Θόδωρος Δερβενιώτης

Γεννήθηκε στη Ζαγορά του Βόλου το 1922. Σπούδασε βυζαντινή και ευρωπαϊκή μουσική και επί δεκαπέντε χρόνια ασχολήθηκε με την ψαλτική. Με την λαϊκή μουσική ασχολείται από το 1936, όταν άρχισε να παίζει λαούτο. Παίζει ακόμα με ιδιαίτερη επιτυχία μαντολίνο, μαντόλα, μπάντσο τενόρο, μπουζούκι κ.α.
Σαν μπουζουξής εργάστηκε επαγγελματικά απ’ το 1950. Τελευταία του εμφάνιση ήταν στο κέντρο Αστέρας, του Παράσχου Κονδύλη, στην Κοκκινιά, το 1959, όπου εμφανιστήκε με τον Καζαντζίδη. Αμέσως μετά ίδρυσε τη γνωστή σχολή του λαϊκής μουσικής, που είναι πραγματική αξιόλογη προσφορά στο λαϊκό μας τραγούδι. Αγνός, πηγαίος, αυθόρμητος είναι κεφάλαιο για την λαϊκή μας μουσική. Ακέραιος και σαν μουσικός και σαν άνθρωπος, αρνείται να υποκύψει στον όποιο εκβιασμό και γι’ αυτό τελευταία δεν εμφανίζονται επιτυχίες του σε δίσκους.
Πολλών τραγουδιών του οι στίχοι ανήκουν στην Ε. Παπαγιαννοπούλου και στους Χ. Βασιλειάδη ή Τσάντα, Χρ. Κολοκοτρώνη , Κ. Κοφινιώτη, Κ. Μάνεση, Μουρκάκο, και στο μεγαλύτερο ποσοστό τους στον Κ. Βίρβο.
«Το πρώτο όργανο που ‘πιασα στα χέρια μου, όταν ήμουν πιτσιρίκος ήταν το λαούτο του παππού μου, Θόδωρου Δερβενιώτη. Ο παππούς μου, έπαιζε καλό λαούτο πενήντα χρόνια και πρίν γεννηθώ εγώ. Όμως σε κείνον που χρωστάω πολλά ήταν ο πρώτος μου δάσκαλος ο Ιωάννης Βισβίκης. Μ ‘αυτόν ο παππούς είχε κομπανία 45 ολόκληρα χρόνια (1890-1935)και δε χωρίσανε ούτε μια μέρα».
«Ο Μπαρπά-Γιάννης, όπως ήταν γνωστός ο δάσκαλος μου, έπαιζε κλαρίνο και βιολί. Αυτός δε ήταν ένας ιδιόρρυθμος τύπος. Γεροντοπαλίκαρο, δεν παντρεύτηκε ποτέ, ζούσε σε έναν παλιό μύλο μόνος, στη Ζαγορά. Όλος ο μύλος ήταν γεμάτος από σπάνια βιβλία και διάφορα όργανα που τα κατασκεύαζε μόνος του. Σ ‘αυτόν χρωστάω τις πρώτες γνώσεις τόσο της βυζαντινής  όσο  και  της ευρωπαϊκής μουσικής. Ήταν ένας σπουδαίος μουσικός και ήξερε όλους τους δρόμους».
«Στην κατοχή αγωνίστηκα κι ‘εγώ μέσα από τις γραμμές των Εθνικο-απελευθερωτικών οργανώσεων για την λευτεριά της πατρίδας μας. Αυτό μου κόστισε αργότερα εξορία, φυλακή, Μακρόνησο και άλλες ταλαιπωρίες. Πολεμήσαμε, βλέπεις τους Γερμανό-Ιταλούς και το πληρώσαμε».
«Στην Μακρόνησο ήμουν δεύτερος μαέστρος στη χορωδία, πρώτος ήταν ο Παν. Ακράτης. Από χορωδούς είχαμε  διαλέξει τριάντα πέντε και είχαμε φτιάξει μαντολινάτα που διεύθυνα εγώ».
«Τραγούδια είχα γράψει αρκετά πρίν εγκαταστηθώ στην Αθήνα το 1950. Όμως το πρώτο μου που φωνογραφήθηκε το 1953 ήταν το «Μόνο ψέμα κι απιστία», σε στοίχους του Χαρ.Βασιλειάδη ή Τσάντα και το τραγούδησε ο Γιάννης Τζιβάνης. Πούλησε 1.900 δίσκους. Τότε ο γερό-Μηλιόπουλος έλεγε πως άμα πούλαγες 2.500 δίσκους ήσουν φτασμένος συνθέτης. Το ρεκόρ σε πωλήσεις από δίσκους το έχει ο δίσκος με τον Βοσκόπουλο με τα τραγούδια «Ψύλλοι στ ‘αυτιά μου μπήκανε» και «Σε ικετεύω» που ξεπέρασε τις 150.000 κομμάτια. Και τα δύο είναι πάνω σε στοίχους του Κώστα Βίρβου. Από τα τραγούδια μου που είπε ο Καζαντζίδης τους περισσότερους δίσκους πούλησε το «Ένα πιάτο άδειο στο τραπέζι», που πέρασε τις 100.000 κομμάτια. Κι αυτό πάνω σε στίχους του Κώστα Βίρβου».
