Σύμφωνα με τους πίνακες απογραφής στα Γραφεία των περιοχών εποικισμού των αγροτών προσφύγων, στον οικισμό του Εβρένου αναλογούσαν 59 αγρότες πρόσφυγες  και στον οικισμό του Ιασίου 79. Μετά από την ολοκλήρωση του ελέγχου που έκανα κατέγραψα 46 και 72 αντίστοιχα. Αυτή η διαφορά με οδήγησε στο συμπέρασμα ότι οι κατάλογοι που είχα στη διάθεσή μου δεν ήταν πλήρεις.

   Οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στον Έβρενο προέρχονταν από πολλές κωμοπόλεις ή χωριά της περιοχής της Κεσσάνης. Συγκεκριμένα, αναφέρονται: Δογάντζα Ηράκλειας, Βιζύη, Σαρακίνα και Σοφίδες Βιζύης, Πέτρα, Γέννα, Λουλέ Μπουργάζ, Σκεπαστός Σαράντα Εκκλησιών.

  [Στους ονομαστικούς καταλόγους των αγροτών προσφύγων, από όπου πήρα τα πιο κάτω στοιχεία αναφέρονται δυο χωριά με το ίδιο περίπου όνομα: "Δογάντζα και Δογαντζή". Έχω την αίσθηση ότι πρόκειται για τον ίδιο τόπο, αλλά μέχρι να το επιβεβαιώσω θα τα αναφέρω χωριστά, όπως τα βρήκα).

   Τα ονόματα που κατέγραψα μπορείτε να τα διαβάσετε πιο κάτω. Διατήρησα την ορθογραφία, χωρίς να αλλάξω στοιχεία, ακόμη κι αν ήμουν βέβαιος για το λάθος. Μπορεί όμως κι έτσι να δηλώθηκαν την εποχή εκείνη. (1923 - 1928). 

Η ΣΕΛΙΔΑ ΘΑ ΑΝΑΝΕΩΝΕΤΑΙ ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΘΑ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΝΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ...

ΕΒΡΕΝΟΣ [41621-41680]=59 - 46

ΑΛΕΞΙΑΔΗΣ ΑΝΕΣΤΗΣ ΑΛΕΞ. ΣΟΦΙΔΕΣ-ΒΙΖΥΗΣ 41638
ΑΛΕΞΙΑΔΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΞ. ΣΟΦΙΔΕΣ-ΒΙΖΥΗΣ 41643
ΑΝΤΩΝΙΔΗΣ ή ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΠΑΣΧΑΛΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΕΤΡΑ-40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 41631
ΑΝΤΩΝΙΔΟΥ ή ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΜΑΡΙΑ ΠΑΣΧΑΛΗΣ ΠΕΤΡΑ-40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 41632Μ
ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΑΘΑΝ. ΔΟΓΑΝΤΖΑ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41662
ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΣΧΑΛΗΣ Κ. ΔΟΓΑΝΤΖΑ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41667
ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΔΟΜΝΑ ΠΑΣΧΑΛΗΣ ΚΙΖ-ΔΕΡΒΕΝΤ-ΝΙΚ/ΔΕΙΑΣ 41668Μ
ΑΡΑΜΠΑΤΖΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΚΕΡΑΣΟΥΣ-ΚΕΡΑΣΟΥΝΤΑΣ 41621Β
ΑΡΝΙΔΟΥ ή ΚΩΝ/ΤΙΝΟΥ ΖΩΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΕΝ.ΛΑΜΠΑΔΙΕΛΗ ΑΝ. ΣΟΦΙΔΕΣ-ΒΙΖΥΗΣ 41622Μ
ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΑΛ. ΒΙΖΥΗ ΒΙΖΥΗΣ 41663
ΒΟΥΛΓΑΡΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΙΩΑΝ. ΛΟΥΛΕ ΒΟΥΡΓΑΖ-40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 41635
ΓΚΑΓΚΑΤΖΑ ΓΙΑΝΝΟΥΛΑ ΧΗΡΑ ΝΕΡΑΝΤΖΗ ΓΕΝ.Χ"ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΜΑΧΜΟΥΤΚΙΟΪ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41650
ΓΚΑΓΚΑΤΖΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ν. ΜΑΧΜΟΥΤΚΙΟΪ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41651Μ
ΚΕΣΟΓΛΟΥ ή ΚΕΣΟΠΟΥΛΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΧΗΡΑ ΑΘΑΝ. ΓΕΝΝΑ-40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 41652
ΚΗΠΟΥΡΟΣ ΑΝΕΣΤΗΣ ΒΑΣ. ΣΑΡΑΚΙΝΑ-ΒΙΖΥΗΣ 41636
ΚΗΠΟΥΡΟΥ ΒΗΘΛΕΕΜ ΑΝΕΣΤΗΣ ΣΑΡΑΚΙΝΑ-ΒΙΖΥΗΣ 41637Μ
ΚΟΥΡΟΥΤΖΗ ΜΑΛΑΜΑΤΗ ΣΥΖ.ΠΕΤΡΟΥ ΓΕΝ.ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΣΚΕΠΑΣΤΟΣ 40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 41654Μ
ΚΟΥΡΟΥΤΖΗΣ ΠΕΤΡΟΣ ΠΟΛΥΧΡ. ΣΚΕΠΑΣΤΟΣ 40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 41653
ΚΥΜΠΑΡΙΔΗΣ ΙΟΡΔΑΝΗΣ [ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΙ] ΚΙΖ ΔΕΡΒΕΝΤ-ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΣ 41624
ΚΥΜΠΑΡΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΙΟΡΔ. ΚΙΖ ΔΕΡΒΕΝΤ-ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΣ 41625Μ
ΚΥΜΠΑΡΙΔΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ [ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΙ] ΚΙΖ ΔΕΡΒΕΝΤ-ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΣ 41626Μ
ΚΥΜΠΑΡΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΧΗΡΑ ΙΟΡΔΑΝΗ ΚΙΖ ΔΕΡΒΕΝΤ-ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΣ 41625
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ή ΑΡΝΙΔΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΗΜ. ΑΪΠΑΣ-ΔΕΡΚΩΝ 41621
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ή ΑΡΝΙΔΟΥ ΖΩΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΕΝ.ΛΑΜΠΑΔΙΕΛΗ ΣΟΦΙΔΕΣ-ΒΙΖΥΗΣ 41622Μ
ΛΑΜΠΑΔΙΕΛΗ ΛΕΜΟΝΙΑ ΠΑΝ. ΣΟΦΙΔΕΣ-ΒΙΖΥΗΣ 41623Μ
ΜΑΜΟΥΛΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΧΡ. ΜΑΧΜΟΥΤΚΙΟΪ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41657Μ
ΜΕΛΗΚΙΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΛΑ ΜΑΧΜΟΥΤΚΙΟΪ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41642Μ
ΜΕΝΕΞΕΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΙΩ. ΜΕΓΑ ΖΑΛΟΥΦΙ-ΔΙΔ/ΧΟΥ 41664
ΜΟΡΦΑΚΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Μ. ΣΟΦΙΔΕΣ-ΒΙΖΥΗΣ 41655
ΜΠΙΤΖΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΥ ΠΕΤΡΑ-40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 41644
ΜΠΡΑΤΙΔΗΣ ΓΑΒΡΙΗΛ Κ. ΣΟΦΙΔΕΣ-ΒΙΖΥΗΣ 41659
ΝΤΑΝΑΤΑΚΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓ. ΔΗΜ. ΣΟΦΙΔΕΣ-ΒΙΖΥΗΣ 41661
ΝΤΑΡΟΓΛΟΥ ΣΑΒΒΑΣ ΗΛ. ΚΗΖ ΔΕΡΒΕΝ-ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΣ 41639
ΠΑΛΑΛΟΥΔΑ ΞΑΝΘΟΥΛΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΕΒΡΕΝΟΣ 41621Β
ΠΙΤΑΤΖΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΡΓ. ΣΑΡΑΚΙΝΑ-ΒΙΖΥΗΣ 41670
ΡΙΖΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ Δ. ΣΑΡΑΚΙΝΑ-ΒΙΖΥΗΣ 41669
ΣΑΡΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΙΖΥΗ ΒΙΖΥΗΣ 41633
ΣΑΡΙΔΟΥ ΧΡΥΣΗ ΣΥΖ.ΜΙΧΑΗΛ ΓΕΝΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΠΕΤΡΑ-40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 41634Μ
ΣΤΑΥΡΑΚΙΔΗΣ ή ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ ΚΑΡΙΟΦΥΛΛΗΣ ΣΤ. ΣΟΦΙΔΕΣ-ΒΙΖΥΗΣ 41647
ΤΣΑΚΛΙΩΤΗΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΒΙΖΥΗ ΒΙΖΥΗΣ 41627
ΤΣΑΚΛΙΩΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΒΙΖΥΗ ΒΙΖΥΗΣ 41648
ΤΣΑΚΛΙΩΤΟΥ ΘΩΜΑΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΓΕΝΟΣ ΓΕΩΡΓ. ΓΙΟΒΑΛΗ ΒΙΖΥΗΣ 41649Μ
ΤΣΟΜΠΑΝΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΝΙΚ. ΠΕΤΡΑ-40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 41630
ΤΣΟΜΠΑΝΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΕΤΡΑ-40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 41660
ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΧΗΡΑ ΜΙΧΑΗΛ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ ΒΙΖΥΗ ΒΙΖΥΗΣ 41666Μ
ΧΡΙΣΤΑΚΙΔΗΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ Κ. ή ΧΡ. ΣΚΕΠΑΣΤΟΣ 40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 41658

