Με χαρά αναρτώ στη σελίδα μου φωτογραφίες που μου εμπιστεύτηκε Ερτζάν, γιος του Χαφούζ Αλή Μεχμέτ,  σήμερα φαρμακοποιός στις Σάπες. Άθελά μου μου ήρθε η σκέψη πόσο σημαντικό είναι να καμαρώνει ένας παππούς καθώς βλέπει τους απογόνους του να προοδεύουν και οι δικοί του κόποι κι ο ιδρώτας στα δύσκολα χρόνια του 1950, να γίνονται οι βάσεις για μια καλύτερη ζωή. Το λέω αυτό γιατί έτυχε να γνωρίζω και τις τρεις γενιές αυτής της οικογένειας.  Γύρω στα 1960, παιδί εγώ 9-10 χρόνων, γνώριζα τον παππού Μεχμέτ Ογλού Αλή. Ήταν ο Αλή, ο καλοσυνάτος άνθρωπος που φώναζαν οι γονείς μου για οποιαδήποτε δουλειά στο σπίτι μας. Και τί δεν έκανε ο σε μένα συμπαθής αυτός άνθρωπος, που ακόμη ζει σήμερα κοντά στα 100 !!!

  Μετά ήταν ο γιος, ο Χαφούζ Αλή Μεχμέτ, ένας ακόμη ίδιος χαρακτήρας. Χαμογελαστός, ευγενικός, πάντα μέσα στην πιάτσα της αγοράς από μικρό παιδί. Δούλεψε από παιδί κοντά στον Σωτήρη Καπζάλα, τον άνθρωπο που διατηρούσε για πολλά χρόνια υφασματοπωλείο στις Σάπες. Αργότερα, γύρω στα 1965, το αγόρασαν και το δούλεψαν μαζι με τον Μουσταφά Ισμαήλ. Τον συναντούσα καθημερινά έξω από το μαγαζί τους, καθώς περνούσα από κει και πάντα με ρωτούσε για τους γονείς μου. Σήμερα δε βρίσκεται στη ζωή. 

  Και η ζωή συνεχίζεται με τον εγγονό Ερτζάν... σήμερα φαρμακοποιό στις Σάπες. Ένα επίσης συμπαθητικό και εξαίρετο παιδί και τον λέω παιδί γιατί έτσι τον βλέπω κι ας με συγχωρήσει για το χαρακτηρισμό. Είναι αυτός που μου έδωσε και τις φωτογραφίες. Αρκετές από αυτές είναι μοναδικές και δείχνουν το τοπίο μιας παλιότερης εποχής που προσπαθώ να διατηρήσω ζωντανό στη μνήμη μας, αλλά και να γίνει γνωστό τους απογόνους και σε όσους αγαπούν κι ενδιαφέρονται γι αυτόν τον τόπο.

  Ευχαριστώ τον Χαφούζ Αλή Ερτζάν για την παραχώρηση των όμορφων φωτογραφιών.

Φωτογραφίες του Χαφούζ Αλή Μεχμέτ

Σάπες 2 Φεβρουαρίου 1951. Είναι μοναδική για το αρχείο μου φωτογραφία. Πίσω φαίνεται το υφασματοπωλείο του Σωτήρη Καπζάλα, στο οποίο ο Μεχμέτ, από μικρός ακόμη δούλευε εκεί. Στο επάνω μέρος της φωτογραφίας ξεχωρίζει η πινακίδα με το όνομα του Σωτήρη Καπζάλα.

Σάπες 3 Φεβρουαρίου 1974 ο Χαφούζ Αλή Μεχμέτ στη συνοικία κοντά στο τέμενος.

Σάπες 1955:  Μια αρκετά παλιά φωτογραφία με τέσσερις φίλους στη βρύση που ήταν την εποχή εκείνη κάπου κοντά στις οδούς Ηφαίστου, Ορέστου και Οδυσσέως.  Αυτή τη βρύση δεν τη θυμόμουν. Έχει αρκετές μικρές δεξαμενές νερού για τις ανάγκες των ζώων που τότε όλα σχεδόν τα σπίτια είχαν λίγα ως περισσότερα. Στη φωτογραφία οι: Κελ Αγά Λουτφή, Χαφούζ Αλή Μεχμέτ, Μουσταφά Ογλού Μεχμέτ που μετά από χρόνια έγινε βουλευτής (νομίζω δικηγόρος) και ο Χασάν Κιασήφ.

