Δημητρακάκης Κων/νος M. ed.

Σύμβουλος Εκπ/σης ΠΕ 70 - τ. Αναπληρωτής Δ/ντής Π.Ε. Φθιώτιδας - τ. Δ/ντής ΠΕΚ Λαμίας

Επιλογές

Υλικό ανά γνωστικό αντικείμενο

Γενικό υποστηρικτικό υλικό

Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΟΡΝΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΟ ΔΑΔΙΚΤΥΟ

(Πανελλήνιο Επιστημονικό Συνέδριο με Διεθνή Συμμετοχή, Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων, Καμένα Βούρλα, 11και 12 Μαΐου 2007).

Δημητρακάκης , Κων. Σχολικός Σύμβουλος, Π.Ε

Σοφός, Αλιβίζος, Επικ. Καθηγητής

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:

Η αλματώδης ανάπτυξη της πληροφορικής και το διαδίκτυο έχουν επιφέρει καινοφανείς αλλαγές σε κάθε έκφανση της καθημερινότητας και της ανθρώπινης επαφής, προάγοντας με αυτόν τον τρόπο την καλυτέρευση της ποιότητας ζωής και την τάχιστη εξυπηρέτηση των αναγκών που δημιουργεί η σύγχρονη κοινωνία. Παραλλήλως, όμως, δημιουργήθηκαν ιδανικές συνθήκες για την καλλιέργεια και την ανάπτυξη του Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (Κανελλόπουλος, 2007), λ.χ. η  διακίνηση της παιδικής πορνογραφίας μέσω του διαδυκτίου, φαινόμενο που αγγίζει πλέον και χώρες όπως η Ελλάδα που εκπροσωπούνται με χαμηλό ποσοστό σύνδεσης στο Διαδύκτιο. Σκοπός της παρούσας εισήγησης είναι η οριοθέτηση του ζητήματος της παιδικής πορνογραφίας, το σχετικό θεσμικό πλαίσιο, η ανάδειξη της συμβολής του διαδικτύου στη παραγωγή και διακίνηση του σχετικού υλικού, καθώς  η φύση και οι επιπτώσεις του προβλήματος πάνω στα παιδιά. Η εισήγηση ολοκληρώνεται με συμπεράσματα που εστιάζουν στην παιδαγωγική δράση για την προώθηση της μιντιακής ικανότητας των νέων.

ABSTRACT:

The giant leaps in the development of communication and the Internet has brought about original peripheral changes in every aspect of daily life and human interaction, leading to a better quality of life and a faster servicing of the needs of modern society. In parallel however, it has created the ideal setting for the cultivation and growth of electronic crimes, such as, for example, the movement towards child pornography onto the Internet. This is a phenomenon, which now embraces even countries such as Greece, which has a relatively low number of Internet connections.

The aim of the present proposal is the delimitation of the question of child pornography, the relative institutional framework, the appointment of contributors on the internet for the production and distribution of relative material, such as the nature and the repercussions of the above problem for children. The proposal is concluded with conclusions that focus on the pedagogic action for the promotion of the media literacy "or" media competence of young persons.

 

Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΟΡΝΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΟ ΔΑΔΙΚΤΥΟ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η αλματώδης ανάπτυξη της πληροφορικής και το διαδίκτυο έχουν επιφέρει καινοφανείς αλλαγές σε κάθε έκφανση της καθημερινότητας και της ανθρώπινης επαφής, προάγοντας με αυτόν τον τρόπο την καλυτέρευση της ποιότητας ζωής και την τάχιστη εξυπηρέτηση των αναγκών που δημιουργεί η σύγχρονη κοινωνία. Παραλλήλως, όμως, δημιουργήθηκαν ιδανικές συνθήκες για την καλλιέργεια και την ανάπτυξη του Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (Κανελλόπουλος, 2007), λ.χ. η  διακίνηση της παιδικής πορνογραφίας μέσω του διαδυκτίου, φαινόμενο που αγγίζει πλέον και χώρες όπως η Ελλάδα που εκπροσωπούνται με χαμηλό ποσοστό σύνδεσης στο Διαδύκτιο.( www.observatory.gr).

Σκοπός της παρούσας εισήγησης είναι η οριοθέτηση του ζητήματος της παιδικής πορνογραφίας, το σχετικό θεσμικό πλαίσιο, η ανάδειξη της συμβολής του διαδικτύου στη παραγωγή και διακίνηση του σχετικού υλικού, καθώς  η φύση και οι επιπτώσεις του προβλήματος πάνω στα παιδιά. Η εισήγηση ολοκληρώνεται με συμπεράσματα που εστιάζουν στην παιδαγωγική δράση για την προώθηση της μιντιακής ικανότητας των νέων.

2. ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Η παιδική πορνογραφία ορίζεται η καταγραφή της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών κάτω της ηλικίας των 18 ετών σε φωτογραφίες ή βιντεοσκοπήσεις. Ο όρος ¨παιδική πορνογραφία ¨περιλαμβάνει πορνογραφικό υλικό το οποίο περιγράφει ορατά:

Ανήλικο ή πρόσωπο που φαίνεται να είναι ανήλικο που εμπλέκεται σε σεξουαλική συμπεριφορά

Πραγματικές εικόνες που παρουσιάζουν ανήλικο εμπλεκόμενο σε σεξουαλική συμπεριφορά.( http: //www.safeweb.org.cy/)

Ως βασικότερη αιτία προώθησης της σεξουαλικής εκμετάλλευσης των παιδιών θεωρείται μεταξύ άλλων το παγκόσμιο εμπόριο πορνογραφικού υλικού. Ως δραστηριότητα, αποτελεί μια ανθούσα βιομηχανία με εκτιμώμενα κέρδη αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ που υλοποιείται μέσω εξαιρετικά πολύπλοκων δικτύων και κυκλωμάτων. Η παραγωγή και εμπορία παιδικής πορνογραφίας οργανώνεται και παράγεται κυρίως από άτομα διαταραγμένης προσωπικότητας που ανήκουν  κατά κανόνα στην κατηγορία των παιδεραστών. Τα άτομα αυτά αποσκοπούν στην αξιοποίηση του πορνογραφικού υλικού ως μέσου σεξουαλικής ικανοποίησης τόσο των ίδιων όσων και άλλων που είναι αναμεμειγμένοι σε τέτοιες δραστηριότητες κακοποίησης. Συγκεκριμένα, μέσα από αστυνομικά δεδομένα, έχουν καταγραφεί πέντε βασικοί λόγοι για τους οποίους οι παιδεραστές προβαίνουν στην παραγωγή παιδικής πορνογραφίας. Αυτοί είναι:

Ως μόνιμη καταγραφή του παιδιού από αυτόν που το κακοποιεί

Για να χρησιμοποιηθεί σαν μέρος της διαδικασίας αποπλάνησης

Για να ενισχύσουν και να επιβεβαιώσουν τα πιστεύω τους

Για να εκβιάσουν τα θύματα

Για εμπορικούς σκοπούς.

Η πορνογραφία  ως υλικό μπορεί να περιλαμβάνει περιοδικά, βιντεοταινίες, κινηματογραφικές ταινίες ή φωτογραφίες. Αν και η διαφήμιση του υλικού αυτού συχνά είναι καλυμμένη και κωδικοποιημένη εν τούτοις, οι αστυνομικές εκθέσεις δείχνουν αύξηση των περιπτώσεων ανταλλαγής υλικού και παιδιών μεταξύ παιδεραστών. Η παραγωγή και εμπορία πορνογραφικού υλικού με πρωταγωνιστές μικρά παιδιά και η σεξουαλική εκμετάλλευση των παιδιών κρίνεται ότι είναι πράξεις που κακοποιούν, εκμεταλλεύονται και προκαλούν σοβαρές ζημιές στα παιδιά. Από αυτή την άποψη, η ύπαρξη παιδικής πορνογραφίας αποτελεί συνεπώς, σαφές και κατηγορηματικό στοιχείο παιδικής κακοποίησης.  

3. ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Το θεσμικό πλαίσιο που αναφέρεται στην παιδική πορνογραφία στηρίζεται σε διεθνείς και ευρωπαϊκές νομικές πράξεις, όπως:

η σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού του 0.Η.Ε. (Ν.243/1990) που παρέχει τον ακρογωνιαίο λίθο για την εξασφάλιση των δικαιωμάτων των παιδιών στο διεθνές δίκαιο,

Σύμβαση κατά του εγκλήματος μέσω του Διαδικτύου Βουδαπέστη στις 23.11.2001,

«Ο περί Καταπολέμησης της Εμπορίας Προσώπων και περί Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Ανηλίκων», Νόμος του 2000) καθώς και η απόφαση του Συμβουλίου του Μαΐου 2000 για την καταπολέμηση της παιδικής πορνογραφίας στο Διαδίκτυο. (ΕΕ L 138 της 9.6.2000),

έγγραφο της Επιτροπής - COM(2002)152 final. - πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί τροποποιήσεως της απόφασης αριθ. 276/1999/EΚ με την οποία είχε εγκριθεί το πολυετές κοινοτικό πρόγραμμα δράσης για την προώθηση της ασφαλέστερης χρήσης του Ίντερνετ μέσω της καταπολέμησης του παράνομου και βλαβερού περιεχομένου στα παγκόσμια δίκτυα

