Στάτιστα ενώ πλήθος προτομών του στολίζουν πλατείες πόλεων μεταξύ των οποίων στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα, την Κοζάνη και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. Στη Θεσσαλονίκη, μετά το πρόγραμμα Καλλικράτης, οι τρεις δήμοι "Σταυρουπόλεως, Πολίχνης, Ευκαρπίας" ενώθηκαν σε ένα δήμο με την ονομασία Παύλος Μελάς.
Ιωάννης Καποδίστριας, πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδος, προς την Δ' Εθνοσυνέλευση
«Ελπίζω ότι όσοι εξ' υμών συμμετάσχουν εις την Κυβέρνησιν θέλουν γνωρίσει μεθ' εμού ότι εις τας παρούσας περιπτώσεις, όσοι ευρίσκονται εις δημόσια υπουργήματα δεν είναι δυνατόν να λαμβάνουν μισθούς αναλόγως με τον βαθμό του υψηλού υπουργήματός των και με τας εκδουλεύσεις των, αλλά ότι οι μισθοί ούτοι πρέπει να αναλογούν ακριβώς με τα χρηματικά μέσα, τα οποία έχει η Κυβέρνησις εις την εξουσίαν της»…
«εφ'όσον τα ιδιαίτερα εισοδήματά μου αρκούν διά να ζήσω, αρνούμαι να εγγίσω μέχρι και του οβολού τα δημόσια χρήματα, ενώ ευρισκόμεθα εις το μέσον ερειπίων και ανθρώπων βυθισμένων εις εσχάτην πενίαν».
Υπατία: Η Αλεξανδρινή Μαθηματικός, Αστρονόμος και Φιλόσοφος
Η Υπατία ήταν μία από τις μεγαλύτερες φιλοσόφους της Αλεξάνδρειας. Προκαλούσε τον σεβασμό και τον θαυμασμό των πνευματικών ανθρώπων της πόλης, αλλά βρήκε τραγικό τέλος στα χέρια φανατισμένων Χριστιανών. Πατέρας της ήταν ο μαθηματικός και αστρονόμος, Θέων, που δεν περιόρισε ποτέ την όρεξή της για μάθηση. Η Υπατία σπούδασε στην Αθήνα και επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια, όπου δίδαξε φιλοσοφία στους νέους της πόλης.
Ανάμεσα στους μαθητές της ήταν οι γόνοι των ισχυρότερων οικογενειών της Αλεξάνδρειας, που αργότερα ανέλαβαν εξαιρετικά υψηλά αξιώματα. Δύο από αυτούς ήταν ο Επίσκοπος της Κυρήνης, Συνέσιος και ο Έπαρχος της Αλεξάνδρειας, Ορέστης. Με τον Συνέσιο διατηρούσε σταθερή αλληλογραφία, τμήματα της οποίας έχουν σωθεί και αποκαλύπτουν τον τεράστιο θαυμασμό που έτρεφε ο Επίσκοπος για την Υπατία. “… Ακόμα και αν υπάρχει απόλυτη λήθη στον Άδη, ακόμα και εκεί θα σε θυμάμαι αγαπητή Υπατία”, έγραφε στις επιστολές του....
