ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΣΑΠΩΝ  (1959-1963) και (1964-1974)

(Η ΣΕΛΙΔΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ).

 Ο Χρήστος Τσιτσώνης έζησε στις Σάπες πάνω από μισό αιώνα! (52 χρόνια γράφει ο ίδιος).  Ήρθε στα μέρη μας ως νεαρός γιατρός και από στοιχεία που έλαβα με κείμενο και μια σπάνια φωτογραφία από το Βασίλη Σερμπέζη πριν από το 1923! Δηλαδή ήταν από τους πρώτους Έλληνες χριστιανούς που μετά την απελευθέρωση της Θράκης ήρθαν και εγκαταστάθηκαν εδώ, προσφέροντας ως γιατρός τις υπηρεσίες του στου πολίτες της Επαρχίας Σαπών.    Θυμάμαι ότι ο ίδιος για πολλά χρόνια έζησε σε ένα παλιό κτίσμα ιδιοκτησίας του Κων. Ποάλα, στη θέση γνωστή ως ''τσαγκαράδικα'' που σήμερα δεν υπάρχει, αλλά εξακολουθεί το οικόπεδο να είναι στην κυριότα των απογόνων του. Σήμερα έχει γκρεμιστεί και το οικόπεδο αγοράστηκε από τον Δημ. Ζαμπογιάννη του Χρήστου.

 Δεν απέκτησε δική του οικογένεια, αλλά είχε ως οικιακή βοηθό για όλη του τη ζωή μια γυναίκα, την Αφροδίτη. 

   Ο Χρήστος Τσιτσώνης γεννήθηκε στην Κατούνα Ξηρομέρου Αιτωλοακαρνανίας το 1895. Είχε άλλα δύο αδέλφια, τον Αλέξανδρο και την Ανθούλα.
Γονείς του ήταν ο Αριστείδης και η Ελένη Τσιτσώνη. Ο πατέρας του ήταν για πολλά χρόνια Κοινοτάρχης και είχε πολλά κτήματα. Ο Χρήστος αγαπούσε τα γράμματα και αμέσως μετά τις γυμνασιακές του σπουδές, φοίτησε στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, από την οποία έλαβε το πτυχίο του με το βαθμό "Άριστα 10".
  Μετά την αποχώρησή του από τις Σάπες σε μεγάλη πια ηλικία, περίπου στο 1980, εγκαταστάθηκε στο Παγκράτι Αθηνών όπου έζησε με τη συντροφιά της αδερφής του Ανθούλας και της Αφροδίτης, της γυναίκας που τον συμπαραστάθηκε στα περισσότερα χρόνια της ζωής του. Μετά το θάνατό του, η Αφροδίτη επέστρεψε στον τόπο καταγωγής της. Ο Χρήστος Τσιτσώνης έφυγε από τη ζωή το 1995, σε ηλικία εκατό χρονών.
Σήμερα είναι ενταφιασμένος στα Κοιμητήρια του Δήμου Βύρωνα.

  Στις δημοτικές εκλογές της 5/4/1959 εκλέγεται δήμαρχος για πρώτη φορά επικρατώντας του  Δημητρίου Καραθανάση. Επανεκλέγεται για δεύτερη τετραετία στις εκλογές της  6/6/1964.  Παρέμεινε δήμαρχος μέχρι την 20/9/1974, χωρίς εκλογικές διαδικασίες, αφού από το 1967, στην Ελλάδα υπήρχε στρατιωτική κυβέρνηση συνταγματαρχών. Το 1974  αντικαταστάθηκε από υπηρεσιακό ανώτερο υπάλληλο της Νομαρχίας Ροδόπης.

  Δανείζομαι και καταγράφω το παρακάτω κείμενο, που έγραψε ο 90χρονος σήμερα Βασίλης Σερμπέζης: (Σημ: Δεν βρίσκεται σήμερα εν ζωή).