Ιδιαίτερα ότι αφορά την παραγωγή, διακίνηση και περιεχόμενο του πορνογραφικού υλικού, σύμφωνα με το άρθρο 348Α του Ελληνικού Ποινικού Κώδικα με την τροποποίηση του Ν.3064/2002 σχετικά με την παιδική πορνογραφία ορίζονται τα παρακάτω:

1. όποιος από κερδοσκοπία παρασκευάζει, κατέχει, προμηθεύεται, αγοράζει, μεταφέρει, διακινεί, διαθέτει, πωλεί ή θέτει με οποιονδήποτε τρόπο σε κυκλοφορία πορνογραφικό υλικό τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή δέκα χιλιάδων έως εκατό ευρώ.

2. Πορνογραφικό υλικό κατά την έννοια της προηγούμενης παραγράφου συνιστά κάθε περιγραφή ή πραγματική ή εικονική αποτύπωση, σε οποιονδήποτε υλικό φορέα, του σώματος ανηλίκου που αποσκοπεί στη γενετήσια διέγερση, καθώς και η καταγραφή ή αποτύπωση σε οποιονδήποτε υλικό φορέα, πραγματικής, προσποιητής ή εικονικής ασελγούς πράξης που ενεργείται για τον ίδιο σκοπό από ή με ανήλικο¨.(Ν.3064/2002 αρ.348Α).

Στην έννοια της παιδικής πορνογραφίας συνεπώς περιλαμβάνεται κάθε πράξη και εικόνα πάνω σε χαρτί, ταινία, ή σύγχρονου ηλεκτρονικού μέσου, η οποία αναπαριστά παιδιά με τρόπο τέτοιο που ο κύριος στόχος της αναπαράστασης αυτής να είναι η πρόκληση σεξουαλικών διαθέσεων ή δραστηριοτήτων στο πρόσωπο που τις βλέπει, ή η παρακίνησή του να έλθει σε σεξουαλική συνεύρεση με ένα παιδί συνιστώντας εξ ορισμού στοιχείο σοβαρής σεξουαλικής κακοποίησης.

Ότι αφορά την παιδική πορνογραφία στο διαδύκτιο, ποινικό αδίκημα διαπράττει όποιος με πρόθεση και χωρίς δικαίωμα:

Παράγει παιδική πορνογραφία με σκοπό τη διανομή της διά μέσου συστήματος ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Προσφέρει, παρέχει πληροφορίες ως προς τον τρόπο που μπορεί να καταστεί διαθέσιμη ή καθιστά διαθέσιμη παιδική πορνογραφία μέσω συστήματος ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Κατέχει, διανέμει ή διαβιβάζει (εκπέμπει) παιδική πορνογραφία μέσου συστήματος ηλεκτρονικού υπολογιστή. ( Συνθήκη της Βουδαπέστης).

Η ελληνική κυβέρνηση προχωρεί τη σύσταση ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής με σκοπό την προσαρμογή στο εθνικό δίκαιο των διατάξεων της συμβάσεως του Συμβουλίου της Eυρώπης αναφορικά με το έγκλημα στον κυβερνοχώρο. Συγκεκριμένα εισάγονται μέσα στο υπό επεξεργασία κείμενο καινοτόμες διατάξεις, που προβλέπουν μεταξύ άλλων την απαγόρευση δημοσιοποίησης περιστατικών παιδικής πορνείας η πορνογραφίας, τα οποία μπορεί να αποκαλύπτουν την ταυτότητα του ανήλικου θύματος, τον αυτεπάγγελτο διορισμό συνηγόρου για τα θύματα παιδικής πορνείας και πορνογραφίας. (εφ. Καθημερινή, 4 ? 11-  05).

Το ελλιπές νομοθετικό πλαίσιο που αφορά την παιδική πορνογραφία στο διαδύκτιο, δεν είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα μόνο της χώρας μας, μιας και άλλες χώρες αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα, λ.χ. η κοινοβουλευτική επιτροπή Παιδείας της Κύπρου.  (Θεοδώρου, 2007).

4. ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ & ΠΟΡΝΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ? ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Η συνήθης έκφραση της παιδικής πορνογραφίας είναι αυτή της παρουσίασης ανηλίκων μέσω φωτογραφικού υλικού ως συμμετεχόντων σε σεξουαλικές πράξεις ή καταστάσεις που υποδηλώνουν σεξουαλικές δραστηριότητες. Σήμερα με τις δυνατότητες που οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν, είναι πολύ εύκολα και σχετικά γρήγορα,  να ?ανεβάσει? κάποιος ψηφιακό υλικό σεξουαλικού περιεχομένου στο Διαδίκτυο. Αυτό επιτυγχάνεται δημιουργώντας βίντεο ή σκανάροντας  φωτογραφίες, υλικό το οποίο εύκολα μπορεί να αποθηκεύσει σε κάποιο αρχείο, και μετά είτε να το διαβιβάσει μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή να προωθήσει μέσω κινητής τηλεφωνίας, είτε να το δημοσιεύσει σε κάποια ιστοσελίδα, με παραλήπτες σε όλο τον κόσμο.

Το φαινόμενο της παιδικής πορνογραφίας στο Διαδίκτυο έχει προσλάβει ανησυχητικές της διαστάσεις. Συγκλονιστικά στοιχεία γύρω από την παιδική πορνογραφία έρχονται στο φως με ανατριχιαστικές αποκαλύψεις. Στην Ελλάδα από το 2001 έως σήμερα έχουν εξιχνιαστεί 50 αντίστοιχες υποθέσεις, έχουν κατηγορηθεί 119 άτομα και έχουν πραγματοποιηθεί 93 συλλήψεις. Ήδη το 2005 εντοπίστηκαν 20 κυκλώματα διακίνησης υλικού παιδικής πορνογραφίας μέσω διαδικτύου. (εφ. Καθημερινή, 4 ? 11-  05).

 Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ευρωβαρομέτρου το 2005, (ΕΕ-Ευρωβαρόμετρο, 2005) υπολογίζεται ότι η παιδική πορνογραφία στην Ελλάδα αυξάνεται ετησίως κατά 150%. Αυτό αποδεικνύεται και από  στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, όπου γίνεται λόγος για ύπαρξη κυκλωμάτων που διακινούν απίστευτο πορνογραφικό υλικό με πρωταγωνιστές μαθητές, μέχρι και νήπια σε κτηνώδεις σεξουαλικές δραστηριότητες, ακόμα και με ζώα ενώ στον τελευταίο ενάμιση χρόνο σημειώθηκε αυτοκτονία και 5 απόπειρες. Τα στοιχεία που κατατέθηκαν στην Κυπριακή Βουλή σε σχέση με την παιδική πορνογραφία δείχνουν ότι οι περιπτώσεις αυξήθηκαν σημαντικά κατά τους τελευταίους 20 μήνες προκαλώντας δέος και δίνοντας την πραγματική διάσταση του προβλήματος. (Θεοδώρου, 2007).

Το πρόβλημα φαίνεται να λαμβάνει ακόμα πιο συγκλονιστικές διαστάσεις αν λάβει κανείς υπόψη του ανάλογες παραμέτρους όπως είναι για παράδειγμα, ο βαθμός προσβασιμότητας των παιδιών στο διαδύκτιο αλλά και ο βαθμός συνειδητής επίγνωσης και ενημέρωσης των κινδύνων που διατρέχουν τα ίδια τα παιδιά κατά την πλοήγησή τους στο διαδίκτυο.

Σε σχετικά πρόσφατη έρευνα του Πανευρωπαϊκού Δικτύου Εθνικών Κόμβων Ασφαλούς Διαδικτύου Insafe, που τελεί υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που  διεξήχθη μεταξύ 6 Δεκεμβρίου 2006 και 7 Φεβρουαρίου 2007 σε 37 χώρες του κόσμου  στο ερωτηματολόγιο της οποίας απάντησαν συνολικά 21.825 παιδιά και έφηβοι, μεταξύ των οποίων και 322 Ελληνόπουλα, αποκαλύπτεται ότι:

Tα παιδιά κάτω των 10 ετών φαίνεται να έχουν ελάχιστη γνώση των κινδύνων που ελλοχεύουν στις συναντήσεις με άτομα που γνώρισαν μέσα από δωμάτια ανοιχτής επικοινωνίας, τα λεγόμενα chat rooms. Περισσότερα από το 1/3 των παιδιών αυτών δήλωσαν ότι θα συναντούσαν μόνα τους έναν τέτοιον άγνωστο και δεν θα ενημέρωναν τους γονείς τους.

8 στα 10 ελληνόπουλα δηλώνουν ότι έχουν δικό τους υπολογιστή, 6 στα 10 παιδιά σερφάρουν έως 5 ώρες εβδομαδιαίως, ενώ 2 στα 10 είναι online πάνω από 10 ώρες.  Επιπλέον 7 στα 10 Ελληνόπουλα δηλώνουν ότι δεν συνομιλούν με αγνώστους στο διαδίκτυο και δεν θα πήγαιναν ποτέ μόνα τους σε συνάντηση με άγνωστο που γνώρισαν μέσα από το διαδίκτυο. Όμως 1 στα 2 παιδιά δηλώνει ότι δίνει πολλές προσωπικές πληροφορίες γύρω από τον εαυτό του και τη ζωή του μέσα από τους ιδιαίτερα δημοφιλείς ιστοχώρους κοινωνικής δικτύωσης, τα λεγόμενα social networking sites, όπως το MySpace ή το Bebo.

