Οι βασικοί όροι μιας
απλής πρότασης (σελ. 87):
http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2244/Archaia-Elliniki-Glossa_A-Gymnasiou_html-empl/index11.html
Σχετικό βίντεο με την κ. Αλευρίτη:
https://youtu.be/iV0FF9hvoKY
Άρα, οι βασικοί
όροι μιας απλής πρότασης είναι δύο, το υποκείμενο και
το κατηγόρημα.
Υποκείμενο είναι το
ονοματικό σύνολο που φανερώνει ποιος ενεργεί
ή πάσχει ή βρίσκεται σε μία κατάσταση. Βρίσκεται πάντοτε σε πτώση ονομαστική.
Κατηγόρημα είναι το
σύνολο των λέξεων της πρότασης που αναφέρονται
στο υποκείμενο. Για να το βρούμε μέσα σε μία πρόταση πρέπει να
εξετάσουμε, λοιπόν, αν το ρήμα της είναι:
- αμετάβατο (μπορώ να ρωτήσω
ποιος ενεργεί, αλλά όχι τι ή ποιον),
- μεταβατικό (και ποιος ή ποιοι για
το υποκείμενο, και τι ή ποιον, με
τα οποία βρίσκουμε το αντικείμενο)
- συνδετικό (και ποιος ή ποιοι για
το υποκείμενο και τι, αλλά –προσοχή- όχι ποιον, και
βρίσκουμε το κατηγορούμενο, κατά βάση στο
υποκείμενο και σπανιότερα στο αντικείμενο). Ως συνδετικά χρησιμοποιούνται: το
ρήμα εἰμί και τα συνώνυμά του: γίγνομαι, καθίσταμαι (=
γίνομαι), ὑπάρχω, τυγχάνω (= τυχαίνει να
είμαι), διατελώ (= είμαι συνεχώς), ἔφυν (=
γεννήθηκα), πέφυκα (= είμαι από τη φύση μου)
κ.ά.,
- βλ.http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/Katigoroumeno.htm
Συμπεραίνουμε, λοιπόν:
·
Αν το ρήμα
μας είναι αμετάβατο, δε
χρειάζεται κάποιο συμπλήρωμα και αποτελεί από μόνο του το κατηγόρημα. ·
Αν
είναι μεταβατικό, το κατηγόρημα
αποτελείται από το ρήμα και το ή τα αντικείμενά του. ·
Αν, τέλος
είναι συνδετικό, το κατηγόρημα
συνίσταται από το ρήμα και το ή τα κατηγορούμενα του υποκειμένου του.
|