Για τον θάνατό της υπάρχουν πολλές θεωρίες για το ποιος ήταν υπεύθυνος και ποια ήταν τα κίνητρα, αλλά τίποτα δεν είναι σίγουρο. Ο θάνατος της είναι ίσως και ο λόγος που η Υπατία έμεινε αθάνατη στο πέρασμα των αιώνων. Πολλοί ερευνητές μάλιστα, χωρίζουν την εποχή του Παγανισμού με του Χριστιανισμού σύμφωνα με την ημερομηνία του θανάτου της, το 415, έναντι του 529 που ο Ιουστινιανός έκλεισε την Αθηναϊκή Σχολή. Πολλοί θεωρούν υπεύθυνο για τον θάνατό της τον Αρχιεπίσκοπο Κύριλλο και τις διαταγές του. Η πιο αξιόπιστη πηγή για τον θάνατό της είναι από τον Σωκράτη τον Σχολαστικό, που έγραψε γι’ αυτόν 25 περίπου χρόνια αργότερα. Εκείνη την περίοδο, υπήρχε πολύ ένταση και μίσος μεταξύ των Εβραίων και των Χριστιανών της Αλεξάνδρειας· είναι η εποχή όπου ο έπαρχος Ορέστης και ο Αρχιεπίσκοπος Κύριλλος (γνωστός από τον σκληρό τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε τον αιρετικό Νεκτάριο) βρίσκονταν σε αντιπαράθεση. Περίπου 500 μοναχοί έφτασαν στην πόλη για να ταχθούν στο πλευρό του Αρχιεπισκόπου. Κατηγόρησαν τον Ορέστη (ο οποίος ήταν βαπτισμένος χριστιανός) ότι είναι ειδωλολάτρης και ότι έκανε θυσίες στους Έλληνες θεούς σε αντίθεση με τον νόμο του Θεοδοσίου που απαγόρευε κάθε είδος ειδωλολατρίας. Όταν ένας μοναχός ονόματι Αμμώνιος πέθανε, επειδή είχε πετάξει μία πέτρα στον έπαρχο, ο Κύριλλος και οι άλλοι χριστιανοί στράφηκαν ενάντια στην Υπατία, η οποία ήταν εκείνη την εποχή βοηθός του. Αποκαλώντας την ειδωλολατρική μάγισσα και ιέρεια, την έγδυσαν και την έσυραν μέχρι τον Καθεδρικό ναό, όπου την σκότωσαν γδέρνοντάς και διαμελίζοντας την με κοφτερά όστρακα. Το διαλυμένο σώμα της το μετέφεραν στο Κυνάριον όπου την έκαψαν. Αν και η κυρίαρχη άποψη είναι ότι ο Κύριλλος έδωσε την διαταγή για τη θανάτωσή της, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι αυτός έδωσε τη διαταγή ή ήξερε την πρόθεση του όχλου.
Η Υπατία τελικά δολοφονήθηκε, σύμφωνα με το Σωκράτη Σχολαστικό, από μερίδα πλήθους χριστιανών οι οποίοι πίστευαν ότι ήταν υπαίτια για τη μη συμφιλίωση του επάρχου Ορέστη και του Επισκόπου Αλεξανδρείας Κυρίλλου.