ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ - (ΑΤΕ). 

   Τον Ιούλιο του 1929, περίπου 100 χρόνια από την ανακήρυξη του ελληνικού κράτους, ο τότε Υπουργός Γεωργίας Κ. Σπυρίδης (του κόμματος των Φιλελευθέρων) εισήγαγε στη Βουλή των Ελλήνων σχέδιο νόμου περί ιδρύσεως ιδιαίτερης τράπεζας για την κάλυψη των αναγκών αλλά και τον συντονισμό και αύξηση της ελληνικής αγροτικής παραγωγής. Η πρόταση εκείνη της τότε κυβέρνησης έγινε δεκτή κατά πανηγυρικό τρόπο και ψηφίσθηκε απ΄ όλα τα τότε κόμματα της αντιπολίτευσης, ανεπιφύλακτα. Έτσι το νομοσχέδιο εκείνο έγινε ο Νόμος 4432 του 1929 με τον οποίο και ιδρύθηκε η ΑΤΕ ως κοινωφελής οργανισμός, δηλαδή χωρίς μετόχους και χωρίς κερδοσκοπικό χαρακτήρα.

  Την περίοδο εκείνη και μέχρι τη λήξη της Βουλγαρικής Κατοχής  δεν υπήρχε αντίστοιχο υποκατάστημα στον τόπο μας. Για την οργάνωση και την ανάπτυξη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, μέχρι το 1939, αρμόδια ήταν η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ). Περισσότερες πληροφορίες για την περίοδο αυτή μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

  Γύρω στα 1945, ιδρύθηκε υποκατάστημα της Αγροτικής Τράπεζας στις Σάπες, σε οίκημα ιδιοκτησίας του Δημητρίου Παπαϊωάννου με ενοίκιο. Βρισκόταν ακριβώς εκεί που σήμερα είναι η κατοικία του Τσιτσαράκη  Γιώργου (δίπλα από το παλιό ΣΙΝΕ Σταυρίδη). (πληροφορία από το βιβλίο του Χρ. Τσιτσώνη).

  Λίγο αργότερα αρχίζει ο Εμφύλιος Πόλεμος. Το Νοέμβριο του 1946, ο στρατός του ΕΑΜ, έκαψε το οίκημα της ΑΤΕ.  Μετά την αποκατάσταση των ζημιών, λειτούργησε και πάλι για αρκετά χρόνια.

 Γύρω στα 1970,  κτίστηκε καινούριο ιδιόκτητο κτίριο (αυτό που υπάρχει σήμερα), στην οδό Τσιτσώνη. Εκεί λειτούργησε για πάνω από 40 χρόνια. Το 2013 η ΑΤΕ εξαγοράστηκε από την Τράπεζα Πειραιώς και από τότε λειτουργεί με το όνομα αυτό.

Σάπες 1955. Μοναδική φωτογραφία του πρώτου οικήματος στο οποίο στεγάστηκε το Υποκα/μα της ΑΤΕ Σαπών,  από το 1945  μέχρι το 1970 περίπου. Η φωτογραφία προέρχεται από  περιοδικό της ΑΤΕ. Αυτό το οίκημα το θυμάμαι, όταν, μικρά παιδιά με την παρέα μου, παίζαμε τα βράδια στην αυλή της "πόλεμο" ή "κρυφτό". Υπήρχε και μια ροδιά στο πίσω μέρος, την οποία δε λησμονούσαμε να τιμήσουμε τους καρπούς της! 

Σάπες 1972. Τη χρονιά εκείνη επισκέφτηκε το νέο υποκατάστημα της ΑΤΕ Σαπών ο διοικητής της Αγροτικής Τράπεζας Αδαμόπουλος. Στην επίσκεψη αυτή παρών ήταν και ο τότε Δήμαρχος Σαπών Χρ. Τσιτσώνης, ο οποίος δεν έχασε την ευκαιρία να του εκθέσει τα προβλήματα του τόπου όσον αφορά τα θέματα της αγροτικής οικονομίας και της κτηνοτροφίας. Βασικό αίτημα ήταν η παροχή ενισχύσεων και δανείων στους αγρότες της περιοχής μας. Τα υπόλοιπα πρόσωπα αποτελούσαν τη συνοδεία του διοικητή και ήταν συνεργάτες του της Α.Τ.Ε. (αρχείο Α. Καφετζή).

