Παντάκης Γιώργος

Θαψιά

Οικογένεια: Απιίδες ή Σκιαδιοφόρα (Apiaceae, Doldenbl?tler / Umbellifers)

Thapsia garganica

ή φειδόχορτο (Κρήτη). Για τις θεραπευτικές του ιδιότητες διαβάστε το άρθρο Thapsia garganica: Φυτό της ελληνικής υπαίθρου ίσως δηλητηριάζει τον καρκίνο απο τη διαδικτυακή κοινότητα δασολόγων. Φωτο: Πόρτο Ράφτη, λόφος Μπαθίστα, αναγνώριση: giout.

Αλογοθύμαρο

Οικογένεια: Φαβίδες ή Χεδρωπά (Fabaceae, Schmetterlingsbl?tler / Legumes)

Ανθυλλίδα του Χέρμαν (Anthyllis hermanniae)

ή σμυρνιά ή ασμυριά. Φώτο: Πόρτο – Πανόραμα, αναγνώριση και υπόδειξη θέσης: giout. Δείτε και το εκτεταμένο άρθρο στο blog «Η χλωρίδα μας«. Δείτε και την άλλη ανθυλλίδα (την τραυματική)

Παρωνυχία

Οικογένεια: Καρυοφυλλίδες (Caryophyllaceae, Nelkengew?chse / Campions)

Παρωνυχία η κεφαλωτή ή μακροσέπαλη (Paronychia capitata ή macrosepala)

Το όνομα είναι απο τις ελληνικές λέξεις παρά + νύχι και προέκυψε απο την ημιδιαφανή εικόνα των βρακτίων (Παπιομύτογλου). Φωτο: Χαμολιά, αναγνώριση giout.

Θρούμπη

Οικογένεια: Λαμιίδες ή Χειλανθή (Lamiaceae, Lippenbl?tler / Mints)

Σατουρέια η θύμπρα (Satureja thymbra)

Φυτό πολύ αρωματικό, χρησιμοποιείται συχνά σαν άρτυμα στα κρεατικά (Παπιομύτογλου). Φώτο: χωράφι Πόρτο απο φυτό που μας χάρισε ο Σωτήρης.

: Θρούμπη

: Satureja thymbra

Καρακαλόχορτο

Οικογένεια: Αστερίδες ή Σύνθετα (Asteraceae, Korbbl?tler / Composites)

Filago pygmaea

Φωτο: Χαμολιά, Αναγνώριση giout.

Τα κυριότερα βότανα της ελληνικής γης

Αντιγραφή απο το blog http://proionta-tis-fisis.blogspot.com.

Τα κυριότερα βότανα της Ελληνικής Γαίας, χρήση και θεραπευτικές ιδιότητες.

Posted: 03 Feb 2013 09:02 AM PST

Η σωστή παρασκευή και δοσολογία των βοτάνων.

Ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να μάθει όποιος ενδιαφέρεται για τις θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων είναι πώς να τις αξιοποιεί.
Βασικός κανόνας: Η δόση είναι πάντα 1 με 1+1/2 κουταλάκι του γλυκού για κάθε φλιτζάνι νερό. Όταν έχουμε ρίζες, φλούδες δέντρου ή σκληρά φύλλα, καλό είναι να τα κόβουμε σε ψιλά κομμάτια πριν τα χρησιμοποιήσουμε. Υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να πάρουμε τις θεραπευτικές ιδιότητες που περιέχονται στα φυτά. Από τη σκληρότητα του φυτού θα εξαρτηθεί ο τρόπος που θα ακολουθήσουμε…

Έγχυμα: Βάζουμε την απαιτούμενη ποσότητα βοτάνου σ’ ένα δοχείο εμαγιέ, γυάλινο, πήλινο ή κεραμικό (όχι μεταλλικό) που να κλείνει καλά, για να μη φύγουν τα αιθέρια έλαια. Το περιχύνουμε με βραστό νερό και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά. Κατόπιν το φιλτράρουμε και το πίνουμε.
Αφέψημα: Βάζουμε στη φωτιά το νερό κρύο μαζί με το βότανο που θέλουμε στην κατάλληλη δοσολογία. Μόλις βράσει το νερό, χαμηλώνουμε τη φωτιά και σιγοβράζουμε καλλίτερα σκεπασμένο για 4-5 λεπτά ακόμα. Το κατεβάζουμε από τη φωτιά και αφήνουμε σκεπασμένο για 5 λεπτά. Κατόπιν το φιλτράρουμε και το πίνουμε.
Διάβρεγμα: Αυτός ο τρόπος χρησιμοποιείται σε ρίζες και φλοιούς, αλλά και σε φυτά με υψηλή περιεκτικότητα σε βλεννώδεις ουσίες, όπως π.χ. η μολόχα. Βάζουμε το φυτό σε κρύο νερό στην κατάλληλη δοσολογία και το αφήνουμε να μουλιάσει για 8-12 ώρες. Μετά το ζεσταίνουμε και το σουρώνουμε.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ: Σε οξείες περιπτώσεις ασθένειας πρέπει να λαμβάνονται 2-3 φλιτζάνια ροφήματος μοιρασμένα σε γουλιές καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Ως θεραπεία(π.χ. Ανοιξιάτικη αποτοξίνωση) επίσης 2-3 φλιτζάνια ημερησίως. Το ίδιο βότανο δεν πρέπει ποτέ να λαμβάνεται καθημερινά για διάστημα μεγαλύτερο των 3 εβδομάδων, διότι υφίσταται ο κίνδυνος του εθισμού και η πιθανότητα να φέρει η θεραπεία τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.