ΕΒΡΕΝΟΣ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
 

  Ο οικισμός του Εβρένου υπάγεται διοικητικά στο Δήμο Μαρωνείας-Σαπών, με έδρα τις Σάπες. Μέχρι το 1920, η ονομασία του χωριού ήταν τουρκική, "Εβρέν Κιοϊ". Μετονομάστηκε σε "Έβρενον". Το 1940 σε "Εβρινός" και το 2013 σε "Έβρενος".

  Ο πληθυσμός του χωριού με την απογραφή του 2001 ήταν 510 μόνιμοι κάτοικοι, το 2011 μειώθηκε σε 455.  Ένα ακόμη στοιχείο που έχει ενδιαφέρον είναι η απογραφή του 1928. Τότε καταγράφηκαν 413 μόνιμοι κάτοικοι. (Άνδρες: 192 και Γυναίκες: 221).

Οι κάτοικοι του χωριού είναι χριστιανοί και μουσουλμάνοι και κατοικούν σε δυο συνοικισμούς στην πραγματικότητα. Οι μουσουλμάνοι είναι γηγενείς και παρέμειναν από το 1922, αφού εξαιρέθηκαν από την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών. Οι χριστιανοί κάτοικοι ήρθαν και εγκαταστάθηκαν εδώ ως πρόσφυγες από την Ανατ. Θράκη. Από μια έρευνα στον πιο πάνω πίνακα φαίνεται ότι προέρχονται κυρίως από την περιοχή της Βιζύης (Σοφίδες - Σαρακίνα - Γιοβαλή και Βιζύη). Κάποιοι ήταν από την Πέτρα των 40 Εκκλησιών, άλλοι από το Μαχμούτ Κιοϊ της Κεσάνης, τη Δογάντζα Ηράκλειας, Κιζ Δερβέντ της Νικομήδειας κλπ.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ   Ε Β Ρ Ε Ν Ο Υ

Έβρενον (Ροδόπης)
ΦΕΚ 194Α - 14/08/1924:  Ο οικισμός προσαρτάται στην κοινότητα Αρριανών
ΦΕΚ 51Α - 03/03/1925:  Ο οικισμός αποσπάται από την επαρχία Κομοτηνής του νομού Ροδόπης και υπάγεται στην επαρχία Σαπών του νομού Ροδόπης
16/10/1940:  Το όνομα του οικισμού διορθώνεται σε Εβρινός
Εβρινός (Ροδόπης)
16/10/1940:   Το όνομα του οικισμού προήλθε από τη διόρθωση του ονόματος του οικισμού Έβρενον
ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997:  Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Αρριανών και προσαρτάται στο δήμο Σαπών
ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010:   Ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Σαπών και προσαρτάται στο δήμο Μαρωνείας-Σαπών. 
ΦΕΚ 108Α - 09/05/2013.   Ο οικισμός μετονομάζεται σε Έβρενος
Έβρενος (Ροδόπης)
ΦΕΚ 108Α - 09/05/2013:   Ο οικισμός προήλθε από τη μετονομασία του οικισμού Εβρινός

[Κείμενο: Νικηφόρος Μεταξάς]

  Το μικρό χωριό "Έβρενος" στη Θράκη βρίσκεται πάνω στο μονοπάτι όλων των μεταναστεύσεων από Ανατολή προς Δύση κι από Βορρά προς Νότο που έγιναν ανά τους αιώνες. Υπάρχει κάτι απροσδιόριστο που πηγάζει απ’ την ιερή γη της Θράκης και προσδίνει στον Έβρενο μια θλιμμένη, όλο χάρη ομορφιά που κρύβεται πίσω από τις ταπεινές, χαμηλές πλίνθινες κατοικίες του. Σ’ αυτό το χωριό που φαίνεται να πλέει στην απεραντοσύνη σαν μια μυθική Τούλε, αγωνίσθηκαν δύο Κοινότητες πλάι-πλάι με αίμα, ιδρώτα και δάκρυα, σε ηρεμία και ταραχές, ν’ αδράξουν με γυμνά χέρια το βιος τους απ’ τη γη. Η Ελληνική Ορθόδοξη και η Μουσουλμανική Τουρκόφωνη κοινότητα έζησαν με αμοιβαίο σεβασμό την ίδια αγωνία στους αμέτρητους πόλεμους που ρήμαξαν αυτή τη γη.
  Σήμερα μια νέα απειλή πλανιέται στον ορίζοντα, καθώς οι πεδιάδες σ’ αυτή τη μεριά της Θράκης είναι, φυσικά, διάστικτες χρυσό, διεγείροντας έτσι την απληστία της γιγάντιας υπερδύναμης των πολυεθνικών και των απρόσωπων συγχωνεύσεών τους Η άνοδος της τιμής του χρυσού διευκολύνει τα πράγματα το κόστος του κοσκινίσματος τεράστιων εκτάσεων της ιερής αυτής γης για την εξόρυξη της πολύτιμης ουσίας. Η διαδικασία εξόρυξης χρησιμοποιεί γιγάντια μηχανήματα που καταβροχθίζουν το χώμα και πρόκειται να ρημάξει τη γη μέχρι το κόκαλο και να μολύνει τα υπόγεια ύδατα με θανατηφόρα, δηλητηριώδη χημικά για τις επερχόμενες γενιές. Οι πληθυσμοί θα εγκατασταθούν σε άθλιες προαστιακές περιοχές στο χείλος γειτονικών πόλεων και τα παιδιά τους θα εκτεθούν στο έγκλημα και τα ναρκωτικά. Η υπερδύναμη των εταιρειών σέβεται ελάχιστα την ανθρώπινη ζωή. Στη περίπτωση που οι κοινότητες παρουσιάσουν αδιαλλαξία ως προς τη μετατόπισή τους, τότε γιατί να μην ανακινηθεί λίγο θρησκευτικό και φυλετικό μίσος που θα τους διαιρέσει και θα τους καταστήσει χειραγωγήσιμους- μια συνταγή που όλοι μας βαρεθήκαμε πια εδώ στα Βαλκάνια. …[τμήμα του κειμένου δανειστήκαμε από το μουσικό έργο του Χρήστου Χατζόπουλου «Θράκης Φωνή».] [Στη σελίδα ακούγεται η οργανική μουσική του Χ. Χατζόπουλου: Θράκης φωνή] Κείμενο: Νικηφόρος Μεταξάς

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΦΕΚ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΕΝΟΡΙΩΝ.

Η φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο του εργολάβου Αντώνη Σταυρίδη και η εποχή προσδιορίζεται κατά το 1972. Φαίνεται ότι ολόκληρος ο ναός είναι νεόκτιστος με το υψηλό καμπαναριό. Την εποχή εκείνη ο ίδιος ο εργολάβος κατασκεύασε ως προσθήκες πολλά άλλα πανομοιότυπα καμπαναριά σε οικισμούς της περιοχής. Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Τρύφωνα. Παρακάτω αναφέρω επίσημη στοιχεία που αφορούν την ενορία του Αγίου Τρύφωνα. 

Αριθμ. 927/2015/724/3.4.2015/15 (ΦΕΚ 932 Β/21-05-2015) : Αναγνώρισις συστάσεως Ενοριών της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής, συμφώνως προς το άρθρον 25 του Ν. 4301/2014.
..........

38. Ενορία του Ιερού Ναού Αγίου Τρύφωνος χωρίου Έβρενος, με έδρα την τοπικήν Κοινότητα Εβρένου Ροδόπης, της Δημοτικής Ενότητος Σαππών, του Δήμου Μαρωνείας – Σαππών, της Περιφερειακής Ενότητος Ροδόπης, της Περιφερείας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ιδρυθείσα προ του έτους 1922, ως εμφαίνεται εκ του υπ’ αριθμ. πρωτ. 1082/21.5.1922 εγγράφου του Τοποτηρητού της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας, Αρχιμανδρίτου Μιχαήλ.

====================================

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕΛΑΧΡΟΙΝΗΣ ΜΑΡΤΙΔΟΥ

Έβρενος, ένα χωριό που ζει την ατμόσφαιρα της εγκατάλειψης...
Η καμπάνα σταμάτησε να χτυπά. Δεν υπάρχει ούτε ψάλτης ούτε παπάς.
Τα παιδιά δεν ξεπερνούν τα πέντε, η μόνη ζωντανή παρουσία η φωνή του μουεζίνη από το μειονοτικό τμήμα του χωριού που σφύζει από ζωή.
  Μια βόλτα στον Έβρενο, ένα μικτό χωριό με μουσουλμάνους και χριστιανούς δείχνει την ανισορροπία και την εγκατάλειψη, το πόσο διαφορετικά ζουν στους ρυθμούς τους οι δύο πληθυσμιακές ομάδες. Η εκκλησία του χωριού ξεφτισμένη με έντονα σημάδια εγκατάλειψης τα τελευταία χρόνια δεν υπάρχει ούτε ψάλτης ούτε παπάς. Τα παιδιά με δύο οικογένειες παλιννοστούντων αγγίζουν τα δάκτυλα της μιας παλάμης και δεν ξεπερνούν τα πέντε...
  Τα σπίτια το ίδιο παραμελημένα αφού μένουν μόνο ηλικιωμένοι, κάποια είναι τελείως εγκαταλειμμένα, κουφάρια μιας άλλης εποχής που το χωριό έσφυζε από ζωή γινόταν γλέντια και πανηγύρια. Σήμερα δεν γίνεται τίποτα. Η μόνη ένδειξη ζωής είναι το μειονοτικό τμήμα του χωριού το εκεί δημοτικό σχολείο που λειτουργεί, τα καφενεία και το τζαμί που πέντε φορές τη μέρα ο ιμάμης καλεί τους πιστούς για προσευχή.
Ενώ τριγυρνούμε και προσπαθούμε να αποτυπώσουμε την σημερινή εικόνα του Έβρενου, ακούμε την πρόσκληση του μουεζίνη που ακούγεται από το μικρόφωνο, ενώ ήδη οι πιστοί καταφθάνουν στο τέμενος.
  Στην χριστιανική συνοικία κάποια σπίτια μιας άλλης αρχιτεκτονικής που έρχεται από το παρελθόν φτιαγμένα με πολύ προσπάθεια και χειροποίητα πλινθιά προκαλούν τον φωτογραφικό φακό όπως και μια αυλή ολάνθιστη που δείχνει κάποια νοικοκυρά πιο νέα που την επιμελείται.
 Η κυρία Λεμονιά Κωνσταντινίδου δεν αργεί να μας πάρει είδηση, βγαίνει και μας καλωσορίζει καλόκαρδα. Πληροφορούμαστε ότι μένουν στο χωριό σήμερα 37 οικογένειες. Επικρατεί ερημιά παντού. Φύλλο δεν κινείται. Το δημοτικό σχολείο είναι κλειστό και τα 4-5 μοναδικά παιδάκια, πάνε στις Σάπες. "Στο γυμνάσιο ή δημοτικό δεν έχουμε κανένα παιδί", θα μας πει. "Έχουμε δύο παιδιά παλιννοστούντων και τρία χριστιανών. Πάνω στα μουσουλμανικές γειτονιές θα έχει πολλά.

-Πώς είναι η ζωή σας εδώ, με τι ασχολείστε; την ρωτάμε
-Με τα καπνά. Η ζωή μας είναι δεμένη με τα καπνά. Από αυτά περιμένουμε να ζήσουμε. Οι τιμές είναι 4 ευρώ το κιλό, που δεν καλύπτονται ούτε τα εργατικά, ούτε τα λιπάσματα, ούτε τα φάρμακα, ούτε τίποτα.
-Ζείτε όλα τα χρόνια εδώ; Παντρευτήκατε και μείνατε εδώ;
-Όχι έζησα 3-4 χρόνια στην Γερμανία. Μετά επιστρέψαμε και παραμείναμε εδώ.
-Ήταν επιλογή σας να γυρίσετε εδώ; Το έχετε μετανιώσει;
-Λιγάκι ναι.
-Τα παιδιά σας;
-Τα παιδιά μου είναι παντρεμένα. Ο ένας είναι στρατιωτικός και ο άλλος ζει στις Σάπες.
-Δεν θα θέλατε να μείνουν στο χωριό;
-Όχι με τίποτα".

  Ένας απλός διάλογος που αποτυπώνει την αγωνία της μάνας να μην "φυλακιστούν" τα παιδιά στο χωριό και σ' ένα χώρο που δεν προσφέρει τίποτα, πέρα από τον καθαρό αέρα. Στο άλλο μισό του χωριού οι άνθρωποι μας αντιμετωπίζουν με περιέργεια. Δεν υπάρχουν τουρίστες, όλοι μεταξύ τους γνωρίζονται και συνήθως δεν διαταράσσει την ησυχία του κάποιος με φωτογραφική μηχανή.
  Στο μειονοτικό σχολείο κυματίζει η ελληνική σημαία και τα παιδιά έχουν σχολάσει ένα που μένει στην γειτονιά παίζει με το ποδήλατό του, ενώ η παιδική χαρά από την πολύ χρήση, έχει φθαρεί. Στα καφενεία καταγράφουμε την παρουσία δορυφορικού κάτοπτρου στραμμένου στην Τουρκία, ενώ όλοι ασχολούνται με την παράδοση των καπνών στους εμπόρους. Γυναίκες δεν είδαμε ούτε μία. Κλεισμένες στα σπίτια τους και τα οικιακά. Μ.ΜΑΡΤΙΔΟΥ

Ι Α Σ Ι Ο  - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΥΠΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ...

   Ο οικισμός του Ιασίου υπάγεται διοικητικά στο Δήμο Μαρωνείας-Σαπών με έδρα τις Σάπες. Μέχρι το 1920 η ονομασία ήταν τουρκική " Γιασί Ουμπέκ ".  Στη συνέχεια μετονομάστηκε σε " Ιάσιον ".

  Ο πληθυσμός του Ιασίου ήταν το 2001: 163 μόνιμοι κάτοικοι  και το 2011: 83 κατ.  Στην απογραφή του 1928, την πρώτη μετά τις προσφυγικές μεταβολές, καταγράφηκαν 277 μόνιμοι κάτοικοι (Άνδρες: 143 και Γυναίκες: 134).