Σάπες γύρω στα 1978.  Το υποκατάστημα της ΑΤΕ στις Σάπες. Χιλιάδες αγρότες και κτηνοτρόφοι, για πάνω από 40 χρόνια ερχόταν εδώ για τις αγροτικές ασχολίες και ανάγκες τους. Σήμερα, η ΑΤΕ έχει εξαγοραστεί από την Τράπεζα Πειραιώς και με αυτό το όνομα εξακολουθεί να λειτουργεί. (οδός Χρήστου Τσιτσώνη).

Νομίζω ότι αξίζει να αναφέρω το πρόσωπο αυτό, για το οποίο έμαθα τυχαία από  φίλο του διαδικτύου. Πρόκειται για το Νικόλαο Κοπάση, τον τελευταίο επιζώντα αγωνιστή της Μάχης της Κρήτης, που έφυγε από τη ζωή το Νοέμβριο του 2017.  Ο λόγος που με έκανε να τον αναφέρω είναι η πληροφορία ότι ο ίδιος υπηρέτησε στην ΑΤΕ Σαπών την περίοδο του 1963 ως Διευθυντής.  Σε  έντυπο της Κρήτης διάβασα μεταξύ των άλλων τα εξής: "Στις 20 Μάη του 1941 υπηρετούσε στο 5ο Ανεξάρτητο Τάγμα Πηγής Ρεθύμνης λαμβάνοντας μέρος στην επική Μάχη. Προήχθη επ’ ανδραγαθία στο πεδίο της Μάχης στο βαθμό του Λοχαγού και παρασημοφορήθηκε με το Χρυσόν Αριστείον Ανδρείας, τον Πολεμικόν Σταυρό Γ’ τάξεως δύο φορές, το Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων και τα Μετάλλια εκστρατείας 1940 – 41 και Εθνικής Αντίστασης.  Τιμήθηκε επίσης με περγαμηνές, διπλώματα και πλακέτες από πολλούς άλλους φορείς όπως την V Μεραρχία Κρητών, τις Νομαρχίες Χανίων και Ρεθύμνης και αρκετούς άλλους.   Το 1948 διορίσθηκε στην Αγροτική τράπεζα στα Χανιά όπου έφθασε ως υποδιευθυντής, ενώ για 20 χρόνια ως διευθυντής με επιτυχία στο υπ/μα της Αγροτικής στις Σάππες Ροδοπής, στην Κίσαμο, στην Αταλάντη, στον Παλαμά Καρδίτσας, στο Ρέθυμνο, Ηράκλειο και Λάρισα, απ’ όπου συνταξιοδοτήθηκε το 1983».  (καταχώρηση πληροφορίας 17/11/2017).

ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟ ΣΑΠΩΝ

   Η Επαρχία Σαπών ήταν η δεύτερη σε έκταση και σε πληθυσμό περιοχή της Ροδόπης, μετά την Κομοτηνή. Ιδιαίτερα τα παλιότερα χρόνια, (πριν από το 1940) το οδικό δίκτυο ήταν σε πρωτόγονη κατάσταση. Τα μεταφορικά μέσα επίσης.  Για να μεταβεί κάποιος στην Κομοτηνή, έπρεπε να πάει στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Μέστης και από εκεί να πάρει το τρένο. Ο χρόνος που απαιτούνταν ξεπερνούσε το 24ωρο, αφού δεν είχε τη δυνατότητα να επιστρέψει στον τόπο του την ίδια ημέρα. 

  Προκειμένου να διευκολύνονται οι σχέσεις του με τις δημόσιες υπηρεσίες, λειτουργούσαν περιοδικά κάποιες από αυτές στις Σάπες. Μια από αυτές ήταν και η λειτουργία του Ειρηνοδικείου, όπου κρίνονταν οι διαφορές του πολίτη με το κράτος ή με τους συμπολίτες του.

   Συνήθως, μια φορά το μήνα ερχόταν από την Κομοτηνή ένας Ειρηνοδικής κι ένας Γραμματές, ο οποίος τηρούσε τα πρακτικά. Οι υποθέσεις που κρίνονταν στο Ειρηνοδικείο αυτό ήταν απλές υποθέσεις, όπου οι διαφορές λυνόταν σχετικά γρήγορα.  Οι πλέον σοβαρές περιπτώσεις εξετάζονταν στα Δικαστήρια της Κομοτηνής.  (σχετική φωτογραφία πιο κάτω).