ΔΑΦΝΗ
Αφέψημα: καταπολεμά ανορεξία, προβλήματα πέψης, κρυολογήματα, γρίπη και βήχα.
Στην κουζίνα: λόγω των αρωματικών και χωνευτικών ιδιοτήτων της χρησιμοποιείται σε πολλές σάλτσες. Επίσης σε ψητό κρέας, ψαρόσουπα, φακές και φάβα.

ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ
Αφέψημα: Βοηθά την κυκλοφορία του αίματος και δυναμώνει τον οργανισμό. Εξομαλύνει την καρδιακή λειτουργία, βελτιώνει τη λειτουργία του συκωτιού και της χολής, βοηθάει την πέψη. Είναι γνωστό σαν ένα από τα ελιξίρια της νεότητας. Ως υποκατάστατο καφέ για άτομα με προβλήματα στο στομάχι.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Καθότι αυξάνει την πίεση του αίματος να μην χρησιμοποιείται από υπερτασικούς.
Ως προσθήκη στο μπάνιο: ξεκουράζει πνεύμα και σώμα, σε καταστάσεις εξάντλησης, πονοκέφαλο και ρευματισμούς. ΠΡΟΣΟΧΗ: Όχι το βράδυ!
Στην κουζίνα: σε σούπες, ψάρι, κρέας, πουλερικά, σάλτσες, λαχανικά, μανιτάρια.

ΔΥΟΣΜΟΣ
Έγχυμα: ενδείκνυται σε παθήσεις του στομάχου και των εντέρων, και ως αφροδισιακό.
Ως προσθήκη στο μπάνιο: ξεκουράζει πνεύμα και σώμα.
Στην κουζίνα: σε σάλτσες, σαλάτες, λαχανικά,κρέας, ψάρι, ρύζι, ντολμάδες, κεφτέδες.

ΕΥΚΑΛΥΠΤΟΣ
Αφέψημα: για παθήσεις του αναπνευστικού, ως αντιβακτηριδιακό στο άσθμα, στη βρογχίτιδα και την αμυγδαλίτιδα,στον επίμονο πυρετό. Κάνουμε εισπνοές ή το χρησιμοποιούμε ως προσθήκη στο μπάνιο σε κρυολογήματα, άσθμα και ρευματισμούς. Γαργάρες για αντισηψία του στόματος.

ΘΡΟΥΜΠΙ
Έγχυμα: βοηθάει την πέψη, για σπασμούς του στομάχου, φουσκώματα του εντέρου, αιμοκαθαρτικό. Λειτουργεί διεγερτικά στη σεξουαλική αδυναμία και την πνευματική κόπωση.
Στην κουζίνα: σε λαχανικά, όσπρια, πατάτες, μανιτάρια, κρέας, ψάρι, φρικασέ,σάλτσες ντομάτας.

ΘΥΜΑΡΙ
Έγχυμα: διεγερτικό για την πνευματική εργασία και για σε γαστρεντερικές διαταραχές, άριστο ορεκτικό, αντισηπτικό. Γαργάρες για παθήσεις του αναπνευστικού.
Ως προσθήκη στο μπάνιο: επίσης για παθήσεις του αναπνευστικού και για πνευματική διαύγεια.
Στην κουζίνα: σε λαχανικά, μανιτάρια, σαλάτες, κυνήγι, κρέας, ψάρι, σούπες.

ΜΑΡΑΘΟ
Έγχυμα: για προβλήματα του στομάχου(σπασμούς, αέρια, ανορεξία), κοιλιακούς πόνους νηπίων, αυξάνει το γάλα στις μητέρες. Για το βήχα σε περιπτώσεις άσθματος, κοκίτη, βρογχίτιδας. Ως οφθαλμικές κομπρέσες σε περιπτώσεις επιπεφυκίτιδας, πρησμένων ματιών κ.λπ.
Στην κουζίνα: σε ψωμί, ψάρι, λαχανικά, σάλτσες, σαλάτες.

ΜΕΝΤΑ
Έγχυμα: ρυθμιστικό της λειτουργίας του στομάχου, των εντέρων και της χολής. Σε αναγούλα, εμετό, καούρες και ανορεξία. Παυσίπονη και σπασμολυτική δράση που φέρνει ισορροπία σε όλο τον οργανισμό και παραμερίζει νευρικές διαταραχές, όπως νευρική ταχυπαλμία και νευρικούς πονοκεφάλους.
Στην κουζίνα: σε αρνί, λαχανικά, πατάτες, σάλτσες.

ΜΟΛΟΧΑ
Διάβρεγμα: ανακουφίζει φλεγμονές των βλεννογόνων, βρογχίτιδα, βήχα, φλεγμονές στομάχου/εντέρων. Ελαφριά με καθαρτική δράση. Πλούσια σε βιταμίνη C. Γαργάρες σε περιπτώσεις βραχνάδας και ενοχλήσεων από τα δόντια, για την άσχημη οσμή από το στόμα και τις φλεγμονές αμυγδαλών και βλεννογόνων. Κομπρέσες σε φλεγμονές και καλόγερους.