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ  Ι Α Σ Ι Ο Υ
Ιάσιον (Ροδόπης)
ΦΕΚ 194Α - 14/08/1924:   Ο οικισμός προσαρτάται στην κοινότητα Αρριανών.
ΦΕΚ 51Α - 03/03/1925:  Ο οικισμός αποσπάται από την επαρχία Κομοτηνής του νομού Ροδόπης και υπάγεται στην επαρχία Σαπών του νομού Ροδόπης.
ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997:  Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Αρριανών και προσαρτάται στο δήμο Σαπών.
ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010:  Ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Σαπών και προσαρτάται στο δήμο Μαρωνείας-Σαπών.

Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ  

  Η συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στο Ιάσιο κατάγονται από το χωριό Δογαντζή της Μητροπόλεως της Ηράκλειας, της περιοχής Κεσσάνη.  Έτσι αναφέρεται στους ονομαστικούς καταλόγους των αγροτών προσφύγων. Σε μια έρευνα που έκανα για να εντοπίσω στους χάρτες το μέρος αυτό βρήκα το όνομα "Τογαντσή", όπως αναφέρεται σε σχετικό κατάλογο της τότε Μητροπόλεως Ηρακλείας.  [ΕΔΩ]. 

  Από το ίδιο μέρος προέρχονται και οι κάτοικοι του Ανθοχωρίου. Λέγεται πως όταν ήρθαν ως πρόσφυγες αρχικά εγκαταστάθηκαν στο Ιάσιο. Αργότερα όμως χωρίστηκαν ανάλογα με τις ασχολίες τους. Όσοι ήταν κτηνοτρόφοι παρέμειναν στο Ιάσιο, γιατί το μέρος προσφερόταν για την εκτροφή των ζώων, ενώ οι γεωργοί πήγαν λίγο πιο πέρα από τον ¨Αρατο, τότε Β' Οικισμός Αράτου.  Αργότερα πήρε την ονομασία "Ανθοχώρι".  Οι κάτοικοι του χωριού λένε ότι το χωριό της καταγωγής τους ήταν το Τρυφώνιο. Αν κάποιος γνωρίζει κάτι περισσότερο ας επικοινωνήσει μαζί μου.

 Εκτός από αυτήν την περιοχή, άλλα χωριά ή κωμοπόλεις ήταν το "Γιακπασάν", Δεβετζήκιοϊ, Σκόπελος, Πέτρα των 40 Εκκλησιών.   

======================================

 Σύμφωνα με τους πίνακες απογραφής στα Γραφεία των περιοχών εποικισμού των αγροτών προσφύγων, στον οικισμό του Ιασίου αναφέρονται 79 πρόσφυγες. Μετά από την ολοκλήρωση του ελέγχου που έκανα κατέγραψα  72 ονόματα.  

 
ΙΑΣΙΟ [41961-42040]= 79 - 72

ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ ή ΓΙΑΣΑΡΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΛΕΞ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41964
ΑΜΠΑΖΑΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42025Μ
ΑΜΠΑΤΖΑΝΗ ΣΟΦΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42024
ΑΜΠΑΤΖΑΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΧΗΡΑ.ΧΡ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42034
ΑΜΠΑΤΖΑΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΝΙΚΟΛ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42027Μ
ΑΜΠΑΤΖΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΙΚ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42026Μ
ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ ΧΡ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42017
ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ ΠΑΡΑΣΧΟΣ ΓΕΝ.ΤΣΟΥΡΕΚΑ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42018Μ
ΓΑΡΑΓΑΝΗ ή ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΓΩ ΣΥΖ.ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΓΕΝ.ΔΟΥΛΕΒΙΘΟΥ ΔΕΒΕΤΖΙΚΙΟΪ-ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42030
ΖΑΧΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Κ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41993
ΖΑΧΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΕΝ.ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41994Μ
ΙΣΜΗΛΑΝΗ ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΟΣ ΓΕΝ.ΜΠΑΛΑΣΗ ΣΤ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42020Μ
ΙΣΜΗΛΑΝΗΣ ΔΗΜΟΣ Ι. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42019
ΚΑΛΤΣΑΚΗ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΧΗΡΑ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42023
ΚΑΜΠΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42015
ΚΑΜΠΑΚΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42016
ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ή ΓΑΡΑΓΑΝΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Ν. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41981
ΚΑΡΑΚΟΥΣΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΝ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41967
ΚΑΡΑΚΟΥΣΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΝΤ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41968
ΚΑΡΑΚΟΥΣΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΔΗΜ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41985
ΚΑΡΑΚΟΥΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41997
ΚΑΣΕΡΗ ΜΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41989Μ
ΚΑΣΕΡΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΕΝ.ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41991Μ
ΚΑΣΕΡΗ ή ΚΑΣΕΡΑΚΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΑ ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41988Μ
ΚΑΣΕΡΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΙΧ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41965
ΚΑΣΕΡΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Κ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41977
ΚΑΣΕΡΗΣ ΣΙΔΕΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41987
ΚΑΣΕΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ [ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΣ] ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41988
ΚΑΣΕΡΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41990
ΚΑΣΕΡΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΑΘΑΝ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42029
ΚΑΣΕΡΗΣ ή ΚΑΣΕΡΑΚΗΣ ΑΘΑΝ. ΧΡ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41962
ΚΑΦΑΛΗ ΒΑΡΣΑΜΗ ΓΡ. ΓΕΝ.ΤΡΥΦΩΝΙΔΟΥ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41974Μ
ΚΑΦΑΛΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΙΩΑΝ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41961
ΚΑΦΑΛΗΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Γ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41973
ΚΙΟΣΕΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΚΟΠΕΛΟΣ 40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 41986
ΚΟΥΣΚΟΥΡΙΔΟΥ ΡΑΧΗΛ ΚΥΡΙΑΚ. ΓΕΝ.ΜΑΚΡΙΔΟΥ ΓΙΑΚ ΠΑΣΑΝ-ΑΜΑΣΕΙΑΣ 41945
ΚΟΥΣΤΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΝ. ΠΕΤΡΑ-40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 42003
ΚΟΥΣΤΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΕΤΡΑ-40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 42004Μ
ΚΟΥΣΤΙΔΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΕΤΡΑ-40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 42005Μ
ΚΟΥΣΤΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΕΤΡΑ-40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 42006Μ
ΜΑΛΙΑΡΟΖΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΔΟΓΑΝΤΖΑ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42028Μ
ΜΑΡΘΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΕΝ.ΧΑΛΒΑΤΖΗ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42036Μ
ΜΑΡΘΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42035
ΜΙΡΤΖΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΝΑΣΤ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42040-01
ΜΟΥΤΣΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΘΕΟΔ. ΠΕΤΡΑ-40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 41975
ΜΠΑΚΑΛΗ ΣΟΦΙΑ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΓΕΝ.ΓΟΥΝΕΛΑΚΗ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42032Μ
ΜΠΑΚΑΛΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΧΡ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42031
ΜΠΑΛΑΣΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΚΟΛ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42040-02
ΜΥΛΩΝΑ ΜΑΡΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΕΝ.ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ Δ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42010Μ
ΜΥΛΩΝΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΕΥΑΓ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42008
ΜΥΛΩΝΑΣ ΑΓΓΕΛΟΥΔΗΣ ΕΥΑΓ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42011Μ
ΜΩΡΑΪΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Δ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41979
ΜΩΡΑΪΤΙΔΟΥ ή ΜΩΡΑΪΤΟΥ ΜΑΡΙΑ ΧΗΡΑ ΔΗΜ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41978
ΜΩΡΑΪΤΟΥ ΜΑΡΙΑ ΧΗΡΑ Δ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41979Μ
ΝΕΡΑΝΤΖΗ ΑΝΝΑ ΧΡΥΣΟΣΤ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42009Μ
ΟΥΖΟΥΝΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΧΗΡΑ Λ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42037
ΠΑΛΙΑΚΗ ΓΕΣΜΙΝΑ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42013Μ
ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41982
ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΗΛΙΑΣ Γ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42000
ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ Γ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42007
ΠΕΧΛΙΒΑΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Π. ΚΙΟΥΝΤΑΝ-ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41980Μ
ΣΑΜΖΟΥΛΗ ΚΑΝΑΡΓΙΑ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42033
ΣΙΔΕΡΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΗΜ. ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42040-03
ΣΙΔΕΡΑΚΗΣ ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42040-04Μ
ΣΚΕΡΛΕΤΗΣ ΒΕΡΓΗΣ ΔΗΜ. ΠΕΤΡΑ-40 ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 41998
ΣΤΑΥΡΑΚΗ ή ΜΠΑΛΑΣΗ ΛΕΜΟΝΙΑ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42002Μ
ΣΤΑΥΡΑΚΗΣ ή ΜΠΑΛΑΣΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42001
ΤΡΥΦΕΝΙΔΟΥ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΕΝΟΣ ΔΟΥΛΓΑΡΗ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42022
ΤΣΟΛΑΚΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΙΟΥΛΟΥ ΠΟΥΝΑΡ ΧΑΛΔΕΙΑΣ 42038
ΤΣΟΛΑΚΙΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΣΥΖ.ΝΙΚΟΛΑΟΥ Π.ΚΟΥΣΤΙΔΟΥ ΤΡΙΦΩΝΙΟΝ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 42039Μ
ΤΣΟΥΡΕΚΑΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΟΓΑΝΤΖΗ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41984
ΧΡΥΣΑΦΙΔΗΣ ΧΡΥΣΑΦΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΣΑΚΙΟΪ-ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ 41920

