Σάπες: ο τόπος μας (2)

  Ο άνθρωπος αυτός σήμερα είναι σχεδόν άγνωστος στους Σαπαίους. Εγώ το έμαθα από αρκετές παλιές φωτογραφίες που έχω στη συλλογή μου. Ήταν ο φωτογράφος των Σαπών. Σήμερα (2021) μόνο δυο άνθρωποι τον θυμούνται και από αυτούς έμαθα ελάχιστες πληροφορίες.

Το όνομά του είναι γραμμένο χειρόγραφα, μάλλον με μελάνι, την εποχή του 1924 και μετά. Αυτές τις φωτογραφίες τις έχω συμπεριλάβει σε μια σειρά όλες μαζί. 

  Παρουσιάζω και μια δεύτερη ομάδα, από το αρχείο του Νικολαΐδη Ιωσήφ, όλες της εποχής του 1936. Ο Νικολαΐδης καταγόταν από τις Φέρες και από το 1933 μέχρι το 1936 ήταν έφεδρος Αξιωματικός στις Σάπες και ταυτόχρονα εργαζόταν και ως δάσκαλος στο Δημοτικό Σχολείο Σαπών.  Είχε δε την όμορφη συνήθεια να καταγράφει πίσω πολλές πληροφορίες, που εμένα τουλάχιστον μου ήταν πολύτιμες. Ο Νικολαΐδης Ιωσήφ ήταν και ο ιδρυτής του προσκοπισμού στις Σάπες. Γι αυτόν, μου είχε μιλήσει με πολύ κολακευτικά λόγια ο αείμνηστος Γιώργος Λυπορδέζης.  Και βέβαια ήμουν πολύ τυχερός, όταν κάποια μέρα, μου τηλεφώνησε ο γιος του Γιώργος (Θεσσαλονίκη) και μου είπε ότι έχει φωτογραφίες παλιές από τις Σάπες. Ήταν το καλύτερο δώρο που θα μπορούσε να μου κάνει άνθρωπος και μάλιστα άγνωστος τότε, σε μένα! 

  Επανέρχομαι όμως στον Σταμάτιο Κεπτσέ. Ο Κεπτσές ήταν βουλγαρικής καταγωγής και ζούσε στον τόπο μας πριν από το 1920.  Δεν γνωρίζω το χρόνο της αρχικής εγκατάστασης του. Μετά την απελευθέρωση της Δυτ. Θράκης από τον τουρκικό ζυγό και μέχρι το 1928, έφυγαν από τη Θράκη όλες σχεδόν οι οικογένειες των Βουλγάρων.  Η οικογένεια του Κεπτσέ παρέμεινε στις Σάπες και μάλιστα έλαβε την ελληνική υπηκοότητα.  Παντρεύτηκε με ελληνίδα και απέκτησαν τρεις κόρες!  Κάποια εποχή έφυγαν για την Κομοτηνή, χωρίς να έχω άλλες πληροφορίες.

  Μετά από μια συζήτηση, τυχαία με τον Ανέστη Χαρισιάδη, ο οποίος θυμόταν το όνομα αυτό, μου είπε ότι φωτογράφος ήταν πρώτα ο πατέρας του Σταμάτιου Κεπτσέ και από αυτόν έμαθε την τέχνη του φωτογράφου.  Μου είπε μάλιστα πως και ο δικός του πατέρας, ο Παναγιώτης Χαρισιάδης , πρόσφυγας από την Πέτρα της Ανατ. Θράκης, γεννημένος το 1894, έμαθε την τέχνη από αυτόν και στη συνέχεια και ο ίδιος ο Ανέστης έμαθε την τέχνη του φωτογράφου από τον δικό του πατέρα. Πριν φύγει δε για τη Γερμανία, στίς Σάπες, ασκούσε το επάγγελμα του φωτογράφου. . Σε καταπληκτικές φωτογραφίες που μου έδωσε ο φίλος μου Κώστας Ψαθάς από τη γιαγιά του Αλκμήνη Γουναροπούλου-Ψαθά, φαίνεται γραμμένο χειρόγραφα, το επώνυμο Κεπτσές και τρία γράμματα Φ. Σ και Γ.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΙΩΣΗΦ ΝΙΚΟΛΑΊΔΗ

