Μια μέρα σε ένα σχολείο της Φινλανδίας (Βίντεο)
Συχνά ακούγεται πως το Φιλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι από τα καλύτερα του κόσμου. Τι είναι όμως αυτό που το κάνει ξεχωριστό; Πόσο διαφέρει από το δικό μας; Τι μαθήματα διδάσκονται; Δίνει ευκαιρίες στους εκπαιδευτικούς να καινοτομήσουν; Τι μέσα έχουν στη διάθεση τους; Ποιος ο ρόλος των μαθητών;
Mε απλά λόγια σε τι διαφέρει το Φιλανδικό από το Ελληνικό Σχολείο;
1. Υπάρχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες μέσα στο σχολείο.
2. Η σχολική μονάδα λειτουργεί με αυτονομία.
3. Μπορεί να αποφασίζει για τα εκπαιδευτικά προγράμματα που θα εφαρμόζονται με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των μαθητών/τριών.
4. Η αναλογία εκπαιδευτικού μαθητών/τριών γίνεται με βάση τις ανάγκες και δυσκολίες τους.
5. Η διδακτέα ύλη είναι πολύ λιγότερη και πιο ουσιαστική, ενώ δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην εφαρμογή προγραμμάτων εκμάθησης κοινωνικών δεξιοτήτων και καθημερινότητας. Η διάρκεια του σχολικού έτους είναι 190 ημέρες με έναρξη από τα μέσα Αυγούστου και λήξη στις αρχές Ιουνίου. Οι διδακτικές ώρες ανά εβδομάδα αρχίζουν από 19 για τις μικρές τάξεις και στο τέλος φθάνουν τις 30.
6. Η διεπιστημονική ομάδα του σχολείου, αποφασίζει για τα εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα που θα εφαρμοστούν στους μαθητές/τριες και όχι κάποια εξωτερική υπηρεσία (π.χ. την εφαρμογή της παράλληλης την αποφασίζει το σχολείο).
7. Υπάρχουν ενιαίες σχολικές μονάδες καθόλα τα χρόνια φοίτησης των μαθητών/τριών. Αυτό σημαίνει και ενιαίο πρόγραμμα χωρίς επικαλύψεις, ενώ το εκπαιδευτικό σύστημα καλλιεργεί τη διαθεσιμότητα και την κριτική σκέψη.
8. Γίνεται ευρεία χρήση των ηλεκτρονικών μέσων διδασκαλίας και της διαθετικής προσέγγισης της διδασκαλίας.
9. Οι εκπαιδευτικοί έχουν πολύ καλή εκπαίδευση, οι σπουδές τους είναι πενταετής, ενώ λαμβάνουν ιδιαίτερη εκτίμηση από το κοινωνικό και πολιτικό σύστημα.
10. Οι χώροι είναι οργανωμένοι, εργοδυναμικά τακτοποιημένιοι και υπάρχουν εργαστήρια και βιβλιοθήκες.
11. Τα προγράμματα σπουδών είναι ενοποιημένα για όλη την υποχρεωτική 9ετή φοίτηση.
12. Είναι καθιερωμένο το ολοήμερο σχολείο και έχει καταργηθεί η μελέτη στο σπίτι, γεγονός που εξασφαλίζει ελεύθερο χρόνο για άλλες απαραίτητες εξωσχολικές δραστηριότητες.
13. Υπάρχει σύνδεση του σχολείου με την αγορά εργασίας.
14. Η αξιολόγηση γίνεται για να διαπιστωθούν τυχόν αδυναμίες και υπάρξουν θετικές διορθωτικές αλλαγές.