ΡΑΔΙΚΙ
Τα φύλλα χρησιμοποιούνται ως έγχυμα και η ρίζα ως διάβρεγμα. Για βελτίωση καιαναζωoγόνηση του μεταβολισμού. Αιμοκαθαρτικό και διουρητικό. Ρυθμίζει τη λειτουργία του συκωτιού και της χολής. Για προβλήματα της πέψης, ανορεξία, ρευματισμούς, διαβήτη. Τα φρέσκα φύλλα ωμά ή μαγειρεμένα αποτελούν άριστη τροφή.

ΡΙΓΑΝΗ
Έγχυμα: σπασμολυτικό σε κράμπες του στομάχου,για βήχα, ημικρανίες περιόδου. Δυναμώνει τα εξασθενημένα νεύρα.
Στην κουζίνα: σε ψάρι, κρέας, σάλτσες, σαλάτες, όσπρια.
ΡΙΓΑΝΗ ΑΓΡΙΑ
Έγχυμα: σπασμολυτικό σε βήχα και διαταραχές του στομάχου, ?κινητοποιεί? τα έντερα σε περιπτώσεις δυσκοιλιότητας, φουσκωμάτων. Άριστο διουρητικό.
Εισπνοές: σε γρίπη,κρυολόγημα.
Στην κουζίνα: σε πίτσα, κιμά, μακαρόνια, σάλτσες, σαλάτες,ψητό, ψάρι, αρνί, όσπρια(να μην χρησιμοποιείται μαζί με μαντζουράνα γιατί καλύπτει το άρωμά της).

ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ
Έγχυμα: βοηθάει στον καθαρισμό και στη δημιουργία νέου αίματος. Πλούσια σε βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία. Βοηθάει το μεταβολισμού, δυναμωτικό σε περιπτώσεις αναιμίας και γενικότερης αδυναμίας. Βοηθάει σε δερματικές παθήσεις και παθήσεις του ουροποιητικού. Καθώς είναι διουρητική βοηθάει και στην αποβολή της ουρίας (ρευματισμοί, αρθριτικά, ποδάγρα). Αιμοστατική σε δυνατή περίοδο, αιματέμεση, αιματώματα και χρόνια ρινική αιμορραγία. Πλύση των μαλλιών με αφέψημα τσουκνίδας σταματάει την τριχόπτωση (εναλλακτικά: μασάζ στης ρίζες των μαλλιών με δυνατό αφέψημα).
Στην κουζίνα: Ωμή ως σαλάτα ή μαγειρεμένα ως χόρτα ή σε σούπες και πίτες.

ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ
Αφέψημα: άριστο αντιβακτηριδιακό,αντιφλεγμονώδες, αποτοξινωτικό, αποχρεμπτικό, σπασμολυτικό, ρυθμιστικό της εφίδρωσης. Για προβλήματα του στομάχου, του εντέρου, του συκωτιού και της χολής, για ουρολοιμώξεις, λοιμώξεις με πυρετό, γρίπη,κρυολόγημα, κλιμακτήριο, απογαλακτισμό.
Γαργάρες: για όλες τις φλεγμονές του λαιμού και του φάρυγγα.
Στην κουζίνα: σε κρέας, συκώτι, κυνήγι, ψάρι,ζυμαρικά.
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΜΕΤΡΗΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ!

ΦΛΙΣΚΟΥΝΙ
Έγχυμα: για παθήσεις του στομάχου και των εντέρων, βοηθάει την κυκλοφορία του αίματος, αφροδισιακό, εμμηναγωγό. Για πονόδοντο μασάμε τα φύλλα του.
Στην κουζίνα: μικρή ποσότητα σε κρέας, πατάτες, σάλτσες.
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΝΑ ΜΗΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ – ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΠΟΒΟΛΗΣ!

ΧΑΜΟΜΗΛΙ

Σε εσωτερική και εξωτερική χρήση έχει αντιφλεγμονώδεις, παυσίπονες, καταπραϋντικές και σπασμολυτικές ιδιότητες.
Εσωτερικά ως έγχυμα: σε σπασμούς του στομάχου, φουσκώματα, κακή πέψη, φλεγμονές,στομάχου και εντέρων, πονοκέφαλο, γρίπη, υπερένταση, αϋπνίες,προβλήματα περιόδου.
Γαργάρες: φλεγμονές της στοματικής κοιλότητας και του φάρυγγα.
Εξωτερικά ως αφέψημα: κομπρέσες, πλύσεις, λουτρά, ατμόλουτρα προσώπου. Για εκζέματα, ακμή, πυώδεις, δερματοπάθειες, τραυματισμούς.

Τσάι του βουνού

Όχι μόνο για το κρυολόγημα
Ανέκαθεν το θεωρούσαν πανάκεια για τα κρυολογήματα και τις παθήσεις του αναπνευστικού. Και πραγματικά είναι από τα πιο διαδεδομένα και αγαπημένα ροφήματα στη χώρα μας. Είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή, διτερπένια και μας προσφέρει αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική προστασία. Είναι ακόμη διουρητικό και αποτοξινωτικό. Σε αντίθεση με το κλασικό τσάι την αγαπημένη συνήθεια των Άγγλων, με το οποίο δεν έχει καμία σχέση, το τσάι του βουνού δεν έχει διεγερτική δράση, οπότε μπορούμε να το καταναλώσουμε και το βράδυ.
Αφέψημα: Μαζί με ξυλαράκια κανέλας και μέλι είναι ιδανικό μαλακτικό και αντισηπτικό και βοηθά στην ανακούφιση από το βήχα.

