Παραδείγματα κλίσης αρσενικών και θηλυκών

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Παρατηρήσεις
• Τα οξύτονα (αυτά που τονίζονται στη λήγουσα) και τα παροξύτονα ή προπερισπώμενα (αυτά που τονίζονται στην παραλήγουσα) διατηρούν τον τόνο τους σε όλες τις πτώσεις στην ίδια συλλαβή,
π.χ. θεός, ὁδός, λόγος, νῆσος
• Τα προπαροξύτονα (αυτά που τονίζονται στην προπαραλήγουσα) στη γενική και δοτική του ενικού και στη γενική, τη δοτική και την αιτιατική του πληθυντικού κατεβάζουν τον τόνο στην παραλήγουσα,
π.χ. ἄνθρωπος, κάμηλος

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Μπορείς να δεις και το βίντεο της Γεωργίας Μουντράκη

Μέθοδος για την κλίση των ουσιαστικών β' κλίσης (βίντεο)

Ασκήσεις:

Άσκηση στα ουσιαστικά της β' κλίσης. Αντιστοίχισε τη σωστή κατάληξη. 1^η

Άσκηση στα ουσιαστικά της β' κλίσης. Αντιστοίχισε τη σωστή κατάληξη. 2^η

Η β' κλίση, βιντεομάθημα με τη θεωρία και ασκήσεις κατανόησης © Κωνσταντίνα Σάιτ ΝΕΑ

Βρες σύμφωνα με ποιο ουσιαστικό θα κλιθούν;

Τόνισε σωστά το ουσιαστικό ὁ κέραμος (κεραμίδι)

1η άσκηση (κλίση του ουσιαστικού ὁ ἥλιος)

2η άσκηση (κλίση του ουσιαστικού ἡ ἔφοδος)

Παραδείγματα κλίσης ουδέτερων

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Παρατηρήσεις
• Η κατάληξη -α των ουδετέρων είναι βραχύχρονη.
• Τα οξύτονα (αυτά που τονίζονται στη λήγουσα) και τα παροξύτονα (αυτά που τονίζονται στην παραλήγουσα) διατηρούν τον τόνο τους σε όλες τις πτώσεις στην ίδια συλλαβή, π.χ. φυτόν, δῶρον
• Τα προπαροξύτονα (αυτά που τονίζονται στην προπαραλήγουσα) στη γενική και δοτική του ενικού και πληθυντικού κατεβάζουν τον τόνο στην παραλήγουσα, π.χ. μυστήριον

Διάβασε κι ενα βιβλιαράκι για τη β΄ κλίση, που ετοίμασε η Κωνσταντίνα Σάιτ, εδώ

Ασκήσεις:

3^η άσκηση (κλίση του ουσιαστικού τὸ κύτταρον)

Επαναληπτικές ασκήσεις:

4^η Αντιστοίχισε τα ουσιαστικά της β΄ κλίσης με τη σωστή πτώση

5^η άσκηση Συμπλήρωσε την πρόταση με τον σωστό τύπο του ουσιαστικού.

6^η Άσκηση στη β' κλίση

7^η άσκηση για τον σωστό τόνο

Τι πρέπει να προσέχουμε όταν κλίνουμε ένα ουσιαστικό

Τι πρέπει να προσέχουμε όταν κλίνουμε ένα ουσιαστικό

Όταν πρόκειται να κλίνουμε ένα ουσιαστικό πρέπει να προσέχουμε τα εξής:

α) την κατάληξη, για να καταλάβουμε σε ποια κλίση ανήκει

β) πού τονίζεται, για να καταλάβουμε με ποιο τρόπο θα το τονίσουμε.

Παράδειγμα:

1. Έστω ότι μας ζητάνε να κλίνουμε το ουσιαστικό ὁ ἄνεμος.

α) από την κατάληξη -ος, καταλαβαίνουμε ότι ανήκει στη β' κλίση.

