ΥΠΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ...

   Η σελίδα αυτή ξεκίνησε να υπάρχει με το όνομα του Δημήτρη (Τάκη) Σκοπιανού, πατέρα του Αλέκου που σήμερα διατηρεί το "σούπερ Μάρκετ" δίπλα από την Εθνική Τράπεζα. Όμως, κατα την πορεία προέκυψε νέο υλικό, πληροφοριακό και φωτογραφικό και για το λόγο αυτό αλλάζουν κάποια δεδομένα. Το όνομα Δημήτριος, δεν αλλάζει. Αλλάζει όμως αυτός που το "φέρει". Τη θέση του παίρνει ο παππούς του Δημήτριος. Η καταγωγή του ήταν από το Σκοπό, της περιοχής των "Σαράντα Εκκλησιών" (Ανατολ. Θράκη).

  Ο γιος τους Αλέξανδρος, γεννήθηκε το 1904. Πατέρας του ήταν ο Δημήτριος Σκοπιανός, το επώνυμο του οποίου σχετίζεται με τον τόπο καταγωγής της οικογένειας, από τον Σκοπό, των Σαράντα Εκκλησιών της Ανατ. Θράκης.  Μετά τον Κριμαϊκό Πόλεμο, [1856], η Οθωμανική Αυτοκρατορία, αναγκάζεται να παραχωρήσει αρκετά δικαιώματα και στους μη μουσουλμανικούς πληθυσμούς της επικράτειάς της. Έτσι πολλοί Έλληνες αναπτύσσονται ραγδαία οικονομικά και κοινωνικά. Η οικογένεια του Δημήτρη πηγαίνει στο Λουλέ Μπουργκάς και προοδεύει στο εμπόριο. Εκεί πήρε και το επώνυμο Σκοπιανός (ο προερχόμενος από το Σκοπό). Η περιοχή όμως βρίσκεται σε διαρκείς μεταβολές, λόγω πολεμικών συρράξεων. Η κατάσταση δυσκολεύει και γύρω στα 1917, μετακομίζει με την οικογένειά του στην περιοχή της Ξάνθης, όπου την κατάσταση ελέγχουν οι Βούλγαροι.  Οι Βούλγαροι πιάνουν τον Αλέξανδρο, το μεγαλύτερο από τα αδέλφια, αιχμάλωτο και τον στέλνουν κοντά στον ποταμό Δούναβη, όπου και μαζί με άλλους εργάζεται σε καταναγκαστικά έργα. Η αιχμαλωσία κράτησε 6 περίπου χρόνια. Η οικογένειά του τον αναζήτησε μέσω του Ερυθρού Σταυρού και παρ' όλο ότι κάποια στιγμή εντοπίστηκε, οι Βούλγαροι τον κρατούσαν δια της βίας. Έγινε δε δυνατή η επιστροφή του με περιπετειώδη τρόπο και με Προξενική διπλωματική αποστολή! 

  Από ένα  οικογενειακό βιβλιάριο, ιστορικής αξίας, τα μέλη της οικογένειας είναι ο πατέρας Δημήτριος, γεννημένος το 1867 και τα παιδιά του: 

Αλέξανδρος (1904),

Χρυσώ (1905),

 Παναγιώτα (1906),

 Στέργιος (1909) και 

Λαμπρινή ή Λαμπάδω (1913). (υπάρχει μια φωτογραφία της πιο κάτω, γύρω στα 1928).

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΚΟΠΙΑΝΟΥ

 Ο Σκοπιανός Δημήτριος του Στυλιανού, γεννήθηκε στο χωριό Αχμέτ Μπέη [1867-1925] Μητροπόλεως Βιζύης της Αδριανουπόλεως. Το χωριό αυτό μέχρι τον Απρίλιο του 1914, ήταν καθαρά ελληνικό χωριό. Βρισκόταν κοντά στο Λουλέ Μπουργκάς (αρχαία Αρκαδιούπολη). Σύζυγός του ήταν η Ευγενία, με την οποία απέκτησε πέντε παιδιά, τον Αλέξανδρο (1904), τη Χρυσώ (1905), την Παναγιώτα (1906), το Στέργιο (1909) και τη Λαμπάδω (1910). Το 1925 απεβίωσε και την αρχηγία της οικογένειας αναλαμβάνει το μεγαλύτερο παιδί, ο Αλέξανδρος.

