1924-1940
ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΟΔΗΓΟ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 850
Ο Ανδρέας Καφετζής, [1939/2019] ήταν στη Νέα Σμύρνη γιατρός. Γεννήθηκε & μεγάλωσε στις Σάπες μέχρι το 1958. Για ένα χρόνο φοίτησε στην Παιδ/κή Ακαδημία Αλεξανδρουπόλεως. Μετά φοίτησε στην Στρατιωτική Ιατρική Σχολή. Έλαβε την ειδικότητα του Οφθαλμιάτρου και εργάστηκε στη Νέα Σμύρνη. Είχε πραγματικό πάθος να ψάχνει ό,τι παλιό στοιχείο υπήρχε για τις Σάπες. Μεταξύ αυτών βρήκε έναν επαγγελματοβιοτεχνικό οδηγό για τη Βόρεια Ελλάδα ετών 1938-1939. Σ’ αυτόν γίνεται αναφορά στην επαρχία Σαπών με πρωτεύουσα τις Σάπες, όπου τότε υπάγονταν 10 Κοινότητες.
Για τους επαγγελματίες των Σαπών γίνεται εκτενής αναφορά σε όλα τα επαγγέλματα από τα οποία ξεχωρίζουν Αλευροβιομήχανοι, Ανθρακοπωλεία, Βυρσοδεψεία, Ενοικιαστές φόρων, Ηλεκτροφωτισμός, Ενοικιαστές ποδηλάτων, Σησαμελαιοτριβεία, Σχοινοποιεία κλπ. Το επάγγελμα του Ενοικιαστή φόρων, μου προξένησε εντύπωση, αφού για πρώτη φορά το έμαθα. Μετά από κάποια έρευνα πληροφορήθηκα ότι ήταν ένα επάγγελμα που αντικαθιστούσε το ρόλο της Εφορείας, που τότε δεν υπήρχε. Αυτός εισέπρατε το ένα δέκατο της ποσότητας επί της γεωργικής παραγωγής των γεωργών και την απέδιδε στο κράτος, αφού κρατούσε το δικό του μερίδιο, που δε γνωρίζω ποιο ήταν. Μάλλον πρόκειται για κατάλοιπο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας...
Αποδεικνύεται ακόμη ότι στις Σάπες κατοικούσαν την περίοδο εκείνη Εβραίοι και Αρμένιοι.
Αυτούσια η σελίδα που αφορά της Σάπες από τον συγκεκριμένο οδηγό παρατίθεται παρακάτω.
Ελεύθεροι Επαγγελματίες πριν από τη Βουλγαρική Κατοχή.
(από το βιβλίο του Χρήστου Τσιτσώνη "Αι Σάππαι"...
Όπως αναφέρω και σε άλλο σημείο, οι Σάπες ήταν το μοναδικό εμπορικό και κοινωνικό κέντρο μιας ολόκληρης επαρχίας, την περίοδο μετά την απελευθέρωση της Θράκης για πολλά χρόνια. Σ' αυτό συντελούσαν πολλοί παράγοντες. Η δυσκολία των μετακινήσεων, η έλλειψη καλών δρόμων και συγκοινωνιακών μέσων ήταν αιτία πολλά επαγγέλματα να δημιουργηθούν με κέντρο την κωμόπολη των Σαπών. Έτσι κατά την περίοδο 1924 και μέχρι το 1940 αναδείχτηκαν πολλοί ελεύθεροι επαγγελματίες, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, που είχαν μεταξύ τους καλή συνεργασία και σωστή επαγγελματική νοοτροπία.Στο βιβλίο του Χρήστου Τσιτσώνη, γιατρού και δημάρχου Σαπών, καταγράφηκαν τα ονόματα των ελεύθερων επαγγελματιών με τη σειρά που παρουσιάζονται αμέσως.
Παντοπώλες:
Νίκος Καπζάλας, Κων/νος Ποάλας, Κων/νος Πασχαλίδης, Χριστόδουλος Χαδόλιας, Φωκίωνας Μπακιρτζής, Μάρκος Αδαμίδης, Θεόδωρος Ζαμπογιάννης, Δημήτριος Τοπαρίτσας, Κων/νος Παγώνης, τα αδέρφια Δημήτριος και Ιωάννης Σαγίρης (1904-1986) και Αλέκος Σκοπιανός.