  "Θα ήταν παράλειψή μου αν δεν έκανα αναφορά σε μια προσωπικότητα που βρέθηκε στην περιοχή μας από το 1923 και την αγάπησε σαν να ήταν η γενέτειρά του. Ο άνθρωπος αυτός ήταν ο γιατρός Χρήστος Τσιτσώνης που έζησε από τα εκατό χρόνια της ζωής του τα 75 τουλάχιστον στον τόπο μας. Ο γιατρός ήταν από τη Νότια Ελλάδα, ήρθε εδώ πολύ νεαρός. Αγάπησε τους ανθρώπους και έτρεχε παντού όπου τον καλούσαν να προσφέρει τις υπηρεσίες του. Είχε ένα μικρό αλογάκι που τον βοηθούσε στις μετακινήσεις τη δύσκολη εκείνη εποχή που δεν υπήρχαν ούτε μεταφορικά μέσα, ούτε δρόμοι. Η ελονοσία τα χρόνια εκείνα ήταν η μάστιγα της εποχής που θέριζε τους ανθρώπους. Ο Χρήστος Τσιτσώνης με ελάχιστα και πρωτόγονα σύνεργα ιατρικής πρόσφερε τις γνώσεις στους αρρώστους. Από παιδί τον θυμάμαι να έχει πάντα μαζί του κάποια χάπια, κινίνα τα έλεγαν και από εργαλεία μια σύριγγα που για να τη χρησιμοποιήσει την έβραζε πρώτα με νερό σε ένα καμινέτο για να απολυμανθεί! Δεν υπήρχαν τότε σύριγγες μιας χρήσης. Θυμάμαι ακόμη ότι οι άνθρωποι τον εκτιμούσαν γιατί πέρα από τον προθυμία του και τη φροντίδα που έδειχνε δεν έπαιρνε χρήματα! Πέρασαν κι άλλοι γιατροί από την περιοχή μας, όμως ο μόνος που έμεινε μέχρι τα βαθειά του γεράματα ήταν αυτός. Υπήρξε και Δήμαρχος στο Δήμο Σαπών. Η δημοτική αρχή, προς τιμήν του έδωσε το όνομά του σε έναν δρόμο των Σαπών (εκεί που βρίσκεται η Αγροτική Τράπεζα). "

[Κείμενο: Βασίλης Σερμπέζης, κάτοικος Νέας Σάντας].

Στη Νέα Σάντα - γύρω στα 1923

 Οι φωτογραφίες που ακολουθούν αναφέρονται στην περίοδο που ο Χρήστος Τσιτσώνης ήταν δήμαρχος Σαπών. Μου τις έστειλε ο γιατρός Ανδρέας Καφετζής. Πρόκειται για αντίγραφα των φωτογραφιών. Οι πρωτότυπες βρίσκονται στην κατοχή του γιατρού, μετά από μια δημοπρασία που έγινε στην Αθήνα, πριν από δέκα περίπου χρόνια.  Μέσα από ένα σύνολο 50 φωτογραφιών επέλεξα γύρω στις 30.  Αναφέρονται στην περίοδο από το 1960 μέχρι το 1978 περίπου. Αρκετές από αυτές εικονίζουν πρόσωπα πριν και κατά την περίοδο της επταετίας στην οποία υπήρχε η στρατιωτική κυβέρνηση. Μέλη της βασιλικής οικογένειας,  υπουργοί   της στρατιωτικής   κυβέρνησης και άλλοι επισκέφτηκαν μεταξύ άλλων και τις Σάπες ως εκπρόσωποι κάποιας πολιτικής ή στρατιωτικής αρχής.

 Η παλιά αυτή κατοικία ήταν ιδιοκτησίας του Ποάλα Κων/νου, όπου και ο ίδιο διέμενε πριν από το 1900 μέχρι το 1941, αρχή Βουλγαρικής Κατοχής. Έκτοτε δεν γύρισε πίσω κανένα μέλος της οικογένειας. Στη συνέχεια εκεί εγκαταστάθηκε ο γιατρός Χρήστος Τσιτσώνης, μέχρι την οριστική αποχώρησή του από τις Σάπες. Σήμερα η κατοικία έχει γκρεμιστεί από το Δήμο και το οικόπεδο μεταπωλήθηκε στο Δημήτριο Ζαμπογιάννη, αλλά είναι ακόμη ισοπεδωμένο!  