Κατά δήλωση συγγενικών προσώπων:
ΧΑΡΙΤΑΚΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ του ΧΑΡΙΤΟΥ - Ε.γεν:1909 ή 1911- [Χαριτάκη-Διαμαντίδου Τίνα-κόρη].

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΦΕΚ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΕΝΟΡΙΩΝ.

Αριθμ. 927/2015/724/3.4.2015/15 (ΦΕΚ 932 Β/21-05-2015) : Αναγνώρισις συστάσεως Ενοριών της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής, συμφώνως προς το άρθρον 25 του Ν. 4301/2014.
..........

39. Ενορία του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου χωρίου Ιάσιο, με έδρα την τοπικήν Κοινότητα Ιασίου Ροδόπης, της Δημοτικής Ενότητος Σαππών, του Δήμου Μαρωνείας – Σαππών, της Περιφερειακής Ενότητος Ροδόπης, της Περιφερείας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ιδρυθείσα προ του έτους 1930, ως εμφαίνεται εκ της υπ’ αριθμ. 8/14.5.1930 αποφάσεως του Μητροπολιτικού Συμβουλίου της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας.

ΑΠΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ "ΧΡΟΝΟΣ" ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ.

Γράφει ο Παράσχος Ανδρούτσος

 Με καταγωγή από την Ανατολική Θράκη
  Βρίσκεται σε υψόμετρο 59 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Ο χάρτης της Λωζάννης «Άτλας από παλιά τοπωνύμια της Βορείου Ελλάδος» το αναφέρει ως Yassihoyuk - Yassiobek. Μέχρι το 1920 η ονομασία ήταν το «Γιασί Ουμπέκ». Αργότερα μεταφράστηκε σε Γιάσιο και στην συνέχεια σε Ιάσιο.
  Το 1871 ο ιατρός της Μαρώνειας Μελίρρυτος στην ιστορική και γεωγραφική περιγραφή της Μητρόπολης Μαρωνείας μας ενημερώνει: Γιασοούτ (Ιάσιο), έχει μόνο 15 χριστιανικά σπίτια, λόγω του λίγου πληθυσμού δεν έχει εκκλησία και σχολείο. Οι κάτοικοι εκκλησιάζονται στα γύρω χωριά.
  Το 1912 στο χωριό ζούσαν 50 οικογένειες βουλγαροφώνων. Ο Βουλγαρόφων ιστορικός Miletits, ο οποίος κατάγονταν από το Ιάσιο μας αναφέρει ότι στο Ιάσιο υπήρχαν 60 βουλγαρικά και 20 μουσουλμανικά σπίτια. Το 1912 λόγω του φόβου από τους Νεότουρκους προσπάθησαν να εγκαταλείψουν οι βουλγαρόφωνοι το χωριό τους και να φύγουν στην Βουλγαρία, όμως οι Νεότουρκοι τους περίμεναν έξω από τον Κάλχα. Αφού τους λήστεψαν σκοτώνοντας και αρκετούς, τους ανάγκασαν να επιστρέψουν πίσω στο χωριό τους. Τότε πολλές Βουλγάρες αναγκάστηκαν να παντρευτούν μουσουλμάνους για να γλυτώσουν οι οικογένειές τους από τον διωγμό και τον αποκεφαλισμό. Αυτές οι νύφες ποτέ δεν ξέχασαν την θρησκεία τους, κάθε μεγάλη γιορτή έρχονταν στο χωριό για να μεταλάβουν. Οι τελευταίες βουλγάρικες οικογένειες εγκατέλειψαν το χωριό στις 4-9-1919 και εγκαταστάθηκαν στο χωριό Μπρέστοβο Χασκόβου. Όσες Βουλγάρες παντρεύτηκαν μουσουλμάνους παρέμειναν στην Ελλάδα.

  Οι 4-5 οικογένειες μουσουλμάνων οι οποίες κατοικούσαν στο ανατολικό άκρο του χωριού, πριν το 1922 εγκαταστάθηκαν στα Αρριανά. Έκτοτε μέχρι σήμερα έχουν το επώνυμο «Γιασουλή» και τους αποκαλούν «Γιασουότες».
    Οι πρόσφυγες Έλληνες που εγκαταστάθηκαν στο χωριό το 1922 κατάγονταν οι περισσότεροι από το Τριφώνιο Ηράκλειας Ανατολικής Θράκης και 6-7 οικογένειες από την Πέτρα και την Σκόπελο, 40 Εκκλησιών, το Δεβετζίκιοϊ, το Κιουντάν και το Πασάκιοϊ Ηράκλειας, το Κιοπού Πουνάρ Χαλδείας και το Γιακ Πασάν Αμάσειας.
  Οι Ανατολικοθρακιώτες αυτοί έχουν ρίζες στα αρχαία ελληνικά θρακικά φύλα των Αψινθιών, των Κορπίλων και των Δολόγκων και η περιοχή τους ονομάζονταν Αψινθιάς και αργότερα Κορπιλική.