Μελισσόχορτο (Lemon Balm)

Ελιξίριο νιότης
Στη χώρα μας είναι γνωστό ως μελισσοβότανο και σύμφωνα με τη βιβλιογραφία αποτελούσε το βότανο «γιατρό» για τους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Το Μεσαίωνα, μάλιστα, ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές ως ελιξίριο νεότητας. Περιέχει πτητικά έλαια, πολυφαινόλες και φλαβονοειδή. Ανακουφίζει από την υπερένταση της καθημερινότητας και βοηθά σημαντικά στις διαταραχές του ύπνου και ιδιαίτερα στην αϋπνία. Επιπλέον, διαθέτει και αντιικές, αντιβακτηριδιακές και σπασμολυτικές ιδιότητες.
Έγχυμα: Ρίχνετε ένα κουταλάκι σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό. Σκεπάζετε και αφήνετε για πέντε λεπτά. Στραγγίζετε και πίνετε 1 έως 2 φλιτζάνια την ημέρα.
Βάμμα: Πίνετε 1-2 ml σε λίγο νερό, δυο έως τρεις φορές την ημέρα.
Κρέμα: Αναζητήστε στο φαρμακείο κρέμα με αιθέριο έλαιο μέλισσας. Μπορεί να σας απαλλάξει από ερεθισμούς, ενώ εξαιρετική είναι η δράση της σε περιπτώσεις έρπητα ζωστήρα.

Τίλιο (Tilia cordata)

Φυσικό μυοχαλαρωτικό
Υπάρχει άφθονο σε όλα τα δάση και θα το αναγνωρίσετε από τα φύλλα του, που έχουν σχήμα καρδιάς. Τα άνθη του θεωρούνται πραγματικό «φάρμακο», καθώς περιέχουν φλαβονικά γλυκοσίδια και άλλες ουσίες που ωφελούν τον οργανισμό. Στην ουσία πρόκειται για ένα φυσικό μυοχαλαρωτικό.
Έγχυμα: Σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό προσθέτετε 1 κουταλάκι άνθη. Αφήνετε για πέντε λεπτά. Στραγγίζετε και πίνετε 1 έως 2 φλιτζάνια την ημέρα.
Αφέψημα: Σε ένα φλιτζάνι νερό βράζετε φρέσκο ξύλο τίλιου για πέντε λεπτά. Πίνετε 1 έως 2 φλιτζάνια την ημέρα.

Δίκταμο ή έρωντας

Ιδανικό αντιμικροβιακό
Ένα φυτό-θαύμα που φύεται μόνο στην Κρήτη. Οι φαρμακευτικές και κυρίως οι επουλωτικές ιδιότητές του είναι γνωστές από την αρχαιότητα. Χρησιμοποιείται ως φάρμακο κυρίως με τη μορφή του αφεψήματος. Τα κύρια συστατικά του αιθέριου ελαίου του δίκταμου είναι τρεις ουσίες καρβακρόλη, θυμόλη και πουλεγκιόνη οι οποίες προσδίδουν στο φυτό τις εξαιρετικές αντισηπτικές και αντισπασμωδικές του ιδιότητες. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, ύστερα από πειράματα που έγιναν σε στελέχη του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, επιβεβαιώθηκε η δράση του και κατά του έλκους του στομάχου.
Αφέψημα: Βράζετε το βότανο σε ένα φλιτζάνι νερό, σουρώνετε και πίνετε.

Φινοκαλίδι

Οικογένεια: Santalaceae / Sandalwood Fam.

Osyris alba

ή παρασειρίτι (Κρήτη). Φωτο: Πόρτο Ράφτη Αναγνώριση: giout.

Μπουράντζα

Οικογένεια: Βοραγινίδες (Boraginaceae, Borretschgew?chse / Borrages)

Μπόραγο το φαρμακευτικό (Borago officinalis)

Πλούσιο σε κάλιο και άλλα νιτρικά άλατα χαρακτηριστικά που του δίνουν ένα πλήθος φαρμακευτικών χρήσεων (Παπιομύτογλου). Στην Κρήτη το λένε και αγγουρίτσα γιατί έχει άρωμα αγγουριού (Σφήκας). Άλλα ονόματα: βόραγο, βοράγινο, βορατσίνα, αρπέτα, έχιον, μποπράτσινο, μπορατίσινα, βούγλωσσο, βοιδόγλωσσα.