Αναφορικά με τα προσωπικά δεδομένα, δηλώνεται ότι 1 στα 4 παιδιά  θα έδινε χωρίς πρόβλημα τα στοιχεία τραπεζικού του λογαριασμού μέσα από το διαδίκτυο. και μόνο 4,5 στα 10 παιδιά θα συμπλήρωναν σε φόρμες ιστοχώρων όπου ερωτώνται για τη διεύθυνσή τους, το τηλέφωνό τους και για άλλες προσωπικές τους πληροφορίες. μόνο τα βασικά στοιχεία τους.

Σχετικά με το εάν λάμβαναν από κάποιο διαδικτυακό τους φίλο φωτογραφία με πορνογραφικό περιεχόμενο, δηλώνεται ότι μόνο 1 στα 2 παιδιά θα το έλεγε στους γονείς του ή στον δάσκαλό του.

Σε αντίθεση και από την άλλη πλευρά 8 στα 10 παιδιά μας δηλώνουν ότι θα άκουγαν προσεκτικά τους δασκάλους τους σχετικά με συμβουλές γύρω από την ασφαλή χρήση του διαδικτύου. [Έρευνες Δικτύου Εθνικών Κόμβων Ασφαλούς Διαδικτύου Insafe - http://www.saferinternet.gr/,  Τεύχος 11ο: Μάρτιος 2007.]

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

Από ότι ως τώρα έχει αναδειχθεί, γίνεται γνωστό ότι η παιδική πορνογραφία είναι παράνομη και υπόκειται σε ποινικές κυρώσεις. Ότι αφορά τα παιδιά θύματα  η παραγωγή και εμπορία τέτοιου υλικού είναι άμεσα συνδεδεμένη με την κακοποίηση των παιδιών αυτών. Τα παιδιά βρίσκονται σε κίνδυνο σεξουαλικής κακοποίησης είτε από τις δραστηριότητες των δικτύων παιδεραστών είτε και από εκείνους που επιδιώκουν κέρδος από την εκμετάλλευσή τους.

Το πρόβλημα τόσο της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης όσο και της διαταραγμένης σεξουαλικής συμπεριφοράς, είναι ιδιαίτερο έντονο ιδίως όταν πρόκειται για ευάλωτες ομάδες παιδιών. Στις περιπτώσεις αυτές, η παιδική πορνεία, οι απαγωγές και η παρακίνηση σε σεξουαλικές δραστηριότητες προς εκμετάλλευση, παραμένουν υπαρκτοί κίνδυνοι, όταν συνδυάζεται με παραμέτρους όπως είναι για παράδειγμα, η αύξηση του αριθμού άστεγων νέων παιδιών και αυτών που ζουν στα όρια της φτώχειας. Σε αυξημένο κίνδυνο κακοποίησης εκτίθενται επίσης παιδιά με κάποια αναπηρία. Τα παιδιά αυτά είναι ακόμη πιο ευάλωτα σαν αποτέλεσμα της εξάρτησής τους σε ορισμένες περιπτώσεις και σε άλλες εξαιτίας της διαβίωσής τους μέσα σε ιδρύματα.

Ανεξάρτητα από όλα αυτά, αποδεικνύεται ότι στα παιδιά που εμπλέκονται σε τέτοιες δραστηριότητες δημιουργούνται επικίνδυνες επιρροές, κινδυνεύοντας έτσι ως ενήλικες πλέον να παρουσιάσουν συμπτώματα διαταραγμένης σεξουαλικής συμπεριφοράς. Σύμφωνα με μελετητές ακόμα και η διαρκής έκθεση τους στην επονομαζόμενη "πορνογραφία ενηλίκων"  μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα σεξουαλικής συμπεριφοράς ως ενήλικες, η οποία τα απευαισθητοποιεί και τα αποπλανεί με τις προτροπές για σεξουαλικές δραστηριότητες που περιέχει. Όπως επεσήμανε η C. Itzin η έρευνα δείχνει μια αμετάβλητη συσχέτιση μεταξύ της χρήσης πορνογραφίας και των αρνητικών συνεπειών στη στάση και συμπεριφορά και μεταξύ της πορνογραφίας και της σεξουαλικής επιθετικότητας. (Itzin, 2000: 209, 301).