Υφασματοπώλες:
Σωτήριος Καπζάλας, Άγγελος Αγγελίδης, Χ'Ισμαήλ Μουσταφάς. Σημειώνω και το Γεώργιο Πενηντάρη (1893-1979), που δεν αναφέρεται στο βιβλίο.
Υποδηματοποιοί:
Λεωνίδας Αγγελίδης, Γεώργιος Βαφειάδης, Τσαούς Μουσταφά Μεμέτ Αμέτ κ.α.
Αρτοποιοί:
Θεόδωρος Ζαμπογιάννης, Θεοδόσιος Κηπουρός, Γεώργιος Παρτάλης.
Αλευρόμυλοι:
Δημήτριος Μπακιρτζής, Θεολόγης Εξηντάρης.
Ξενοδόχοι:
Γεώργιος και Κων/νος Χατζηθεοδώρου, Στέργιου Παπαστεργίου.
Εστιάτορες:
Βασ. Πίνιου, Ηλίας Καβράκος και κάποιος Βούλγαρος Μπαϊβασίλης.
Κρεοπώλες:
Μπάρμπα Πασχάλης, Σουλεϊμάν, Π. Εμιρζάς.
Καφενεία:
Θωμάς Ρωμαΐδης, Στέφανος Σεραφειμίδης, Βασ. Πίνιος, Κων/νος Χατζηθεοδώρου, Ιωάννης Ασπροΐτης.
Κουρεία:
Γεώργιος Κωνσταντινίδης, Ιτζέ Αμέτ, Ιμπραήμ.
Ξυλουργοί:
Κων/νος Αγγελίδης, Αθανάσιος Τζάκης, Νικόλαος Γιουφτσιάδης.
Αγγειοπλάστες
Βασίλειος Σεραφειμίδης (1900-1972), Αθανάσιος Κιουπτσής (1902-1982).
Βυρσοδεψεία.
Ταμπάκ Μουσταφά, Χαφούζ Χουσεΐν Ιμπράμ.
Σισαμοτριβεία:
Κων/νος Ποάλας.
Χαλκουργοί:
Φωκίωνας Μπακιρτζής
Έμποροι πουλερικών:
Γρηγόριος Λεοντιάδης και κάποιος Μηνάς ....
Σιδηρουργοί:
Αμπατζής Γιάννης, Αλή Μεμέτ Αλή, Αμέτ (άγνωστο επώνυμο).
Πεταλωτές:
Μπεκιαρίδης Γεώργιος, Ντελή Χουσεΐν, Ζινέλ Μουσταφά.
Γιατροί: (1924-1934)
Κων. Μαλακόπουλος, Ανδρέας Οικονομίδης και από το 1935 Χρήστος Τσιτσώνης.
Φαρμακοποιοί:
Δαμιανός Χαστάς
Φωτογράφοι:
Κεπτσές Σταμάτης. Το όνομα αυτό δεν έχει καταγραφεί πουθενά. Το συνάντησα σε πολλές προπολεμικές φωτογραφίες από το 1924 μέχρι το 1938. Πότε γραμμένο με το χέρι του ιδίου και πολλές φορές σε αναφορές του Ιωσήφ Νικαλαΐδη, που έζησε στις Σάπες από το 1932 μέχρι το 1937, ως έφεδρος αξιωματικός και δάσκαλος στο Δημ, Σχ. Σαπών. Ο Σταμάτιος Κεπτσές, από πληροφορίες παλαιών Σαπαίων ήταν Βούλγαρος που έλαβε την ελληνική υπηκοότητα. Έζησε στις Σάπες και δημούργησε οικογένεια ως Έλληνας.
Ελεύθεροι επαγγελματίες των Σαπών (1950-1980)
Μετά την ομαλοποίηση της κατάστασης στη Θράκη από την αποχώρηση των Βουλγάρων, αρχίζει μια νέα περίοδος δημιουργίας και ανάπτυξης για τον τόπο μας. Όμως, οι περισσότεροι επαγγελματίες που υπήρχαν πριν από το 1940, πούλησαν τα καταστήματά τους σε άλλους ή τα έκλεισαν οριστικά. Λίγοι ήταν αυτοί που συνέχισαν οι ίδιοι ή τα παιδιά τους. Τη Βουλγαρική Κατοχή ακολούθησε ο Εμφύλιος Πόλεμος, μια περίοδος σκληρών συγκρούσεων μεταξύ του εθνικού στρατού και των ανταρτικών δυνάμεων του λεγόμενου "δημοκρατικού στρατού", αποτελούμενου από ανταρτικές όμαδες. Οι ομάδες αυτές κρυβόταν κατά τη διάρκεια της ημέρας σε δύσβατες ορεινές και δασώδεις εκτάσεις για να δράσουν κυρίως τη νύχτα. Οι ημέρες κυλούσαν ήρεμα και τίποτα δεν φανέρωνε το φόβο της νύχτας.