Σάπες 1960: Από τις παλιότερες φωτογραφίες της συλλογής. Είναι 15 Σεπτεμβρίου 1960. Το πρόβλημα της ύδρευσης ήταν ιδιαίτερα οξύ! Ο Χρήστος Τσιτσώνης στο βιβλίο του γράφει:  "Υδρευσις Κωμοπόλεως Σαπών. Πρός αύξησιν του μέχρι τότε παρεχομένου νερού εις την Κωμόπολιν έγένοντο τρείς γεωτρήσεις άποφάσει τού 'Υπουργού Γεωργίας τό 1959-60. Έκ τούτων μία ήτο σχεδόν επιτυχής μέ παροχήν 8 κ.μ. νερού μόνον τήν ώραν εις θέσιν Μελεμές, άπείχε δε αύτή τής Κωμοπόλεως περί τά 2-2,5 χιλιομ. καί έκειτο παρά τόν κατά περιόδους χείμαρρον εξ «Άτκιοϊ» προερχομένου."

 3 Αυγούστου 1962: Πολλές φορές τίς Σάπες επισκέπτονταν πολλοί ξένοι με την ιδιότητα αξιωματούχου, διότι οι Σάπες βρίσκονταν στην Εθνική οδό Κομοτηνής-Αλεξανδρούπολης. Πολλές φορές όμως επισκέπτονταν τον τόπο μας και πρόσωπα υψηλά στα οποία οι κάτοικοι και οι αρχές του τόπου, τα υποδέχονταν με ιδιαίτερες τιμές.  Μια τέτοια επίσκεψη ήταν και αυτή  που συνέβη στις 3/8/1962. Ο Διοικητής και ο Δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης επισκέφτηκαν τις Σάπες ως εκπρόσωποι της τουρκικής κυβέρνησης. Όπως φαίνεται και στη φωτογραφία μεγάλο πλήθος δημοτών ήταν παρόν κατά την ώρα της υποδοχής. Τα επίσημα πρόσωπα υποδέχτηκε ο δήμαρχος και το δημοτικό συμβούλιο. Δε γνωρίζω τα ονόματα των Τούρκων αξιωματούχων. Από τα άλλα πρόσωπα αναγνωρίζω εκτός από το δήμαρχο, τον αντιδήμαρχο Γεώργιο Παπαδόπουλο, τον Θεοδόσιο Μπακιρτζή. Η συνοδεία προσέρχεται στο δημοτικό μέγαρο.  Έχω μια ένσταση για την ημερομηνία της επίσκεψης. Αναφέρεται η 3η Αυγούστου, αλλά παρατηρώντας τη φωτογραφία και τα ρούχα που φορούν οι άνθρωποι πίσω, δεν δικαιολογούν κάτι τέτοιο. (Συλλογή Ανδρέα Καφετζή).

Σάπες 1962: Το καλοκαίρι του 1962 σε μια περιοδεία μελών της βασιλικής οικογένειας στη Θράκη, οργανώθηκε από το δήμο υποδοχή. Σε αυτή εκατοντάδες πολίτες των Σαπών, μαζί με το δημοτικό συμβούλιο υποδέχτηκαν τη Βασίλισσα Φρειδερίκη και την κόρη της πριγκίπισσα Ειρήνη. Την προσφώνηση των υψηλών επισκεπτών έκανε ο δήμαρχος Χρ. Τσιτσώνης, ο οποίος είχε το χαρακτηριστικό να δημιουργεί μια ευχάριστη διάθεση στους κατά καιρούς επισκέπτες με τα λόγια του.

Σάπες 1963: Το καλοκαίρι του 1963 σε μια επίσκεψη του Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης κκ Αθηναγόρα στη Θράκη επισκέφτηκε και τις Σάπες. Την εποχή εκείνη πάντα πρόσωπα με υψηλά αξιώματα διέρχονταν μέσα από την πόλη, όταν επισκέπτονταν τη Θράκη, αφού και ο δρόμος Αλεξ/πολης-Κομοτηνής περνούσε μέσα από την κωμόπολη. Ένα άλλο επίσης καθιερωμένο τυπικο ήταν και η παρουσία των πολιτών του δήμου για να υποδεχτούν τα πρόσωπα αυτά. Γινόταν δε επίσημη υποδοχή που την οργάνωνε ο Δήμος Σαπών. Συνήθως ήταν αφορμή και για τον εκάστοτε δήμαρχο να υποβάλει τα αιτήματα του δήμου στα πρόσωπα αυτά, ειδικά όταν επρόκειτο για πολιτικά πρόσωπα. Το 1963 ο λαός των Σαπών σε μια εκδήλωση που οργάνωσε ο δήμος, υποδέχτηκε τον Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης κ.κ. Αθηναγόρα. Τον Πατριάρχη συνόδευε ο Μητροπολίτης Μαρωνείας κ.κ. Τιμόθεος, που λίγο αργότερα ανέλαβε τη Μητρόπολη Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας.

