Πάλι από το βιβλίο του Χρ. Τσιτσώνη καταγράφουμε κάποιες πληροφορίες που αφορούν έργα που έγιναν στις Σάπες από το 1924 και μετά. Τις καταγράφουμε γιατί έχουν ενδιαφέρον να δούμε την τεχνολογική εξέλιξη και την αξία κάποιων δημοσίων έργων.
α] Κοινοτικά έργα που έγιναν από το 1924 μέχρι το 1940.
1. Φωτισμός οδών και πλατειών με πετρελαιόλαμπες. [1924-1927].
2. Φωτισμός οδών και πλατειών με ηλεκτρικό ρεύμα. [1927-1959].
3. Δημιουργία μεγάλου πάρκου Κοινοτικού. [1932-1934].
4. Ανακατασκευή Ιερού Ναού Κων/νου και Ελένης. [1931-1932].
5. Ανέγερση Δημοτικού Σχολείου. .
β] Έργα που εκτελέστηκαν επί δημαρχίας Π. Παναγιωτόπουλου.
1. Αγορά 4 οικοπέδων 4.400 τ.μ. για την ανέγερση Δημαρχείου. .
2. Δημιουργία δημοτικού πάρκου δίπλα στο δημοτικό μέγαρο. .
3. Απλή αλφαλτόστρωση του κεντρικού δρόμου δια της "Αμάγκ"*.
(Αμερικανική Αποστολή για Βοήθεια στην Ελλάδα) που είχε σαν στόχο την υλοποίηση του δόγματος Τρούμαν τα έτη 47 και 48 και τη διάδοχό της ECA/G (Διεύθυνση Οικονομικής Συνεργασίας) που διαχειριζόταν τα κονδύλια του σχεδίου Μάρσαλ την περίοδο 49 ως 51.
4. Θεμελίωση του Δημαρχείου.
γ] Έργα που εκτελέστηκαν την περίοδο 1951-1954.
1. Ανέγερση Δημαρχείου. [600.000 δρχ]
2. Προστασία και ενίσχυση του πάρκου: [50.000 δρχ].
3. Ασφαλτόστρωση οδού Παπαδήμα. [100.000 δρχ].
4. Δεξαμενή και επέκταση υδραγωγείου: [360.000 δρχ].
5. Αγορά οικίας για χρήση Γυμνασίου: [50.000 δρχ.].
6. Για το ναό Αγίας Μαρίνας: [60.000 δρχ].
δ] Έργα που εκτελέστηκαν την περίοδο 1955-1974.
Ανέγερση Ηρώου Πεσόντων: [34.750 δρχ]. 1955-1958
Ασφαλτόστρωση δρόμου Σαπών-Λυκείου: [1.000.000 δρχ] 1959-1964
Κατασκευή υδραγωγείου (Μελεμές) [477.000 δρχ] 1959-1964
Ανέγερση Κτηνιατρείου Σαπών [92.000 δρχ] 1959-1964
Σύσταση Φιλαρμονικής Δήμου [100.000 δρχ] 1959-1964
Παιδικός Σταθμός [450.000 δρχ] 1969-1974
Προσθήκη 6 αιθουσών Γυμνασίου [3.300.000 δρχ] 1969-1974
Ασφαλτόστρωση Μαρινάκη και Ξενοφώντος [240.000 δρχ] 1969-1974
Επέκταση υπονόμων Σαπών [230.000 δρχ] 1969-1974
1934. Χρόνια δύσκολα, χρόνια φτώχειας και στέρησης. Χρόνια όμως και προσφοράς για τον τόπο. Για πολλά χρόνια σε κάθε Δήμο και κάθε Κοινότητα, οι πολίτες της είχαν το καθήκον για 2 ή 4 ημέρες το χρόνο, να προσφέρουν εθελοντική εργασία για να γίνουν διάφορα έργα που αφορούσαν τη δημιουργία νέων δρόμων ή τη συντήρησή τους ή για την κατασκευή κοινωφελών δημοσίων έργων, όπως για παράδειγμα η κατασκευή υδρευτικού δικτύου. Βλέπετε τότε τα οικονομικά της τοπικής αυτοδιοίκησης δεν ήταν και τόσο ανθηρά γι αυτό και βασιζόταν στην εθελοντική προσφορά των πολιτών, φυσικά χωρίς αμοιβή. Στη φωτογραφία βλέπετε μια ομάδα από χριστιανούς και μουσουλμάνους κατοίκους των Σαπών με φτυάρια και κασμάδες στα χέρια έτοιμοι να ξεκινήσουν εργασία διαμόρφωσης αγροτικού δρόμου έξω από τις Σάπες.