Από τις πολλές φωτογραφίες του Ιωσήφ Νικολαϊδη, επέλεξα αυτές που αναγράφεται στο πίσω μέρος το όνομα του Σταματίου Κεπτσέ. Είμαι βέβαιος ότι και πολλές ακόμη φωτογραφίες της δεκαετίας 1920 και 1930,  προέρχονται από την οικογένεια αυτή.

Στις φωτογραφίες του 1924 και κάτι, υπάρχουν με χειρόγραφο τρόπο τα γράμματα Φ.Σ. Γ  και το επώνυμο Κεπτσές. Ποιος θα μας εξηγήσει άραγε τί σημαίνουν τα τρία αυτά αρχικά γράμματα; Ενδεχομένως το Σ να μην είναι Σ, αλλά ο χαρακτήρας &

Σάπες: Γύρω στα 1970. Κεντρικό πρόσωπο ο Αλέκος Χαρισιάδης με την περίεργη παλιά ξύλινη φωτογραφική μηχανή, την οποία και θυμάμαι. Κι όμως υπήρχαν σε χρήση ακόμη τέτοιες μηχανές σε ξύλινο τρίποδα. Το 1970 είχα βγει φωτογραφία στη Θεσσαλονίκη στο Λευκό Πύργο. Το 1975  στην Καβάλα επίσης φωτογραφήθηκα στην πλατεία της Καβάλας από παρόμοια μηχανή για δίπλωμα οδήγησης. Και ο Αλέκος τη χρησιμοποιούσε για ταυτότητες και διαβατήρια.  Σε μια   συζήτηση που έκανα (καλοκαίρι 2021) με τον Ανέστη Χαρισιάδη, αδερφό του Αλέκου, μου είχε πει ότι την παλιά ξύλινη φωτ/κή μηχανή την πήρε από το Σταμ. Κεπτσέ, την εποχή της μετακόμισης του τελευαίου στην Κομοτηνή. Και μετά τη φυγή του στη Γερμανία την έδωσε στον αδερφό του, τον Αλέκο, ο οποίος και συνέχισε το επάγγελμα του φωτογράφου. Τα υπόλοιπα είναι δική μου υπόθεση. Βλέποντας τη φωτογραφική μηχανή, της οποία η κατάσταση είναι σε προχωρημένο στάδιο φθοράς με οδηγεί στη σκέψη ότι η μηχανή αυτή ήταν του προπολεμικού φωτογράφου των Σαπών Σταματ. Κεπτσέ. Τη μηχανή αυτή, γύρω στα 1990, μου την έδειξε η Χαρίκλεια Χαρισιάδου, σύζυγος του Αλέκου και μου είπε να την πάρω. Πράγματι την πήρα και προσπάθησα να βρω τρόπο να την επισκευάσω! Όμως ήταν τόσο τροχωρημένη η φθορά της που σχεδόν ούτε στα χέρια σου μπορούσες να την κρατήσεις. Έτσι σταμάτησα κάθε προσπάθεια και την επέστρεψα στη θέση της.

Στο σημείο αυτό κάνω μια σκέψη. Γιατί όχι αυτή η φωτογραφική μηχανή με τον τρίποδα, να μην είναι εκείνη από την οποία δημιουργήθηκαν πολύ σημαντικές και ιστορικές για τον τόπο φωτογραφίες. Για όσες έχω γραπτά στοιχεία τις αναφέρω στη σελίδα αυτή. Όμως υπάρχουν και πολλές ακόμη, που δεν έφεραν το χειρόγραφο επώνυμο στοιχείο! Και οι περισσότερες που έχω στη συλλογή μου να είναι δικές του!!!