Προσελκύει τις μέλισσες. Τα νεαρά φύλλα γίνονται πίκλες και έχουν γεύση που θυμίζει το αγγούρι. «Εγώ το μποράγκο, δίνω πάντα κουράγιο», έχει τη φήμη αντικαταθλιπτικού. Είναι εφιδρωτικό και είναι πολύ καλό γιατρικό για τα κρυολογήματα και τη γρίππη, ιδιαίτερα όταν επηρεάζονται οι πνεύμονες, μια και είναι εξίσου καλό αντιβηχικό. (Πηγή: 8 )

Το μποράγκο δρα σαν αποκαταστατικός παράγοντας στο φλοιό των επινεφριδίων, πράγμα που σημαίνει ότι αναζωογονεί και ανανεώνει τα επινεφρίδια μετά απο μια ιατρική αγωγή με κορτιζόνη ή στεροειδή. Έχει τη φήμη αντιφλεγμονώδους βοτάνου για καταστάσεις όπως η πλευρίτιδα. Τα φύλλα και οι σπόροι ενισχύουν τη ροή του γάλακτος κατά το θηλασμό (Πηγή: 9)

Γυνανδρίριδα

Οικογένεια: Ιριδίδες (Iridaceae, Irisgew?chse / Irises)

Γυναδρίρις το σισυρίγχιο (Gynadriris sisyrinchium)

Φυτά παρόμοια με ίριδες αλλά οι στήμονες προσκολλημένοι στους στήλους του στίγματος (Σφήκας). To επίθετο προέρχεται απο το Θεόφραστο και προφανώς αναφέρεται στην μεμβρανώδη σπάθη, αφού στα αρχαία ελληνικά σίσυρνα ονομαζόταν ο δερμάτινος χιτώνας (Παπιομύτογλου).

Φώτο: Χαμολιά, αναγνώριση: Vangelis Skoufakis απο την ομάδα «Αναγνωρίσεις» στο fb.

Ρομουλέα

Οικογένεια: Ιριδίδες (Iridaceae, Irisgew?chse / Irises)

Romulea linaresii subsp. graeca

ή κάτσα (Κρήτη)

Δείτε και τα άρθρα απο το Flora Kristonia.

Εργαστηριακή άσκηση ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΗΣΗ

Βασικές γνώσεις

Τα λιπαρά οξέα που βρίσκονται μέσα στο λάδι αντιδρούν με το καυστικό νάτριο και δίνουν σαπούνι και νερό σύμφωνα με την αντίδραση:

RCOOH + NaOH -> RCOONa + H₂O

Η απορρυπαντική δράση των σαπώνων οφείλεται στη χημική δομή τους. Η ανθρακική αλυσίδα R αποτελεί το λιπόφιλο μέρος το οποίο προσανατολίζεται, όπως λέμε, στη λιπαρή ακαθαρσία, ενώ με την υδρόφιλη ρίζα -COONa σχηματίζει γαλάκτωμα, που εύκολα απομακρύνεται με το νερό. Ο αφρός που σχηματίζεται βοηθάει επίσης στη μηχανική απομάκρυνση του ρύπου. Μειονέκτημα των σαπουνιών αυτών είναι ότι στο σκληρό νερό, όπου υπάρχουν ιόντα ασβεστίου και μαγνησίου, σχηματίζουν δυσδιάλυτα άλατα με αποτέλεσμα να μη δουλεύουν τόσο καλά.

Υλικά

Λάδι ελαιόλαδο κανονικό ή τηγανισμένο. Στη δεύτερη περίπτωση θα χρειαστεί ίσως να διηθηθεί για την απομάκρυνση τυχόν ιζημάτων. Ένα κοινό σουρωτήρι κουζίνας είναι ότι πρέπει.
Καυστικό νάτριο. Διατίθεται στο εμπόριο, σε χρωματοπωλεία με καθαρότητα περίπου 92-93% ή σε κεντρικά φαρμακεία με ακόμα μεγαλύτερη καθαρότητα (98%) και μεγαλύτερη τιμή.
Αιθέριο έλαιο (λεβάντα, χαμομήλι, tabac, φασκόμηλο, δενδρολίβανο ή ότι άλλο γουστάρετε). Προαιρετικό!
Νερό (βρύσης ή, καλύτερα, απιονισμένο)
Καλούπι (το εργαστήριο διαθέτει πλαστικά κουπάκια από γιαούρτι)

Προετοιμασία

Μετράμε σε ένα ογκομετρικό κύλινδρο 30 ml νερό
Ζυγίζουμε 12,4 g ΝαΟΗ
Ζυγίζουμε 100 g λάδι

Πορεία

Διαλύουμε το NaOH στο νερό. Θα πρέπει να διαλυθεί τελείως (να γίνει διαυγές). ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Η διάλυση είναι ισχυρά εξώθερμη το οποίο σημαίνει ότι το σκεύος που θα χρησιμοποιήσουμε θα θερμανθεί (γύρω στους 80^ο). Επίσης σε περίπτωση που πέσει στο χέρι μας θα πρέπει να ξεπλυθεί αμέσως με αρκετό τρεχούμενο νερό.
Ρίχνουμε το λάδι.
Αναδεύουμε καλά το μίγμα
Θερμαίνουμε σε χαμηλή φωτιά για 5-10 ? (που και που αναδεύουμε)
Αφήνουμε λίγο να κρυώσει.
Αναδεύουμε αρκετά μέχρι να πήξει.
Το ρίχνουμε στο καλούπι
Την άλλη μέρα το βγάζουμε από το καλούπι
Το αφήνουμε 3-6 μήνες να «ωριμάσει»

