Δημήτριος Χόνδρος, ο μεγάλος Σερραίος Φυσικός
Ο Δημήτριος Χόνδρος, ένας από τους αξιόλογους Πανεπιστημιακούς δασκάλους της Φυσικής είναι τέκνον της Σερραϊκής γης. Γεννήθηκε στις Σέρρες το 1882 και στην πόλη αυτή έλαβε αρίστη μόρφωση στα ξακουστά τότε εκπαιδευτήρια των Σερρών. Την τελευταία τάξη του Γυμνασίου (Στ') την έκανε στη Θεσσαλονίκη, από όπου πήρε και το απολυτήριο του.
Από παιδί διακρίνονταν για την ευφυΐα και την φιλομάθεια του. Σ' αυτό βοήθησε και ο πατέρας του Κωνσταντίνος, άνθρωπος με έντονη προσωπικότητα και μεγάλη μόρφωση. (Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και γραμματέας του Παμμακεδονικού Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Σερρών).
Ο θάνατος του πατέρα του, την εποχή που τελειώνει τις Γυμνασιακές του σπουδές, αναγκάζει τον Δημήτριο Χόνδρο να εργασθεί για λίγο καιρό ως υπάλληλος στην Καβάλα. Θέλει όμως να συνεχίσει τις σπουδές του. Μία υποτροφία από το κληροδότημα Κ. Μπέλλιου, ικανοποιεί την μεγάλη του αυτή επιθυμία. Έτσι εγγράφεται το 1900 στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη Σχολή Φυσικών Επιστημών, απ' όπου αποφοιτά το 1905 παίρνοντας το πτυχίο του με άριστα. Τον επόμενο χρόνο (1906) με νέα υποτροφία και με τη βοήθεια του Γυμνασιάρχη των Σερρών Ιωάννου Δέλλιου συνεχίζει τις σπουδές του στη Γερμανία και στα Πανεπιστήμια της Γοτίγγης και του Μονάχου (1906 - 1908) παίρνοντας το δίπλωμα του διδάκτορα της φιλοσοφίας.
Η ακαδημαϊκή εξέλιξη του Δημητρίου Χόνδρου ήταν επίσης σημαντική. Στις 28.1.1912 ορκίζεται τακτικός καθηγητής, στην έδρα της Φυσικής στο πανεπιστήμιο των Αθηνών. Η προσφορά του τόσο στην θεωρητική όσο και στην πειραματική Φυσική ήταν μεγάλη. Το συγγραφικό του έργο επίσης σημαντικό. Αναφέρουμε συγκεκριμένα:
1. Μαθήματα Φυσικής. Δύο τόμοι. Πρώτος τόμος: Μηχανική, Ακουστική, Θερμότης. Δεύτερος τόμος: Οπτική, Μαγνητισμός Ηλεκτρισμός. Το δίτομο αυτό σύγγραμμα απευθύνονταν προς τους φοιτητές των Φυσικών και Μαθηματικών Επιστημών και της Ιατρικής.
2. Ατομική ενέργεια με απλά λόγια. Ένα σύντομο αλλά απλό και κατανοητό για τους πολλούς βιβλίο με όλες τις τότε γνωστές ανακαλύψεις της Φυσικής και Χημείας.
3. ΣΤΟ περιθώριο της Φυσικής. Το έργο του αυτό το έγραψε δύο χρόνια πριν από το θάνατο του (1960) και αναγράφονται «οι αμφιβολίες του σκεπτόμενου ανθρώπου για την ιοχύν των φυσικών νόμων».
4. Το Δεκαδικόν μετρικόν σύστημα και η εισαγωγή αυτού εις την Ελλάδα.
Ο Δημήτριος Χόνδρος δεν περιορίστηκε στα στενά επιστημονικά του ενδιαφέροντα. Με την κήρυξη των Βαλκανικών Πολέμων κατατάσσεται στον στρατό και έχει την τύχη να πάρει μέρος στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26.10.1912) αλλά και της Χίου. Χρημάτισε πρόεδρος επιστημονικών και κοινής ωφελείας σωματείων (Γεωδαιτική και Γεωφυσική Επιτροπή Ελλάδος, Εταιρία Διώρυγος της Κορίνθου, Σύλλογος ερασιτεχνών πιλότων κ.α.).
Ο μεγάλος Σερραίος Φυσικός αγάπησε τη μουσική και έπαιζε άριστα βιολί (όπως ο Αϊνστάιν). Με τον Αλμπέρτο Αϊνστάιν υπήρξε συμφοιτητής (στη Γοτίγγη και στο Μόναχο) και στενός φίλος και αλληλογραφούσε τακτικά μαζί του.
Παραβρέθηκε δε ανάμεσα στους κορυφαίους επιστήμονες, μπροστά στους οποίους για πρώτη φορά ο Αϊνστάιν (Σάλσμπουργκ 1908) ανακοίνωσε την περίφημη «Ειδική θεωρία της Σχετικότητας», που αναστάτωσε τη φυσική επιστήμη. Ο Δημήτριος Χόνδρος είχε και διεθνή προβολή. Αντιπροσώπευσε πολλές φορές την Ελλάδα σε διεθνείς οργανισμούς και επιστημονικά συνέδρια. Η επιστημονική του ευρυμάθεια και η πνευματική του πληρότητα τον κατέστησαν διάσημο στον επιστημονικό κόσμο της Ευρώπης. Επί 40 χρόνια Πανεπιστημιακός δάσκαλος (1912 - 1952), ο Δημήτριος Χόνδρος εγκαταλείπει την πανεπιστημιακή έδρα το 1952 συνεχίζοντας την επιστημονική του δραστηριότητα. Πεθαίνει το 1962 σε ηλικία 80 ετών. Εργάστηκε σκληρά για την ανάπτυξη και πρόοδο των φυσικών επιστημών στην Ελλάδα και τίμησε την ιδιαιτέρα του πατρίδα, τις Σέρρες.