Σάπες 1963: Φωτογραφία από την ίδια επίσκεψη του Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης κ.κ. Αθηναγόρα στις Σάπες, όπου ο λαός των Σαπών τον υποδέχτηκε με κάθε επισημότητα, αλλά και εγκαρδιότητα. Εδώ ο Αθηναγόρας απαντά στην προσφώνηση του δημάρχου Χρήστου Τσιτσώνη, ενώ βλέπουμε ότι παιδιά από τον προσκοπισμό , τον οδηγισμό και τα σχολεία, ντυμένα με εθνικές στολές τον υποδέχτηκαν με λουλούδια. Ο Αθηναγόρας ήταν μια σημαντική προσωπικότητα και ήταν ο πρώτος ιεράρχης που έγινε Πατριάρχης Κων/πολης χωρίς να έχει την τουρκική υπηκοότητα, όπως επέβαλε ο τουρκικός νόμος. Του αναγνωρίστηκε η τουρκική υπηκοότητα και του δόθηκε τουρκικό διαβατήριο, από το Νομάρχη Κωνσταντινούπολης στο αεροδρόμιο, κατά την άφιξή του, με το σκεπτικό ότι είχε γεννηθεί στο έδαφος της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δεδομένου ότι η γενέτειρά του απελευθερώθηκε μετά τη γέννησή του, το 1912.

Στις 26 Ιανουαρίου 1949,   το προσωπικό αεροσκάφος του Χάρρυ Τρούμαν τροχοδρομούσε στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης μεταφέροντας τον νεοεκλεγέντα Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα τον Α΄ τον οποίον και συνόδευε ο ιδιαίτερος υπασπιστής του Τρούμαν συνταγματάρχης Τσαρλς Μάρα. Διερχόμενο προηγουμένως το αεροσκάφος πάνω από τον ελληνικό εναέριο χώρο ανταλλάχθηκαν χαιρετισμοί μεταξύ Βασιλέως Παύλου και Πατριάρχη. Η δε υποδοχή που επιφύλαξε ο Νομάρχης της Κωνσταντινούπολης και μέγα πλήθος χριστιανών που είχαν προσέλθει αλλά και πολλών μουσουλμάνων, ίσως από περιέργεια, υπήρξε μεγαλειώδης. Ο Πατριάρχης εξερχόμενος του αεροπλάνου εντυπωσίασε όλους μιλώντας στα τουρκικά εκφράζοντας την εκτίμησή του στον πρόεδρο Ισμέτ Ινονού. Αμέσως μετά με μια τεράστια αυτοκινητοπομπή κατευθύνθηκε στη κεντρική πλατεία της Πόλης όπου και κατέθεσε, στο μνημείο του Κεμάλ Ατατούρκ, στεφάνι με λουλούδια που όπως ανακοινώθηκε είχαν κοπεί από τους κήπους του Λευκού Οίκου. Γενικά ο Αθηναγόρας Α΄ δραστηριοποιήθηκε στην οικουμενική κίνηση, επιδιώκοντας να καθιερώσει τις καλύτερες σχέσεις μεταξύ των Χριστιανών. Ίσως η πιο ξεχωριστή στιγμή ήταν η συνάντησή του με τον Πάπα Παύλο ΣΤ΄ στην Ιερουσαλήμ το 1964, η οποία οδήγησε στην αμοιβαία άρση των αναθεμάτων που είχαν χωρίσει τους ορθόδοξους και ρωμαιοκαθολικούς Χριστιανούς από το Σχίσμα του 1054. Αυτή η συμβολική χειρονομία άνοιξε τη δυνατότητα του αυθεντικού διαλόγου μεταξύ των Ορθόδοξων και Ρωμαιοκαθολικών για πρώτη φορά μετά από αιώνες. Σημαντική επίσης υπήρξε η δραστηριότητα του Αθηναγόρα στην ενίσχυση της εσωτερικής ιεραποστολής στο κλίμα της αρχιεπισκοπής της Κωνσταντινούπολης, αναδιοργάνωσε την Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης με διορισμούς νέων καθηγητών και της μόρφωσης επιστημονικών στελεχών καθώς επίσης και βελτίωσε ζωηρά τις σχέσεις με τις τουρκικές Αρχές. Επί της Πατριαρχίας του οργανώθηκαν πληρέστερα οι ορθόδοξες παροικίες εξωτερικού, με την ανύψωση των Μητροπόλεων Θυατείρων (Δυτικής Ευρώπης) και Αυστραλίας σε Αρχιεπισκοπές, πλαισιώνοντάς τες με βοηθούς επισκόπους. Επίσης ενισχύθηκε η συνεργασία με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, με το διορισμό μόνιμου αντιπροσώπου στην έδρα του Οργανισμού αυτού στη Γενεύη. Το 1959 επισκέφθηκε τα πρεσβυγενή πατριαρχεία της Μέσης Ανατολής (Αντιοχείας, Ιεροσολύμων και Αλεξανδρείας) και ανέλαβε τη προσπάθεια συγκρότησης πανορθόδοξου συνεδρίου στη Ρόδο το 1961. Τέλος, το 1951 και το 1960 παρασκεύασε Άγιο Μύρο. Παρά το κύρος και τη διεθνή αναγνώριση που απέκτησε το Πατριαρχείο επί πατριαρχίας του Αθηναγόρα, αυτή συνδυάστηκε με τα θλιβερά γεγονότα της 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου 1955, τα λεγόμενα Σεπτεμβριανά, όταν κατευθυνόμενος «άνωθεν», όπως αποδείχθηκε στη δίκη του Αντνάν Μεντερές το 1961, τουρκικός όχλος επέδραμε κατά των ελληνικών καταστημάτων, οικιών και εκκλησιών προβαίνοντας σε εκτεταμένες καταστροφές και λεηλασίες. Από τα γεγονότα αυτά και έπειτα, κάτω από τις αυξανόμενες πιέσεις του τουρκικού κράτους ο Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης εξωθήθηκε να εγκαταλείψει σταδιακά τις εστίες του, με αποτέλεσμα τη στιγμή του θανάτου του να έχουν απομείνει 100.000. Ο πατριάρχης Αθηναγόρας πέθανε στις 7 Ιουλίου 1972.