Οι παλιότεροι και οι νέοι επαγγελματίες, προσπαθούσαν να ορθοποδήσουν ανάμεσα στις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν από την έλλειψη χρημάτων και εμπορευμάτων. Και πάλι από το βιβλίο του Χρήστου Τσιτσώνη θα επικαλεστώ τα ονόματα των επαγγελματιών, όπως αυτός τα κατέγραψε . Εκείνο που παρατήρησα ήταν ότι αρκετοί επαγγελματίες δεν αναφέρονται (δεν ξέρω το λόγο) γι αυτό και θα προσθέσω όσους εγώ γνωρίζω. Επίσης αναφέρονται και ονόματα που άσκησαν ελεύθερο επάγγελμα για λίγο χρονικό διάστημα ή το άλλαξαν μετά. Τα ονόματα που αναφέρονται αφορούν μέχρι την εποχή που έγινε η καταγραφή από το Χρήστο Τσιτσώνη:
Τέλος, δε θα αναφερθούν ονόματα, που άσκησαν ή ασκούν ελεύθερο επάγγελμα σε σχετικά σύγχρονη εποχή.
Παντοπώλες:
Κων/νος Ζαμπογιάννης, Δημ. Σκοπιανός, Ελευθ. Κεραμιδάς, Παν. Καραπασχάλης, Αντ. Φελλάς, Αντ. Ρούφος, Σπύρος Κηπουρός, Παν. Μπεϊλεξίδης, Αλέξ. Νάνος, Πέτρος Κελέσης, Νικ. Πανταζής, Δαμάσκω Ρεφειάδου. Θα προσθέσω τον Θεόδωρο Αθανασιάδη.
Υφασματοπώλες:
Κων. Κηπουρός, Ντερτλί Ιδρίζ, Αλή Μεμέτ, Χαφούζ Μουσταφά. Θα προσθέσω και τους Πλαστήρα Πενηντάρη, το Σωτήριο Καπζάλα για λίγο χρονικό διάστημα, ίσως μέχρι το 1965 και τον Δημήτριο Σταυρίδη που είχε αυτοκινούμενο υφασματοπωλείο, πουλώντας τα υφάσματα στους οικισμούς της Επαρχίας. Επίσης αναφέρω και τους Ποτουρίδη Γαβριήλ, Μιληδάκη Μιχαήλ, Ποτουρίδη Σοφοκλή, οι οποίοι εκτός από τα υφασματοπωλεία που είχαν στον κεντρικό δρόμο, πωλούσαν υφάσματα με αυτοκίνητα στους οικισμούς της Επαρχίας. Τέτοιο διέθετε και ο Ντερτλί Ιδρίζ και μετά ο γιος του Ιδρίζ Αμέτ.
Υποδηματοποιοί - υποδηματοπώλες:
Ακόμη και μετά το 1947, οι υποδηματοποιοί έφτιαχναν μόνοι τους παπούτσια μετά από παραγγελία. Σιγά σιγά σταμάτησαν και οι πωλήσεις περιορίστηκαν στα έτοιμα βιομηχανοποιημένα προϊόντα.
Κων/νος Γιουφτσιάδης, Κων/νος Λοΐζος, Αμέτ Μουσταφά κ.α.
Αρτοποιοί:
Γεώργιος Σαμίδης, Δήμος Ρούφος και Δημήτριος Ρούφος. Εγώ θυμάμαι και το φούρνο του Κηπουρού, απέναντι από το Παλλάδιο και του Θεμελή.
Εστιατόρια - Μαγειρεία:
Τσερέκας Βασ. με συνέχεια τον Ιωάννη Σκαμνό, και ο Βύρων Φωτιάδης, που αρχικά ήταν ζαχαροπλάστης, Κιασήφ Μεμέτ, Αλή Γκιουβεΐ.