Φιλανδοί Παντογνώστες;
Στην χώρα μας επικρατούν πολλοί μύθοι. Στο χώρο της Παιδείας, το εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας θεωρείται από τα καλύτερα του κόσμου. Δεν έχουμε λόγο να το αμφισβητήσουμε. Από τη στιγμή μάλιστα που πολλά διεθνή, αρμόδια όργανα κατατάσσουν τους αποφοίτους των φιλανδικών λυκείων, πρώτους στον κόσμο σε πολλούς τομείς. Αυτό αναφέρεται μεταξύ άλλων στο άρθρο του Θοδωρή Μανίκα στο περιοδικό «Κ» της εφημερίδας «Καθημερινή της Κυριακής» της 11ης Σεπτεμβρίου 2011, με τον ομώνυμο τίτλο (χωρίς το ερωτηματικό …). Αυτό το ερωτηματικό θα προσπαθήσουμε να δικαιολογήσουμε.
Στην αρχή του άρθρου διαβάζουμε: «Προσπαθώ να περάσω τις εξετάσεις για να μπω στη Σχολή Καλών Τεχνών, λέει ο Τσέλου (Φινλανδός απόφοιτος). Να φανταστείς, η σχολή με βάζει με δεκάδες άλλους να κάνω προεργασίες και, από αυτούς, δώδεκα θα επιλεγούν να δώσουν εξετάσεις και θα μπουν οι δύο. Έτσι, διαβάζω τέσσερις με πέντε ώρες την ημέρα και μετά αράζω …».
Με έκπληξη, διαπιστώνουμε ότι, από τους δεκάδες καταπληκτικούς αποφοίτους των φινλανδικών λυκείων (σύμφωνα και με το γνωστό διεθνές σύστημα αποτίμησης σπουδών, γνωστό ως Pisa), μόνο δύο κρίνονται ικανοί να φοιτήσουν στη σχολή καλών τεχνών. Είναι άραγε τόσο ανταγωνιστικό το εκπαιδευτικό τους σύστημα; Ακόμα μας παραξενεύουν τα τελευταία λόγια του υποψηφίου Φινλανδού φοιτητή: «διαβάζω τέσσερις με πέντε ώρες και μετά … αράζω». Έχει υπόψη του ο αρθογράφος του «Κ», πόσες ώρες διαβάζουν οι συνειδητοί μαθητές της Γ΄ Λυκείου στην Ελλάδα; Ή πόσες ώρες … αράζουν;
Ο αιφνιδιασμός μας, όμως συνεχίστηκε όταν διαβάσαμε αμέσως παρακάτω τα εξής: «Η Ιλίνα συμπληρώνει ότι οι εισαγωγικές εξετάσεις στη Φινλανδία είναι σκληρές και πολλές φορές χρειάζονται χρόνια σκληρής μελέτης για να μπεις. Χαϊδεύει το πράσινο μαλλί της και λέει: Φέτος, έπειτα από δύο χρόνια, είχα τα λεφτά για να πάω φροντιστήριο και ελπίζω να περάσω. Αν όχι, θα πάω σε κάποιο ΤΕΙ».
Αν είναι δυνατόν! Στο καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα του κόσμου χρειάζονται εισαγωγικές εξετάσεις! Και το χειρότερο … «τρισκατάρατα φροντιστήρια»! Μα πώς είχαμε την εντύπωση ότι μόνο στην Ελλάδα υπάρχουν αυτά;
Αφήνουμε ασχολίαστα και τα … υπόλοιπα του άρθρου για τα … γλέντια των αποφοίτων του λυκείου, στο Ελσίνκι. Ή ακόμα για το πόσο «γερά ποτήρια είναι οι νεαροί Φινλανδοί» οι οποίοι «σάρωναν τις βότκες».
Aς προβληματιστούμε λοιπόν, δάσκαλοι και γονείς, για την κατάσταση της Παιδείας στη χώρα μας. Ειδικά αυτή την περίοδο της κρίσης ας προσπαθήσουμε, χωρίς μεγάλα λόγια (και κυρίως χωρίς να ισοπεδώνουμε τα πάντα), να βάλουμε ένα λιθαράκι σε αυτό, το τόσο ταλαιπωρημένο οικοδόμημα!
Σ..Γ. Εκπαιδευτικός