Θαύμαζε τους Αρχαίους Έλληνες Ατομικούς Φιλοσόφους Λεύκιππο και Δημόκριτο για την σύλληψη της ιδέας του ατόμου. Η έννοια αυτή για πολλούς αιώνες είχε ξεχαστεί. Και ο Δημήτριος Χόνδρος θα το εκφράσει αυτό με τα εξής λόγια, στο βιβλίο του «Η Ατομική ενέργεια με απλά λόγια»: «Έτσι ο σπόρος της ατομικής θεωρίας εκοιμήθηκε επί χιλιάδες χρόνια, έως ότου με την άνθηση των Φυσικών Επιστημών κατά τον περασμένο (19°) αιώνα, εβλάστησε σαν τον κόκκον σινάπεως της παραβολής και έγινε δένδρον μέγα».
Νικόλαος Κεραμιτσόπουλος
« ΟΔημήτριος Χόνδρος θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι υπήρξε ο πρώτος επαγγελματίας φυσικός επιστήμονας που συνέδεσε το όνομά του με τη σύγχρονη Φυσική. Υπήρξε ένας από τους ελάχιστους μεταπτυχιακούς φοιτητές του Sommerfeld στο Μόναχο (1906-09) με την καθοδήγηση του οποίου εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή (1909) με τίτλο Uber elektromagnetische Drahttwellen. Τον επόμενο χρόνο, με πρώτο αναφερόμενο όνομα το δικό του, δημοσιεύεται στο Annalen der Physik το άρθρο του Elektromagnetishcen Wellen an dielektrishcen Draehten με συνεργάτη το συμφοιτητή του στο εργαστήριο του Sommerfeld Ολλανδό Debye. Η εργασία αυτή αποτέλεσε κορυφαία στιγμή για τον Χόνδρο καθώς θεωρείται ακόμα και σήμερα θεμελιώδης στην κατανόηση και ανάπτυξη της τεχνολογίας των οπτικών ινών. Ο Debye, το 1936, λαμβάνει το Nobel, ο Χόνδρος επιστρέφοντας στην Ελλάδα, διαγκωνίζεται για την κατάληψη μιας πανεπιστημιακής έδρας.
Τελικά το 1912 καταλαμβάνει τη μία από τις δύο έδρες της Φυσικής (στην άλλη διορίζεται ο Γ. Αθανασιάδης), θεωρούμενος ως συνεχιστής του Τιμολέοντα Αργυρόπουλου, τουλάχιστον όσον αφορά στο στυλ διδασκαλίας που ο τελευταίος είχε καθιερώσει. Στην περίοδο αυτή της δυαρχίας Χόνδρου-Αθανασιάδη, αν και ίσως θα ήταν αναμενόμενη κάποια μεταξύ τους συνεργασία κάτι τέτοιο δεν υπήρξε. Πιθανά αυτό οφειλόταν στο ότι ο Χόνδρος είχε επικεντρώσει το ενδιαφέρον του σε θεωρητικά ζητήματα, ενώ ο Αθανασιάδης προωθούσε την πειραματική Φυσική.
Κατά τον Χόνδρο υπάρχει «απόλυτος ανεπάρκεια γνώσεων» στους νέους φοιτητές και επομένως ο πανεπιστημιακός δάσκαλος είναι υποχρεωμένος να γράφει τα βιβλία του «χωρίς την προϋπόθεση ουδεμίας ειδικής γνώσεως».
Η διαπίστωση αυτή μένει μετέωρη καθώς ο Χόνδρος συνειδητά δεν προχωρά στην κάλυψη των κενών της μαθηματικής προπαίδειας αλλά αρκείται σε παραδόσεις ελκυστικές μεν και γλαφυρές, αλλά που κυριαρχούνται από μια τάση προς το «φιλοσοφείν». Τάση που κερδίζει προς στιγμή τις εντυπώσεις του ακροατηρίου καθώς βασίζεται σε τεχνικές εκλεπτυσμένης εκλαΐκευσης αλλά που ουσιαστικά στερεί τους φοιτητές από τη δυνατότητα να αποκτήσουν στέρεες γνώσεις για την επιστήμη τους και από την ικανότητα να χειρίζονται επαρκώς το κατ’ εξοχήν εργαλείο θεωρητικής έρευνας στη Φυσική, που δεν είναι πλέον ο φιλοσοφικός λόγος αλλά η μαθηματική ανάλυση.
Η επιλογή αυτή του Χόνδρου μένει να κριθεί, αν είναι αποτέλεσμα δικής του εκπαιδευτικής πολιτικής, ενός τύπου «κατανόησης» των ειδικών δυσκολιών που υπάρχουν στην ελληνική πραγματικότητα, ή ακόμα και μιας συμπεριφοράς κάποιου που απευθύνεται στους μαθητές του με ενισχυμένο το αίσθημα της υπεροχής. Ωστόσο οι προσωπικές μαρτυρίες των φοιτητών του έχουν ως κοινό σημείο στοιχείο το συμπέρασμα πως η ιδιόμορφη διδασκαλία του Χόνδρου, εμφύσησε σε γενεές Ελλήνων την αγάπη για τη Φυσική, καθώς στα μαθήματά του ευρίσκονταν και πολλοί φοιτητές άλλων ειδικοτήτων για να τον ακούσουν»
Διαβάστε επίσης:
