Σάπες 21 Απριλίου 1963. Εκείνη την ημέρα το συνεργείο με τον Ηλία Χουρίδη (με τα άσπρα μανίκια) και τον Τάκη Ρεφειάδη (δεξιά όπως βλέπουμε) ξεκίνησαν τα θεμέλια του σπιτιού του Μαρτίνου Γκαζίνου στην οδό Ξενοφώντος, περίπου απέναντι από τις αποθήκες της Γεωργικής Ένωσης. Δηλαδή το πίσω μέρος της φωτογραφίας πρέπει να βλέπει προς τον τότε μύλο του Μπακιρτζή. Τα άλλα πρόσωπα που εργάζονται είναι οι: Δημητρός Δαγκουλάκης, Θόδωρος Ευκαρπίδης, Αχιλλέας Θωίδης.  [Αρχείο: Όλγας Ρεφειάδου].

Σάπες 17 Μαΐου 1964: Το συνεργείο του Τάκη Ρεφειάδη χτίζει το σπίτι του Γιάννη Σεραφειμίδη, που βρίσκεται στην οδό Αντ. Παπαδήμα, στο δρόμο προς το δημοτικό σχολείο. Από τα υπόλοιπα πρόσωπα ο πρώτος (όρθιος) είναι ο Τσακήρ, αλλά τα ονόματα των δύο άλλων ατόμων είναι άγνωστά. Αν παρατηρήσετε τη φωτογραφία μπορείτε να αντιληφθείτε τον τρόπο που γινόταν οι σοβάδες. Οι 2 εργάτες έφερναν στη σκαλωσιά το σοβά (χαρτς) και οι άλλοι 2 τεχνίτες, που ήταν και οι έμπειροι της δουλειάς, με το μυστρί τον έριχναν στον τοίχο και μετά το ίσιαζαν σιγά σιγά. Σήμερα βλέπουμε να γίνεται αυτή η δουλειά με μηχάνημα που μέ την πίεση αέρα, πετάει και κολλάει το σοβά μέσα από ένα σωληνωτό λάστιχο. Μέσα σε λίγη ώρα μπορούν να τελειώσουν τη δουλειά που την εποχή εκείνη χρειαζόταν μερικές ημέρες!  Βέβαια η τεχνολογική εξέλιξη έφερε και την ανεργία! Βλέπετε το κάθε τι έχει και το τίμημά του!

Σάπες 25 Μαρτίου 1964. Από την παρέλαση της Εθνικής Γιορτής, συμμετείχαν όχι μόνο τα σχολεία, αλλά και οι άνδρες του Τάγματος Εθνοφυλακής. Δυο από αυτούς ήταν και ο Λάκης Σταυρίδης με τον Τάκη Ρεφειάδη που παρήλασαν με τα ποδήλατά τους!  Η κόρη του Τάκη Όλγα, μου γράφει πως το ποδήλατο αυτό ήταν του πεθερού του Αυτζάκη Πέτρου και υπάρχει ακόμη και σήμερα (2012), μετά από 48 χρόνια!!! Όλγα, να μας στείλεις μια φωτογραφία του ποδήλατου! Στο βάθος βλέπω τη Φιλαρμονική του Δήμου, μπροστά στο παντοπωλείο του πατέρα μου.

Φωτογραφία της ίδιας εποχής περίπου Από τα επτά άτομα αναγνωρίζω μόνο δύο. Είναι ο Χαράλαμπος (ο 4ος από αριστερά) και ο Τάκης Ρεφειάδης (7ος). Παρατηρώ να υπάρχει μια μεγάλη μπετονιέρα και επίσης φαίνονται και δυο καρότσια. Η εργασία αυτή έχει τελειώσει ως προς τη θεμελίωσή της, το καλούπωμα και "σιδέρωμα" της βάσης. Τώρα γίνεται το στρώσιμο του τσιμέντου. Υποθέτω ότι πρόκειται για την κατασκευή των αποθηκών της Γεωργικής Ένωσης στα "Αλώνια", στον παλιό οικισμό των παλιννοστούντων. 