Παρατηρήσεις

Η μέθοδος που περιγράφηκε στην άσκηση είναι μια μικρή παραλλαγή της λεγόμενης θερμής μεθόδου. Στην ψυχρή μέθοδο φέρνουμε το διάλυμα NaOH και το λάδι στην ίδια θερμοκρασία (37 – 45 ^oC) και ανακατεύουμε μέχρι να πήξει. Δεν πήζει όσο στη θερμή και αργεί λίγο να στεγνώσει για να βγει από το καλούπι αλλά είναι καλύτερο σαπούνι και συνίσταται όταν έχουμε καθαρό λάδι για να μη χάσει τις ευεργετικές του ιδιότητες.
Οι ποσότητες που δίνονται στην άσκηση είναι υπολογισμένες για ελαιόλαδο και για 8% υπερλίπανση (ο όρος αναλύεται παρακάτω). Για να φτιάξετε περισσότερα από 1 σαπούνια θα πολλαπλασιάσετε ανάλογα όλα τα ποσά. Π.χ. για 1 Kg λάδι (1000 g) θα χρειαστείτε 124 g ΝαΟΗ και θα το διαλύσετε σε 300 ml νερό.
Ο όρος υπερλίπανση σημαίνει ότι έχει υπολογιστεί στην αντίδραση να περισσεύει περίπου 8% λάδι. Η περίσσεια του λαδιού μετατρέπεται σε γλυκερίνη και κάνει το σαπούνι μας πιο απαλό με το δέρμα, χωρίς να χάνει καθόλου την απορρυπαντική του δράση. Αν το σαπούνι σας έχει περίσσεια σόδας, τότε κατά την ωρίμανση σκεπάζεται με μια άσπρη σκόνη που είναι απλή μαγειρική σόδα που προήλθε από την αντίδραση της με το διοξείδιο του άνθρακα: 2NaOH + CO₂ -> Na₂CO₃ + H₂O. Σε αυτήν την περίπτωση καλό είναι να παρατείνουμε λίγο το χρόνο ωρίμασης (6 ? 9 μήνες).

Χρήση: Το σαπούνι που παρασκευάζουμε κάνει για όλες τις χρήσεις: χέρια, σώμα, μαλλιά, πιάτα, ρούχα, πλακάκια. Ο αφρισμός είναι ανάλογος του τύπου του λαδιού που χρησιμοποιούμε αλλά σε γενικές γραμμές είναι λιγότερος των χημικών (σαπουνιών). Για περισσότερο αφρισμό το τρίβουμε με λίγο χλιαρό νερό πάνω σε ένα σφουγγάρι. Το ίδιο κάνουμε και για το σώμα, και για τα πιάτα. Στα μαλλιά μπορούμε να το βάλουμε κατευθείαν πάνω στο κεφάλι. Για να πλύνουμε ρούχα ή το τρίβουμε πάνω στο ρούχο, ή διαλύουμε τρίμα σαπουνιού σε λίγο χλιαρό νερό και φτιάχνουμε ένα ομογενές παχύρευστο υγρό το οποίο το τοποθετούμε στο κέντρο της πλύσης στο ειδικό δοχείο που χρησιμοποιούμε στα υγρά απορρυπαντικά πλυντηρίου.

Επαναληπτικά τεστ Ανατομίας Γ' ΕΠΑΛ

Τεστάκια συμπλήρωσης για όλη την ύλη των πανελληνίων. Το συμπληρώνεις απο το βιβλίο, μετά το μαθαίνεις απ?έξω και προσπαθείς να το συμπληρώσεις και χωρίς το βιβλίο. Τέλος το έχεις για μια γρήγορη επανάληψη!. Για όποιον ενδιαφέρεται?

Α’ (Πεπτικό)
Β’ (Κυκλοφορικό)
Γ’ (Αναπνευστικό)
Δ’ (Γεννητικό)
Ε’ (Ουροποιητικό – Ενδοκρινείς)

Επαναληπτικά τεστ Αιματολογίας Γ' ΕΠΑΛ

Τεστάκια συμπλήρωσης για όλη την ύλη των πανελληνίων. Το συμπληρώνεις απο το βιβλίο, μετά το μαθαίνεις απ’έξω και προσπαθείς να το συμπληρώσεις και χωρίς το βιβλίο. Τέλος το έχεις για μια γρήγορη επανάληψη!. Για όποιον ενδιαφέρεται…

Α’ (αιμα – πλάσμα – ερυθρά)
Β’ (αιμοσφαιρίνη – λευκά)
Γ’ (αιμοπετάλια – πήξη – αιμόσταση)
Δ’ (επιλογή αιμοδοτών)
Ε’ (αναιμίες – μετάγγιση αίματος)