  Στις Σάπες, για πολλά χρόνια ο χώρος που λειτουργούσε ως Ειρηνοδικείο ήταν ο επάνω όροφος ενός κτίσματος στον κεντρικό δρόμο, κοντά στο καφεκοπτείο του Ζαμπογιάννη. (σχετική φωτογραφία πιο κάτω).  Δεν γνωρίζω την περίοδο πριν το 1940, σε ποιο χώρο λειτουργούσε.  Το 1970 οι ανάγκες της δικαστικής αυτής αρχής έγιναν μεγαλύτερες και μετά από συντονισμένες ενέργειες των επαγγελματιών με τον τότε Δήμαρχο Τσιτσώνη Χρήστο, συμφωνήθηκε να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες για την κατασκευή νέου κατάλληλου κτιρίου. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης δέχτηκε την πρόταση και ζητήθηκε η παραχώρηση δημοτικού χώρου. Αρχικά, το δημοτικό συμβούλιο, με απόφαση κατά πλειοψηφία, πρότεινε ως χώρο ένα τμήμα του δημοτικού πάρκου. Έπρεπε να κοπούν πεύκα, απόφαση που προκάλεσε αντιδράσεις.  Την εποχή εκείνη, ο Διοικητής της ΑΤΕ επισκέφτηκε το νέο Υποκατάστημα των Σαπών. Ο Δήμαρχος τον επισκέφτηκε και συζήτησε μαζί του την παραχώρηση του οικοπέδου, στο οποίο αρχικά υπήρχε η πρόθεση να χτιστεί  το υποκατάστημα της ΑΤΕ Σαπών, αλλά τελικά επιλέχτηκε άλλος χώρος. Μετά από πολλές διαπραγματεύσεις ο χώρος αυτός  συμφωνήθηκε να εκχωρηθεί με συμβόλαιο στο Δήμο.   Το 1973 έγιναν τα εγκαίνια του νέου Ειρηνοδικείου (υπάρχει σχετική φωτογραφία).

  Η υπηρεσία αυτή λειτούργησε χωρίς διακοπή για σαράντα χρόνια!  Το 2012, λόγω της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας, η τότε κυβέρνηση έπαυσε τη λειτουργία του και οι υπηρεσίες  συγχωνεύτηκαν με αυτές της Κομοτηνής. 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Σάπες: περί το 1935: (από το βιβλίο του Χρ. Τσιτσώνη). Διαβάζουμε ότι στη φωτογραφία αυτή διακρίνονται οι Α. Κατσαντώνης, ειρηνοδίκης,    Δ. Αναγνώστου, Έπαρχος Σαπών και Ν. Μπιτσάκος, γραμματέας ειρηνοδικείου. Ένας ειρηνοδίκης και ένας ο γραμματέας, ερχόταν από την Κομοτηνή, μια φορά το μήνα, για την εξέταση των δικαστικών υποθέσεων. (Αρχείο: Χρ. Τσιτσώνη).

Σάπες 1969: Δεξιά διακρίνεται το οίκημα (με ενοίκιο) του τότε Ειρηνοδικείου Σαπών με την ελληνική σημαία στο μπαλκόνι του.  Λειτούργησε ως το 1973.  Από τότε ο χώρος αυτός παρέμεινε αχρησιμοποίητος και κατά διαστήματα υπήρξε αποθηκευτικός χώρος από τοπικούς επαγγελματίες. (Αρχείο: Χρ. Τσιτσώνη).

Σάπες 1973:  Από τα εγκαίνια του νέου τότε Ειρηνοδικείου Σαπών με την παρουσία του Υπουργού Δικαιοσύνης Στυλιανού Τριανταφύλλου, με την παρουσία των πολιτικών, δικαστικών και στρατιωτικών αρχών της Ροδόπης. Ο χώρος που χτίστηκε λίγο αργότερα βρισκόταν δίπλα από το Ηρώο, σε οικόπεδο ιδιοκτησίας της Αγροτικής Τράπεζας, που μεταβιβάστηκε στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, μετά από πολλές ενέργειες των τοπικών αρχών. (Αρχείο Ανδρέα Καφετζή).

Το καταργηθέν Ειρηνοδικείο Σαπών από το 1912.  Το κτίριο παραμένει από τότε άδειο να υφίσταται τη φθορά του χρόνου! (προσωπική λήψη).

ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΣΑΠΩΝ

Μέχρι το 1969, στις Σάπες δεν υπήρχε άλλο τραπεζικό κατάστημα εκτός από την Αγροτική Τράπεζα. Όμως η ΑΤΕ δεν μπορούσε να ικανοποιήσει με επάρκεια τους πολίτες των Σαπών και ιδιαίτερα τους εμπόρους, βιοτέχνες κλπ. Ήταν η εποχή που ο τόπος άρχισε να έχει μια σημαντική ανάπτυξη και η ΑΤΕ με το περιορισμένο υπαλληλικό προσωπικό και τις ελλείψεις δομών σε εξοπλισμό και προγραμματισμό δεν μπορούσε να εξυπηρετήσει τον εμπορικό κόσμο. Ήταν υποχρεωμένοι ακόμη και για μια απλή συναλλαγή να μεταβαίνουν στην Κομοτηνή. Αυτό βέβαια είχε σημαντική οικονομική επιβάρυνση στις μετακινήσεις τους και απομάκρυνση από τις επαγγελματικές δραστηριότητες. Ταυτόχρονα όσοι μετέβαιναν στην Κομοτηνή λόγω της αναγκαίας επίσκεψης στην εν λόγω Τράπεζα άφηναν αρκετά χρήματα στα εμπορικά της πόλης αυτής τα οποία έχανε το τοπικός εμπορικός κόσμος των Σαπών. Οι πρώτοι που ξεκίνησαν να αναδεικνύουν το θέμα ήταν ο Σύλλογος Επαγγελματιών Σαπών με υπομνήματα και παραστάσεις σε πολιτικά πρόσωπα του Νομού και του τόπου. Πάνω από δύο χρόνια κράτησαν οι διάφορες παραστάσεις και κινητοποιήσεις των φορέων. Όμως η Διοίκηση της ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ, δεν ήταν θετική σε κάτι τέτοιο. Τη συνέχεια την αναφέρει στο βιβλίο του "Αι Σάππαι" ο τότε Δήμαρχος Σαπών Χρήστος Τσιτσώνης... Διαβάστε το σχετικό απόσπασμα.

Και μετά από όλα αυτά, από το τέλος Σεπτέμβρη του 1969, λειτούργησε για πρώτη φορά το Υποκατάστημα Εθνικής Τράπεζας. Ο πρώτος διευθυντής που τοποθετήθηκε και οργάνωσε την Τράπεζα ήταν ο Χρήστος Τελειόπουλος ... Η λειτουργία της Εθνικής βοήθησε τα μέγιστα τον εμπορικό κόσμο των Σαπών, που εκτός από τις καθημερινές συναλλαγές, χορηγούσε και σημαντικά εμπορικά, επιχειρηματικά και καταναλωτικά δάνεια...  Τα τελευταία χρόνια λειτουργεί με μειωμένο προσωπικό, πολλές φορές με δυο μόνο άτομα προσωπικό. Η κρίση που πλήττει τον τόπο μας εδώ και μερικά χρόνια έχει μειώσει τις συναλλαγές, ενώ έχει εξαφανίσει σχεδόν εξ' ολοκλήρου την καταθετική κίνηση πελατών. Το ίδιο συμβαίνει και με την παροχή δανείων!

Σάπες γύρω στα 1970:  Από το Σεπτέμβριο του 1969, το υποκατάστημα της ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ στεγάστηκε επί ενοικίω και λειτούργησε στη νέα τότε οικοδομή του Αλεξάνδρου Σκοπιανού και εκεί παραμένει μέχρι και σήμερα [Δεκέμβριος 2018).  Αυτές τις ημέρες κυκλοφορεί η φήμη ότι από τη νέα χρονιά 2019, πρόκειται να κλείσει και να σταματήσει η λειτουργία της μετά από 50 χρόνια!

και ύστερα από πενήντα χρόνια...

ΤΕΤΑΡΤΗ 9 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2019

Ύστερα από παρέμβαση της ελάσσονος αντιπολίτευσης στο δήμο Μαρωνείας-Σαπών για το υποκατάστημα της ΕΤΕ ...