β) από τον τόνο του στην προπαραλήγουσα (ΠΠΛ), καταλαβαίνουμε ότι θα το κλίνουμε σύμφωνα με το ουσιαστικό ὁ ἄνθρωπος. Συνεπώς πρέπει να προσέξουμε πού θα τονίσουμε στη γενική και δοτική ενικού και στη γενική, δοτική και αιτιατική πληθυντικού.

Μέθοδος για την κλίση των ουσιαστικών β' κλίσης (βίντεο)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΣΥΝΑΙΡΕΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΤΗΣ Β' ΚΛΙΣΗΣ (που δείχνει ιδίως την ορθογραφία των λέξεων)

1. ΑΡΣΕΝΙΚΑ

ἆθλος¹, βίος, γρῖφος, θρῦλος, θῡμὸς, καρκίνος, κίνδῡνος, κρίκος, κύκλος, Κῦρος, λίθος², λιμὸς³, λοιμὸς⁴, λύκος, μάγος, μόλυβδος⁵, μύδρος⁶, μῦθος, μύλος, νᾶνος, πάγος, πάππος, πίθος, πῖλος, πύργος, σῖτος⁷, σκύμνος⁸, σκῦρος⁹, σπίνος, στάμνος¹⁰, στίβος, στίχος¹¹, στοῖχος¹², στῦλος¹³, Σύρος¹⁴, σχῖνος¹⁵, σχοῖνος¹⁶, τίτλος, τύλος¹⁷, τύμβος¹⁸, τῦφος, ὗβος¹⁹, ὕμνος, ὕπνος, φάρος, Χῖος²⁰

2. ΘΗΛΥΚΑ

ἄμμος, ἄρκτος, Ἴος, κάμηλος, κάμινος, Κάσος, Κύθνος, Κύπρος, μύρτος²¹, Νάξος, Πάρος, πλίνθος, πρῖνος²², ῥάβδος, Σῦρος²³, Σκῦρος, τάφρος, Χίος²⁴

3. ΟΥΔΕΤΕΡΑ

ἆθλον²⁵, ἄντρον, ἄστρον, βάθρον, ἴον, κρίνον, λίκνον²⁶, λίνον²⁷, λύτρον²⁸, μύρον, μύρτον²⁹, νίτρον ή λίτρον³⁰, ξύλον, πίσον³¹, πράσον, πτύον³², στυππεῖον³³, σῦκον, φύλλον³⁴, φῦλον³⁵, ᾠὸν

δευτερόκλιτα συνηρημένα ουσιαστικά

Δευτερόκλιτα συνηρημένα λέγονται τα ουσιαστικά της δεύτερης κλίσης που πριν από το χαρακτήρα -ο του θέματος έχουν άλλο ο ή ε με το οποίο συναιρούνται σε όλες τις πτώσεις.

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Κατά το ἔκπλους κλίνονται: ὁ ἀπόπλους, περίπλους, κατάπλους, ἔκρους (= εκροή), χειμάρρους (= χείμαρρος), τα κύρια ονόματα Πειρίθους, Πάνθους κτλ., καθώς και το θηλ. ἡ πρόχους (= υδρία, λαγήνι).

Κατά το πλοῦς κλίνονται: ὁ θροῦς (= θόρυβος), νοῦς, πνοῦς (= πνοή), ῥοῦς (= ρεύμα), χνοῦς (= χνούδι), χοῦς (= χώμα) κτλ., καθώς και τα σε (-εος) -ους συγγενικά (ἀδελφιδέος) ἀδελφιδοῦς (= ανεψιός), (ἀνεψιαδέος) ἀνεψιαδοῦς (= γιος του πρώτου εξαδέρφου ή της πρώτης εξαδέρφης), (θυγατριδέος) θυγατριδοῦς (= γιος της θυγατέρας) κτλ.

Κατά το ὀστοῦν κλίνεται το (κάνεον) κανοῦν (= κάνιστρο).

