ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΕΡΑΜΙΔΑΡΙΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ 

Αρχικά δούλεψε στο κεραμιδαριό του πατέρα του, το οποίο βρισκόταν κοντά στο χωριό Αρσάκειο, σε ηλικία 13 χρόνων! Αυτό έγινε μέχρι τον πόλεμο του 1940. Μετά την απελευθέρωση ο ίδιος εφτιαξε το δικό του κεραμιδαριό, κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό της Μέστης. Ακόμη και σήμερα συναντά κανείς κάποια μισογκρεμισμένα κτίσματα από το κεραμιδαριό αυτό. Το μέρος αυτό το διάλεξε γιατί είχε δύο πλεονεκτήματα, νερό και κατάλληλο χώμα. Η εργασία περιλάμβανε την εξής διαδικασία: Πρώτα άνοιγαν μια μεγάλη τάφρο που είχε μήκος 10 μ. πλάτος 1,5 μ. και βάθος 1 μ. Μέσα εκεί έριχναν το χώμα και το έβρεχαν με νερό, μέχρι να γίνει όλο μια μάζα από λάσπη. Με το πόδια έμπαιναν στην τάφρο και ζύμωναν το χώμα. Ήταν απαραίτητο η μάζα αυτή να είναι φυλαγμένη από το ζέστη του ήλιου και τον αέρα, για να μη χάνεται η υγρασία.

  Την άλλη μέρα άρχιζε το βασικό μέρος της δουλειάς. Έπαιρναν ένα μέρος της λάσπης, την έβαζαν επάνω σε κάποιον πάγκο. Τη σκέπαζαν με βρεγμένα τσουβάλια για τη διατήρηση της υγρασίας. Όταν ήθελαν να φτιάξουν κεραμίδια πρώτα ψηλάφιζαν τη λάσπη με τα χέρια, ώστε να μην υπάρχουν πετραδάκια ή άλλα ξένα υλικά. Έπρεπε η μάζα της λάσπης να είναι πεντακάθαρη! Στη συνέχεια ένα μέρος το έπαιρναν και το άπλωναν με μια σιδερένια βέργα πάνω σε ένα μεταλλικό καλούπι με καμπυλωτό σχήμα, τέτοιο που θα έδινε το σχήμα του κεραμιδιού. Μετά τα τοποθετούσαν όρθια σε ένα ανοιχτό και επίπεδο μέρος για να στεγνώσουν στον ήλιο. Για τα τούβλα δε γινόταν τόσο λεπτομερής έλεγχος για την καθαρότητα της λάσπης. Τη λάσπη την τοποθετούσαν σε καλούπια ξύλινα των 4-6 θέσεων, αφού πρώτα έριχναν λίγη άμμο για να μην κολλάει η λάσπη στο καλούπι.

  Στη συνέχεια, ένας αλλος εργάτης, το γεμάτο καλούπι το άδειαζε ανάποδα σε έπίπεδο έδαφος για να στεγνώσει. Τα τοποθετούσαν σχηματίζοντας κάτι σαν ψηλούς πύργους, ζευγαρωτά, με κενά ανάμεσά τους, το ένα πάνω στο άλλο, ώστε να στεγνώνουν την ίδια στιγμή όλες οι πλευρές. Αφού στέγνωναν, όσο έπρεπε, τα κουβαλούσαν και τα τοποθετούσαν στο φούρνο. Το ψήσιμο ήταν υποχρεωτικό, για να αποκτήσουν αντοχή και σκληρότητα. Στο φούρνο πρώτα έστρωναν μια σειρά από ξυλοκάρβουνο. Επάνω τοποθετούσαν μια σειρά από τούβλα, μετά πάλι ξυλοκάρβουνα και μετά πάλι τούβλα. Αυτό γινόταν μέχρι να φτάσουν στο ύψος που ήθελαν, περίπου στα 2 μέτρα. Χρειαζόταν μεγάλη προσοχή, ώστε τα άναμμα του κάρβουνου να είναι ομοιόμορφο και το ψήσιμο επίσης να είναι ομοιόμορφο, από όλες τις πλευρές.

  Το ψήσιμο κρατούσε για μέρες και για να μην καθυστερούν πρώτα άναβαν τα κάρβουνα στις κάτω στρώσεις και οι εργάτες συνέχιζαν να τοποθετούν τούβλα και κάρβουνα στις ψηλότερες στρώσεις. Η φωτιά σιγά σιγά μεταδιδόταν από κάτω προς τα πάνω. Η θερμοκρασία που αναπτυσσόταν ήταν ιδιαίτερα μεγάλη, που τα τούβλα κοκκίνιζαν ολόκληρα! Η διαδικασία κρατούσε μέρες. Ο Χαράλαμπος Μαλλίδης μας είπε ότι η αξία των τούβλων τότε ήταν 200 δραχμές τα 1000 τούβλα!