Κρεοπώλες:
Βασ. Τζανίδης, Δημ. Εμιρζάς, αδελφοί Τσαβδάρη, αδελφοί Κεχαγιά, Νικ. Μπαξεβάνης, Χρήστος Πανέρης.
Καφεπώλες:
Χρήστος Ζαμπογιάννης και μετά ο γιος του Δημήτριος.
Καφενεία:
Καλογιάννης Ευσταθόπουλος, Γκιουβέτσας Κων/νος, Συμεών Παυλίδης, Κων/νος Φωτακάκης, Κων. Ρούφος, Ελευθ. Κολάκης, Χαράλ. Χαριτόπουλος, Φώτης Καραβασίλης, Παναγ. Ευσταθόπουλος, Τοπάλ Χασάν Χουσεΐν.
Κουρεία:
Δούκας Καζάκος, Γιλμάζ Μεμέτ, Γιλμάζ Τζελάλ. Θυμάμαι και έναν άλλον κουρέα των αδελφών Μπερμπέρ Φεϊμί και Φετχί, όπου κουρευόμουν μικρός. Πρέπει να υπήρχαν και άλλα κουρεία, όπως του Κωνσταντινίδη, νομίζω Γεωργίου, που λειτούργησε μέχρι κάποια εποχή και μετά έκλεισε.
Ξυλουργοί:
Αλέκος Κιρκινέζης, Ζαχ. Κενανίδης, Παναγ. Αντωνιάδης.
Χαλκουργοί:
Αθανάσ. Μπακιρτζής.
Σιδηρουργοί:
Ιωάννης Μαρίνος (συνεργείο αυτοκινήτων), Πολυχρ. Πολυχρονιάδης, Αμέτ Χουσεΐν. Νομίζω ότι υπήρχαν περισσότεροι που ήταν αθίγγανοι, αλλά δε γνωρίζω τα ονόματά τους.
Χαρτικά-Βιβλιοπωλεία:
Ιωάννης Παναγόπουλος.
Είδη οικοδομών:
Δημ. Καραθανάσης, Παναγ. Κιρκινέζης, Νικ. Καπέτσης, Σταύρος Αγγελίδης, Αθαν. Παπαδόπουλος, Κων. Ρεφειάδης.
Νεωτερισμοί-Ψιλικά:
Βασίλ. Μαλλίδης, Χαράλ. Σεραφειμίδης, Γεώργιος Αντωνιάδης, Γεώργιος (του αδελφού Κων/νου) Κηπουρός, Ιωάννης Ζεϊμπέκος.
Ράφτες:
Δημ. Μπαλαμπουγιούκης, Πέτρος Δημητρακάκης, Νικ. Μοσχάκης, Αλή Ογλού Ισμαήλ. Θυμάμαι επίσης, το Γιώργο Πάππο, το Σταύρο Μακρή, που ήταν και ψάλτης και το Δημ. Μουχταράκο (που τον έχω και σε αρκετές φωτογραφίες).
Πεταλωτήδες:
Δελή Χουσεΐν Χουσεΐν, Ιδρίζ Αμέτ, Μπεκιαρίδης Γεώργιος. Προσθέτω τον Δελή Αχμέτ με υπόδειξη του εγγονού του.
Ιχθυοπώλες:
Θεολόγος Μολάκης. Θυμάμαι αρκετά παλιά και τον Κων. Μπουφινά και μετά τον Ι. Ζεμπέκο, που άλλαξε και ασχολήθηκε με κατάστημα νεωτερισμών.
Λαχανοπώλες:
Γεώργιος Λιπορδέζης, Κων/νος Ψωμιάδης και ο γιος του Ιωάννης. Θα αναφέρω και τον πατέρα μου Ελευθέριο που για πολλά χρόνια εκτός από το παντοπωλείο είχε και μανάβικο. Μάλιστα για πολλά χρόνια είχε κι ένα κάρο με άλογο που περίπου μέχρι το 1965, πήγαινε στα χωριά και πουλούσε είδη μαναβικής κ.α.
Ποτοποιοί:
Κων/νος Μπακιρτζής. Αναφέρω και τον Αθανάσιο Πρασίδη.
