Οι 62 μάρτυρες

Την Τετάρτη 3 Ιουνίου 1942 οι γερμανικές αρχές κατοχής, ως αντίποινα σε αντιστασιακές ενέργειες, εκτελούν στη θέση «Ξεροπόταμος» δυτικά της πόλης 12 πολίτες. Ανάμεσά τους βρίσκεται και ο πρώην δήμαρχος Ηρακλείου Μηνάς Γ. Γεωργιάδης και τα αδέλφια του Τίτος και Εμμανουήλ.

Μηνάς Γεωργιάδης, 1897 - 1942

Λίγες μέρες αργότερα, στις 14 του ίδιου μήνα, στην ίδια θέση εκτελούνται ομαδικά 50 ακόμη άτομα ως αντίποινα για σαμποτάζ που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη νύχτα στο αεροδρόμιο. Έτσι ο αριθμός των εκτελεσθέντων ανέρχεται συνολικά στους 62.

Το ολοκαύτωμα της Βιάννου

Η περιοχή της Βιάννου είναι το καλοκαίρι του 1943 το επίκεντρο της δράσης των ανταρτών του Μανόλη Μπαντουβά. Η εξουδετέρωση ενός γερμανικού φυλακίου στις 10 Σεπτεμβρίου 1943 και η επίθεση εναντίον μιας φάλαγγας δυο μέρες αργότερα στην ίδια περιοχή αποτελούν την αφορμή για να αρχίσουν τα γερμανικά αντίποινα. Οι πράξεις αντεκδίκησης και φοβερού βανδαλισμού που ακολουθούν στις 14 Σεπτεμβρίου, έχουν ως αποτέλεσμα την ολοκληρωτική καταστροφή των χωριών της περιοχής, την εκτέλεση εκατοντάδων αμάχων και τη σύλληψη ομήρων.

Η απαγωγή του στρατηγού Κράιπε

Στις 21.30 της 26^ης Απριλίου 1944 μια ολιγάριθμη ομάδα παραμονεύει κρυμμένη στη διασταύρωση που ενώνει τον επαρχιακό δρόμο Ηρακλείου - Καστελλίου με τις Αρχάνες. Όταν εμφανίζεται το υπηρεσιακό αυτοκίνητο του Γερμανού στρατηγού Χάινριχ Κράιπε δύο μέλη της ομάδας, ντυμένα με γερμανικές στολές, υποχρεώνουν το όχημα να σταματήσει δήθεν για έλεγχο. Τα υπόλοιπα μέλη κινούνται αστραπιαία, εξουδετερώνουν τον οδηγό και ακινητοποιούν το στρατηγό. Κάποια από τα μέλη της ομάδας μπαίνουν στο αυτοκίνητο με τον υψηλόβαθμο επιβάτη, ενώ οι υπόλοιποι απομακρύνονται με τα πόδια. Το αυτοκίνητο με τους απαγωγείς και το Γερμανό στρατηγό διασχίζει τους γεμάτους από κόσμο δρόμους του Ηρακλείου και απομακρύνεται, μέσω Χανιώπορτας, προς τα δυτικά.

Οχτώ από τα μέλη της ομάδας της απαγωγής του Κράϊπε, 1944

Κινούμενη στα βουνά της Κρήτης και έχοντας πλήρη προστασία από τους αντάρτες η ομάδα κατορθώνει να διαφύγει με τορπιλάκατο στην Αίγυπτο, παίρνοντας μαζί της και το γερμανό στρατηγό. Η απαγωγή του στρατηγού Κράιπε είναι μια από τις πιο παράτολμες και διάσημες επιχειρήσεις ανορθόδοξου πολέμου στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου. Πρωτεργάτες είναι οι βρετανοί αξιωματικοί Πάτρικ Λη Φέρμορ και Στάνλεϊ Μος, που την υλοποίησαν χάρη στην υποστήριξη και τη συμμετοχή επίλεκτων Κρητικών.

Η απελευθέρωση

Από το Σεπτέμβριο του 1944 οι Γερμανοϊταλικές δυνάμεις αρχίζουν να αποχωρούν από τα ανατολικά τμήματα του νησιού. Στις 11 Οκτωβρίου έρχεται η πολυπόθητη μέρα της απελευθέρωσης για την πόλη του Ηρακλείου. Η ατμόσφαιρα στην πόλη είναι γεμάτη ένταση, καθώς οι τελευταίοι Γερμανοί αποχωρούν κάτω από τις αποδοκιμασίες του συγκεντρωμένου πλήθους και των ανταρτών, που εισέρχονται στην πόλη. Μόλις, όμως, η γερμανική οπισθοφυλακή, με τη συνοδεία αξιωματικών του συμμαχικού στρατού, διασχίζει τη Χανιώπορτα και απομακρύνεται, όλοι οι συγκεντρωμένοι ξεσπούν σε ζητωκραυγές και τραγούδια.

Η Βίλλα Αριάδνη όπου υπογράφτηκε η συνθήκη για την απελευθέρωση της Κρήτης

Τα γερμανικά στρατεύματα από όλα τα σημεία του νησιού συγκεντρώνονται στην περιοχή γύρω από την πόλη των Χανίων. Οι συμμαχικές δυνάμεις και οι αντάρτες αποφεύγουν να τους επιτεθούν για να μην προκαλέσουν επιπλέον καταστροφές στο πολύπαθο νησί. Εκεί παραμένουν οι Γερμανοί οχυρωμένοι ως την οριστική συνθηκολόγηση της Γερμανίας στις 8 Μαΐου του 1945.