Παρατηρήσεις
• Τα φωνήεντα ο και ε των συνηρημένων δευτερόκλιτων συναιρούνται σε ου όταν ακολουθεί αμέσως ύστερα απ' αυτά ο χαρακτήρας ο, αλλιώς χάνονται κατά τη συναίρεση. Έτσι οι καταλήξεις των συνηρημένων διαφέρουν μόνο στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ενικού.
• Όλες οι πτώσεις των συνηρημένων τονίζονται πάντα στην ίδια συλλαβή, στην οποία τονίζεται η ονομαστική του ενικού.

αττικόκλιτα ουσιαστικά

Αττικόκλιτα λέγονται τα ουσιαστικά της δεύτερης κλίσης που λήγουν σε ε ως και -ων και συνηθίζονταν κυρίως στην αττική διάλεκτο. Η κλίση τους λέγεται αττική δεύτερη κλίση.

Σύρτε στον πίνακα για να δείτε όλες τις στήλες

Κατά το ὁ πρόνεως (= πρόναος) κλίνονται τα κύρια ονόματα Ἀνδρόγεως, Βριάρεως, Δεξίλεως, Μενέλεως, Τυνδάρεως κ.ά.

Κατά το ὁ λεώς (= λαός) κλίνονται: ὁ νεὼς (= ναός), ὁ λαγὼς και λαγῶς, ὁ ταῶς (= παγόνι), ἡ Κῶς κ.ά.

Κατά το ἡ ἅλως (= το αλώνι) κλίνονται: ὁ κάλως (= χοντρό σκοινί), ἡ ἕως (= αυγή), ὁ Ἄθως, ἡ Κέως, ἡ Τέως, ὁ Μίνως κ.ά.

Κατά το ουδέτ. ἀνώγεων κλίνονται μόνον ουδέτερα επίθετα.

Παρατηρήσεις
Τα αττικόκλιτα ουσιαστικά διατηρούν στις καταλήξεις όλων των πτώσεων το -ω της ονομαστικής. Αυτό το -ω έχει υπογεγραμμένη όπου η αντίστοιχη κατάληξη των δευτερόκλιτων έχει ι, π.χ. ὁ λαός - λεώς, οἱ λαοί - λεῴ, τοῖς λαοῖς - λεῴς, ὦ λαοί - λεῴ.
Διατηρούν σ΄ όλες τις πτώσεις τον ίδιο τόνο και στην ίδια συλλαβή που έχει η ονομαστική του ενικού.
Η κλητική είναι όμοια με την ονομαστική.
Μερικά σχηματίζουν την αιτιατική του ενικού χωρίς το τελικό ν, π.χ. τὴν ἄλω, τὴν Κῶ, τόν Μίνω (σύμφωνα με την γ' κλίση).