«ΟΧΙ» ΣΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΟΥ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΣΑΠΩΝ ΕΙΠΕ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ ΣΑΠΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΡΟΔΟΠΗΣ

  Ομόφωνο και κατηγορηματικό «ΟΧΙ» στην επικείμενη αναστολή λειτουργίας του υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας στις Σάπες είπαν, ομόφωνα, τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου Μαρώνειας Σαπών που συνεδρίασε εκτάκτως την Τετάρτη 9 1 2019 στις Σάπες. Στη συνεδρίαση έδωσαν το «παρών» εκπρόσωποι βουλευτών αλλά και φορέων από το Δήμο Μαρώνειας Σαπών, Αρριανών αλλά και την Ροδόπη εκφράζοντας την αμέριστη συμπαράστασή τους στο αίτημα.
  Το ΔΣ ενέκρινε ομόφωνα ψήφισμα το οποία θα συνυπογράψουν όλοι οι φορείς της Ροδόπης και θα σταλεί στους αρμόδιους Υπουργούς της Κυβέρνησης αλλά και στη διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας.
Όπως τόνισε, μεταξύ άλλων, στην εισήγησή του ο Δήμαρχος Μαρώνειας Σαπών Γιάννης Σταυρίδης «Το υποκατάστημα ης Εθνικής Τράπεζας με ιστορία 50 και άνω ετών είναι ένα από τα παλαιότερα τραπεζικά καταστήματα του Δήμου μας και συνέβαλε διαχρονικά τα μέγιστα στην εξυπηρέτηση των χιλιάδων κατοίκων, όχι μόνο του παλιού Δήμου Σαπών αλλά της ευρύτερης ανατολικής Ροδόπης.
  Εξυπηρετεί τους κατοίκους των 2 όμορων Δήμων Μαρώνειας Σαπών και Αρριανών και φυσικά του ορεινού όγκου της Ροδόπης που με κόπο κατεβαίνουν, υπό δύσκολες συνθήκες για να εξυπηρετηθούν. Το υποκατάστημα λοιπόν εξυπηρετεί ανθρώπους που το έχουν ανάγκη, ανθρώπους φτωχούς, συνταξιούχους που δίνουν τον καθημερινό της επιβίωσης υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, ανθρώπους που στο κάτω κάτω δεν είναι εξοικειωμένοι με τα σύγχρονα τραπεζικά συστήματα ηλεκτρονικών συναλλαγών.
  Η περιοχή μας έχει ιδιαιτερότητες και αυτό θα έπρεπε να το γνωρίζουν καλά όσοι παίρνουν εύκολες αποφάσεις που δεν υπολογίζουν ανθρώπους και ανάγκες αλλά βλέπουν μόνο αριθμούς και κέρδη».
  Εκτός από τους επικεφαλής των παρατάξεων του Δήμου τοποθετήθηκαν στο ΔΣ ο εκπρόσωπος του σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Μαρωνείας Κομοτηνής Αρχιμανδρίτης Χρύσανθος,ο γραμματέας της ΝΕ ΣΥΡΙΖΑ Ροδόπης Σταμάτης Σακελλίων εκπροσωπώντας τους βουλευτές Μουσταφά Μουσταφά και Αιχάν Καραγιουσούφ,ο εκπρόσωπος του βουλυτή Ιλχάν Αχμέτ Δάμων Δαμιανός, ο Αντιπεριφερειάρχης Ροδόπης Νίκος Τσαλικίδης, ο Πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Κομοτηνής και εκπρόσωπος της ΟΤΟΕ Ροδόπης Παντελής Μαγαλιός, ο Πρόεδρος του Επαγγελματοβιοτεχνικού Επιμελητηρίου Ροδόπης Αντώνης Γραβάνης, ο Πρόεδρος της ΟΕΒΕΣ Ροδόπης Ανέστης Βαφειάδης, ο Πρόεδρος της Ένωσης Επαγγελματιών Βιοτεχνών Σαπών Ιορδάνης Ρεφειάδης, ο Αντιδήμαρχος Αρριανών εκ μέρους του Δημάρχου Μουσταφά Χουσείν, ο Πρόεδρος του Ελαιοκομικού Συνεταιρισμού Μαρώνειας Κώστας Κούκος και επαγγελματίες των Σαπών.

Παρ' όλα αυτά όμως, καμιά φωνή αντίδρασης δεν εισακούστηκε. Η απόφαση της Κεντρικής Διοίκησης της Εθνικής έλαβε σάρκα και οστά και το Μάρτιο του 2019, ένα πρωινό φόρτωσε τον εξοπλισμό του υποκαταστήματος και τα ρολά παραμένουν έκτοτε κλειστά, προς τέρψιν των ιθυνόντων της Κομοτηνής!  Ένα ακόμη πλήγμα για τον τόπο. Μια ακόμη σελίδα με μαύρα γράμματα  για τη δυσοίωνη μοίρα αυτού του τόπου!