«To  1969 εγκατέλειψα οριστικά το πάλκο. Σιχάθηκα την κατάσταση που άρχισε τότε να  δημιουργείται και αίτια ήταν τα μεροκάματα. Δυό τρείς αφεντάδες και δέκα σκλάβοι. Δούλευα κείνη τη χρονιά σα μαέστρος στο κέντρο Αστέρας στη Κοκκινιά του Παράσχου Κονδύλη. Τα μεροκάματα είχαν οριστεί έτσι: Ο Καζαντζίδης 1300 δρχ. η Μαρινέλα 600 δρχ., εγώ ο συνθέτης, ο μαέστρος και μουσικός 300 δρχ. Το μεγαλύτερο μεροκάματο από τους μουσικούς το έπερνε ο πιανίστας 90 δρχ. ,ενώ το δεύτερο μπουζούκι έπερνε 65 δρχ. Είχε γίνει η κακή αρχή για τα σημερινά  μεροκάματα των 20 και 30 χιλιάδων. Ο συνθέτης, ο στιχουργός, ο μουσικός ας πεθάνουν. Αγανάχτησα με την αδικία τα βρόντησα χάμω και απ’ τότε δεν ξανέβηκα σε πάλκο».

Συνθέσεις του:

Αγάπη μου περαστική
Αγαπώ την Αννούλα
Αγιαζίν
Αίμα και δάκρυα
Ανάθεμα τον έρωτα
Ανάμεσα σε δύο αγάπες
Αναστενάζει ο μπαγλαμάς
Αν πεθάνω σήμερα
Αν μ΄ αγαπάς αληθινά
Άνοιξε μάνα άνοιξε
Απαντάς στις δέκα εντολές
Απορώ
Από το ρόδο βγαίνει αγκάθι
Αυτά μου κάνεις και σ΄ αγαπώ
Αφήστε με στον πόνο μου
Αφού θα φύγεις αύριο
Βγάλτε το παλικάρι
Βίρα τις άγκυρες
Βλέπε, άκου, σώπα
Βρήκες και τα κάνεις
Βροντούν οι πόρτες
Γιά μένα φταίει ο χειμώνας
Γιατί να φύγεις
Γλυκοχαράζει
Γόησσα
Γυναίκα αμαρτωλή
Δάκρυα, ντροπή και πόνος
Δέκα νύχτες, δέκα βράδια
Δέκα συμβουλές
Δεν είσαι ο τύπος μου
Δε με φοβίζει το άγνωστο
Δεν μετάνιωσα
Δε ρωτάς, δε ρωτάς
Δίχως λόγο χωρίσαμε
Διώξε μανούλα τους γιατρούς
Δώσε μου λίγη αγάπη
Δώσ΄ μου την καρδιά μου πίσω
Δώστε μου μιά συμβουλή
Εδώ παπάς, εκεί παπάς
Είμαι ένα τίποτα
Είμαι μιά ένοχη
Είσαι μιά άψυχη βιτρίνα
Είσαι φωτιά και λάβρα
Είχα καρδιά σα σίδερο
Έκανα το δάκρυ μου μελάνι
Εμείς μαζί θα ζήσουμε
Ένα πιάτο αδειανό στο τραπέζι
Ένα πικρό παράπονο
Ένας άπονος πατέρας
Ένας μπαγλαμάς μουρμούρης
Ένα σφάλμα έκανα
Έπαιξα, έχασα και θα πληρώσω
Έφυγες, έφυγες
Έχεις μιά γλύκα στο φιλί
Έχω δικαίωμα
Έχω εχθρούς γιατί αξίζω
Έχω πικρό παράπονο
Η αμαρτωλή
Ήλιε που βγαίνεις σήμερα
Η αμαρτωλή (1)
Ήλιε που βγαίνεις σήμερα (1)
Η νέα ντόλτσε βίτα
Η πεθερά μου
Η πικραμένη μάνα
Θάλασσα πως με πίκρανες
Θα ξανατραγουδήσω
Θα πεθάνω όρθιος
θα ΄ρθω μιά νύχα σκοτεινή
Θα σε πάρει άλλος
Θα σε περιμένω
Θέλω τα μάτια μου να κλείσω
Θυμήσου, θυμήσου
Κάθε άσπρη τρίχα που ‘χω στα μαλλιά μου
Κάθε δειλινό
Καθένας με τον πόνο του
Καίγομαι και σιγολιώνω
Και τώρα μ΄ αφήνεις
Κάλλιο καλά γεράματα