Σάπες 21 Μαΐου 1965. Ημέρα τοπικής θρησκευτικής γιορτής για τον τόπο μας, αφού γιόρταζε η εκκλησία μας. Των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Γι αυτό και οι καλές φορεσιές των φίλων της φωτογραφίας. Από αριστερά οι: Τάκης Ρεφειάδης, Γιάννης Ψωμιάδης και Παναγιώτης Ευκαρπίδης.

Σάπες 9 Ιανουαρίου 1980.  Αν έβλεπαν αυτή τη φωτογραφία μέλη της προστασίας των άγριων γουρουνιών θα χαρακτήριζαν το αποτέλεσμα αληθινή γενοκτονία! Για τους κυνηγούς όμως είναι ό,τι πιο ευχάριστο θα μπορούσε να τους συμβεί. Χειμώνας του 1980, κυνηγετική περίοδος και τα βουνά της Ροδόπης φιλοξενούν  αγέλες αγριογούρουνων. Οι κυνηγοί, εκπαιδευμένοι και έμπειροι γνωρίζουν τα μυστικά του στησίματος ενέδρας, αφού μπορούν να μαθαίνουν τους πιθανούς δρόμους που ακολουθούν τα άγρια αυτά ζώα στην προσπάθειά τους να βρουν τροφή και νερό. Και το αποτέλεσμα απόλυτα επιτυχημένο, αφού μπόρεσαν και εξόντωσαν 5 μικρότερα κι ένα τεράστιο αγριογούρουνο, το οποίο κρατούν από τα αυτιά του ο Βαγγέλης Χαδόλιας και ο Γιώργος Πολυχρονιάδης. Τα άλλα μέλη της ομάδας είναι από αριστερά: Τάκης Ρεφειάδης, Γιώργος Στελιόπουλος, Πολυχρόνης Πολυχρονιάδης και Μιχάλης Καλαϊτζίδης. Στην παρέα και ο Κώστας Μπακιρτζής με το Λάκη Σταυρίδη. Για όσους δεν αγαπούν το κυνήγι φαίνεται υπερβολική η ενασχόληση των κυνηγών με αυτό το χόμπι. Την περίοδο που άρχίζει η κυνηγετική περίοδος δεν υπάρχει περίπτωση ο κυνηγός να απουσιάσει. Έχει προ πολλού ετοιμάσει τον εξοπλισμό του σε όπλα, σφαίρες, ρουχισμό, τρόφιμα, καύσιμα, οχήματα, ομάδες, σχεδιαγράμματα κινήσεων και απ' ότι ξέρω πάντα φρόντιζαν να έχουν μαζί τους μεζεδάκια και ποτά, ώστε να ζεσταίνονται τις κρύες ώρες του χειμώνα. Μου έκαναν εντύπωση τα λόγια της Όλγας, που για τον πατέρα της είπε ότι είχε μόνο ένα "ελάττωμα", το πάθος του για το κυνήγι!  Έμαθα όμως ότι ο αδερφός της ο Γιάννης, έγινε Πρόεδρος του Συλλόγου Κυνηγών! Αυτό σημαίνει ότι ο πατέρας του του μετέδωσε την αγάπη του για το κυνήγι!  

1974: Στο δημοτικό σχολείο Αρσακείου φοίτησε τα πρώτα της χρόνια η Όλγα. Η φωτογραφία είναι από τις γυμναστικές επιδείξεις που έγιναν τη χρονιά εκείνη με δάσκαλο το Γιώργο Καραπατσά. Παρατηρώ, να υπάρχουν πολλά παιδιά, αν και φαίνεται ένα μικρό μέρος της φωτογραφίας. Από τα παιδιά αναγνωρίστηκαν οι: Λίτσα Τσιρτσή, Λίτσα Χριστακάκη, Όλγα Ρεφειάδου, Άρτεμις Καρατσάη και δεξιά ο Βασίλης Χριστακάκης.

