Μετά τη λήξη της Βουλγαρικής Κατοχής και
του Εμφυλίου Πολέμου, όταν άρχισαν να ομαλοποιούνται οι συνθήκες μιας ελεύθερης
ζωής, οι νέοι και οι νέες, έπρεπε να εκπαιδευτούν πάνω σε βασικές γνώσεις, που
θα τους/τις βοηθούσαν στη βελτίωση της επαγγελματικής, οικογενειακής και προσωπικής τους προόδου.
Για τις γυναίκες δημιουργήθηκαν σχολές που είχαν σχέση με τα ενδιαφέρονται και τις δυνατότητές τους, όπως η ραπτική, πλεκτική κλπ
Για τους άνδρες υπήρχαν αντίστοιχες σχολές. Μια από αυτές ήταν και η παροχή γνώσεων και εμπειριών σε θέματα γεωργικής καλλιέργειας ή τεχνικές γνώσεις στην κατασκευή κατοικιών, μηχανημάτων κλπ.
Τέτοιες σχολές είχαν δημιουργηθεί από την εποχή του 1830, αλλά ήταν σε περιορισμένο μέγεθος. Η σχεδόν δεκαετής περίοδος (1941-1949) απραξίας, λόγω εμπόλεμης κατάστασης, ανάγκασαν αρκετές γενιές νέων ανθρώπων να μη λάβουν τις απαραίτητες γνώσεις για να ασκήσουν επάγγελμα τεχνικών ή γεωργικών ασχολιών!
Η Πολιτεία αποφάσισε τη δημιουργία σχετικών μαθημάτων σε μεγαλύτερα κέντρα, όπου δίδασκαν ειδικοί τεχνίτες.
Στη συνέχεια θα αναφερθούμε σε μια από αυτές, που λειτούργησαν και στις Σάπες. Ήταν η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΣΑΠΠΩΝ. Λειτούργησε περίπου το 1950 κατά τη διάρκεια των οποίων εφαρμόστηκαν νέοι μέθοδοι γεωργικής και τεχνικής εκπαίδευσης σύμφωνα με τα ευρωπαικά και αμερικανικά μοντέλα. Τα μαθήματα ήταν δωρεάν και διδάχτηκαν η τέχνη του σοφατζή, κτίστη και μαραγκού.
Έμπειροι τεχνίτες - δάσκαλοι έρχονταν κάθε πρωί και πρόσφεραν την πρακτική διδασκαλία της τέχνης. Νέοι από τις Σάπες και τα χωριά της περιφέρειας παρακολουθούσαν την Σχολή. Τους χορηγήσανε δωρεάν τα εργαλεία της τέχνης που διαλέγανε. Από την "Σχολή" αυτή βγήκαν αρκετοί τεχνίτες, που ακολούθησαν μετά την τέχνη ως επαγγελματική εργασία. Αλλά και όσοι άλλαξαν επάγγελμα, είχαν τις γνώσεις και τις εμπειρίες της Σχολής και τις εφάρμοζαν σε δικές τους ατομικές ανάγκες.
Δημοσιεύεται μία φωτογραφία του 1950 περίπου που παραχωρήθηκε από τον κ. Λάζαρο Παπαθεοδοσίου, όπου πλήθος νέων μαθητών της Σχολής, μαζί με τους υπεύθυνους λειτουργίας της Σχολής, βρλισκονται πίσω από μεγάλο αριθμό κιβωτίων, τα οποία περιέχουν διάφορα εργαλεία.
Σε άλλη φωτογραφία της ίδιας εποχής, που παραχωρήθηκε από τον κ Νίκο Ευκαρπίδη, φαίνονται τα εργαλεία, τα οποία είχε παραλάβει ως εκπαιδευόμενος τότε θείος του Γιώργος Ευκαρπίδης! Τα εργαλεία από τη Γεωργική Τεχνική Σχολή Σαπών, βρέθηκαν στο συγκεκριμένο σεντούκι, στο οποίο αχνοφαίνεται ακόμα η επιγραφή Γεωργική Τεχνική Σχολή Σαππών!
Παράλληλα, στη Σχολή λειτουργούσαν σχολές διετούς και μονοετούς αργότερα φοίτησης, για παιδιά αγροτών, τα οποία διδάσκοντο όλες τις τέχνες της γεωργίας, όπως καλλιέργεια δενδροκομικών καλλιεργειών (π.χ. ελιά, αμπέλι), καλλιέργεια σιτηρών, κτηνοτροφία, μελισσοκομία, σηροτροφία και τυροκομία, καθώς και γεωργική τεχνική όπως η κατασκευή υπόστεγων, αποθηκών και χώρων ενσταυλισμού των ζώων. Παράλληλα λειτουργούσε στις Σάπες και το Πρότυπον στην Επιμελητεία, όπου σήμερα στεγάζεται η Πυροσβεστική Σαπών.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Σάπες, λίγο μετά το 1950. Την εποχή εκείνη ο Άγγελος Τζανίδης νεαρός τότε παρακολουθούσε μαθήματα στην Τεχνική Σχολή Σαπών (ιδρύματα της βασίλισσας Φρειδερίκης). Ο Άγγελος θυμάται ότι τα μαθήματα γινόταν σε ένα τολ πίσω από το μύλο του Εξηντάρη. Παράλληλα με τα μαθήματα γινόταν και πρακτική εξάσκηση, δηλαδή οι μαθητές της Σχολής εργαζόταν (χωρίς αμοιβή) στο χτίσιμο σπιτιών για να μάθουν καλύτερα την τέχνη. Απόδειξη όλων η παραπάνω μοναδική φωτογραφία, όπου ο ίδιος δουλεύει σ' ένα σπίτι που χτίζεται απέναντι ακριβώς από τα σφαγεία της εποχής εκείνης (στο δρόμο προς την Π.Α.Π. και Συκορράχη). όλο το σπίτι φαίνεται να χτίζεται με πέτρα! Η φωτογραφία είναι ψηφιακά επεξεργασμένη από εμένα.