1- Ο Αλέξανδρος (1904-1978 ), παντρεύτηκε [1934] τη Δέσποινα Αμπατζή (1910-1995) με καταγωγή από τη Βήγα. Απέκτησαν δυο παιδιά, το Δημήτριο και τη Φεβρωνία(Νίτσα).  Ο Δημήτριος παντρεύτηκε τη Στεφανία Μπιμπέρογλου, με καταγωγή από την Κων/πολη. Απέκτησαν δυο παιδιά, τον Αλέξανδρο και τη Δέσποινα. Άπαντες σήμερα (2018) ζουν στις Σάπες. - Η Φεβρωνία (Νίτσα) παντρεύτηκε το Δημήτριο Χρυσοχόου στη Θεσσαλονίκη, όπου και ζουν. Απέκτησαν δυο παιδιά, τον Παναγιώτη και τον Αλέξανδρο. 

2- Η Χρυσώ (1905 )παντρεύτηκε τον Αφεντούλη Κεχαγιά και απέκτησαν 4 παιδιά. Τον Άγγελο, την Ευγενία, το Δημήτριο και τη Φρόσω.

 3- Η Παναγιώτα (1906) παντρεύτηκε τον Αχιλλέα Στόγιογλου κι έζησαν στις Σέρρες και Θεσσαλονίκη. Είναι ενταφιασμένοι στις Σέρρες.  Απέκτησαν τρία παιδιά, τη Σμαρώ, το Γιώργο, και την Ευγενία. 

4- Ο Στέργιος (1909) παντρεύτηκε τη Γεωργία Καπζάλα του Νικολάου. Είχαν δυο παιδιά, την Ευγενία και το Νικόλαο.

5- Η Λαμπρινή (Λαμπαδού) [1913-2011] παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Παπάζογλου [1908-1962] κι έζησαν στις Σάπες. Είναι ενταφιασμένοι στις Σάπες. Ο Κων/νος το 1962 σκοτώθηκε μετά από ατύχημα με το γεωργικό του ελκυστήρα.  Απέκτησαν τρία παιδιά. Την Ασημούλα, τον Παναγιώτη και το Δημήτρη. Μετά το 1965, τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας μετακόμισαν στην Κομοτηνή. 

[Καταγραφή: 2016 & 2020] - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

  Το βιβλιάριο αυτό (Βιβλιάριο Προσφυγικού Εποικισμού), φέρεται να εκδόθηκε το 1926. Κι ενώ φέρεται ως αρχηγός οικογένειας ο Δημήτριος, διαγράφεται το όνομά του και αρχηγός χαρακτηρίζεται πλέον ο Αλέξανδρος. Δε ζούσε ούτε η μητέρα, και ο πατέρας Δημήτριος, πρέπει να πέθανε το 1925, σε ηλικία 58 ετών. Το Μάρτιο του 1924 κατετάγη στο 41ο Σύνταγμα Πεζικού.  Το Φεβρουάριο του 1925 προάγεται σε δεκανέα. Τον Ιανουάριο του 1926, του παίρνει απολυτήριο, ως προστάτης των αδελφών του.  

  Το 1934, παντρεύεται τη Δέσποινα Αμπατζή του Πέτρου, με καταγωγή από τη Βήγα της Αν. Θράκης.  Μαζί της απόκτησαν δυο παιδιά, το Δημήτρη και τη Φεβρωνία (Νίτσα).  Το 1978 φεύγει από τη ζωή και το 1995 η γυναίκα του. 

   Ο γιος του Δημήτρης (γνωστός στον τόπο μας ως Τάκης), συνέχισε την επιχείρηση του πατέρα του, για πολλά χρόνια, μέχρι τη συνταξιοδότησή του. Το 1966 παντρεύεται τη Στεφανία Μπιμπέρογλου, με καταγωγή από την Πόλη. Απέκτησαν δυο παιδιά, τον Αλέξανδρο και τη Δέσποινα από τα οποία ο πρώτος συνεχίζει την παράδοση της οικογένειας, τη λειτουργία της εμπορικής επιχείρησης κα η δεύτερη εργάζεται στο Δήμο Σαπών.  Ο Αλέξανδρος παντρεύτηκε το 1993 την Ειρήνη Καρακιουλάχη, με καταγωγή επίσης από την Πόλη. Έχουν δυο παιδιά, το Δημήτρη και την Ειρήνη.