Ανώνυμος συνθέτης

Τα περισσότερα τραγούδια από αυτά είναι Μικρασιάτικα. Με ελάχιστες εξαιρέσεις (π.χ. Ομολογίες) είναι του 19ου αιώνα.
Γύρω στα 1900 Έλληνες τραγουδιστές και μουσικοί φτάσανε στην Αμερική σα μετανάστες. Αργότερα τους ακολούθησαν κι άλλοι. Στην πλειοψηφία τους ήσαν Μικρασιάτες. Μερικοί απ΄ αυτούς υπήρξαν οι καλύτεροι της εποχής τους.
Όταν οι Έλληνες της Αμερικής γίνηκαν χιλιάδες οι αμερικάνικες εταιρείες δεν άφησαν την ευκαιρία να πάει χαμένη. Οι μετανάστες, που ήσαν γεμάτοι νοσταλγία για την πατρίδα, ήταν υπολογίσιμη αγοραστική δύναμη. Πιάσανε λοιπόν και φωνογράφησαν αυτό το υλικό, χρησιμοποιώντας αυτούς τους καλλιτέχνες. Οι δίσκοι κυκλοφόρησαν στην Αμερική, στην Ελλάδα, στη Μ. Ασία και όπου Ελληνισμός.
Οι περισσότεροι από αυτούς τους δίσκους είναι της εποχής 1910 – 1920. Βασικοί ερμηνευτές η Κα Κούλα, η Μαρίκα Παπαγκίκα, ο Γιώργος Κατσαρός, ο Πέρρις, η κυρία Πιπίνα, ο Βιδάλης, ο Λευτέρης Μελεμενλής, ο Μάρκος Μελκών, ο Γ. Ιωαννίδης, η Αμαλία Βάκα κ. ά. Μια και οι καλλιτέχνες αυτοί φτάσανε στην Αμερική νέοι γύρω στα 1900 – 1910 και είχαν ακούσει τα τραγούδια αυτά από παλιότερους είναι αυταπόδεικτο πως είναι του 19ου αιώνα.
Τρεις ήσαν οι πηγές για την συγκέντρωσή τους. Δίσκοι κύρια αυτοί που γυρίστηκαν στην Αμερική, λαϊκοί καλλιτέχνες που θυμούνται ορισμένα από αυτά και έντυπα εκείνης της εποχής. Από τα πριν το 1920 τραγούδια του ελλαδικού χώρου σώθηκαν λίγα, γιατί δεν υπήρχαν τότε στην Ελλάδα εταιρείες δίσκων.

Τραγούδια:

Αθήνα και Περαία μου
Άϊντε να πεθάνεις
Αλατσατιάνη
Από κάτω απ΄ τις ντομάτες
Από τα γλυκά σου μάτια
Από τα μάτια σου Σμυρνιά
Αποφάσισα να γίνω (ακούστε το στο YouTube απο τη Δόνα Σαμίου)
Απ΄ του Μεμέτη το νερό
Αραμπάς περνά με τον Τέτο Δημητριάδη
Αρμενίτσα
Αυτοσχεδιασμοί σε τεκέ
Αχ, γιατρέ μου με Μαρίκα Παπαγκίκα (1927)
Βαγγέλη βρε Βαγγέλη
Γιάννη και Αντώνη
Γιαφ γιουφ με Μαρίκα Παπαγκίκα (1928)
Δε μου λέτε, δε μου λέτε (το χασίσι που πουλιέται) ή Ντερβισάδες με τον Ελευθέριο Μελεμενλή (1927)
Δε μου λέτε
Δύο γυφτοπούλες
Δύο μάγκες μες στη φυλακή
Δύο ψαράκια μελανούρια
Εγγλεζίτσα
Εκατό δραχμές την ώρα
Ελενάκι με την Κα Κούλα (1916)
Ελενίτσα μου
Ελληνική απόλαυσις με Γ. Κατσαρό (1927) (ή 1919)
Έμορφη γλυκιά πολίτισα
Εξεκίνησα γιά να ΄ρθω
Έσπασες τα πιάτα με Αντ. Νταλγκά (1929)
Εσύ κοιμάσαι
Ζητιάνος της αγάπης
Η γαμπίτσα σου
Η Έλλη
Κακούργα Έλλη (ακούστε το στο YouTube απο τον Γ.Κατσαρό)
Κορδελιώτισσα
Η Μαρίτσα
Ήθελα να ΄ρθω
Η νταμίρα (ακούστε το στο YouTube απο τον Αντ. Νταλγκά (1926))
Η παραμάνα
Η Πέργαμος
Ήσουνα ξυπόλυτη (ακούστε το στο YouTube απο τον Κώστα Μπέζο (1930))
Η υπόγα
Η τσαχπίνα
Η χήρα (ακούστε το στο YouTube απο τον Μαθιό Βεντούρη -Δόμνα Σαμίου)
Θα σπάσω κούπες (ακούστε το στο YouTube απο τη Μαρίκα Παπαγκίκα (1927))
Κάηκε ένα σχολείο (Ο Εισαγγελέας) (ακούστε το στο YouTube απο τον Α. Κωστή (1930))
Κάηκε ένα σχολείο (Φτωχομάνα Σμύρνη)
Κάηκε ένα σχολείο (Της Σμύρνης το γιανκίνι)
Καράβι του μπουρνόβα
Καλε συ Παναγιά μου
Καλογεράκι (ακούστε το στο YouTube απο τον Χαρίλαο Πιπεράκη (1926))
Καρδιοκλέφτρα
Λεβέντισσα
Μανάκι μου
Λενιώ
Μάνα μου τα λουλούδια μου
Με καφέ σου τάζω πλούτη, παντρειά
Μανταλένα
Μελαχρινό
Μαρικούλα
Μες στην Αθήνα τριγυρνάς
Μη μου κάνεις πιά την πάπια ή Στρίβε λόγια (ακούστε το στο YouTube απο τον Γιώργο Καρρά (1931))
Μιά Σμυρνιά στο παραθύρι
Μπουρνοβαλιά (ακούστε το στο YouTube απο τον Γιώργο Νοδέο (1930))
Μπουρτζαλιά
Νέο μελαχρινό
Να ΄μουνα ψυλλός
Νέοι χασικλήδες (ακούστε το στο YouTube απο τον Κ. Καρίπη (1930))
Ντουντού (ακούστε το στο YouTube απο τον Αντ. Νταλγκά)
Ο Γιάνναρος
Ο βλάμης του ψυρρή
Ο Γιάννης το καρόϊδο
Οι μπάτσοι
Οι μπαγλαμάδες
Οι ντερβισάδες ή Στους απάνω μαχαλάδες (ακούστε το στο YouTube απο τον Αντ. Νταλγκά (1929))
Οι ομολογίες (ακούστε το στο YouTube απο τον Κ. Καρίπη (1928))
Ομολογίες
Οι χασικλήδες
Οι ψαράδες
Ο Καπετανάκης
Ο λαγός
Ο καφενές
Ο μπερμπάντης
Ο ντόκτορ (ακούστε το στο YouTube απο την Χάρις Αλεξίου (δε βρήκα παλαιότερη))
Ο Μποχώρης (ακούστε το στο YouTube απο τον Ελ. Μενεμενλή (1927))
Ο ντερβίσης
Όπου δεις δύο κυπαρίσσια
Όσο βαθιά είναι η θάλασσα
Ο Σωτήρχαινας
Ο Τσακιτζής
Ούζο – ούζο (ακούστε το στο YouTube απο τον Ρούκουνα (1936))
Παραπονιάρικο
Ποιό είν΄ το γιατρικό
Πότε μαύρα, πότε άσπρα
Και γιατί δε μας το λες (ακούστε το στο YouTube απο τον Γ. Κατσαρό (1928))
Σακραμέντο – Μποστόν (ακούστε το στο YouTube απο τον Μάρκο Μελκών (1948))
Σάλα – σάλα (ακούστε το στο YouTube απο τον Αντώνη Νταλγκά (1927))
Σα φορούσα το σαλβάρι
Σκερτσοπεταχτό
Σμυρνιά
Στης Σύρας τον ανήφορο
Στον Ποδονίφτη (ακούστε το στο YouTube από το Δημήτρη Ατραίδη (1931))
Στη Συγγρού
Σύρε το πασουμάκι σου
Τα ζάρια
Τα κομμένα μαλλιά
Τα ούλα σου με τη Μαρίκα Παπαγκίκα (1919) (πάνω στη μελωδία έχει γραφτεί το «αντιλαλούν οι φυλακές»)
Τα παιδιά της γειτονιάς σου
Τα σπαρματσέτα
Τζιτζιφιώτισσα
Της τριανταφυλλιάς τα φύλλα
Τη ζούλα μου ανακάλυψαν
Τι σε μέλει εσένα (ακούστε το στο YouTube από τη Μαρίκα Παπαγκίκα)
Το βλαμάκι απο την Κα Κούλα Αντωνοπούλου (1920)
Το κατσαρό σου το μαλλί
Το γαϊδουράκι με τον Γ. Κατσαρό !!!
Το κουτσαβάκι
Το μπαρμπούτι
Το ΄να μήλο τ΄ άλλο ροϊδο
Το ντερβισάκι
Το πεισματάρικο
Το προσφυγάκι
Το σιγαρέτο
Το τάβλι (Τα νέα της Αλεξάνδρας)
Το τρελοκόριτσο
Το χασίσι ή l’opium (Παραλλαγή του αποτελεί το «Έρχομαι τον τοίχο, τοίχο» με Γ. Κατσαρό (1930))
Το χανουμάκι
Τούρνα
Του Μποχώρη με το Γιώργο Βιδάλη
Το χανουμάκι με Κ. Καρίπη (1926)
Το χανουμάκι με Γ. Κατσαρό (1928)
Φονιάς θα γίνω
Χθες το βράδυ
Βρε μάγκα μου