Καλύτερα γελάει ο τελευταίος
Καλώς όρισες καλέ μου
Κατεδαφίζεται
Κέρνα με γλυκειά μου αγάπη
Κι ενώ το ήξερα
Κινδυνεύω, κινδυνεύω
Κλαίνε μαζί μου τα βουνά
Λεφτά που βγαίνουνε με αίμα
Λίγο ξύλο άμα φας
Μαθημένα τα βουνά
Μάνα μου γλυκιά
Μαρινέλλα
Μάτια μου αγαπημένα
Μάχαιρα έδωσες
Μ΄ έκαψες, μ΄ έκαψες
Μελαγχολία  και μοναξιά
Μες στης αγάπης μας το τζάκι
Μη με ξεχνάς
Μην πληγώνεις τον πατέρα
Μην πονάς μη μαραζώνεις
Μιά βαλίτσα στο χέρι
Μιά γυφτοπούλα αγάπησα
Μιά μάνα απόψε χαίρεται
Μιά μοιραία συνάντηση
Μοίρες, μοίρες
Μόνο ψέμα κι απιστία
Μπορεί
Να βραδιάσει στην ξενιτιά
Να καεί το πελεκούδι
Να ΄χα μιά πέτρα μιά καρδιά
Νησί μου ασπρογάλαζο
Νοσταλγία
Ντόλτσε βίτα (Γλυκιά ζωή)
Ο δάσκαλος
Οι αναμνήσεις
Οι πετεινοί λαλήσανε
Ο κόσμος ο αχάριστος
Όλοι με λένε τυχερή
Όλοι πεθαίνουν μιά φορά
Όπου σταθείς κι όπου σταθώ
Ο πρόδρομος
Ορφανός
Ο σταθμός
Ούτε μιλάει ούτε λαλάει
Παιδί μου να προσέχεις
Παλαμάκια, παλαμάκια
Παναγιά μου κάνω τάμα
Παπούτσι απ΄ τον τόπο σου
Παράπονα και κλάματα
Παράθυρα κλειστά
Παραπονιάρα μου
Πάρε τ΄ αχνάρια σου
Πάρτε βουνά τον πόνο μου
Πέρασε ένας χρόνος
Πλήγωσε με
Ποιός είδε γλάρο στα βουνά
Ποιός μου χτυπάει την πόρτα
Πόσο μου ΄λειψες
Ποτέ σου δεν πίκρανες
Σ΄ αγαπώ και παιδεύω
Σαν μου φύγεις και σε χάσω
Σαν σήμερα χωρίσαμε
Σ΄ αυτόν τον ψεύτη τον ντουνιά
Σβήσε το φώς
Σε ικετεύω
Σήμερα φίλοι δεν υπάρχουν
Σκλάβα της ανατολής
Σκοτεινιασμένε ουρανέ
Στα μάτια είχε την βροχή
Στενοχώριες
Στη ζούγκλα που λέγεται ζωή
Στην κοινωνία δεν βρίσκεις άκρη
Στην παιδική μου γειτονιά
Στης Κορίνθου τον Ισθμό
Στις φάμπρικες της ξενιτιάς
Στον Πειραιά χαράματα
Στο παλιό μου το σεντούκι
Στου θωμά το ταβερνάκι
Στο ‘πα μιά, στο ΄πα δυό
Τα σοφεράκια
Τα τελευταία τα σκαλιά
Τα χρυσά κλειδιά
Της κοινωνίας ναυαγός
Της νύχτας ο διαβάτης
Τι άλλο θα ζητήσεις
Τι να σου πω και τι να κάνω
Το διαβατήριο
Το διαζύγιο
Το δροσερό χειλάκι σου
Το καρναβάλι
Το κορίτσι των ονείρων μου
Το παιχνίδι του πολέμου
Το πρόγραμμα της εβδομάδας
Το συνέδριο
Το ταξίδι το στερνό μου
Το τελευταίο μήνυμα
Το τελευταίο μας φιλί
Το τραγούδι γιά την μάνα
Του καταδίκου η μάνα
Το χρήμα πάντοτε νικά
Τρεις αγάπες
Τσιγκάνε σπάνε το βιολί
Φάτε πλούσιοι παράδες
Φέρτον θάλασσα κοντά μου
Φίλα με, φίλα με
Φύγε κι άσε με
χαδιάρα μου
Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά
Χτύπα με μοίρα, χτύπα με
Ψύλλοι στ΄ αυτιά μου  μπήκανε