1975: Στα γενέθλια της Όλγας Ρεφειάδου με τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές της. Από αριστερά: Τιτίκα Αδαμακίδου, Ελένη Μπακιρτζή, Μαρία Μαυρίδου, Μίλτος Μαυρίδης, Κούλα Παπαδοπούλου, Μαίρη Ντόντογλου, Στέλλα Πέτρογλου, Γιάννης Ρεφειάδης, Θάλεια Κωστοπούλου (επάνω), Άκης Θωίδης, Γιώργος Τσιότρας, (κάτω) Τσολάκη Ξανθούλα, Κώστας Παπαδόπουλος.

1957: Στο Αρσάκειο. Είναι η οικογένεια της Αγγέλας Αυτζάκη αργότερα σύζυγος Τάκη Ρεφειάδη. Ο πατέρας της Πέτρος Αυτζάκης, η Θεοπούλα (καθιστοί). Τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας: Αγγέλα, Βάσω, Ρούλα και Γιώτα. Αν κατάλαβα καλά όλα κορίτσια! Ο Πέτρος Αυτζάκης ήταν για 30 ολόκληρα χρόνια αγροφύλακας στην περιοχή Αρσακείου, Λοφαρίου, Αετοκορυφής, Αετολόφου, Πρωτάτου, Κασσιτερών, Σαπών, Βελκίου, Χαμηλού!  Δηλαδή ολόκληρου του τότε Δήμου Σαπών!   Για 20 ολόκληρα χρόνια όλη αυτή την περιοχή την περπατούσε με τα πόδια και τα τελευταία δέκα με ένα ποδήλατο!  Ο ίδιος είχε πολεμήσει στο Αλβανικό Μέτωπο και πολλές φορές με συγκίνηση μιλούσε για τις περιπέτειές του στα παιδιά του και στα εγγόνια του.

  Για όσους δε γνωρίζουν (επειδή σήμερα δεν υπάρχουν) οι αγροφύλακες ήταν εκείνοι που καθημερινά γύριζαν την ύπαιθρο και έλεγχαν αν συνέβαινε κάτι (κλοπές, καταστροφές κλπ). Στο τέλος της ημέρας έγραφαν σε ειδικό βιβλίο της υπηρεσίας τα συμβάντα. Κι ένα άλλο που γνωρίζω για τους αγροφύλακες ήταν ο εμβολιασμός των άγριων δέντρων που φύτρωναν μόνα τους σε αχλαδιές κλπ.  

1958: Σχολή Οικοκυρικής στο Αρσάκειο: Την εποχή εκείνη η πολιτεία μέσω της Κοινωνικής Πρόνοιας, οργάνωνε σε μικρές πόλεις και χωριά σχολές που τις έλεγαν: "Σχολές Οικοκυρικής". Σ' αυτές γυναίκες που ήξεραν τα θέματα αυτά τα μάθαιναν στις γυναίκες και τα κορίτσια. Η φοίτηση ήταν προαιρετική, όμως οι εγγραφές πολλές γιατί τους δινόταν η ευκαιρία να μάθουν δωρεάν πολλές χρήσιμες δουλειές, όπως: το ράψιμο, το κέντημα αλλά και τη μαγειρική και την καλλιέργεια φυτών, όπως τα λαχανικά και τα λουλούδια. Στη φωτογραφία βλέπουμε μια ομάδα γυναικών και κοριτσιών να ράβουν, ενώ υπάρχει και μια ραπτομηχανή, πάντα "ΣΙΓΓΕΡ"! Από τα πρόσωπα που αναγνωρίστηκαν είναι: (κάτω αριστερά): Αγγέλα και Βάσω Αυτζάκη. (Κάτω δεξιά): Ντίνα Πετμεζά, Αθανασία Γεωργαντά.  

1963: Στο Αρσάκειο. Αν γυρίσουμε πίσω περίπου 50 χρόνια, μισό αιώνα δηλαδή θα γνωρίσουμε και τον αργαλειό! Οι παλιότεροι και ειδικά τα νέα κορίτσια, μάθαιναν από τις γιαγιάδες τους να χρησιμοποιούν τον αργαλειό, γιατί με αυτόν έκαναν όλα τα προικιά τους, ακόμη και ρούχα. Δεν λογίζονταν σπίτι νοικοκύρη, αν δεν υπήρχε ένας αργαλειός!  Στη φωτογραφία οι αδερφές Βάσω και Αγγέλα καθώς υφαίνουν στο δικό τους αργαλειό. 