Σάπες: χειμώνας του 1963. Την ίδια χρονιά επισκέφτηκε τις Σάπες και έγινε δεκτός από τους πολίτες των Σαπών ο Γεώργιος Ράλλης, υπουργός Εσωτερικών της τότε κυβέρνησης Ε.Ρ.Ε. (1961-1963). Ως αρμόδιος και για τα θέματα των Δήμων και Κοινοτήτων επισκέφτηκε το Δήμο Σαπών γενόμενος δεκτός από τους Σαπαίους και από το δημοτικό συμβούλιο. Στη φωτογραφία βλέπουμε την άφιξη του υπουργού καθώς ο Δήμαρχος Χρ. Τσιτσώνης παρουσιάζει τους τοπικούς αξιωματούχους και τα μέλη του δημοτικού Συμβουλίου. Η υποδοχή έγινε μπρος από το χώρο του δημοτικού μεγάρου. Από τα εικονιζόμενα πρόσωπα αναγνωρίζω το Γεώργιο Πάππο, ιερέα πατέρα Νικόλαο, το Γιάννη Αμπατζή. Από τους αξιωματικούς τον Πέτρο Κονδυλάκη.

Σάπες 20 Οκτωβρίου 1964: Το βασιλικό ζεύγος, ο Κωνσταντίνος και η Άννα Μαρία, σε περιοδεία που έκανε την εποχή εκείνη, πέρασε και από την πόλη μας. Λίγους μήνες πριν είχε πεθάνει ο πατέρας του βασιλιάς Παύλος και τον διαδέχτηκε στο θρόνο ως Κωνσταντίνος ο Β'. Το Σεπτέμβριο παντρεύτηκε την Άννα Μαρία και αμέσως μετά ξεκίνησε μια περιοδεία ανά την ελληνική επικράτεια. Καθιερωμένος, όπως πάντα τόπος υποδοχής ήταν ο χώρος μπροστά από το δημοτικό μέγαρο. Και βέβαια η δημοτική αρχή με την ομόφωνη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου οργάνωνε την τελετή υποδοχής. Όταν οι επισκέψεις αυτές ήταν προγραμματισμένες τα επίσημα πρόσωπα συμμετείχαν στην τελετή, παρακολουθώντας όλο το πρόγραμμα της υποδοχής. Σε αντίθετη περίπτωση γινόταν μια σύντομη υποδοχή, όπου ο δήμαρχος, προσφωνούσε τους επίσημους, αλλά δεν παρέλειπε να θέτει υπόψη τους και τα σοβαρότερα προβλήματα του τόπου! Γι αυτό και φρόντιζε να συνοδεύει το λόγο του και με ένα γραπτό υπόμνημα, το οποίο παρέδιδε στα χέρια τους.

