ΥΠΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ

   Αρχικά τη σελίδα αυτή τη δημοσίευσα με το όνομα του Θεόδωρου Βαλασιάδη, που γεννήθηκε στις Σάπες το 1927-1989 και από τη γυναίκα του, έλαβα πολλές και μοναδικές φωτογραφίες εποχής.  Στη συνέχεια αποφάσισα να τη μετατρέψω παραθέτοντας το όνομα του πατέρα του Δημήτριο, με κριτήριο τον τόπο καταγωγής της οικογένειας.

  Ο Δημήτριος Βαλασιάδης γεννήθηκε στη Βίγα στα 1889. Το 1922 ήρθε πρόσφυγας και εγκαταστάθηκε προσωρινά στη Νεα Απολλωνία της Θεσσαλονίκης. Οριστικά εγκαταστάθηκε στις Σάπες, όπου και έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του. Πέθανε σε ηλικία 74 ετών. Είχε εργαστήριο αργυροχρυσοχοΐας, τέχνη με την οποία ασχολήθηκε όλα τα χρόνια της ζωής του. Το εργαστήριό του βρισκόταν δίπλα στο φούρνο του Σαμίδη.

   Σύντροφος στη ζωή του ήταν η Σοφία, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά. Το Θόδωρο, την Ελένη, τον Αργύρη  και το Θανάση.

  Ο μεγαλύτερος γιος του Θεόδωρος, που γεννήθηκε το 1930, αρχικά ασχολήθηκε με την τέχνη του πατέρα του, αλλά αργότερα και για λίγα χρόνια είχε μπακάλικο. Παντρεύτηκε τη Σταυρούλα Γιουφτσιάδου και κάποια εποχή προς αναζήτηση καλύτερης τύχης εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα, εργαζόμενος στην επιχείρηση του Βασιλόπουλου, μέχρι τον ξαφνικό του θάνατο. Θεωρώ ότι οι φωτογραφίες του είναι μια ολόκληρη ιστορία της εποχής.  Η Σταυρούλα ζει σήμερα στην Κομοτηνή.

   Η Ελένη, γύρω στα 1950, παντρεύτηκε το Λάκη Σταυρίδη, ο οποίος είχε εργαστήριο επεξεργασίας μαρμάρων. Απέκτησαν πέντε παιδιά, τον Αλέκο, το Δημήτρη, τη Σταυρούλα, τη Σοφία και τον Ηλία. Από τα πέντε παιδιά ο Ηλίας μένει στις Σάπες και ασχολείται με την ίδια τέχνη του πατέρα του.

  (Για τα άλλα δυο αδέλφια θα επανέλθω)...

Περίπου στα 1950. Από αριστερά: Αργύρης, Ελένη, Θεόδωρος (αδέρφια) κάτω: Σοφία, Δημήτρης Βαλασιάδης (γονείς) (;). Λείπει ο Θανάσης, το τέταρτο παιδί της οικογένειας.

Σάπες 1948: Τα τέσσερα αδέρφια με άλλα δυο μικρά που δε γνωρίζω. Από αριστερά η Ελένη, αργότερα Σταυρίδου, Αργύρης, Θανάσης και Θόδωρος. 

Στο Δημοτικό πάρκο Σαπών ο Θανάσης Βαλασιάδης.

1939, λίγους μήνες πριν από τη βουλγαρική κατοχή. Δυο 12/χρονοι φίλοι στις Σάπες με τα κοντά παντελονάκια τους, ο Κώστας Τριχίδης και ο Θ. Βαλασιάδης.

Γύρω στα 1950 από το γάμο της Ελένης με το Λάκη Σταυρίδη. Εδώ, την ώρα που αναχωρούν από το σπίτι για την εκκλησία. Δίπλα της οι γονείς της Δημήτρης και Σοφία, μαζί με τα τρία αδέλφια Θεόδωρο, Θανάση και Αργύρη.