Αναφορικά με τη συνάφεια του πορνογραφικού υλικού και του ρόλο του στην διάπραξη σεξουαλικού αδικήματος γενικότερα, θα πρέπει το σημείο αυτό να αναδειχθεί  ότι υπάρχουν αμφιλεγόμενες απόψεις.  Η επισκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας  φαίνεται να αποκαλύπτει ότι αν και μια μειονότητα παραβατών που σχετίζονται με σεξουαλικά αδικήματα αναφέρουν χρήση πορνογραφίας, εντούτοις  δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια θετική συνάφεια μεταξύ των πορνογραφικών εμπειριών  - ανεξάρτητα αν οι ίδιες συνέβησαν στην παιδική ηλικία ή αργότερα - ανάμεσα σε παραβάτες αυτού του είδους και σε μη παραβάτες. Στο ίδιο μήκος κύματος, αν και οι περιπτώσεις των βιαστών δεν σχετίζονται με την διακίνηση πορνογραφικού υλικού, βρέθηκαν όμως αμφιλεγόμενες συσχετίσεις. Με άλλα λόγια και σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα αποκαλύπτεται ότι το πορνογραφικό υλικό δομεί  μορφές κοινωνικής μάθησης, δεν σχετίζεται το ίδιο κατά κανόνα με σεξουαλικά αδικήματα. Στην προσπάθεια μείωσης των σεξουαλικών αδικημάτων αυτό που φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο είναι το είδος αυτών των εμπειριών και το σχετικό background  των  παραβατών γενικότερα. (Bauserman, 1996: 405 -427).

6. ΠΡΟΛΗΨΗ  ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

Πέρα από την παιδική πορνογραφία που αποτελεί ξεκάθαρα ποινικό αδίκημα ενδιαφέρον παρουσιάζει από παιδαγωγική σκοπιά εκείνο το υλικό το οποίο ή είναι επιβλαβές ή κινείται στην γκρίζα ζώνη και επηρεάζει μακροπρόθεσμα και κάτω από ειδικές συνθήκες (μιντιακή κοινωνικοποίηση) τους νέους διαμορφώνοντας στάσεις και κοινωνικές αξίες (Sofos 2001).

Σε επίπεδο ευαισθητοποίησης των πολιτών έχουν δραστηριοποιηθεί παγκοσμίως άτομα και φορείς και κατά καιρούς έχουν προταθεί και παρθεί διάφορα μέτρα. Όσον αφορά την Ελλάδα και την ασφαλή χρήση του Διαδικτύου  συναντά κανείς δύο βασικές ιδιωτικές δράσεις. Η πρώτη είναι η Safeline του Ελληνικού οργάνου αυτορρύθμισης Safenet με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού προγράμματος "Σχέδιο Δράσης για την Ασφαλέστερη Χρήση του Διαδικτύου" (http://europa.eu.int/saferinternet/Action Plan). Ο βασικός ρόλος της Safeline είναι μιας Ανοικτής Γραμμής επικοινωνίας, ένας ρόλος μεσολαβητού με άλλα λόγια  μεταξύ των πολιτών και των ελληνικών αστυνομικών αρχών, λαμβάνοντας τις καταγγελίες των πρώτων και προωθώντας τις στις αστυνομικές αρχές .

Η δεύτερη δράση είναι της ελληνικής οργάνωσης καταναλωτών ΕΚΑΤΟ. Η ΕΚΑΤΟ λειτουργεί επίσημα ιστοσελίδα με στόχο την ασφαλή πλοήγηση των παιδιών στο Διαδίκτυο. Τα παιδιά μπορούν μεταξύ άλλων να βρουν εύχρηστες και κατανοητές πληροφορίες για να προστατευτούν από τους κινδύνους που κρύβονται στο Διαδίκτυο, να δηλώσουν και να αξιολογήσουν τις αγαπημένες τους ιστοσελίδες, να στείλουν τις ερωτήσεις και τα σχόλιά τους. Η EKATΟ έχει πραγματοποιήσει μια σειρά από έρευνες, μέσα από τις οποίες καταγράφεται η σχέση των μαθητών με το Διαδίκτυο. (Κέκκερης & Δέλλας 2007). http://www.ekato.org/gr/.