 Λίγα ιστορικά στοιχεία της εποχής εκείνης:

Στις 6 Μαρτίου του 1964 ο Βασιλιάς Παύλος πέθανε από καρκίνο και τον διαδέχτηκε στο θρόνο ο 24χρονος Κωνσταντίνος ως Βασιλεύς των Ελλήνων Κωνσταντίνος Β΄ (ενώ ορισμένοι τον αριθμούσαν ΙΓ΄ ως δήθεν συνεχιστή των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων). Αν και δημοφιλής θεωρήθηκε νέος, άπειρος και ευρισκόμενος υπό την ισχυρή επιρροή της μητέρας του Βασίλισσας Φρειδερίκης. Το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου παντρεύτηκε την πριγκίπισσα της Δανίας Άννα–Μαρία, αδελφή της μετέπειτα Βασίλισσας της Δανίας Μαργαρίτας Β΄. Η πολιτική κατάσταση εκείνη την περίοδο ήταν ιδιαίτερα πολωμένη μεταξύ του Πρωθυπουργού και αρχηγού της Ενώσεως Κέντρου Γεωργίου Παπανδρέου και του αρχηγού της Ε.Ρ.Ε. Παναγιώτη Κανελλόπουλου, ο οποίος ουσιαστικά υποκαθιστούσε τον αυτοεξόριστο ιδρυτή του κόμματος Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Σάπες 1964: Εθνική γιορτή 28ης Οκτωβρίου. Η φιλαρμονική του Δήμου Σαπών, που βιώνει το δεύτερο χρόνο της ίδρυσής της, αποδίδει τιμές στο Δήμαρχο Σαπών Χρήστο Τσιτσώνη, το διοικητή της Φρουράς Πέτρο Κονδυλάκη και τους λοιπούς επίσημους. Από αυτούς αναγνωρίζω το Θεοδόσιο Μπακιρτζή, τον ιερέα πατέρα Βασίλειο, το Γεώργιο Παππά, το Γεώργιο Παπαδόπουλο, δημοτ. συμβούλους. Μπροστά από τη Φιλαρμονική ο αρχιμουσικός Αθανάσιος Μαλετσίδης και ανάμεσα στα μέλη και ο κοντός με το κλαρίνο η αφεντιά μου!

Σάπες 1968: Είναι η 2η χρονιά της τότε "Εθνικής Επαναστατικής Κυβέρνησης της 21ης Απριλίου 1967" ή της χουντικής κυβέρνησης που κατέλυσε το Σύνταγμα, έδιωξε τους πολιτικούς και ανέλαβε την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας. Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης αυτής ο Ταξίαρχος Στυλιανός Πατακός. Συνοδευόμενος από μια ομάδα στρατιωτικών και πολιτικών παραγόντων εκείνης της εποχής πραγματοποίησε περιοδεία ανά την Ελλάδα. Και βέβαια δεν ήταν δυνατό να μην περάσει και από τις Σάπες, διερχόμενος από Αλεξανδρούπολη για την Κομοτηνή. Το δημοτικό συμβούλιο με επικεφαλής το δήμαρχο Χρήστο Τσιτσώνη προσφωνεί τον αντιπρόεδρο, ενώ ένα κορίτσι, η Σούλα Τσιρίδου, με στολή Αμαλίας, ετοιμάζεται να του προσφέρει λουλούδια. Η υποδοχή έγινε με την παρουσία εκατοντάδων πολιτών της επαρχίας Σαπών.  'Αλλα πρόσωπα που αναγνώρισα είναι στα αριστερά με τα γυαλιά η Φωτεινή και δίπλα της ο αξιωματικός σύζυγός της Ροδαράκης Νικόλαος. Πλάι του, ο ψηλός κύριος είναι ο Νομάρχης Ροδόπης Αλαμάνος. Στα δεξιά του δημάρχου αναγνωρίζω με τη στολή των Οδηγών  την Ιωάννα Ροδαράκη και δίπλα της μόλις που διακρίνεται η Δώρα Φούτσα. Επάνω δεξιά είναι ο Νίκος Τσιρίδης και ο Ηλίας Γιαννόπουλος.