Mου έκανε εντύπωση η χειρόγραφη ημερομηνία που βλέπετε κι εσείς στο κάτω μέρος της φωτογραφίας. Είναι 25 Δεκεμβρίου 1941 και γράφει: Ανέστη (είναι ο Ανέστης Χαρισιάδης, φωτογράφος των Σαπών, πριν από τον αδερφό του Αλέκο. Μετά έφυγε για πολλά χρόνια στη Γερμανία). Η μέρα εκείνη ήταν Χριστούγεννα του 1941, Αν το 1941 είναι σωστό ήταν περίδος βουλγαρικής κατοχής. Έχω όμως την υποψία ότι το 1941 μπορεί να είναι και 1947, αλλά δεν υπάρχει το κάτω μέρος του 7. Την απορία την έχω από την ηλικία τους, που μοιάζει περισσότερο με φωτογραφίες του 1947 που έχω.

15 Αυγούστου 1946. Μια μοναδική φωτογραφία που βρήκα στο αρχείο του Θόδωρου Βαλασιάδη. Mια παρέα φίλων του που επισκέφτηκαν το Ιάσιο για το πανηγύρι του χωριού το δεκαπενταύγουστο. Το μόνο πρόσωπο που αναγνωρίζω είναι ο Κωνσταντινίδης Γιώργος, (ο δεύτερος από αριστερά, όρθιος) που έγινε κουρέας. Ο μεσαίος από τους καθιστούς είναι ο Νίκος Ψαθάς. Είναι από τις πιο παλιές, μετά τον πόλεμο φωτογραφίες που βρήκα.

Η φωτογραφία πρέπει να είναι της εποχής του 1947 περίπου. Στο πίσω μέρος έγραφε: "Αρσάκειον - Αργύριος". Αργύρης ήταν ο αδερφός του Θεόδωρου Βαλασιάδη. Είναι από μια βάπτιση, χωρίς να έχω περισσότερες πληροφορίες. Εκείνο που με εντυπωσίασε είναι η ξύλινη εκκλησία που υπήρχε τότε στο Αρσάκειο. Ήταν η παλιά βουλγάρικη εκκλησία, που γκρεμίστηκε και στη θέση της χτίστηκε η σημερινή. Επίσης μια πληροφορία λέει πως λυράρης είναι ο Ανέστης Δημόπουλος, χωρίς να μπορώ να ελέγξω την ακρίβειά της.

O Θεόδωρος Βαλασιάδης είχε μια καλή συνήθεια. Έγραφε πίσω από τις φωτογραφίες αρκετές πληροφορίες για το χρόνο και τα πρόσωπα κι αυτό με βοηθάει πολύ στην έγκυρη καταγραφή των όσων βλέπουμε. Εδώ σημειώνει ότι στις 21 Μαΐου 1947, ημέρα τοπικής θρησκευτικής γιορτής, φωτογραφίζεται σε μια αναμνηστική στάση με τον αξέχαστο φίλο του Γιώργη. Από πληροφορίες συγγενικού προσώπου ο Γιώργης ήταν από τους καλύτερους φίλους του. Καταγόταν από το χωριό της Μέστης. Πρέπει να συμμετείχε στις ομάδες του δημοκρατικού στρατού, την περίοδο του Εμφυλίου και μετά τη λήξη του έφυγε σε χώρα του τότε ανατολικού μπλοκ. 

15/2/1948. Αυτές οι φωτογραφίες της περιόδου 1946,48,48, 49 μου προκαλούσαν μια απορία. Ήταν χρόνια που ακόμη υπήρχε ο φόβος του Εμφυλίου Πολέμου και στις Σάπες έγιναν αρκετές διαμάχες και μάλιστα με απώλειες ζωής. Μου έκανε εντύπωση που έβλεπα νεαρούς Σαπαίους καλοντυμένους να κάνουν βόλτα στις Σάπες και γενικά να δείχνουν χαρούμενοι και ανέμελοι. Η απάντηση που έλαβα ήταν ότι κατά τη διάρκεια της ημέρας η ζωή κυλούσε ήρεμη. Οι συγκρούσεις μεταξύ του στρατού και των ανταρτών γινόταν τις νυχτερινές ώρες και ότι κρατούσαν λίγες ώρες. Στη φωτογραφία από αριστερά ο Θόδ. Βαλασιάδης, ο Δ. Μουχταράκος,  ο στρατιώτης Κώσ. Κεραμάρης και ο Αλ. Χαρισιάδης. Πίσω διακρίνεται η εκκλησία και δεξιά ένα μέρος της περίφραξης του γηπέδου. Τότε υπήρχε η ανεπίσημη ομάδα ΟΡΦΕΑΣ που έπαιζαν μπάλα με την ομάδα του στρατού ή με πιο μεγάλους Σαπαίους πολίτες.