Το Βιβλιάριο του στρατού, στο οποίο φαίνονται οι μεταβολές του Αλέξανδρου Σκοπιανού.  Το Μάρτιο του 1924 κατετάγη στο 41ο Σύνταγμα Πεζικού, στην Ξάνθη.  Το Φεβρουάριο του 1925 προάγεται σε δεκανέα. Τον Ιανουάριο του 1926, του παίρνει απολυτήριο, ως προστάτης των αδελφών του.  

  Από ένα  οικογενειακό βιβλιάριο, ιστορικής αξίας, τα μέλη της οικογένειας είναι ο πατέρας Δημήτριος, γεννημένος το 1867 και τα παιδιά του: Αλέξανδρος (1904),  Χρυσώ (1905),   Παναγιώτα (1906),   Στέργιος (1909) και   Λαμπάδω (1910).    Το βιβλιάριο αυτό (Βιβλιάριο Προσφυγικού Εποικισμού), φέρεται να εκδόθηκε το 1926. Κι ενώ φέρεται ως αρχηγός οικογένειας ο Δημήτριος, διαγράφεται το όνομά του και αρχηγός χαρακτηρίζεται πλέον ο Αλέξανδρος. Δε ζούσε ούτε η μητέρα, και ο πατέρας Δημήτριος, πρέπει να πέθανε το 1925, σε ηλικία 58 ετών.

Μοναδική φωτογραφία: Δημήτριος Σκοπιανός: Σύμφωνα με τα στοιχεία, γεννήθηκε στο 1867, στο χωριό Αχμέτ Μπέη της περιοχής Αδριανουπόλεως, Ανατολικής Θράκης. Το χωριό αυτό μέχρι τον Απρίλιο του 1914, ήταν καθαρά ελληνικό χωριό. Βρισκόταν κοντά στο Λουλέ Μπουργκάς (αρχαία Αρκαδιούπολη).  Ήταν Ο παππούς του Δημητρίου (Τάκη)  Σκοπιανού... με την χαρακτηριστική θρακιώτικη φορεσιά της εποχής (γύρω στα 1920).  Εκείνο που κάνει εντύπωση είναι το πόσο μεγαλύτερη φαίνεται η ηλικία του. Πέθανε το 1925, σε ηλικία 58 ετών.

Ο Αλέξανδρος   Σκοπιανός, (1904-1978), συνέχισε τη δουλειά του πατέρα του (παντοπωλείο)   ώσπου συνταξιοδοτήθηκε.  Την ίδια δουλειά συνέχισε ο γιος του Δημήτριος και τώρα ο εγγονός  του Αλέξανδρος, όνομα που απέκτησε από τον παππού του. Παρουσιάζω στη σελίδα αυτή ένα σύνολο από μοναδικές φωτογραφίες που αφορούν την οικογένεια, και έχουν σημαντικό ενδιαφέρον, αφού απεικονίζουν πολύ χαρακτηριστικά τα χρόνια εκείνα.

Η φωτογραφία χρονικά προσδιορίζεται γύρω στα 1924 ή '25.  Από τα στοιχεία που βρήκα από την οικογένεια, ο Αλέξανδρος Σκοπιανός υπηρέτησε στο 41 Σύνταγμα Πεζικού, στην Ξάνθη.  (πρώτος όρθιος από αριστερά, που δείχνει με το χέρι). Είναι πολύ χαρακτηριστική φωτογραφία στην οποία βλέπουμε τις στολές, μία διόπτρα, ένα πολυβόλο κι ένα σαλπιγκτή!   Στοιχειάρχης ήταν η ειδικότητα που απέκτησε στο στρατό.          

Γύρω στα 1924 ή '25, ο Αλέξανδρος Σκοπιανός (2ος από αριστερά), μαζί με άλλους στρατιώτες, σε μια από τις εξόδους στην πόλη της Ξάνθης.