Ο εκκλησιαστικός ιστορικός Σωκράτης ο Σχολαστικός αναφέρει: «῏Ην τις γυνὴ ἐν τῇ Ἀλεξανδρείᾳ͵ τοὔνομα Ὑπατία· αὕτη Θέωνος μὲν τοῦ φιλοσόφου θυγάτηρ ἦν· ἐπὶ τοσοῦτον δὲ προὔβη παιδείας͵ ὡς ὑπερακοντίσαι τοὺς κατ΄ αὐτὴν φιλοσόφους͵ τὴν δὲ Πλατωνικὴν ἀπὸ Πλωτίνου καταγομένην διατριβὴν διαδέξασθαι͵ καὶ πάντα τὰ φιλόσοφα μαθήματα τοῖς βουλομένοις ἐκτίθεσθαι· διὸ καὶ οἱ πανταχόθεν φιλοσοφεῖν βουλόμενοι κατέτρεχον παρ΄ αὐτήν. Διὰ τὴν προσοῦσαν αὐτῇ ἐκ τῆς παιδεύσεως σεμνὴν παρρησίαν καὶ τοῖς ἄρχουσι σωφρόνως εἰς πρόσωπον ἤρχετο· καὶ οὐκ ἦν τις αἰσχύνη ἐν μέσῳ ἀνδρῶν παρεῖναι αὐτήν· πάντες γὰρ δι΄ ὑπερβάλλουσαν σωφροσύνην πλέον αὐτὴν ᾐδοῦντο καὶ κατεπλήττοντο. Κατὰ δὴ ταύτης τότε ὁ φθόνος ὡπλί↔σατο· ἐπεὶ γὰρ συνετύγχανε συχνότερον τῷ Ὀρέστῃ͵ διαβολὴν τοῦτ΄ ἐκίνησε κατ΄ αὐτῆς παρὰ τῷ τῆς ἐκκλησίας λαῷ͵ ὡς ἄρα εἴη αὕτη ἡ μὴ συγχωροῦσα τὸν Ὀρέστην εἰς φιλίαν τῷ ἐπισκόπῳ συμβῆναι. Καὶ δὴ συμφρονήσαντες ἄνδρες τὸ φρόνημα ἔνθερμοι͵ ὧν ἡγεῖτο Πέτρος τις ἀναγνώστης͵ ἐπιτηροῦσι τὴν ἄνθρωπον ἐπανιοῦσαν ἐπὶ οἰκίαν ποθέν· καὶ ἐκ τοῦ δίφρου ἐκβαλόντες͵ ἐπὶ τὴν ἐκκλησίαν ᾗ ἐπώνυμον Καισάριον συνέλκουσιν͵ ἀποδύσαντές τε τὴν ἐσθῆτα ὀστράκοις ἀνεῖλον· καὶ μεληδὸν διασπάσαντες͵ ἐπὶ τὸν καλούμενον Κιναρῶνα τὰ μέλη συνάραντες πυρὶ κατηνάλωσαν. Τοῦτο οὐ μικρὸν μῶμον Κυρίλλῳ καὶ τῇ Ἀλεξανδρέων ἐκκλησίᾳ εἰργάσατο· ἀλλότριον γὰρ παντελῶς τῶν φρονούντων τὰ Χριστοῦ φόνοι καὶ μάχαι καὶ τὰ τούτοις παραπλήσια. Καὶ ταῦτα πέπρακται τῷ τετάρτῳ ἔτει τῆς Κυρίλλου ἐπισκοπῆς͵ ἐν ὑπατείᾳ Ὁνωρίου τὸ δέκατον͵ καὶ Θεοδοσίου τὸ ἕκτον͵ ἐν μηνὶ Μαρτίῳ͵ νηστειῶν οὐσῶν».[1], οι οποίοι βρίσκονταν σε διένεξη και παρότι είχε πολλούς χριστιανούς φίλους. Ο φανατισμένος όχλος την ξεγύμνωσε, την κατέκοψε με θραύσματα αγγείων ή κοφτερά όστρακα και μετά έκαψαν τα σκορπισμένα και αιμόφυρτα μέλη της, πρακτική που ακολουθούσε ο όχλος της περιοχής και σε άλλες περιπτώσεις, όπως στην περίπτωση του Πατριάρχη Προτέριου[2].
Για τα κίνητρα της δολοφονίας της, αλλά και την ανάμιξη του Κυρίλλου Αλεξανδρείας έχουν εκφραστεί ποικίλες απόψεις. Σύμφωνα με το Σωκράτη το Σχολοστικό "ό φόνος ούτος προσήψεν ού μικρόν μώμον είς τόν Κύριλλον", δίχως όμως να προχωρά σε περισσότερες λεπτομέρειες.
Το μαρτυρικό τέλος της Υπατίας το 415 μ.Χ. χαρακτηρίστηκε από την καθηγήτρια Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Μίσιγκαν, Καθλίν Γουάιντερ, ως το τέλος της κλασσικής αρχαιότητας. Ωστόσο, ας μην σπεύσουν όλοι να κατηγορήσουν συνολικά το χριστιανισμό. Ήταν μια περίοδος παθών και αγριότητας, κατά την οποία σε κάθε περιοχή ερμήνευαν με το δικό τους τρόπο κάθε δόγμα και όχι μόνο το χριστιανικό, που το κήρυγμά του είναι κατά της βίας, όπως άλλωστε σχεδόν των περισσοτέρων θρησκειών....
- (Εκκλησιαστική Ιστορία, Βιβλίο έβδομο, κεφάλαιο 15ο)
- Dzielska Maria, Υπατία η Αλεξανδρινή, εκδ. Ενάλιος, σελ. 184
http://www.mixanitouxronou.gr
http://el.wikipedia.org
Απελλής – ο διασημότερος ζωγράφος της αρχαιότητας
Η Σχολή του Απελλή
Σύμφωνα με τον Πλίνιο, ο Απελλής άκμασε κατά την περίοδο της 112ης Ολυμπιάδος δηλαδή μεταξύ του 332 και του 329. Η συνεργασία του με τον Πτολεμαίο Α’ της Αιγύπτου υποδηλώνει πως υπήρξε ενεργός τουλάχιστον μέχρι το -305, όταν ο Πτολεμαίος ανακηρύχθηκε βασιλιάς. Εκτιμάται ότι έζησε από το -352 έως το -300 περίπου. Καταγόταν από την ιωνική πόλη Κολοφώνα βόρεια της Εφέσου.
Ο Απελλής υπήρξε αρχικά μαθητής του Εφόρου του Εφέσιου. Καθιερωμένος ήδη ζωγράφος έρχεται στη Σικυώνα. Σπουδάζει για 12 έτη στη Σικυώνια Σχολή Ζωγραφικής με δάσκαλο τον Πάμφιλο στον οποίο έδινε ένα τάλαντο το χρόνο. Λέγεται ότι μαθήτευσε και πλησίον του ζωγράφου Αμφιπολίτη. Στη διάρκεια της παραμονής του στη Σικυώνα, συνεργάζεται με τον ζωγράφο Μελάνθιο για την κατασκευή της εικόνας του τύραννου Αρίστρατου. Την πληροφορία αυτή μας τη δίνει ο περιηγητής Πολέμων (αποσπάσματα: Πλούταρχος, Βίος Αράτου, παρ. 13 και Πλίνιος, Φυσική Ιστορία, βιβλίο 35, παρ. 123). Στη Σικυώνα τον βρήκε ο Μέγας Αλέξανδρος και μαζί με τον Λύσιππο τους πήρε στη μακεδονική αυλή.
Ο Απελλής εργάστηκε σαν ζωγράφος στο περιβάλλον του Φιλίππου Β’ και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, φιλοτεχνώντας αρκετές προσωπογραφίες τους. Όπως αναφέρει ο Πλίνιος, ο Μέγας Αλέξανδρος εκτιμούσε ιδιαίτερα τις ικανότητές του. Για το λόγο αυτό, ο Μέγας Αλέξανδρος είχε απαγορεύσει να τον ζωγραφίζει άλλος εκτός από τον Απελλή (Πλίνιος, Φυσική Ιστορία, βιβλίο 35, παρ. 85). Σημειώνεται ότι ο Απελλής ακολούθησε τον Μέγα Αλέξανδρο στην εκστρατεία του στην Ασία μέχρι την Έφεσο.
| «Ο Μ. Αλέξανδρος και η Καμπάσπη |
Η Καμπάσπη. Όταν ήταν στη μακεδονική αυλή ζωγράφισε την ερωμένη του Αλεξάνδρου Καμπάσπη την οποία ο Απελλής ερωτεύθηκε. Ο πίνακας εντυπωσίασε τόσο τον Μέγα Αλέξανδρο ώστε αργότερα παραχώρησε την Καμπάσπη στον Απελλή.