21/4/1970: στο Lubeck της τότε Δυτ. Γερμανίας.  Οι χιλιάδες Έλληνες που πήγαν ως μετανάστες στη Γερμανία και αλλού, δεν έπαψαν να δημιουργούν συχνά ευκαιρίες για συγκεντρώσεις σε σπίτια,  σχολεία,  κέντρα κλπ για να διασκεδάσουν, να χορέψουν, να γιορτάσουν μαζί με τις φιλικές και συγγενικές οικογένειες. Με αυτόν τον τρόπο διατηρούσαν νωπές την αγάπη τους, τις αναμνήσεις και τους δεσμούς με την πατρίδα. Η φωτογραφία αυτή είναι μια απόδειξη των όσων προανέφερα. Στο σπίτι του Τάκη Ρεφειάδη, γύρω από ένα τραπέζι, φίλοι και συγγενείς γιορτάζουν για κάποιο γεγονός. Το γεγονός ότι όλοι οι άντρες φοράνε γραβάτες δείχνει κάποια μεγαλύτερη επισημότητα της συγκέντρωσης. Τη φωτογραφία αυτή έστειλαν από τη Γερμανία στην Ελλάδα με την εξής αφιέρωση: "Χαρισμένη στους αγαπημένους μας γονείς - Ενθύμιον Δυτ. Γερμανίας και στα αγαπημένα μας παιδιά Γιαννάκη και Γίτσα. Lubeck 21/4/70.

1971: Μπροστά στο κατάστημα ηλεκτρικών ειδών του Θόδωρου Βασιλειάδη σε μια από τις καλοκαιρινές επισκέψεις της οικογένειας Στυλίδη από τη Γερμανία στις Σάπες. Υπήρχαν φιλικές σχέσεις ανάμεσα στις δυο οικογένειες. Στη φωτογραφία από αριστερά η Σοφία Βασιλειάδου, μητέρα του Θόδωρου, Στυλίδου Κίτσα, Γιάννης, Αχιλλέας, Σούλα, Γιάννης (παππούς) Ελένη, Κρίστι Στυλίδου. Ρεφειάδης Τάκης. Κάτω ο φίλος Μιχάλης Μουρατίδης. 

2008: Σάπες: Στο δημοτικό μπαράκι.  Σας παρουσιάζω κάτι που δεν ήξερα και μου έκανε μεγάλη έκπληξη. Όλους τους παραπάνω κυρίου θα τους γνωρίζετε. Μόνο ένας θα σας είναι άγνωστος! Κι όμως ο κύριος με το λευκό μπλουζάκι και με τον αριθμό 74 είναι από τους πιο γνωστούς και διάσημους ποδοσφαιριστές του Γερμανικού ποδοσφαίρου!  Έπαιξε σε πολλές ομάδες και ήταν από τους βασικούς παίκτες της Εθνικής Γερμανίας! Είναι ο Oliver Nneuville. Τώρα θα με ρωτήσετε τι δουλειά είχε στο μπαράκι!  Είναι παντρεμένος με μια ελληνίδα με καταγωγή από τις Σάπες! Την εγγονή της Ρεφειάδου Κίτσας Στυλίδου, που σήμερα μένει στη Νέα Σάντα. Η Κίτσα (Κυριακή) είναι αδερφή του Τάκη Ρεφειάδη.  Με καμάρι φωτογραφίζονται μαζί του και οι : Ηλίας Δαγκάλης, Γρηγόρης Κενανίδης, Νίκος Ευκαρπίδης, Στάθης Τουρουνίδης, ο παππούς του Αχιλλέα Στυλίδη, Γιάννης Ράπτης και κάτω Γιώργος Ράπτης.

Πατήστε εδώ:  http://de.wikipedia.org/wiki/Oliver_Neuville

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ Η ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