Επιπλοποιοί:
Κων/νος Δραγουμάνης, Ιωάννης Κουβάς. Θα αναφέρω και τους Ζαχαρία Κενανίδη από το 1967, το Γεώργιο Πετμεζά και λίγο παλιότερα το Φώτη Φωτακάκη με διάδοχο το γιο του Φάνη και τον Ανέστη Δημόπουλο.
Κατάστημα Ηλεκτρικών Ειδών:
Πέτρος Βασιλειάδης, Θεόδωρος Βασιλειάδης, Μπεκιαρίδης Δημήτριος, Θεόδωρος Παπαδόπουλος. Θα αναφέρω παλιότερα το Σταύρο Σμυρνόπουλο.
Ζωέμποροι:
Αθαν. Καραθανάσης, Νικόλ. Τσαβδάρης, Δημ. Κεχαγιάς. (και Άγγελος Κεχαγιάς).
Φωτογράφοι:
Αλέκος Χαρισιάδης, Γεώργιος Ψωμιάδης.
Αγοραίο-Ταξί-Φορτηγά: Χαράλ. Μαλλίδης, Κίμων Μπακιρτζής. Παλιότερα θυμάμαι το Γεώργιο Τατσίνα και πιο αργά τον Απόστολο Κουκουτόλια.
Γραφεία Τουρισμού-Διαβατήρια:
Αθαν. Καβούνης, Αντώνης Σταυρίδης.
Αλευροβιομηχανία:
Των αδελφών Μπακιρτζή. Αυτή αντικατέστησε τον παλιό αλευρόμυλο του πατέρα τους. Δεν αναφέρεται αυτή του Εξηντάρη Θεολόγου, που λειτούργησε αρκετά χρόνια με νέα μηχανήματα ιταλικής κατασκευής.
Βυρσοδεψεία:
Μεμέτ Χασάν Μπαλτά, Ιμπραήμ Ισμαήλ.
Γιατροί:
Ιωάννης Πασχαλίδης, Άγγελος Βραδέλης, Διονύσιος Γιαννόπουλος, Χρήστος Τσιτσώνης.
Φαρμακοποιοί:
Στέφ. Χαστάς. [κληρονόμοι]
Οδοντίατροι:
Μαρίκα Μαργαρίτου και Ρίζου.
Κινηματογράφος:
Τάσος Σταυρίδης (προσθήκη δική μου).
Επίσης, αναφέρω και τον Χριστόδουλο Πασχαλίδη, ο οποίος είχε τη διαχείριση του Ελληνικού Μονοπώλιου στις Σάπες. Το Μονοπώλιο διέθετε κάποια είδη που δεν μπορούσες να αγοράσεις από άλλα μαγαζιά και νομίζω ότι πωλούσε τα είδη σε καταστήματα και όχι σε ιδιώτες. Είδη που πωλούσε ήταν τα σπίρτα, το καθαρό πετρέλαιο, το χοντρό αλάτι και θυμάμαι ότι είχε αποκλειστικά και τα τραπουλόχαρτα, τα οποία αγόραζαν κυρίως τα καφενεία. Επίσης πωλούσε και καπνό και τσιγαρόχαρτο για στρίψιμο! Τα Μονοπώλια καταργήθηκαν γύρω στο τέλος της δεκαετίας του 1970.
Ενημέρωση
ΣΑΠΕΣ: Ο ΤΟΠΟΣ ΜΑΣ
-----------------------------
Η σελίδα αποτελείται πλέον από δύο μέρη.
Το Α' και Β'.
Ο διαχωρισμός έγινε για λειτουργικούς πρακτικούς!
Λόγω του μεγάλου όγκου της ύλης με κείμενο και φωτογραφικό υλικό, στο λογισμικό δημιουργίας των ιστοσελίδων εμφανίστηκαν προβλήματα διαχείρησης μνήμης στην αποθήκευση κάθε νέας προσθήκης!
Διάλεξα ως λύση την περίπτωση διαίρεσης της ύλης σε 2 μέρη.
Η σύνδεση μεταξύ τους θα είναι εύκολη με ανάλογες επιλογές.
(3/11/2021).
Πατήστε εδώ για να πάτε στο Α' μέρος της ιστοσελίδας!
------------------------------
Σελιδομετρητής
Η ΣΕΛΙΔΑ ΦΙΛΟΞΕΝΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