Σάπες 1933 και ο Αλέξανδρος Σκοπιανός, πέρα από την ασχολία του με το εμπόριο, φαίνεται ότι επιδόθηκε και στην καλλιέργεια σιτηρών και ειδικά του κριθαριού!  Είχε την τόλμη να πάρει μέρος ως εκθέτης και στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης του 1933!  Η Έκθεση έγινε από τις 10 μέχρι τις 28 Σεπτεμβρίου.  Το αποτέλεσμα; Έλαβε τιμητικό έπαινο "Δια την παρ' αυτού εκτεθείσαν Κριθήν εντοπίαν"

Σάπες 11 Φεβρουαρίου 1934: Όταν κρατώ φωτογραφίες σαν κι αυτή, συνειδητοποιώ πόσο αξίζει ο κόπος να ξεκινάς μια τέτοια προσπάθεια. Φωτογραφίες που μοιάζουν με ιστορία... Είναι από το γάμο του Αλέξανδρου Σκοπιανού με τη Δέσποινα Αμπατζή, το 1934, στην  εκκλησία των Αγίων Κων/νου και Ελένης. Πίσω η εκκλησία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί!  Χωρίς σοβάδες και τις ξύλινες σκαλωσιές ακόμη να υπάρχουν! Ο ιερέας με την άσπρη γενιάδα είναι ο αρχιμανδρίτης Ιωαννίκειος, που ήταν και δάσκαλος στο Δημοτικό Σχολείο Σαπών. 

Μοναδικό ενθύμιο για τους απογόνους. Το προσκλητήριο του γάμου. Πόσος σεβασμός πρέπει να υπάρχει για να "φυλάς" τέτοια οικογενειακά κειμήλια!

Όμορφη φωτογραφία της εποχής, γύρω στα 1928. Αριστερά η Δέσποινα Αμπατζή του Πέτρου και της Φεβρωνίας από τη Βήγα. Τον πατέρα της τον έσφαξαν οι Τούρκοι κι η μάνα της άρπαξε τις 4 κόρες κι έφυγε στην Ελλάδα, αρχικά στην Αλεξανδρούπολη.  (διαβάστε το ποίημα του Θόδωρου Ζαμπογιάννη: "Καλή Πατρίδα". (Εδώ). Δίπλα της η Λαμπρινή (Λαμπαδινού) Σκοπιανού, αδερφή του Αλέξανδρου Σκοπιανού.

Η φωτογραφία είναι μεταξύ το 1930 με '35.  Είναι ο  Σκοπιανός Αλέξανδρος, ο οποίος την εποχή εκείνη με το κάρο που βλέπετε πραγματοποιούσε μεταφορές εμπορευμάτων από την Κομοτηνή και Αλεξανδρούπολη στις Σάπες και από τις Σάπες στα χωριά των Σαπών. Τότε δεν υπήρχαν μηχανοκίνητα μεταφορικά μέσα και οι μετακινήσεις ανθρώπων και ειδών γινόταν με κάρα και άλογα. Η αξία ενός αλόγου και του κάρου ήταν μεγάλη τότε. Εδώ φαίνεται να μεταφέρει κάτι σα ραπτομηχανή.

Σάπες γύρω στα 1940.  Ίσως είναι λίγο καιρό πριν από την κήρυξη του πολέμου.  Στο εμπορικό του Αλέξανδρου με το μικρό του γιο Δημήτριο, δυο ετών τότε! Φαίνεται να κρατάει κάτι σα μολύβι ή κάτι τέτοιο. Μη σας φαίνεται περίεργο που φοράει φουστανάκι!  Τότε ήταν το σύνηθες. Έχω και άλλες φωτογραφίες που αγόρια σε αυτήν την ηλικία τα φορούσαν οι μαμάδες φουστανάκια, ίσως και για πρακτικούς λόγους. Θυμηθείτε ότι τότε δεν υπήρχαν οι παιδικές πάνες! 

Γύρω στα 1943.  Αν και δεν υπάρχει ημερομηνία στη φωτογραφία, από την ηλικία του μικρού Τάκη, υπολογίζω την ηλικία γύρω στα 5-6 χρόνων. Ο Αλέξανδρος και η Δέσποινα Σκοπιανού   σε κάποιο πάρκο. Δε μοιάζει να είναι των Σαπών.  Πιθανόν Αλεξανδρούπολη ή Κομοτηνή.