Σύμφωνα με τον Πλίνιο, ο Μέγας Αλέξανδρος ζήτησε από τον Απελλή να φιλοτεχνήσει ένα πορτρέτο της παλλακίδας Καμπάσπης και εκείνος την ερωτεύτηκε. Ο πίνακας εντυπωσίασε τόσο τον Αλέξανδρο ώστε αργότερα την παραχώρησε ως δώρο στο ζωγράφο.
Άλλα σπουδαία έργα του Απελλή είναι:
«Αλέξανδρος Κεραυνοφόρος» στον ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο για τον οποίο αμείφθηκε με το υπέρογκο ποσό των 20 χρυσών ταλάντων (Πλίνιος, βιβλίο 35, παρ. 92). Ο Πλούταρχος στο “Περί Αλεξάνδρου Τύχης ή Αρετής”, λέγει πως “εκ των Αλεξάνδρων ο μεν του Φιλίππου υπήρξεν ανίκητος, ο δε του Απελλού αμίμητος”. Ο ίδιος συγγραφέας λέγει, επίσης, για τον ίδιο πίνακα, ότι έδωσε το χρώμα του δέρματος του Αλεξάνδρου φαιότερο, ενώ το πρόσωπο και το στήθος είχαν μια καταπληκτική ερυθρωπή λευκότητα.
Για την «Αναδυόμενη Αφροδίτη» ο Απελλής να χρησιμοποίησε σαν μοντέλο την πανέμορφη εταίρα της Αθήνας και ερωμένη του Πραξιτέλη Φρύνη. Ο Στράβων γράφει ότι ο Απελλής εμπνεύσθηκε το θέμα του πίνακα όταν είδε την περίφημη εταίρα Φρύνη να λούζεται στην Ελευσίνα. Ο πίνακας αφιερώθηκε στο Ναό του Ασκληπιού στην Κω.
| Η Συκοφαντία του Απελλή |
Να πως περιγράφει τον πίνακα ο Λουκιανός:
| Η Συκοφαντία του Απελλή, (λεπτ) |
«Στα δεξιά κάθεται κάποιος άνδρας με πολύ μεγάλα αυτιά, σχεδόν όμοια με αυτά του Μίδα, προτείνοντας το χέρι στη Συκοφαντία ενώ ακόμα στέκεται μακριά της. Γύρω του στέκονται δύο γυναίκες, η Άγνοια, νομίζω, και η Δοξασία. Από την άλλη μεριά πλησιάζει η Συκοφαντία, γυναίκα υπερβολικά όμορφη, γεμάτη θέρμη και ερεθισμό, σαν να δείχνει τη λύσσα και την οργή, κρατώντας στο αριστερό χέρι αναμμένη δάδα και με το άλλο χέρι σέρνοντας από τα μαλλιά ένα νεαρό που τεντώνει τα χέρια στον ουρανό και καλεί για μάρτυρες τους θεούς. Προηγείται άνδρας κάτωχρος και άσχημος, με διαπεραστική ματιά, που μοιάζει να έχει γίνει σκελετός από μακρόχρονη ασθένεια. Θα μπορούσε κάποιος να νομίσει ότι αυτός είναι ο Φθόνος (ζήλια). Επιπρόσθετα, τη Συκοφαντία ακολουθούν και άλλες δύο γυναίκες που την ενθαρρύνουν τη ντύνουν και τη στολίζουν. Όπως μου είπε ο ξεναγός, η μία είναι η Επιβουλή και η άλλη η Απάτη. Μετά ακολουθούσε κάποια γυναίκα με εμφάνιση εντελώς πένθιμη, ντυμένη στα μαύρα αληθινά ράκος. Αυτή λεγόταν, νομίζω, Μετάνοια. Αυτή, λοιπόν, στρεφόταν προς τα πίσω με δάκρυα και γεμάτη ντροπή έριχνε λοξές ματιές στην Αλήθεια που πλησίαζε».