  Για να συγκρίνετε τα ποσά αυτά σας λέμε ότι, ένας εργάτης έπαιρνε τότε 10 δραχμές μεροκάματο! Ο κ. Μαλλίδης είχε τότε στη δούλεψή του 15 εργάτες, στου φούρια της δουλειάς, όπως λένε. Η εργασία στο κεραμιδαριό ήταν εποχιακή. Άρχιζε τον Ιούνιο και κρατούσε μέχρι τον Αύγουστο ή Σεπτέμβριο, ανάλογα με τον καιρό.

Κατασκευή τούβλων. Ο Χαράλαμπος Μαλλίδης παίρνει τη λάσπη και τη βάζει μέσα στα ξύλινα καλούπια. Κάποιος εργάτης τα παίρνει και τα πηγαίνει σε κάποιο μέρος όπου τα άδειάζει για να στεγνώσουν. Ακολουθεί το ψήσιμο...

Κατασκευή κεραμιδιών. Χρησιμοποιώντας ένα καμπυλωτό καλούπι, απλώνει επάνω το μαλακό πηλό και με κάποιο απλό εργαλείο, μέχρι να πάρει το σωστό σχήμα.

Εδώ βλέπουμε πώς τοποθετούνταν τα τούβλα για να στεγνώσουν στον ήλιο, πριν ψηθούν Εκατοντάδες τούβλα σε πύργους ετοιμάζονται για να πωληθούν στην αγορά.

Ο Χαρ. Μαλλίδης με δύο βοηθούς τοποθετούν τα στεγνά πλέον τούβλα το ένα πάνω στο άλλο. Εδώ γίνεται η προετοιμασία για το ψήσιμό τους. Πολύ σημαντική διαδικασία για την αντοχή και την ποιότητα.

Ακόμη μια φωτογραφία από το κεραμιδαριό. Τα δυο αδέρφια Βασίλης και Χαράλαμπος, μέσα στο λιοπύρι κουβαλούν με τα χέρια τους τα στεγνωμένα κεραμίδια στο χώρο όπου θα ακολουθήσει το απαράιτητο ψήσιμο. Η ζέστη του καλοκαιριού τους αναγκάζει να είναι ντυμένοι ελαφριά, αλλά και χωρίς παπούτσια! 

1957: Στο κεραμιδαριό του Θανάση Κιουπτσή. Κεραμοποιοί, εκτός από τον κ. Μαλλίδη ήταν και ο Γιώργος Μανταρίδης, που είχε κεραμοποιείο στην Κομοτηνή και μετά ήρθε στις Σάπες. Εδώ δούλεψε μέχρι το 1953 και μετά συνέχισε τη δουλειά του ο Θανάσης Κιουπτσής, με τη βοήθεια των παιδιών του και με εργάτες μερικούς μουσουλμάνους. Η θέση του κεραμιδαριού ήταν στο "Μελεμέζι". Η τοποθεσία ήταν ιδανική, λόγω σύστασης του εδάφους. Για τις ανάγκες του νερού έσκαψαν ένα βαθύ πηγάδι. Υπήρχε επίσης κι ένας φούρνος. Το κεραμιδαριό λειτούργησε μέχρι το 1964-65. Στη φωτογραφία από αριστερά οι: Γιάννης Κελέσης, Πολύβιος Κιουπτσής και ο Γιάννης Κιουπτσής, δυο από τα παιδιά του Θανάση. Ο μικρός της φωτογραφίας είναι ο Γρηγόρης Μητόπουλος, άγνωστος για μένα. Πίσω διακρίνονται τα μελίσσια του Γιώργου Μουχταράκου, που ήταν ράφτης. [Εδώ στην 5η φωτογραφία]. Η φωτογραφία είναι από το αρχείο του Γιάννη Κιουπτσή.

Μοναδική φωτογραφία από το κεραμιδαριό του Θανάση Κιουπτσή στο "Μελεμέζι". Περίπου στα 1960. Kάποιος εργάτης τοποθετεί τα υγρά κεραμίδια για να στεγνώσουν στον ήλιο. Η φωτογραφία ανήκει στο γιο του Γιάννη.

Για όλες τις φωτογραφίες οφείλουμε ένα ευχαριστώ στο φωτογράφο Αλέκο Χαρισιάδη που τρέχοντας με μια παλιά μηχανή, μας άφησε αυτές τις πολύτιμες και μοναδικές φωτογραφίες. Την ανάμνησή του αυτή μου τη μετέφερε ο Χαράλαμπος Μαλλίδης.

Σε άλλες σελίδες της οικογένειας:

Δημήτριος Μαλλίδης

Μαρίκα Τατσίνα Μαλλίδου

Χαράλαμπος Μαλλίδης

Βασίλειος Μαλλίδης