Ασκήσεις

1. Συγκριτική κλίση του ουδέτερου ουσιαστικού «το μυστήριον» στα αρχαία και στα νέα ελληνικά *
2. Συγκριτική κλίση του αρσενικού ουσιαστικού ὁ ἄνθρωπος στα αρχαία και στα νέα ελληνικά *
3. Η β' κλίση, βιντεομάθημα με τη θεωρία και ασκήσεις κατανόησης © Κωνσταντίνα Σάιτ ΝΕΑ
4. Άσκηση στα ουσιαστικά της β' κλίσης. Αντιστοίχισε τη σωστή κατάληξη. 1^η ΝΕΑ
5. Άσκηση στα ουσιαστικά της β' κλίσης. Αντιστοίχισε τη σωστή κατάληξη. 2^η ΝΕΑ
6. Εντόπισε τα ουσιαστικά της β' κλίσης στο κείμενο *
7. Εντόπισε τα ουσιαστικά της β' κλίσης στο κείμενο *
8. Τόνισε σωστά το ουσιαστικό ὁ κέραμος (κεραμίδι) *
9. ουσιαστικά αρσενικά της β' κλίσης, ἥλιος *
10. ουσιαστικά θηλυκά της β' κλίσης, έφοδος *
11. ουσιαστικά ουδέτερα της β' κλίσης, κύτταρο *
12. Κλίνε το ουσιαστικό ὁ ποταμός
13. Κλίνε το ουσιαστικό ὁ ἑταῖρος (A' 18,1η) *
14. Κλίνε τα ουσιαστικά: ναός, λόγος, ἄνθρωπος *
15. Άσκηση για τον σωστό τόνο *
16. Εντόπισε τα ουσιαστικά του κειμένου που ανήκουν στη β' κλίση (Α' 4) **
17. Άσκηση σωστού λάθους στη β' κλίση *
18. Άσκηση συμπλήρωσης στα ουσιαστικά β' κλίσης *
19. Αντιστοίχισε τα ουσιαστικά της β' κλίσης με τη γραμματική τους αναγνώριση *
20. 1η άσκηση συμπλήρωσης κενών στα ουσιαστικά της β' κλίσης **
21. 2η άσκηση συμπλήρωσης κενών στα ουσιαστικά της β' κλίσης ***
22. Άσκηση συμπλήρωσης κενών στα ουσιαστικά β' κλίσης ***
23. Άσκηση στα ουσιαστικά της β' κλίσης, 1^η
24. Άσκηση στα ουσιαστικά της β' κλίσης, 2^η
25. Άσκηση στα ουσιαστικά της β' κλίσης, 3^η
26. Άσκηση στα ουσιαστικά της β' κλίσης, 4^η
27. Άσκηση στα ουσιαστικά της β' κλίσης, 5^η
28. Άσκηση στα ουσιαστικά της β' κλίσης © Κωνσταντίνα Σάιτ NEA
29. Άσκηση για τα θηλυκά της β ΄ κλίσης των ουσιαστικών © Κωνσταντίνα Σάιτ NEA
30. Άσκηση για για τα ουδέτερα της β ΄ κλίσης των ουσιαστικών © Κωνσταντίνα Σάιτ NEA
31. Κουίζ για τα θηλυκά της β ΄ κλίσης των ουσιαστικών © Κωνσταντίνα Σάιτ NEA
32. Επαναληπτική άσκηση στα ουσιαστικά της β' κλίσης ** © Τάσος Τριανταφυλλόπουλος, Φιλόλογος M.Sc.
33. Να συμπληρώσετε τις πτώσεις που λείπουν στον παρακάτω πίνακα (A' 4,1η) ***
34. Να μεταφέρετε τα ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού (A' 4,2η) **
35. Να αντιστοιχίσετε τα ουσιαστικά με τις πτώσεις τους (A' 4,3η) **
36. Να συμπληρώσετε τις καταλήξεις και να τονίσετε τα ουσιαστικά και τους τύπους του άρθρου (Α' 4η, ***)
37. Στις προτάσεις που ακολουθούν να συμπληρώσετε την κατάλληλη πτώση του ουσιαστικού και στη συνέχεια να γράψετε την ίδια πτώση του άλλου αριθμού (A'4, 5η) ***
38. Να γράψετε τις παρακάτω λέξεις στη γενική και δοτική ενικού (Α' 10, 3η) **
39. Να μεταφέρετε στον άλλο αριθμό τα δευτερόκλιτα ουσιαστικά και επίθετα του κειμένου (Α' 10, 11η) ***

Βιβλιογραφία

1. Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής, Μιχ. Χ. Οικονόμου, ΟΕΔΒ

2. Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης, Αχ. Τζάρτζανος, ΟΕΔΒ

3. Γραμματική Αρχαίας Ελληνικής, Λιναρδής Ιωάννης, εκδ. Χατζηθωμά, Θεσσαλονίκη, 2007

4. Συμφραστικός πίνακας λέξεων του Ανθολογίου Αττικής Πεζογραφίας

5. Perseus Digital Library