  Τριφώνιο Ηράκλειας Αν. Θράκης

  Από το χωριό αυτό που κατάγονταν σχεδόν όλοι οι κάτοικοι του Ιασίου, συνυπήρχαν τρεις εθνότητες, δηλαδή τρεις φωνές, Έλληνες, Βούλγαροι και Τούρκοι, γι' αυτό ονομάστηκε Τριφώνιο.
  Το Τριφώνιο είχε δημοτικό σχολείο, λειτουργούσε με δαπάνες της κοινότητας, τα αγόρια διδάσκονταν από δάσκαλο και τα κορίτσια από δασκάλα. Οι μαθητές διδάσκονταν επίσης την τουρκική και την βουλγαρική.
  Όλα τα χρόνια ο ελληνικός πληθυσμός σιγά - σιγά χανότανε είτε με το παιδομάζωμα που ανάγεται στο 1395 και μετά από τον Βαγιαζήτ Α’, αλλά και από τον 18ο αιώνα και μετά που παίρνανε τους Έλληνες άνδρες στα εργατικά τάγματα «αμελέ ταμπουρού» από τα οποία λίγοι επέστρεφαν πίσω. Οι υπόλοιποι εξοντώνονταν από την πείνα και το ξύλο. Γι’ αυτό όταν εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα ήλθαν πολλές χήρες γιατί οι σύζυγοί τους είχαν εξοντωθεί από τα «αμελέ ταμπουρού».
  Η ελληνική κοινότητα του Τριφωνίου είχε την δημογεροντία. Ο σκοπός των δημογερόντων ήταν να μαζεύουν χρήματα από τους χωρικούς για να πληρώνουν τον παπά, τον δάσκαλο, τον ψάλτη, και για ότι άλλο χρειαζόταν το χωριό.
   Εκκλησία του χωριού ήταν ο Άγιος Γιώργος εκεί που σήμερα οι Τούρκοι τον χρησιμοποιούν σαν τζαμί. Στο χωριό υπήρχαν δύο πηγάδια που έπαιρναν νερό. Όλοι οι κάτοικοι ασχολούνταν με την γεωργία, την κτηνοτροφία, την μελισσοκομία και των αμπελουργία. Επίσης κατά την αρχαιότητα από εδώ εξάγονταν ο λιγνίτης που προμήθευαν την Κωνσταντινούπολη για καύσιμη ύλη, όπως κρασί και μέλι.
   Τα σπίτια είχαν όλα το ίδιο στιλ, τα περισσότερα ήταν διώροφα με χωνευτά ντουλάπια στους τοίχους. Τις συνοικίες τις χώριζε ένας χείμαρρος που περνούσε μέσα από το χωριό. Σε κάποιο σημείο του χειμάρρου υπήρχε ένας νερόμυλος. Του Αγίου Γεωργίου γινόταν πανηγύρι. Εκεί γινόταν και οι γνωριμίες των αγοριών με τις υποψήφιες νύφες. Ανήμερα των Φώτων επειδή ο χείμαρρος ήταν ρηχός ο παππάς μοίραζε σε όλους ψωμάκια. Μέσα σε ένα από αυτά έβαζε ένα σταυρουδάκι. Όποιος ήταν τυχερός έπαιρνε τον σταυρό της εκκλησίας για ένα χρόνο σπίτι του.
   Οι κάτοικοι του Τριφωνίου ανεξαρτήτως θρησκείας ζούσαν όλοι μαζί ειρηνικά. Όλα κοινά μέχρι να τα ανατρέψουν οι μεγάλες δυνάμεις με τα συμφέροντά τους. Τότε άρχισαν οι διαφορές και τα χάσματα. Τότε ο σεβασμός του γείτονα χάθηκε και οι άνθρωποι μετατράπηκαν σε όχλο.
   Μετά την Συμφωνία των Μουδανιών, την 5-10-1922 ως τις 18-10-1922 με εντολή των Μεγάλων Δυνάμεων και την έγκριση από τον Βενιζέλο δόθηκε η Αν. Θράκη δώρο στον αρχισφάχτη Μουσταφά Κεμάλ, τότε περισσότεροι από 400.000 Έλληνες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την από χιλιάδων αιώνων γη τους σε κλίμα απελπισίας και πανικού. Μάλιστα όπως είπε χαρούμενος, ο Ισμέτ Ινονού, όλα αυτά «χωρίς να ριχτεί ούτε μια ντουφεκιά».
   Οι Ανατολικοθρακιώτες ποτέ δεν αποζημιώθηκαν για τις μεγάλες περιουσίες που αναγκάστηκαν να παρατήσουν (Ανταλλάξιμα) χάριν της ελληνοτουρκικής φιλίας όπως είπε ο Βενιζέλος.
   Στο Τριφώνιο το 1922 μετά την ανταλλαγή εγκαταστάθηκαν μουσουλμάνοι από ορεινά χωριά της Δράμας. Τότε το χωριό ονομάστηκε Kucukdoganca. Οι Έλληνες κάτοικοι του Τριφωνίου από 18 μέχρι 20 Οκτωβρίου του 1922, φόρτωσαν στα κάρα τις οικογένειές τους, λίγα ατομικά είδη, ορισμένα κειμήλια και εικόνες, λίγα τρόφιμα και ξεκίνησαν. Τα ιερά κειμήλια και τις εικόνες της εκκλησίας όπως και την εικόνα «Παναγία Ρόδον Αμάραντον» τις φόρτωσαν πάνω σε ένα γαϊδουράκι. Επί τέσσερις ημέρες περπατούσαν μέχρι να φτάσουν στην Άνθεια Αλεξανδρούπολης και μετά στον Πάσο. Πάνω στο γαϊδουράκι λόγω των ιερών κειμηλίων δεν ανέβηκε κανείς.
   Τα φόρτωσε και τα μετέφερε ο Ηλίας Παπαγεωργίου με εντολή του πατέρα του ιερέα παπά-Γιώργη. Η ξυλόγλυπτη εικόνα του 17ου αιώνα «Παναγία Ρόδον Αμάραντον» επί εκατό χρόνια περίπου ήταν τοποθετημένη (κρυμμένη) κάτω από την Αγία Τράπεζα. Το 2017 συντηρήθηκε και ενθρονίστηκε στο φυσικό της χώρο, στο ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ιασίου.
    Οι πρόσφυγες αρχικά εγκαταστάθηκαν στην Άνθεια Αλεξανδρούπολης, εκεί λόγω πείνας κάποιος έκλεψε δύο κότες, έτσι μετά από φασαρίες έφυγαν για τον νομό Ροδόπης. Εγκαταστάθηκαν πρώτα στο μουσουλμανικό χωριό Πάσος δίπλα στην Φιλλύρα. Αργότερα ορισμένοι εγκαταστάθηκαν στο σημερινό Ανθοχώρι. Άλλοι έψαξαν και βρήκαν ένα εγκαταλειμμένο από μουσουλμάνους και βουλγαρόφωνους χωριό το Γιασοούτ το σημερινό Ιάσιο Σαπών.
   Όταν πρωτοεγκαταστάθηκαν ορισμένοι μπήκανε στα άδεια σπίτια, οι υπόλοιποι φτιάχνοντας πλίνθους με νερό, πυλό και άχυρο χτίσανε τα σπίτια τους βοηθούμενοι από όλους τους χωριανούς. Τους δόθηκε και από 30 στρέμματα κλήρος. Κάθε σπίτι είχε τα γελάδια του και αρκετοί πρόβατα.
   Οι πρώτοι πρόσφυγες από την στιγμή που εγκαταστάθηκαν πάντα είχαν στα χείλια τους την λέξη να γυρίσουμε πίσω στα μέρη μας.

   Εκκλησία του χωριού είναι ο ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου που κτίστηκε το 1885. Στο χωριό δεν υπήρχε ποτέ τζαμί. Στις 20-4-1941 τα βουλγαρικά στρατεύματα εισήλθαν στην Ροδόπη. Μαζί τους εξαθλιωμένοι με κουρελιασμένα ρούχα Βούλγαροι από την περιοχή του Κάρτζαλι. Αυτούς έφεραν για έποικους. Εγκαταστάθηκαν στα ελληνικά χριστιανικά χωριά. Επίταξαν τα καλύτερα σπίτια και χωράφια των Ελλήνων και τους ανάγκασαν να στριμωχτούν ανά 2 οικογένειες μαζί. Απαγόρευσαν τα ελληνικά σχολεία καταστρέφοντας τα αρχεία τους. Ξεκίνησε και εδώ η εκπαίδευση με βουλγαρικό σχολείο. Απαγορεύτηκε η δημόσια ομιλία της ελληνικής γλώσσας. Οι όποιες ενέργειες ωστόσο των Βουλγάρων δεν είχαν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα.

  Ο αγωνιστής του χωριού Δημήτρης Καρακούσης λόγω της πατριωτικής του δράσης συλλαμβάνεται και τρώει το γνωστό βουλγάρικο ξύλο. Η σύζυγός του Γραμμάτω, στούμπιζε κρεμμύδια για κατάπλασμα στο μαύρο κορμί του από το ξύλο. Ένα βράδυ συνέλαβαν τον γιό του Δήμο και αφού φόρτωσαν το κάρο με όλα τα τρόφιμα του σπιτιού τον οδήγησαν στην Βουλγαρία όμηρο «Ντουρντουβάκι» για έξι μήνες περίπου. Αποζημιώθηκε από την μητέρα πατρίδα, με μόνο έναν έπαινο για την εθνική του αντίσταση 1941-1945 και ένα αναμνηστικό μετάλλιο, σαν μέλος «μεμονωμένο». Ο Χρήστος Παπαγεωργίου το 1942 σε ηλικία 22 ετών επιστρατεύτηκε και πολεμούσε στην Μέση Ανατολή με τον ελληνικό στρατό, υπό τις διαταγές του Μ. Μοντγκόμερι στο Ελ Αλαμέιν και στο Τομπρούκ. Όταν γύρισε επιστρατεύτηκε πάλι από τον Εμφύλιο και από τότε κανείς δεν έμαθε ποτέ, πως σκοτώθηκε και που τον θάψανε.