Σάπες 1957: Μια επίσης μοναδική για το αρχείο μου φωτογραφία. Είναι πολύ κοντά στο πατρικό μου σπίτι. Τη βρύση αυτή την έχω και σε άλλη φωτογραφία, αλλά εδώ φαίνεται στο βάθος το κτίσμα του Θανάση Κιουπτσή, που ήταν αγγειοπλάστης και κατασκεύαζε πήλινες στάμνες, κιούπια και άλλα. Εδώ είναι η διασταύρωση των οδών Μπακάλμπαση και Σωκράτους. Επάνω στη βρύση ο Μεχμέτ και στα δεξιά ο Μουσταφά Ισμαήλ. 

Σάπες γύρω στα 1968. Εκεί γύρω προσδιορίζω τη χρονολογία της φωτογραφίας. Μέσα στην αίθουσα κινηματογράφου, όπου στο βάθος κάποιος στρατιωτικός ετοιμάζει τη μηχανή προβολής. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν τηλεοράσεις, αλλά και ραδιόφωνα υπήρχαν ελάχιστα. Η πληροφόρηση ήταν μικρή και το έργο αυτό αναλάμβαναν οι τότε κρατούντες με τα "επίκαιρα γεγονότα". Θυμάμαι, όταν παιδί πήγαινα να παρακολουθήσω κάποια ταινία, προηγούνταν για 10'-15' τα πολιτικά γεγονότα της βασιλικής οικογένειας και των πολιτικών κυβερνήσεων. Στη φωτογραφία αναγνωρίζω τους Σάββα Καβαζίδη, το Χαφούζ Αλή Μεχμέτ, Χατζή Αμέτ και το κεφάλι του Κυριάκου Τουρασανίδη. Η παρουσία των χωροφυλάκων δε σημαίνει αναγκαία κάτι κακό, αφού υπήρχαν φιλικές σχέσεις. Εκείνο που παρατήρησα στη φωτογραφία είναι ότι όλοι τους είναι ντυμένοι ακόμη και με γάντια, πράγμα που σημαίνει ότι η αίθουσαν δεν ...κλιματιζόταν!!!

Σάπες, από την ίδια εποχή, Χαφούζ Αλή Μεχμέτ, με τη στολή των "Μάηδων" του Τ.Ε.Α. Σαπών σε μια αναμνηστική φωτογραφία λίγο μετά την κατάθεση στεφάνων και πριν από την παρέλαση. Στο βάθος δεξιά διακρίνονται οι πρόσκοποι, έτοιμοι για την παρέλαση.

Σάπες, Χειμώνας του 1963, από τους πιο βαρείς όσων θυμάμαι. Ο κεντρικός δρόμος είναι χιονισμένος   και έδωσε μια ευκαιρία στην παρέα των επαγγελματιών, που ήταν όλοι και γείτονες στα καταστήματά τους, να παίξουν με τις χιονόμπαλες! Τον αξιωματικό δεν τον γνωρίζω. [Άλκης Πασόπουλος το όνομά του-2019 η αναγνώριση]. Οι υπόλοιποι από αριστερά: Σταύρος Σμυρνόπουλος (πίσω το κατάστημά του με ηλεκτρικά είδη), Χαφούζ Αλή Μεχμέτ [υφασματοπώλης], Κώστας Ζαμπογιάννης [παντοπώλης], Θόδωρος Βαλασιάδης [χρυσοχόος] και Βασίλης Μαλλίδης [νεωτερισμοί].

