Παρατηρήσεις
Όπως
και στην ενεργητική φωνή, το απαρέμφατο
του αορίστου δεν έχει
αύξηση.
Το
απαρέμφατο του παρακειμένου διατηρεί
τον αναδιπλασιασμό (π.χ. βεβουλεῦσθαι, ἠθελῆσθαι).
Το -αι στην
κατάληξη των απαρεμφάτων είναι βραχύ.
Το
απαρέμφατο του παρακειμένου της
μέσης φωνής τονίζεται πάντοτε
στην παραλήγουσα.
Κι
ένα σχετικό διαδραστικό βίντεο του κ. Γ. Παπαθανασίου
προς εμπέδωσιν:
https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=1070240
ΣΥΝΤΑΞΗ
ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ
Καταρχάς, δύο σχετικά διαδραστικά βίντεο από την κ. Κ. Σάιτ:
Το άναρθρο απαρέμφατο, είδη, συντακτική λειτουργία:
Ανοίγουμε, τώρα το βιβλίο της Α Γυμνασίου:
Η
ονοματική φύση του απαρεμφάτου φαίνεται
από το ότι μπορεί να έχει άρθρο (ουδετέρου
γένους, ενικού αριθμού) σε όλες τις
πτώσεις, π.χ. τὸ
πράττειν, τοῦ πράττειν.
Λέγεται τότε έναρθρο
απαρέμφατο και
παρουσιάζει τις συντακτικές χρήσεις
ενός ουσιαστικού (δέχεται άρνηση μή),
π.χ. Τὸ
λακωνίζειν ἐστὶ φιλοσοφεῖν (το
έναρθρο απαρέμφατο τὸ
λακωνίζειν είναι
υποκείμενο του ρήματος ἐστί).
Το άναρθρο
απαρέμφατο (ειδικό και τελικό)
είναι πιο συχνό και έχει πολλές συντακτικές
χρήσεις, οι κυριότερες από τις οποίες
είναι: αντικείμενο σε
προσωπικά ρήματα και υποκείμενο σε
απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις.
άναρθρο
απαρέμφατο
|
Είδος
|
Ειδικό:
μεταφράζεται με τις λέξεις «ότι»,
«πως»,
εξαρτάται από ρήματα που σημαίνουν
«λέω», «νομίζω», «γνωρίζω»,
«αντιλαμβάνομαι» κ.ά.,
δέχεται άρνηση οὐ: Ἐκείνους λύειν φημὶ
τὴν εἰρήνην.
|
Τελικό:
μεταφράζεται με τη λέξη «να»,
εξαρτάται από ρήματα που σημαίνουν
«θέλω», «μπορώ», «προτρέπω», «απαγορεύω»
κ.ά.,
δέχεται άρνηση μή: Τὰς
συνθήκας λύειν ἐπιχειροῦσιν.
|
Βασικές
συντακτικές χρήσεις
|
Υποκείμενο σε απρόσωπα
ρήματα, δηλ. ρήματα που απαντούν
μόνο στο γ΄ εν. πρόσωπο και δεν έχουν
ως υποκείμενο κάποιο πρόσωπο, ζώο ή
πράγμα. Είναι παρόμοια με τα ν.ε.
«πρέπει», «λέγεται», «ενδέχεται»
κ.ά.· συνηθέστερα στην α.ε. είναι
τα δεῖ, χρή (= πρέπει), προσήκει (=
αρμόζει). Την ίδια συντακτική θέση
παίρνει το απαρέμφατο και με απρόσωπες
εκφράσεις, δηλ. φράσεις που
αποτελούνται από ένα επίθετο ή ένα
επίρρημα και το γ΄ ενικό πρόσωπο των
ρημάτων εἰμὶ και ἔχω,
π.χ. δίκαιόν ἐστι (= είναι
δίκαιο / είναι σωστό), καλόν
ἐστι (= είναι όμορφο / είναι
καλό), καλῶς ἔχει (= καλόν
ἐστι): Προσήκει ὑμῖν
τοὺς προγόνους μιμεῖσθαι. Δίκαιόν
ἐστιν ὑπὲρ μεγάλων ἐγκλημάτων
δεινὰς ποιεῖσθαι τὰς
τιμωρίας.
|
Ας διαπιστώσουμε τι μάθαμε με τις ασκήσεις του Ελληνικού Πολιτισμού:
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/2askiseis/aprmf-eid-tel,1.htm
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/2askiseis/aprmf-eid-tel,2.htm
Το
υποκείμενο του απαρεμφάτου
Βιβλίο της Α ξανά:
Το
υποκείμενο του απαρεμφάτου μπορεί
να είναι:
α. Το ίδιο
με το υποκείμενο του ρήματος από
το οποίο εξαρτάται το απαρέμφατο. Σε
αυτή την περίπτωση έχουμε το φαινόμενο
της ταυτοπροσωπίας. Η λέξη που αναζητούμε βρίσκεται, θυμόμαστε, σε πτώση ονομαστική.
Οὗτοι
ἐθέλουσιν ὑπὲρ πατρίδος
θνῄσκειν (αυτοί θέλουν αυτοί να
πεθάνουν).
β. Διαφορετικό
από το υποκείμενο του ρήματος από
το οποίο εξαρτάται το απαρέμφατο και
πάντοτε σε αιτιατική. Σε αυτή την
περίπτωση έχουμε το φαινόμενο
της ετεροπροσωπίας και τότε το υποκείμενο του απαρεμφάτου βρίσκεται σε πτώση αιτιατική.
Οἴομαι
πάντας ὑμᾶς γιγνώσκειν τὰ
ῥηθέντα (εγώ νομίζω
ότι εσείς γνωρίζετε).
Εμπεδώνουμε τη θεωρία με διαδραστικό βίντεο και, πανέτοιμοι/ες λύνουμε τις ασκήσεις με την κ. Κ. Σάιτ και το σχετικό διαδραστικό βιβλιαράκι:
Το βίντεο:
https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=1128265
Το βιβλίο ασκήσεων:
https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=831097
Ασκήσεις ξεσκουριάσματος του Ελληνικού Πολιτισμού, της κ. Κ. Σάιτ, και ένα kotsaki liveworksheet:
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/tauto-etero-13.htm
https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=691418
https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=832750
https://www.liveworksheets.com/lz1777783vm
https://www.liveworksheets.com/rk1558682ds