Επιπλέον το υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο έχει εντάξει στους στόχους του την αξιοποίηση του Διαδικτύου στην εκπαίδευση. Το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο (ΠΣΔ) καλύπτει τα σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, παρέχοντας υπηρεσίες ασφάλειας προς τους χρήστες της εκπαιδευτικής κοινότητας, όπως είναι ο Έλεγχος Περιεχομένου (Web-Filtering). Πρακτικά αυτό σημαίνει εγκατάσταση λογισμικών φίλτρων στους υπολογιστές που μπορεί να αποκλείσουν την προσπέλαση σε τόπους του κυβερνοχώρου με παράνομο ή επιβλαβές περιεχόμενο. Όμως, η αποτελεσματικότητα του φίλτρου εξαρτάται από την επινοητικότητα του λογισμικού  αλλά και από την επιθυμία των χρηστών να εγκαταστήσουν στους υπολογιστές τους οικειοθελώς αντίστοιχο λογισμικό φιλτραρίσματος.

Επιπρόσθετα, σε προληπτικό και συμβουλευτικό επίπεδο, εντείνεται η προσπάθεια της ενημέρωσης των εκπαιδευτικών, γονιών αλλά και των μαθητών για τη σωστή χρήση του διαδικτύου. Για παράδειγμα, στην ιστοσελίδα του Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου (www.sch.gr/safe) έχει αναρτηθεί πρόσφατα πληροφοριακό κείμενο σχετικά με την ασφαλή χρήση του Διαδικτύου το οποίο όμως επικεντρώνεται μόνο στην ενημέρωση για την αντιμετώπιση των κίνδυνων που σχετίζονται με την διείσδυση ιών στον υπολογιστή μας και της ανεπιθύμητης αλληλογραφίας. (www.sch.gr/safe). Στο σημείο αυτό και ότι αφορά τους εκπαιδευτικούς και ιδιαίτερα την  προσέγγιση των νέων μέσων από πλευράς  διδακτικής απαιτείται ουσιαστική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Μια πτυχή αποτελεί και η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στη δημιουργία  νέων μαθησιακών περιβαλλόντων με στόχο τη χρήση των νέων μέσων. Αν και σε πρώτο επίπεδο προβάλλεται η ανάγκη για μάθηση με στόχο εργαλειακό ως προς την χρήση επιβάλλεται όμως  το κοινό αυτών των  χρηστών  ¨να  μυηθεί σε μορφές κριτικής και πραγματιστικής χρήσης των Νέων Μέσων¨. (Kron &  Σοφός: 63, 2007).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ -  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η παιδική πορνογραφία και κατ΄ επέκταση το φαινόμενο της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης των παιδιών  στο διαδύκτιο παραμένει ένα παγκόσμιο και σοβαρό πρόβλημα. Αν και το ζήτημα της παιδικής πορνογραφίας στο διαδίκτυο διευκολύνεται με  τις νέες τεχνολογίες δεν παύει όμως να αντανακλά  επικρατούσες αντιλήψεις και κυρίαρχες συμπεριφορές. Παρά ταύτα η αστυνόμευση του διαδικτυακού περιεχομένου παραμένει μια δύσκολη υπόθεση καθώς προσκρούει:

Σε θέματα προστασίας της ελευθερίας του λόγου και του προσωπικού απορρήτου.

Στο μέγεθος του διαδικτύου σε συνδυασμό με την έλλειψη αποτελεσματικού ελέγχου και την ανωνυμία την οποία προσφέρει το μέσο. Η «αγορά» παιδοπορνογραφικού υλικού διεθνώς έχει τζίρο δεκάδων δισ. δολαρίων ετησίως.

Στην έλλειψη ενιαίου νομοθετικού πλαισίου διεθνώς για την αντιμετώπιση του φαινόμενου.

Στις τεχνολογικές εξελίξεις στους τομείς παραγωγής και διανομής περιεχομένου και της διασφάλισης ανωνυμίας.

Μια ευρύτερη προσέγγιση του προβλήματος που σχετίζεται με την προστασία των νέων στο διαδίκτυο αναδεικνύει το σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η μιντιακή αγωγή για την ευαισθητοποίηση των νέων αλλά και στην προώθηση της μιντιακής ικανότητας τους.

Οι στόχοι της μιντιακής αγωγής αναφέρονται σε 5 διαστάσεις που χωρίζονται σε 2 πεδία εφαρμογής και 3 πεδία αναστοχασμού (Tulodziecki 1997, Σοφός 2005):

 

Πεδία εφαρμογής

Γνώση, επιλογή και χρήση μέσων και περιεχομένων

Διαμόρφωση και επεξεργασία με κλασσικά και νέα μέσα

Πεδία αναστοχασμού

Γλώσσα των Μέσων, κατανόηση και ερμηνεία

Αναγνώριση και επεξεργασία επιδράσεων

Αναγνώριση προϋποθέσεων παραγωγής μιντιακών περιεχομένων

ΟΒΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Bauserman, R. (1996): Sexual Aggression and Pornography: A Review of Correlational Research Basic and Applied Social Psychology, Vol. 18, No. 4: pages 405-427.

