Οι αγαπημένοι μας, ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ και ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ 

Εγχειριδιακή... θεωρία (σελ. 73)

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2244/Archaia-Elliniki-Glossa_A-Gymnasiou_html-empl/index09.html

 Η παρουσίασή μας για τον σχηματισμό των χρόνων και για τον αναδιπλασιασμό:

https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=742806

1. Ο αναδιπλασιασμός

Οι συντελικοί χρόνοι, δηλαδή ο παρακείμενος, ο υπερσυντέλικος και ο συντελεσμένος μέλλοντας, έχουν στην αρχή του θέματος αναδιπλασιασμό σε όλες τις εγκλίσεις και στους ονοματικούς τύπους (απαρέμφατο, μετοχή).

Είδη ομαλού αναδιπλασιασμού

Παρατηρήσεις

1. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στον αναδιπλασιασμό που παίρνουν τα ρήματα που αρχίζουν από δασέα σύμφωνα (χ, φ, θ), τα οποία τρέπονται στα αντίστοιχα ψιλά (κ, π, τ):

  (κολπάκι υπενθύμισης: χακί φάπα θετή ) 

2. Στα σύνθετα ή παρασύνθετα ρήματα με α′ συνθετικό πρόθεση ο αναδιπλασιασμός μπαίνει, όπως και στους χρόνους που παίρνουν αύξηση, μετά την πρόθεση, π.χ. ἀπο-γράφω → ἀπο-γέ-γραφα. Άρα, για να τον σχηματίσουμε, βγάζουμε την πρόθεση, εν προκειμένω το "από", σχηματίζουμε κανονικά το ρήμα στον χρόνο που θέλουμε και στη συνέχεια, "ξανακολλάμε" μπροστά την πρόθεση.
3. Ιδιαίτερο είδος αναδιπλασιασμού είναι ο αττικός.
   Ρήματα που αρχίζουν από α, ε, ο, στους συντελικούς χρόνους επαναλαμβάνουν τους δύο πρώτους φθόγγους του θέματος και συγχρόνως τρέπουν σε μακρό το αρχικό φωνήεν, δηλαδή α → η, ε → η, ο → ω,
   π.χ. ἀκούω → ἀκήκοα (<ἀκ-ὰκο-α), ἐλαύνω → ἐλήλακα (<ἐλ-έλα-κα), ὀρύττω → ὀρώρυχα (<ὀρ-ὸρυ-χα).

Εμπεδώνουμε με βιντεομαθηματάκι της κ. Ε. Καρούνια:

https://youtu.be/nYwed1H74J8

Ας δούμε τι συγκρατήσαμε:

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/parakeimenos4.htm

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/parakeimenos3.htm

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/parakeimenos6.htm

2. Οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου ενεργητικής φωνής βαρύτονων ρημάτων

Εμπεδώνουμε με τον Ελληνικό Πολιτισμό:

Διαδραστικό βίντεο για τον παρακείμενο και μετά για τον υπερσυντέλικο: τα παρακολουθούμε κι επιλύουμε σχετικές ασκήσεις επί τόπου:

 https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=1068917  

https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=1068938

Σχετικές ασκήσεις, για να διαπιστώσουμε αν τα κατανοήσαμε: 

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/parakeimenos.htm

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/parakeimenos5.htm 

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/ypersyntelikos.htm 

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/ypersyntelikos2.htm

3. Οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου ενεργητικής φωνής αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων

α. Ουρανικόληκτα: Σχηματίζουν την οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου με μετατροπή του ουρανικού χαρακτήρα του θέματος σε -χ-, π.χ. κηρύττω → κε-κήρυχ-α → ἐ-κε-κηρύχ-ειν, τάττω → τέ-ταχ-α → ἐ-τε-τάχ-ειν.

β. Χειλικόληκτα: Σχηματίζουν την οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου με μετατροπή του χειλικού χαρακτήρα του θέματος σε -φ-, π.χ. τρίβω → τέ-τριφ-α → ἐ-τε-τρίφ-ειν, κόπτω → κέ-κοφ-α → ἐ-κε-κόφ-ειν.

γ. Οδοντικόληκτα: Σχηματίζουν την οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου με τον χρονικό χαρακτήρα -κ-, αφού προηγουμένως αποβάλουν τον οδοντικό χαρακτήρα, π.χ. πείθω → πέ-πει-κα → ἐ-πε-πεί-κειν, κο-μίζω → κε-κόμι-κα → ἐ-κε-κομί-κειν.

Σχηματοποιούμε, για ευκολότερη απομνημόνευση τους τέσσερις χρόνους: μέλλοντα, αόριστο, παρακείμενο, υπερσυντέλικο:

          Μ      Α      Π       Υ

    π,β,φ, -πτ  =  -ψω, -ψα, -φα, -φειν    (ψηφία)

    κ,γ,χ, -ττ    = -ξω, -ξα, -χα, -χειν         (έξοχα)

    τ,δ,θ, (-ζ)   = -σω, -σα, -κα, -κειν         (σακιά)

Εξασκούμαστε με διαδικτυακό παιχνίδι:

https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=746051

Διαδραστικές ασκήσεις στον Ελληνικό Πολιτισμό:

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/parakeimenos-plekw.htm

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/ypersintelikos-plekw.htm

Παιχνιδοθεραπεία στο quizizz:

https://quizizz.com/join/quiz/6280a041fe08f3001f481ae6/start