H Φωτογραφία είναι από το αρχείο του Αλ. Χαρισιάδη. Αφορά την περίοδο γύρω στα 1960. Εργάτες και πολίτες φωτογραφίζονται μπροστά στον εκσκαφέα, μηχάνημα πρωτοποριακό για την εποχή. Ήταν την εποχή που γινόταν έργα πεζοδρόμησης και ασφαλτόστρωσης στον κεντρικό δρόμο. Πρόσωπα που γνωρίζω: ο Τσιροζίδης Μ. (λευκοσιδηρουργός), ο Κ. Μπακιρτζής (οδηγός ταξί) και Στ. Μακρής (ράφτης και ψάλτης)
Σάπες 1960: Στην ίδια περίοδο με την προηγούμενη φωτογραφία τα έργα δε σταματούν ούτε στις εθνικές γιορτές. Το μηχάνημα συνεχίζει την εκσκαφή της οδού Παπαδήμα (σήμερα Γεννηματά), δίπλα ακριβώς από το Ηρώο Πεσόντων. Το τιμητικό άγημα σε στιγμές χαλάρωσης εν αναμονή των επισήμων για την τελετή της κατάθεσης. (Αρχείο φωτογραφίας Γιώργου Ψωμιάδη).
Άλλη μια φωτογραφία της ίδιας εποχής και στο ίδιο μέρος. Επαγγελματίες φίλοι, σε μια αναμνηστική φωτογραφία, πάνω σε ένα βουναλάκι από τα χώματα των εργασιών διαμόρφωσης του κεντρικού δρόμου. Από αριστερά: Αθ. Μπακιρτζής, Αθ. Μαλλίδης, Στ. Μακρής, Θ. Κηπουρός, (;). Κάτω: Κ. Κηπουρός, Στ. Χαστάς, Αλ. Χαρισιάδης και οι μικροί Σάκης Αθανασιάδης και Δαμιανός Χαστάς (γνωστοί μου φίλοι). Πίσω ξεχωρίζει ο πλάτανος μπροστά στο Παλλάδιο. (Αρχείο: Αλέκου Χαρισιάδη).
Σάπες 1973, στη διασταύρωση της οδού Σωκράτους με την Μπακάλμπαση. Κανένα από τα κτίσματα που διακρίνονται στη φωτογραφία δεν υπάρχει σήμερα. Στο τέλος του δρόμου αριστερά σήμερα υπάρχουν οι κατοικίες του γιατρού Καραμήτσιου και αμέσως μετά του Μπαλαμπουγιούκη. Αυτό με τη στοά έχει κοπεί στη μέση μετά τη διάνοιξη του δρόμου. Τα έργα που γίνονται αφορούν την κατασκευή υπονόμων, αν προσέξουμε τα εκτελεσθέντα έργα στον πίνακα (δ) θα διαβάσουμε προς το τέλος: "Επέκταση υπονόμων Σαπών [230.000 δρχ] 1969-1974". Προφανώς το έργο αυτά ήταν ενταγμένο στην κατηγορία αυτή. Ακριβώς αριστερά, βρίσκεται το πατρικό μου σπίτι, που δε φαίνεται. (Αρχείο φωτογραφίας Χρήστου Τσιτσώνη).
Ανάρτηση: 12 Μαρτίου 2020. Φίλος μου έστειλε ένα τρισέλιδο έντυπο σε μορφή pdf, το οποίο ανήκει στη βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ. Πρόκειται για έντυπο που όπως αναγράφει εκδόθηκε από το κράτος της 4ης Αυγούστου 1936-38. Σε δύο σελίδες του υπάρχουν φωτογραφίες από γύφυρες που κατασκευάστηκαν την περίοδο εκείνη με σκοπό να κάνει γνωστό το ενδιαφέρον της τότε κυβέρνησης για τη διευκόλυνση των μετακινήσεων των πολιτών. Το ειδικό ενδιαφέρον εστιάζεται σε δύο φωτογραφίες, τις οποίες έχω με κόκκινα περιθώρια. Πρόκειται για τις γέφυρες του Αράτου και της Αρίσβης. Δεν γνωρίζω αν από το 1936-38 οι γέφυρες υπάρχουν με τη μορφή εκείνη ή έγιναν έργα βελτίωσής των τα επόμενα χρόνια...