Ο Απελλής έγινε διάσημος για τον πλούτο των χρωμάτων του. Είχε ανακαλύψει μεθόδους παρασκευής χρωμάτων από ποικιλία διαφόρων ουσιών που ακόμα και σήμερα μας είναι άγνωστες. Χρησιμοποιούσε ένα τρόπο βαφής που κανείς άλλος δεν μπόρεσε να τον μιμηθεί. Επαινείται δε από όλους η ειλικρίνεια του καλλιτέχνη, ο οποίος έλεγε ότι υπολείπεται του Μελανθίου κατά τη διάταξη, του δε Ασκληπιόδωρου κατά τη συμμετρία και το μέτρο, για το οποίο τον θαύμαζε. Αναφέρεται επίσης σαν καινοτόμος στον τομέα της τεχνικής, έχοντας επινοήσει μία ειδική μέθοδο προετοιμασίας της μίξης των ουσιών των χρωμάτων από ελεφαντόδοντο (Πλίνιος, βιβλίο 35, παρ. 25). Η χρήση του βοηθούσε στη διατήρηση και προστασία των έργων ενώ παράλληλα επιδρούσε πιθανά και στην άμβλυνση των χρωμάτων.
Το κύριο χαρακτηριστικό της τέχνης του Απελλή ήταν η λεπτότητα των χαρακτηριστικών γραμμών του, η αληθοφάνεια των χρωμάτων του, η άμετρη χάρη, καλλονή, εκφραστικότητα των μορφών του και η αποφυγή κάθε υπερβολής και στο σχέδιο και στα χρώματα. Εκτιμάται ότι πρώτος ο Απελλής ζωγράφισε αλληγορικές εικόνες και προσωποποιήσεις ιδεών όπως η βροντή, η άγνοια, η υπόληψη, ο φθόνος, η διαβολή, η αλήθεια. Ο Πίνδαρος έγραφε πως ο Απελλής «μείλιχα» εργάζεται για τους θνητούς και αυτό το απέδιδε στην παιδική αριστοκρατική του αγωγή, τη βαθιά μουσική του παιδεία, την έμφυτη ευγένεια και τη χάρη που είναι δώρο των θεών. Ο Πλίνιος (Φυσική Ιστορία, βιβλίο 35, παρ. 88) υποστήριξε πως ο Απελλής υπήρξε ανώτερος από τους ζωγράφους που διαδέχτηκε και από εκείνους που υπήρξαν συνεχιστές του. Ανέφερε χαρακτηριστικά πως οι προσωπογραφίες του ήταν τόσο αληθοφανείς, ώστε ένας μετωποσκόπος μπορούσε να προβλέψει την ηλικία του εικονιζόμενου προσώπου, καθώς και να πραγματοποιήσει προβλέψεις για το μέλλον του.
http://theancientweb.wordpress.com/2014/11/12/απελλής-ο-διασημότερος-ζωγράφος-της-α/
Οι όροι και προϋποθέσεις για να γίνεις βουλευτής στην Αρχαία Αθήνα
Ιδού λοιπόν, το Ελληνικό Δίκαιο που ίσχυε κατά τον 5ο π.Χ. αιώνα, δηλαδή το Δίκαιον του Χρυσού Αιώνα και της Αθηναϊκής Δημοκρατίας.
Οι νόμοι ήταν του Σόλωνα και προέβλεπαν πως εάν κάποιος πολίτης ήθελε να γίνει βουλευτής.
Ο Νόμος απαιτούσε τα εξής :
1) Να είναι Αθηναίος πολίτης.
2) Nα κατέχει την Ελληνική θρησκεία και παιδεία (όμαιμον, ομότροπον, ομόθρησκον) …
3) Nα ΜΗΝ είναι κίναιδος, και
4) Να καταγραφεί ΟΛΗ η περιουσία του, μέχρι και τα σανδάλια που φορούσε, καθώς και η οικογενειακή του περιουσία. Εάν τηρούνταν όλα αυτά, τότε μπορούσε να γίνει βουλευτής.