Σάπες γύρω στα 1970 με δήμαρχο το Χρήστο Τσιτσώνη. Μοναδική φωτογραφία στην οποία εικονίζονται πολλοί επαγγελματίες των Σαπών. Προφανώς παρακολουθούν κάποια σύσκεψη που οργάνωσε ο τότε δήμαρχος. Δεν γνωρίζω άλλες λεπτομέρειες. Από εμπρός και από αριστερά προς τα δεξιά αναγνωρίζω τους: Χρήστο Τσιτσώνη, Θόδωρο Τσαβδάρη (κρεοπώλη), Χαρ. Σεραφειμίδη (Ψιλικά-Νεωτερισμοί), Θεολόγο Μολλάκη (ιχθυοπώλης), Αλέκος Νάνος (παντοπώλης), Μπερμπέρ Φετχή (Ψιλικά), Αλή (σιδεράς), Σαρή Σακάλ  Αλή  (μάγειρας),  Δεξιά πλευρά: Πέτρος Κελέσης (παντοπώλης), Μαρτ. Γκαζίνος (αγρότης), Χαφούζ Αλή Μεχμέτ και Μουσταφά Ισμαήλ (υφασματοπώλες), Γιώργος Πάπος (ράφτης), Αραμπατζής Νίκος (παντοπώλης), (Κώστας Μπακιρτζής (ποτοποιός), Σιδ. Καραθανάσης (κρεοπώλης), Δημ. Γιουφτσιάδης (ψιλικά), Δημ. Καραθανάσης (υγρά καύσιμα-οικοδομικά υλικά), Ελευθ. Κεραμιδάς (παντοπώλης), Λάκης Σταυρίδης (μαρμαράς), Κυριάκος Βασιλειάδης (καφετζής), Κώστας Ζαμπογιάννης (παντοπώλης), Ντελή Χουσεΐν Αχμέτ (πεταλωτής), Φώτης Φωτακάκης (μαραγκός), Τσαούς Μουσταφά Μεμέτ (υποδηματοπώλης), Θανάσης Παπαδόπουλος (σιδηρικά-χρώματα), Δημ. Κεχαγιάς (κρεοπώλης), Θανάσης Μπακιρτζής (είδη ποδηλάτου),  Χρήστος Τσολάκης (ξηροί καρποί), Φελλάς Αντώνης (παντοπώλης), Χρ. Κυριαζίδης (κρεοπώλης), Γιάννης Ζεϊμπέκος (έπιπλα-είδη ραδιοφώνου), Αλέκος Σκοπιανός (παντοπώλης), Πλαστήρας Πενηντάρης (υφασματοπώλης), Σταύρος Αγγελίδης και Νίκος Καπέτσης (χρώματα-οικοδομικά υλικά), Γιάννης Χαστάς (υπάλληλος φαρμακείου), Σίμος Παυλίδης (μπουγάτσες). Υπάρχουν και μερικά ακόμη πρόσωπα που δεν γνωρίζω τα ονόματα τους.

Σάπες πρίν από το 1950. Δεν γνωρίζω τίνος ήταν η πατόζα, ούτε ποιος είναι σε πρώτο πλάνο. Επάνω δεξιά στην πατόζα είναι ο Άλή, ο πατέρας του Χαφούζ Αλή Μεχμέτ, που όπως σας ανέφερα πιο πάνω ζεί σήμερα στις Σάπες σε ηλικία κοντά στα 100! Νάναι καλά ο άνθρωπος. Δέχομαι πληροφορίες για τη φωτογραφία αυτή. Και κάτι άλλο που παρατήρησα στη φωτογραφία. Είχα μια απορία: τί υπήρχε στην "κρεμάλα" της πατόζας, αυτό το ξύλο σε σχήμα Γ. Τελικά σιγουρεύτηκα ότι ήταν λάμπα, η οποία άναβε το βράδυ με γεννήτρια που είχε η πατόζα και η οποία δούλευε με τον ιμάντα που μετέδιδε την κίνηση από το τρακτέρ. Αν κάποιος ξέρει κάτι διαφορετικό, ας απαντήσει...

Σάπες 1980: Μια επίσης μοναδική φωτογραφία, που όσα κτιριακά εικονίζονται δεν υπάρχουν σήμερα. Είναι το υφασματοπωλείο και επάνω η κατοικία του Σωτήρη Καπζάλα. Το υφασματοπωλείο, το 1965 το αγόρασε μαζί με το Μουσταφά Ισμαήλ ο Μεχμέτ και το δούλεψαν συνεταιρικά μέχρι το 1980 περίπου. Μετά το κτίσμα αυτό γκρεμίστηκε, όταν έγινε η διάνοιξη του δρόμου προς τα ΕΛΤΑ.

Κι εδώ η γιαγιά κι ο εγγονός, πάνω στο γάιδαρο καβάλα! Είναι η Χαφούς Αλή Ρασιμέ,  η γιαγιά του Ερτζάν και ο ίδιος, ενός χρονών περίπου.

  Σάπες: Μειονοτικό σχολείο Σαπών στα 1961: Είναι η ΣΤ' τάξη της χρονιάς εκείνης. Η φωτογραφία δεν έχει άμεση σχέση με την οικογένεια, εκτός από τον Μεχμέτ Ογλού Σεμπαχετίν (3ος από αριστερά των καθιστών)  θείος του Ερτζάν. Μου άρεσε αυτή η φωτογραφία γι αυτό και ζήτησα να την προσθέσω εδώ. Αν κάποιος αναγνωρίζει άλλα πρόσωπα ευχαρίστως δέχομαι βοήθεια.