   Το 1930 οι πρώτοι μαθητές φύτεψαν στην είσοδο του χωριού το πάρκο με 60 περίπου πεύκα. Το 1960 κτίστηκε εκεί μέσα και ο ναός Κωνσταντίνου και Ελένης. Το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία στην θέση ξεροπόταμος προϋπήρχε. Ήταν όμως μισογκρεμισμένο, αργότερα επιδιορθώθηκε από τους κατοίκους. Εδώ κάθε 15Αυγουστο γινόταν το μεγαλύτερο πανηγύρι όλης της περιοχής που κρατούσε τρείς μέρες. Από το 1930 μέχρι το 1973 αντάμωναν όλοι οι χριστιανοί κάτοικοι της περιοχής. Γέμιζε όλος ο χώρος δεν υπήρχε μέρος να βάλουν τα κάρα τους. Στο πανηγύρι είχε 6 ορχήστρες, είχε κούνιες, «τον γύρο του θανάτου» και πολλούς εμπόρους με διάφορα εμπορεύματα.
   Μικρό το χωριό, μεγάλες ψυχές, δηλώνει ο Θεοδόσης Αμπατζιάνης πρόεδρος του συλλόγου Θρακιωτών Κρήτης ως καλός πρεσβευτής της Θράκης στην Κρήτη.

  Ιερείς του χωριού από το 1923 μέχρι σήμερα ήταν ο Θεοδόσιος Κωνσταντόπουλος, ο Αθανάσιος Καντζιλιώτης, ο Γαβριήλ Φαρασόπουλος από τους Ασκητές, ο Βαγγέλης Μυλωνάς, ο γιός του Ευάγγελος Μυλωνάς, ο Χρήστος Γαραγάνης και ο αρχιμανδρίτης Ιωσήφ Τσουπράκης.

   
Αρχαιότητες

  Μετά το χωριό προς Νέα Σάντα υπάρχει δεξιά στην κορυφή του υψώματος ένας τύμβος (ύψωμα 13ο) και πριν από αυτόν ένα κτίσμα αρχαίο ιερό που η Αρχαιολογική Υπηρεσία το περίφραξε. Δεξιά από τον τύμβο στην ίδια κορυφογραμμή υπάρχει και δεύτερος τύμβος. Πηγαίνοντας για το χωριό Κίνυρα και Νικητές δεξιά στο ποτάμι υπάρχει τοποθεσία που λέγεται «άσπρο γιάργια». Εκεί όπως αναφέρουν οι παππούδες του χωριού όταν πήγαιναν να πάρουν το Σιάπ (Στύψη) για να το βάλουν μέσα στο κρασί να σκοτώσει τους μύκητες βλέπανε πως υπήρχαν χαλκάδες στα βράχια, σαν αυτούς που ‘δέναν τα πλοία στα λιμάνια. Ανάμεσα στο Ιάσιο και τον Έβρενο στην θέση Τρείς Πέτρες κοντά στον ξεροπόταμο υπάρχουν λείψανα προϊστορικού οικισμού με χειροποίητη κεραμική μαύρου και ερυθρού χρώματος. Λείψανα προϊστορικού οικισμού υπάρχουν και ανατολικά του χωριού.
  

 ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΚΑΤΟΙΚΩΝ   

  Στην πρώτη απογραφή των προσφύγων το 1928 καταγράφηκαν 277 μόνιμοι κάτοικοι. Σήμερα ζουν στο χωριό περί τους 50 ηλικιωμένους. Στο Ιάσιο γεννήθηκε το 1933 και η Κατίνα Φαρασοπούλου, ο μουσικός θησαυρός του Καππαδοκικού κόσμου. Πατέρας της ήταν ο ιερέας του Ιασίου παπά-Γαβριήλ. Με τον πόλεμο του '40 έφυγαν από το χωριό και πήγαν στους Ασκητές, γιατί εκεί ήταν όλοι οι συγγενείς τους.

  Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ιασίου κάθε χρόνο 15 Αυγούστου οργανώνει το πανηγύρι του Ιασίου, ένα θρακιώτικο γλέντι με ζωντανή μουσική όπου είναι καλεσμένοι οι απανταχού Ιασικιώτες και οι κάτοικοι της περιοχής.

Πηγές
Δημήτρης Δ. Καρακούσης
Έντυπο: "Από το Τριφώνιο στο Ιάσιο"
Φελλά Χριστίνα
Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρό

===============================================

Ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Ιάσιο.  Χτίστηκε το 1885, μετά από την ήττα του Σουλτάνου κατά το Ρωσοτουρκικό Πόλεμο. Το ρωσικό Εξαρχικό Πατριαρχείο, υποστήριξε την επίσης εξαρχική εκκλησία της Βουλγαρίας στην ανέγερση Εκκλησιών στη Δυτική Θράκη, ενώ ακόμη ήταν έδαφος Σουλτανικό!  Τότε ενισχύθηκε η εγκατάσταση ρακένδυτων οικογενειών από τη Βουλγαρία. Ιδιαίτερα στη Συκορράχη, τα Κασσιτερά, το Ιάσιο. Την ίδια εποχή έγιναν και οι εκκλησίες σε αυτές τις δυο περιοχές. Στη φωτογραφία διακρίνεται καθαρά το κυρίως κτίσμα του ναού, σύμφωνα με τα ρωσικά σχέδια, πριν γίνουν οι διάφορες προσθήκες και συντηρήσεις. Μια από αυτές ήταν και η ανέγερση του καμπαναριού λίγο μετά το 1970, από τον εργολάβο Αντώνη Σταυρίδη... Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Δεν γνωρίζω αν το ίδιο όνομα είχε και την εποχή της κτίσης της, το 1885.  Οι πρόσφυγες κάτοικοι του χωριού είχαν καθιερώσει ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια της περιοχής των Σαπών, από το 1930 και μετά. Φωτογραφίες από το πανηγύρι θα βρείτε εδώ: ==>>

=======================================

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΕΔΑΦΗ ΤΗΣ ΑΝ. ΘΡΑΚΗΣ
17-08-2011: Μνήμες ελληνικές ξύπνησαν στο τουρκικό Kucukdoganca.

  Στο μικρό οικισμό του δήμου Κεσάνης Τουρκίας βρέθηκαν 101 Ιασικιώτες, γνωρίζοντας οι περισσότεροι για πρώτη φορά την περιοχή, όπου έζησαν οι πρόγονοί τους. Από το άλλοτε Τριφώνιο, σημερινό Kucukdoganca, προέρχονται οι πρόσφυγες κάτοικοι του Ιασίου Ν. Ροδόπης.
 