Δέλλας, Σ.& Κέκκερης, Γ., (2007): ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ, ISSN 1790 - 0964 (σ.1- 13): ¨Διερεύνηση των απόψεων και των εμπειριών  νεοδιόριστων εκπαιδευτικών σχετικά με την υπεύθυνη και ασφαλή χρήση του διαδικτύου.¨   5ο τεύχος, Μάρτιος 2007   

COM(2002)152 final.

ΕΕ L 138 της 9.6.2000

Εφ. Καθημερινή:  4 ? 11-  05

Θεοδώρου, Μ.: Άρθρο-παράθυρο στα παιδικά πορνό: ΠΟΛΙΤΗΣ ? ΚΟΙΝΩΝΙΑ, 22/03/2007, Κωδικός άρθρου: 701415

Itzin, C. (2000). "Home Truths About Child Sexual Abuse¨, Routledge.

Κανελλόπουλος Δ.(2007): ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ, ISSN 1790 - 0964 (σ. 14- 29): ¨Hλεκτρονικά εγκλήματα στον κυβερνοχώρο.¨ 5ο τεύχος, Μάρτιος 2007. 

Κέκκερης, Γ.& Δέλλας, Σ., (2003), Δράσεις για την ασφαλέστερη χρήση του Διαδικτύου στο διεθνή και ευρωπαϊκό χώρο σαν αναφορά για την ελληνική εκπαίδευση, 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο με διεθνή συμμετοχή «Διδακτική των Μαθηματικών και Πληροφορική στην Εκπαίδευση» Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος.

Kron, F.  &  Σοφός, Λ. (2007): Διδακτική των Μέσων, Gutenberg,  Αθήνα.

Ν.243/1990: Ο περί της Συμβάσεως περί των Δικαιωμάτων του Παιδιού (Κυρωτικός) Νόμος του 1990 (Αρ. 243 του 1990).

Σοφός, Α. (2005): Quid est hoc? Η έννοια της ικανότητας και της δεξιότητας που σχετίζεται με τα Μέσα στην εκπαίδευση. Στο Χατζηδήμου Δ., Βιτσιλάκη, Χ. (επιμ.): Το σχολείο στην κοινωνία της πληροφορίας και της πολυπολιτισμότητας. Πρακτικά ΙΑ΄ Διευθνούς Συνεδρίου, 247-254, Ρόδος: Αδ. Κυριακίδη.

Sofos, A. (2001): Leitbegriffe der Jugendmedienschutzdebatte unter p?dagogischer Betrachtung, στο: Beck Ch.,Sofos A.(Επιμ.): Neue Medien in der paedagogischen Kontroverse, 224 - 252, Mainz: Logophon

Tulodziecki G. (1997): Medien in Erziehung und Bildung. Grundlagen und Beispiele einer handlungs- und entwicklungsorientierten Medienp?dagogik, 3. Aufl. Bad Heilbrunn/Obb: Klinkhardt

Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών, (Τρίτη, 6 Φεβρουαρίου 2007): ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:

http://www.ekato.org/gr/

http://europa.eu.int/saferinternet

http://europa.eu.int/information_society/activities/sip/docs/pdf/reports/eurobarometer_EU25_highlights.pdf).

( Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωβαρόμετρο, 2005).

http://www.sch.gr/, (Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο)

www.sch.gr/safe.  (Ασφαλής πλοήγηση στο διαδίκτυο).

Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, (Ν.243/1990)

http://www.mlsi.gov.cy/mlsi/sws/sws.nsf/dmllegislation_gr/dmllegislation_gr?OpenDocument&Start=1&Count=1000&Expand=1 (Ν.3064/2002: Σύμβαση κατά του εγκλήματος μέσω του Διαδικτύου, Βουδαπέστη Ο περί Καταπολέμησης της Εμπορίας Προσώπων και περί Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Ανηλίκων,  Νόμος του 2000.)

http://conventions.coe.int/Treaty/EN/Treaties/Html/185.htm (Νόμος του 2004 (22(III)/2004) : Ο περί της Σύμβασης κατά του Εγκλήματος μέσω του Διαδικτύου (Κυρωτικός).Σύμβαση κατά του εγκλήματος μέσω του Διαδικτύου, Βουδαπέστη 23.11.2001). (Convention on Cybercrime)

http://www.observatory.gr/page/default.asp?la=1&id=183&pl=110&pk=294&ap=101 (Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας: (2007). Ετήσια μέτρηση των δεικτών των σχεδίων δράσης eEurope & i2010, για το 2006.) 

http://www.saferinternet.gr/,   (Περιοδικό,Τεύχος 11ο: Μάρτιος 2007).

http://www.safeweb.org.cy