Σάπες 30 Μαΐου 1949 -   Από το αρχείο του Θόδωρου Βαλασιάδη, ο οποίος και φαίνεται στη φωτογραφία, με τα γυαλιά. Επάνω στην καμπίνα του οδηγού είναι ο Γιώργος Κωνσταντινίδης (κουρέας). Μπροστά, με τις τιράντες είναι ο Στέλιος Γιαννόπουλος, (αδερφός του Ηλία και Σταύρου Γιαννόπουλου) που το 1953 σκοτώθηκε στον πόλεμο της Κορέας. Δίπλα του ο Χαράλαμπος Χαριτόπουλος και πίσω του ο Χαρ. Μαλλίδης. Άλλα πρόσωπα που αναγνωρίστηκαν είναι  ο  Κώστας Πορτοκάλογλου (δεξιά με τα άσπρα ρούχα) μαζί με πολλούς νέους επάνω σε κάποιο στρατιωτικό όχημα. Η φωτογραφία έχει κάποια ιστορική αξία. Υπάρχει πολύς κόσμος στον κεντρικό δρόμο (εκεί που φαίνονται τα παλιά σπίτια με τα κεραμίδια σήμερα υπάρχει το διώροφο σπίτι του Κωστάκη. Κάτω υπάρχει σειρά καταστημάτων, ένα από αυτά είναι το κατάστημα ηλεκτρικών ειδών Παπαδοπούλου. Από την απέναντι μεριά είναι σήμερα το σπίτι και η αποθήκη οικοδομικών υλικών του Αγγελίδη. Το σπίτι που υπάρχει στο βάθος δεξιά με τα κάγκελα ήταν για χρόνια το ταχυδρομείο και το τηλεγραφείο των Σαπών).  Όλος αυτός ο κόσμος   γιορτάζει τη λήξη του Εμφυλίου Πολέμου, ο οποίος προκάλεσε  πολλά δεινά και καταστροφές, που έμειναν ανεξίτηλα στη μνήμη των Ελλήνων, ιδιαίτερα εκείνων που έζησαν τα δραματικά γεγονότα.

1 Φεβρουαρίου 1956: Χειμώνας στις Σάπες. Στη φωτογραφία αριστερά ο γιατρός Κων/νος Μαλακόπουλος με το Θόδωρο Βαλασιάδη δεξιά. Το τζιπ ήταν ιδιοκτησίας του γιατρού, που το χρησιμοποιούσε για τις μετακινήσεις του. Ο γιατρός καταγόταν από τη Γραβούνα της Αν. Θράκης. Σπούδασε ως μαθητής στο εκεί Σχολαρχείο και συνέχισε το σχολείο εδώ στην Ελλάδα, μετά το 1922. Ήταν γιατρός για αρκετά χρόνια στις Σάπες. Ήταν αυτός που βοήθησε τη μάνα μου στη δική μου γέννηση. Κάποια στιγμή αναγκάστηκε να φύγει για να μετακομίσει στη Γραβούνα της Καβάλας.

30 Mαρτίου 1957. Ένα χρόνο μετά από την προηγούμενη φωτογραφία. Στο κέντρο ο γιατρός Κων/νος Μαλακόπουλος, αριστερά ο Θ.Βαλασιάδης και δεξιά ο Βασ. Κοντακίδης. Πίσω το ολοκαίνουριο VW του γιατρού. Παρατήρησα δεξιά πίσω μια μυλόπετρα. Ήταν από το "γιαχανά" του Κ. Ποάλα (δίπλα ήταν και το σπίτι του). Η φωτογραφία είναι μπροστά στο Τσαρσί τζαμί. 

Συνέχεια στην επόμενη σελίδα