  Μνήμες προσφυγιάς από τις αφηγήσεις που άφησαν πίσω τους οι μετανάστες του 1922, ξύπνησαν στους 101 Ιασικιώτες, κατά την επίσκεψή τους στα εδάφη των προγόνων τους στην Αν. Θράκη της Τουρκίας. Το Τριφώνιο, που μετά την οριστική χάραξη των ελληνοτουρκικών συνόρων μετονομάστηκε σε Kucukdoganca, αποτελεί το μέρος από όπου κατάγονται οι κάτοικοι του σημερινού Ιασίου Ν. Ροδόπης. Η σκέψη μίας επίσκεψης στα πατρογονικά εδάφη εκφράστηκε κατά τη διάρκεια των περσινών εκδηλώσεων στο Ιάσιο με αφορμή τον 15Αύγουστο.
  Η ιδέα έγινε πράξη χάρη στη διάθεση του Θεοδόση Αμπατζιάνη, που όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση της Κρήτης, όπου κατοικεί, από το Ίασιο, όπου κατάγεται, τόσο μεγαλύτερη είναι η αγάπη του για το μικρό χωριό. Αυτός έκανε την πρώτη ανεπίσημη επίσκεψη στο Kucukdoganca και ακολούθως ενημέρωσε την Ελληνίδα πρόξενο Αδριανούπολης κ. Τζεβέλεκη για την πρόθεση μίας οργανωμένης επίσκεψης. Η ίδια ακολουθώντας την διπλωματική οδό ενημέρωσε τις τοπικές αρχές, που φρόντισαν για την υποδοχή. Οι πρώτοι κάτοικοι του Ιασίου είναι μερικοί από τους χιλιάδες πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης, την οποία αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν.
  Όπως περιέγραψε ο καταγόμενος από τη Ραιδεστό Δημήτρης Μαυρίδης σε σεμινάριο με θέμα «Η παράδοση της Ανατολικής Θράκης τον Οκτώβριο του 1922, μετά την υπογραφή της Συνθήκης των Μουδανιών», ήταν 25.9.1922 όταν ο Βενιζέλος τηλεγράφησε από το Παρίσι: “Ανατολική Θράκη απωλέσθη ατυχώς δι’ Ελλάδα”, και: “ανάγκη Θράκες να εγκαταλείψωσι την γην, ην από τόσων αιώνων κατοικούσιν, αυτοί και πρόγονοί των”.
  Η εκκένωση της Ανατολικής Θράκης σήμαινε τη μετακίνηση των 260.000 Θρακών προσφύγων με την οικοσκευή τους και μέρος της σοδειάς τους. Οι μετακινήσεις έγιναν με τρένα, με πλοία και οδικώς με κάρα, τα οποία ήταν τότε διαθέσιμα στη Θράκη. Η εγκατάλειψη της Ανατολικής Θράκης είχε ολοκληρωθεί το τελευταίο δεκαήμερο του Οκτωβρίου του 1922.

 Με δύο κατάμεστα λεωφορεία κατέφτασε η ελληνική αποστολή το πρωί του Σαββάτου στο τουρκικό χωριό των 200 περίπου κατοίκων, οι οποίοι τους επεφύλαξαν μία θερμή υποδοχή, μαζί με τον δήμαρχο Κεσάνης Μεχμέτ Οζτζάν. «Δικοί μας άνθρωποι» έλεγαν οι Τούρκοι κάτοικοι αντικρίζοντας τους Έλληνες, καλώντας τους στα σπίτια τους και σφίγγοντας τους τα χέρια. Ένα τραπέζι με τοπικά εδέσματα, όπως μικίκια, ριζόπιτα, αρριάνι και ντόπια φέτα, ετοίμασαν οι γυναίκες του χωριού, ενώ εκπρόσωποι του δήμου μοίρασαν στους επισκέπτες ενημερωτικό υλικό για την περιοχή και φυλλάδια για το φεστιβάλ Κεσάνης που διεξάγεται τα τελευταία εννέα χρόνια. Χαρακτηριστικό της θερμής υποδοχής ήταν τα λόγια του προέδρου του τοπικού συλλόγου Χουσείν Σοράν, ο οποίος είπε «Από σήμερα είμαστε αδέρφια. Κάθε φορά μπορείτε να έρχεστε εδώ».

  Στην τουρκική έγινε η συνεννόηση μεταξύ των δύο πλευρών, αφού αρκετοί κάτοικοι του Ιασίου είναι γνώστες της γλώσσας. Ο Χρήστος Καφαλής ανέλαβε να συνομιλήσει με το δήμαρχο, αλλά και τον πρόεδρο του συλλόγου του Kucukdoganca Χουσείν Σοράν. Μάλιστα οι τελευταίοι, όπως και άλλοι κάτοικοι του Ιασίου, παραχώρησαν συνεντεύξεις σε Τούρκους δημοσιογράφους, που τους ακολούθησαν κατά πόδας στην επίσκεψή τους στο χωριό, καταγράφοντας κάθε λεπτομέρεια αυτής. Ήδη στη γνωστή στους Θρακιώτες ειδησεογραφική ιστοσελίδα kesanhaber υπάρχει σχετικό ρεπορτάζ του συντάκτη Necdet Uybaþ, όπου γίνεται εκτενή αναφορά για την παρουσία της ελληνικής αποστολής.

  Η περιήγηση στο τουρκικό χωριό συγκίνησε μικρούς και μεγάλους. Οι Τούρκοι κάτοικοι ανέλαβαν να δείξουν στους Έλληνες το χώρο, όπου ήταν χτισμένο το χριστιανικό νεκροταφείο, η εκκλησία και τα σπίτια των Ελλήνων. Στο σημείο που σήμερα δεσπόζει το τζαμί του χωριού βρισκόταν κάποτε η εκκλησία του Τριφωνίου, θεμέλια της οποίας σώζονται ακόμα στη βάση του τεμένους. Ένα κόκαλο, το οποίο θα αποσταλεί για εργαστηριακή εξέταση προκειμένου να διαπιστωθεί αν ανήκει σε άνθρωπο, βρέθηκε στην επιφάνεια της καλλιεργήσιμης έκτασης, όπου κάποτε υπήρχαν οι τάφοι των Ελλήνων. Μία μεγάλη μουριά έκανε όλη την ελληνική αποστολή να σταθεί, αφού σύμφωνα με μαρτυρίες, δίπλα σε αυτήν ήταν χτισμένο το σπίτι της οικογένειας Καρακούσηδων. Ο Χρήστος και ο Βαγγέλης Καρακούσης ακούμπησαν το χέρι τους στο δέντρο και κατευθύνθηκαν προς το πηγάδι, το οποίο επίσης αποτελούσε μέρος του σπιτιού των προγόνων τους.
  Οι Έλληνες επίσης πήγαν στην τοποθεσία όπου υπήρχε παλιά ένας νερόμυλος, από τον οποίον αποκτήθηκε και το επώνυμο «Μυλωνά». Βαγγέλης Μυλωνάς ονομάζεται ο ιερέας του Ιασίου, ενώ ο συνονόματος ανιψιός του είχε την ευκαιρία να δει το χώρο, όπου δραστηριοποιούνταν οι πρόγονοί του στο νερόμυλο. Μαρτυρίες επίσης έκαναν λόγο για την ύπαρξη δύο βρυσών στο χωριό, η μία στο κέντρο και η άλλη στην είσοδο, η οποία μάλιστα αποκαλούνταν «η βρύση παπά». Μαρτυρίες και μνήμες συνόδεψαν κάθε βήμα των Ελλήνων στο χωριό των προγόνων τους, ένα ταξίδι συγκίνησης αλλά και χαράς.
  Οι Ιασικιώτες υποσχέθηκαν στους Τούρκους κατοίκους να ανταποδώσουν τη φιλοξενία επί ελληνικού εδάφους αυτή τη φορά. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι σημερινοί κάτοικοι του Kucukdoganca είναι πρόσφυγες από την περιοχή της Δράμας και κυρίως από το Νευροκόπι. 
  Οι Τούρκοι ενδιαφέρθηκαν για κοινά πολιτιστικά στοιχεία, για παράδειγμα φαγητά στο χωριό και όταν έγινε αναφορά για γιοφκάδες, γκιοζλεμέδες, ενθουσίαστηκαν, ενώ στο πληροφοριακό υλικό που δόθηκε από τον δήμο Κεσσάνης έγιναν γνωστοί κοινοί χοροί, όπως το ζωναράδικο και η μπαιντούσκα.

ΑΕΤΟΚΟΡΥΦΗ/ΑΕΤΟΛΟΦΟΣ - ΑΜΦΙΑ/ΑΡΑΤΟΣ/ΑΡΙΣΒΗ - ΑΡΣΑΚΕΙΟ/ΑΣΚΗΤΕΣ - ΔΙΩΝΗ/ΣΤΡΥΜΗ - ΕΒΡΕΝΟΣ/ΙΑΣΙΟ - ΚΑΣΣΙΤΕΡΕΣ/ΚΙΖΑΡΙ - ΚΡΩΒΥΛΗ/ΛΟΦΑΡΙΟ - ΛΥΚΕΙΟ/ΝΕΑ_ΣΑΝΤΑ - ΠΡΩΤΑΤΟ/ΧΑΜΗΛΟ - ΣΑΠΕΣ

Πρώτη ανάρτηση: 4/12/2016