Σάπες γύρω στα 1950: Καθισμένοι στο σκαλάκι του κλειστού μαγαζιού χαμογελούν στο φακό του φωτογράφου ο Αλέκος Βραδέλης, ο Αλέκος Σκοπιανός και ένας τρίτος, που κάτι μου θυμίζει η φυσιογνωμία του, αλλά δε θα διακινδυνεύσω να αναφέρω το όνομα, προτού σιγουρευτώ...

Αποκριάτικο γλέντι στο ΠΑΛΛΑΔΙΟ. Γύρω στα 1960. Ήταν ονομαστά στη Ροδόπη τα γλέντια που γινόταν στον τόπο μας τα χρόνια εκείνα. Μια κοινωνία που έσφυζε από ζωή καθώς η ανάπτυξη ήταν μια συλλογική προσπάθεια  των Σαπαίων πολιτών. Και βέβαια δε δίσταζαν να συμμετέχουν στη χαρά και τη διασκέδαση. Είναι φανερός ο συνωστισμός στο χώρο του ΠΑΛΛΑΔΙΟΥ.  Μετρήστε ... 8 άτομα σε ένα τραπεζάκι 70Χ70.  Δεν υπάρχουν ούτε διάδρομοι για να περάσει κάποιος. Στην παρέα της φωτογραφίας από αριστερά αναγνωρίζω τους: Αλέξανδρο και Δέσποινα Σκοπιανού, Χρυσώ Κεχαγιά, Δούκας και Αθανασία Καζάκου και το ζεύγος Χρυσόστομου Κηπουρού (δε θυμάμαι το όνομα της γυναίκας, που ήταν και η μητέρα του συμμαθητή μου Κοσμά Κηπουρού). 

Παραθέριση στην παραλία του Ντεμίρ Αλή. (σήμερα Άγιος Γεώργιος).

Την εικόνα αυτή τη θυμάμαι καλά γιατί έχω πολλές αναμνήσεις σαν παιδί. Ήταν στη δεκαετία του 1960, όταν πολλές οικογένειες των Σαπών και άλλων βέβαια περιοχών, ερχόταν τα καλοκαίρια εδώ για να κάνουν τα θαλασσινά τους μπάνια. Έστηναν αντίσκηνα ή πρόχειρες κατασκευές από χάρμποτ, ψάθες, κουρελούδες και εκεί έμεναν βδομάδες. Ένας κόσμος, σκορπισμένος μέσα στους ελεύθερους τότε ελαιώνες ζούσε με ηρεμία και γαλήνη.  Τα απογεύματα, όταν άρχισε να δροσίζει, κάθονταν κάτω από τη σκιά της ελιάς και συζητούσαν, αστειεύονταν, γελούσαν και τραγουδούσαν. Εικόνες που σήμερα οι νέοι δεν μπορούν να φανταστούν... Από τα πρόσωπα της φωτογραφίας αναγνωρίζω τους: Κώστα Κηπουρό, Φεβρωνία Αμπατζή, Δέσποινα  και  Αλέξανδρο Σκοπιανό, Ματούλα Κηπουρού, Χασομέρη Ζωή, Ανίτσα Πάππου μιλάει με τη Δέσποινα.

Σάπες, γύρω στα 1960...  Μοναδικής αξίας φωτογραφία της Δέσποινας Σκοπιανού, όπου ο φωτογράφος απαθανάτισε τη στιγμή που εργαζόταν. Πρόκειται για μια πλεκτομηχανή που αγοράστηκε γύρω στα 1926 ή '27 από το Γρηγόρη Λεοντιάδη για να πλέκει η γυναίκα του Κατερίνα Αμπατζή, αδερφή της Δέσποινας. Όμως τη χρησιμοποιούσαν όλες οι αδελφές της. Έπλεκαν κυρίως μάλλινα ρούχα, ύστερα από παραγγελία των πελατών ή πελατισσών.  Προφανώς η μηχανή αυτή παρέμεινε στη διάθεση της Δέσποινας, αφού η οικογένεια του Λεοντιάδη, πριν από τη Βουλγαρική Κατοχή, μετακόμισε στην Κομοτηνή.  Εκεί, όλοι οι παλιοί θυμούνται το κατάστημα ρούχων Λεοντιάδη, στην αγορά των Σκεπαστών.

 Συνέχεια στην επόμενη σελίδα