Οι νόμοι που εισήγοντο στην Εκκλησία του Δήμου για ψήφιση ήταν ονομαστικοί, δηλαδή έφεραν το όνομα του προτείνοντος. Εκείνος δε που πρότεινε κάποιον νόμο έπρεπε να είναι ΠΟΛΥ προσεκτικός.
Όχι μόνον να έχει εξετάσει το εάν υπήρχε άλλος, προγενέστερος νόμος που ρύθμιζε το θέμα με τρόπο διαφορετικό (οπότε έπρεπε να τον αναφέρει), αλλά ήταν και ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ για τα αποτελέσματα του προτεινόμενου.
Έτσι, εάν πρότεινε και περνούσε νόμο ο οποίος αποδεικνυόταν οικονομικά ζημιογόνος για την Αθήνα, τότε έπρεπε να κατασχεθεί από την καταγεγραμμένη περιουσία του, όλο το ποσόν κατά το οποίο ζημιώθηκε οικονομικά η Αθήνα.
Αν μάλιστα δεν έφθανε ΟΛΗ η περιουσία του -μέχρι και τα σανδάλια του, που κατεγράφησαν-, τότε το ανεξόφλητο υπόλοιπο, υποχρεώνονταν να το εξοφλήσει ΔΟΥΛΕΥΟΝΤΑΣ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ.
Αν ο νόμος, που πρότεινε και ψηφίστηκε, ζημίωνε ΗΘΙΚΑ την Αθήνα η ποινή ήταν:
AΥΘΗΜΕΡΟΝ ΤΕΛΕΥΘΗΣΑΤΩ …
Πηγή: http://www.defencenet.gr/defence/item/οι-όροι-και-προϋποθέσεις-για-να-γίνεις-βουλευτής-στην-αρχαία-αθήνα
Αίγυπτος: Οι αρχαιολόγοι βρήκαν προσευχή στην Παναγία σε πάπυρο του 3ου αιώνα
Αιγύπτιοι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν έναν πάπυρο σε κοπτική και ελληνική γραφή του 3ου αιώνα στην περιοχή της Αλεξάνδρειας.
Ο πάπυρος περιέχει την αρχαιότερη γραπτή μαρτυρία μιας προσευχής των Χριστιανών προς την Παναγία.
Το κείμενο του αρχαίου χειρογράφου έχει πλήρως αναγνωσθεί και η επίκληση γίνεται με την παράκληση της συγχώρεσης και της προστασίας των πιστών από την Παναγία, όπως σημειώνει το δημοσίευμα του Πατριαρχείου Αντιοχείας.
Οι αρχαιολόγοι τονίζουν ότι το εύρημα αποτελεί διάψευση των σκεπτικιστών που θέτουν σε αμφισβήτηση την πρακτική της προσευχής προς τους Αγίους και την Παναγία κατά τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού.
Πηγή: http://www.defencenet.gr/defence/item/αίγυπτος-οι-αρχαιολόγοι-βρήκαν-προσευχή-στην-παναγία-σε-πάπυρο-του-3ου-αιώνα
Οι θηριωδίες των Τούρκων, ο εμπρησμός της Σμύρνης και το δράμα χιλιάδων προσφύγων. Αφιέρωμα στην καταστροφή της Σμύρνης (βίντεο)
Τον Αύγουστο του 1922 ο τουρκικός στρατός άρχισε να φθάνει στη Σμύρνη.
Το μέτωπο είχε καταρρεύσει λίγες ημέρες νωρίτερα και πολλοί άντρες του ελληνικού στρατού αναζητούσαν καταφύγιο στα παράλια, λαβωμένοι και απογοητευμένοι.