Θεσσαλονίκη 1968. Λίγους μήνες μετά τη διακυβέρνηση της χώρας από τη στρατιωτική τριανδρία του Γεωργίου Παπαδόπουλου, του Στυλιανού Πατακού και του Νικολάου Μακαρέζου, άρχιζε μια περίοδος κατά την οποία το Σύνταγμα καταλύθηκε και άρχισε η εφαρμογή νόμων εκτάκτου ανάγκης. Το κοινοβούλιο διαλύθηκε. Ορίστηκαν μέλη σε μια νέα κυβέρνηση από πρόσωπα που ήταν αρεστά και που δέχτηκαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο νέο καθεστώς. Ένας από τους πρώτους στόχους ήταν η αναδιοργάνωση του κράτους και σ' αυτό κλήθηκαν νέοι δήμαρχοι, χωρίς εκλογές, να πάρουν μέρος.  Ο Α.Ν. 477/1968 ανατρέπει και τον τελευταίο δημοκρατικό κανόνα λειτουργίας της, και αντί της εκλογής, προέβλεπε τον διορισμό των οργάνων των τοπικών ενώσεων και της ΚΕΔΚΕ τους.  Οι γενικές κατευθύνσεις δόθηκαν από τους πρώτους μήνες στο Συνέδριο των Δημάρχων που οργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη από το υπουργείο Εσωτερικών. Σ' αυτό συμμετείχαν και οι δήμαρχοι της Θράκης. Στη φωτογραφία που δημοσιεύω βλέπουμε από αριστερά τους δημάρχους  Αλεξπόλεως Γεωργιάδη Γεώργιο[!], Κύπριος δάσκαλος που δίδασκε στην Ακαδημία Αλεξ/πολης, Ορεστιάδας: Χατζηστεργίου Στέργιο, Σαππών: Τσιτσώνη Χρήστο, δήμαρχος από 1959-1974, Κομοτηνής: Γραμματικάκης Ιωάννης, Ορεστιάδος: Χατζηνικολάου Βασίλειος, δήμαρχος από 1957-1974 και Σουφλίου: Κακαλής Ελευθέριος, δήμαρχος από 1964-1974. Ευχαριστώ αυτούς που βοήθησαν για την καταγραφή των στοιχείων...

Στα δάση των Σαπών, γύρω στα 1969. Η περιοχή των Σαπών ήταν στο σύνολό της μια δασώδης έκταση, ιδιαίτερα προς την ανατολική και νότια πλευρά της. Εκεί βοσκούσαν οι βοσκοί χιλιάδες μικρά και μεγάλα ζώα. Είχαν όμως πρόβλημα να ξεδιψάσουν τα ζώα τους, ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες αφού δεν υπήρχαν βρύσες με γούρνες. Επίσης τα χρόνια εκείνα δεν ήταν λίγοι εκείνοι οι πολίτες που πήγαιναν στα δάση και έκοβαν ξυλεία για τη θέρμανσή τους. Περπατούσαν ώρες πολλές, αλλά δεν έβρισκαν νερό. Τότε ο δήμαρχος με τη βοήθεια του Νικολάου Τσαβδάρη βρήκε μια παλιά πηγή από την οποία έβγαινε νερό. Την πηγή αυτή την ανακατασκεύασε και εκεί έφτιαξε μια κρήνη με ποτίστρες για πολλά ζώα. Η βρύση αυτή πήρε το όνομα: "Τσοκέκ", από το όνομα της περιοχής. Η χρησιμότητά της ήταν τόσο μεγάλη που ενθουσίασε τους κατοίκους και κατά τα εγκαίνιά της το γεγονός γιορτάστηκε με το ψήσιμο αρνιών, με χορούς και με τραγούδια. 

ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