Σάπες 1950: Επίσης από το αρχείο του Άγγελου Τζανίδη. Ο ίδιος, μαζί με άλλους μαθητές στη στέγη ενός νέου σπιτιού φτιάχνουν την ξύλινη κατασκευή της σκεπής. ο εκπαιδευτής τους μάστρο-Στάθης, όπως τον θυμάται δίνει τις οδηγίες του για τον τρόπο δουλειάς. Έτσι, μεταδιδόταν οι γνώσεις. Με πρακτική εξάσκηση κυρίως! Από τη φωτογραφία, εντοπίζω ότι ο χώρος που χτιζόταν η κατοικία ήταν βόρεια της εκκλησίας των Αγίων Κων/νου & Ελένης. Ήταν τότε που χτιζόταν ένας μεγάλος αριθμός σπιτιών για τους νέους κατοίκους της κωμόπολης που εγκαταστάθηκαν τότε από τα Κασσιτερά! Η φωτογραφία είναι ψηφιακά επεξεργασμένη από εμένα.
Σάπες, γύρω στα 1947 -48. Εποχή του Εμφυλίου Πολέμου. Οι κάτοικοι των γύρω οικισμών πήραν εντολή από την τότε κυβέρνηση να αφήσουν τα χωριά τους και να εγκατασταθούν στις Σάπες, με σκοπό να προστατευτούν από τα ανταρτικά σώματα του Δ.Σ. Την ίδια εποχή, οι κάτοικοι των Κασσιτερών αποφάσισαν να μετακομίσουν μόνιμα στις Σάπες. Σχεδόν ταυτόχρονα άρχισαν να φτιάχνουν νέες κατοικίες για την εγκατάσταση των οικογενειών τους. Μια από αυτές ήταν και η οικογένεια του Παρασκευά Ταμουρίδη. Στη φωτογραφία βλέπουμε τον ίδιο σε νεαρή ηλικία να συμμετέχει στις εργασίες κατασκευής της νέας κατοικίας. Την εικόνα των νεαρών οικοδόμων, την συνδύασα με μια πληροφορία που έλαβα από τον Άγγελο Τζανίδη. Στις Σάπες τότε, άρχισε να λειτουργεί η Τεχνική Σχολή Σαπών (ιδρύματα της βασίλισσας Φρειδερίκης).Τα μαθήματα γινόταν σε ένα τολ πίσω από το μύλο του Εξηντάρη (σήμερα δεν υπάρχει). Παράλληλα με τα μαθήματα γινόταν και πρακτική εξάσκηση. Οι μαθητές της Σχολής εργαζόταν (χωρίς αμοιβή) στο χτίσιμο σπιτιών για να μάθουν καλύτερα την τέχνη. Απόδειξη όλων η παραπάνω μοναδική φωτογραφία, όπου οι νέοι υποψήφιοι χτίστες, δουλεύουν κάνοντας κάποια ειδική εργασία ο καθένας. Άλλος σπάζει πέτρες, άλλος κουβαλάει λάσπη, και άλλοι χτίζουν τον τοίχο. (Αρχείο: Θεοδώρας Μισσαρβίδου).
Σάπες 1950: Φωτογραφία της ίδιας εποχής από το αρχείο του Λάζαρου Παπαθεοδοσίου. Ο ίδιος δεν γνωρίζει ποιο μέλος της οικογένειάς του βρίσκεται ανάμεσα στους νέους μαθητές. Τα θεωρητικά μαθήματα έχουν τελειώσει και η Σχολή παραδίδει σε κάθε μαθητή από μία κάσα γεμάτη με εργαλεία, απαραίτητα για τις εργασίες που θα αναλάμβαναν! Πίσω φαίνεται ένα τολ. Από πληροφορίες παλαιών Σαπαίων, έμαθα ότι παρόμοια υπήρχαν στον προαύλειο χώρο του αλευρόμυλου Εξηντάρη. Ήταν αποθήκες. Αυτές, για κάποιο χρονικό διάστημα, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου, χρησιμοποιήθηκαν για τη στέγαση οικογενειών από τους γύρω οικισμούς χωριών για λόγους ασφάλειας!
2023 / Πρόσφατα, είδε τη δημοσιότητα αυτή η φωτογραφία στον τοπικό τύπο της Κομοτηνής. Προέρχεται από το αρχείο του Νίκου Ευκαρπίδη. Η ξύλινη κάσα ήταν του θείου του Γιώργου Ευκαρπίδη, ο οποίος την εποχή που λειτούργησε η Σχολή μαθήτευσε εκεί. Χαρακτηριστικά και σε καλή κατάσταση τα εργαλεία, απαραίτητα για την κατασκευή κατοικιών την εποχή του 1950... Όλα χειροκίνητα, εννοείται!
2023/ Άλλη μια κάσα με τα ίδια εργαλεία, σώζεται και στην οικογένεια του Εμμανουηλίδη. Ήταν του Θωμά Εμμανουηλίδη του Δανιήλ. Τη φωτογραφία μου έστειλε η κόρη του Μαρία και τα εργαλεία διακρίνονται στην κατάσταση που βλέπετε!