Από τους Τούρκους, πρώτοι μπήκαν στην πόλη οι τσέτες, δηλαδή οι άτακτοι μαχητές που ακολουθούσαν το στρατό του Κεμάλ. Αμέσως άρχισαν τις θηριωδίες. Εκτέλεσαν όσους άντρες βρήκαν μπροστά τους και έκαναν πλιάτσικο στα σπίτια και άρπαζαν από τις γυναίκες χρυσαφικά και τιμαλφή.
Έφτασαν στο σημείο να κόβουν τα δάχτυλα ή τα αφτιά για να πάρουν δαχτυλίδια και σκουλαρίκια.
Στις 13 Σεπτεμβρίου ξεκίνησε η φωτιά που κατέστρεψε τη Σμύρνη. Ήταν το σύνθημα για το οριστικό τέλος της μακραίωνης παρουσίας του ελληνισμού στη Μικρά Ασία.
Μέχρι τότε ζούσαν στην πόλη 270.000 άνθρωποι εκ των οποίων οι 140.000 ήταν Έλληνες, 80.000 μουσουλμάνοι, Τούρκοι, 20.000 Εβραίοι και 12.000 Αρμένιοι.
Η ιστορική έρευνα έχει αποδείξει ότι ο εμπρησμός της Σμύρνης ήταν αποτέλεσμα οργανωμένου σχεδίου των Τούρκων, ωστόσο κάποιοι ανιστόρητοι υποστηρίζουν ότι την έβαλαν φεύγοντας οι Έλληνες.
Αρκετοί την αποδίδουν σε ατύχημα, ενώ έχει ερευνηθεί ακόμα και η κατεύθυνση του αέρα, στην προσπάθεια να απαντηθεί το εύλογο ερώτημα, πώς κατάφεραν οι μουσουλμανικές συνοικίες, να βγουν αλώβητες από την καταστροφή.
Φυσικά σημαντικός ήταν και ο ρόλος των συμμαχικών δυνάμεων, που έμειναν προκλητικά αμέτοχες στην καταστροφή. Η φωτιά, που ξέσπασε στην αρμένικη συνοικία, ονομάστηκε από πολλούς Τούρκους απλώς «πυρκαγιά», ενώ στην ουσία ήταν ο εμπρησμός μιας εθνότητας.
Η καταστροφή της Σμύρνης διήρκεσε έως τις 17 Σεπτεμβρίου.
Την ώρα που η φωτιά κατέστρεφε σπίτια και περιουσίες, οι Τούρκοι σκότωναν, κακοποιούσαν και εξευτέλιζαν με κάθε τρόπο τους Έλληνες.
Όσοι κατάφερναν να γλιτώσουν από τα χέρια των διωκτών, έτρεχαν στο λιμάνι κι εγκατέλειπαν την πόλη.
Πολλοί έπεφταν ακόμα και στη θάλασσα για να σωθούν.
Ο απολογισμός είναι τραγικός για τους Έλληνες.
Δείτε στο βίντεο την καταστροφή σε νούμερα, αλλά και μνήμες προσφύγων, που έζησαν τη φρίκη και δεν ξέχασαν ποτέ την πατρίδα τους.
Πηγή: http://www.mixanitouxronou.gr/i-thiriodies-ton-tourkon-o-emprismos-tis-smirnis-ke-to-drama-chiliadon-prosfigon-afieroma-stin-katastrofi-tis-smirnis-vinteo/
Οταν στή Σμύρνη επικρατούσε …συνωστισμός !!!
Η διαταγή του Τούρκου διοικητή της Σμύρνης όταν γινόταν ο - κατά Μ. Ρεπούση - "συνωστισμός": |
Έγγραφο-διαταγή του Διοικητή Σμύρνης, σε Οθωμανική γραφή, μεταφρασμένο από Σύλλογο Ελλήνων Μικρασιατών.Το πρωτότυπο Φυλάσσεται στα Ιστορικά Αρχεία της Άγκυρας Το παρόν τρίπτυχο ανήκει στό Μουσείο Τεχνών και Επιστημών Ηπείρου.
