Λατέρνα

Αυτόματο μηχανικό μουσικό όργανο. Η λειτουργία του βασίζεται στη περιστροφή (συνήθως με τη χρήση μιας μανιβέλας) ενός τυμπάνου που φέρει καρφιά. Με τον κατάλληλο μηχανισμό επιτυγχάνεται η έλξη χορδισμένων μεταλλικών ελασμάτων (στον πιο δημοφιλή τύπο του οργάνου) ή το άνοιγμα αυλών. Ενας και μόνο κύλινδρος μπορεί να περιέχει περισσότερα κομάτια (σκοπούς).
Στην Ελλάδα η λατέρνα, χωρίς να είναι παραδοσιακό μουσικό όργανο, γνώρισε αρκετή διάδοση στα αστικά κέντρα. Στους κυλίνδρους της, από τον προηγούμενο αιώνα έως τους πρόσφατους χρόνους, έχουν εγγραφεί («τυπωθεί» όπως λένε) και δημοτικές μελωδίες, παράλληλα με τις εκάστοτε αντιπροσωπευτικές του αστικού κλίματος της εποχής μουσικές επιτυχίες.
Οι περισσότεροι καλοί «σταμπαδόροι» (αυτοί που τυπώνουν τη μελωδία καρφώνοντας μικρά καρφιά πάνω στον κύλινδρο) γεννήθηκαν και έζησαν στα αστικά κέντρα του 19ου και 20ου αιώνα, στην Κωσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στον Πειραιά, στη Σύρα, στην Αθήνα κ.α., γι’αυτό και τις δημοτικές μελωδίες τις εναρμόνιζαν, όπως και τα άλλα ευρωπαϊκά τραγούδια του συρμού, με βάση τη δυτική μουσική.
Η λατέρνα λέγεται και οργανάκι, επίσης και ρομβία, όπως διαβαζόταν λανθασμένα στα Ελληνικά η επωνυμία του ιταλικού εργοστασίου ΡΟΜΒΙΑ (Πόμπια), που ήταν γραμμένη με λατινικούς χαρακτήρες πάνω στις λατέρνες.

Για να δείτε και άλλα όργανα πατείστε εδώ.

Για να επιστρέψετε στην εισαγωγή της Μουσικολογίας πατείστε εδώ.