Στέλιος Χρυσίνης

Κρανιδιώτης στην καταγωγή, γεννήθηκε στου Σερφιώτη, στον Πειραιά, το 1916 και πέθανε το 1970. Εξι μηνών μωρό τυφλώθηκε και παρέμεινε τυφλός σ’όλη του τη ζωή.
Η αναπηρία του δεν τον εμπόδισε να ασχοληθεί με τη μουσική και να εξελιχθεί σε άριστο μουσικό. Επαιζε με εξαιρετική δεξιοτεχνία βιολί (το πρώτο του όργανο), πιάνο, κιθάρα, μπουζούκι, μπαγλαμά, μαντολίνο, λαούτο, μαντόλα. Επίσης ήταν πολύ καλός λαϊκός ενορχηστρωτής.
Από δώδεκα χρονών άρχισε να δουλεύει, μαζί με τον αδελφό του Παναγιώτη, σε κινηματογράφους όπου έπαιζε μουσική υπόκρουση στις τότε βουβές ταινίες και στα καμπαρέ της Τρούμπας. Από το 1936 συμμετείχε σε λαϊκά συγκροτήματα. Το 1937 φωνογράφησε στην «Κολούμπια» τα πρώτα του τραγούδια. Στην ίδια εταιρία, στα χρόνια 1950-56, ήταν μαέστρος.
Εγραψε μεγάλο αριθμό τραγουδιών – ρεμπέτικα, λαϊκά, δημοτικά – που πολλά από αυτά γνώρισαν ιδιαίτερη επιτυχία. Αρκετοί καθιερωμένοι συνθέτες κατέφευγαν σ’αυτόν για να τους «χτενίσει» τα τραγούδια τους. Για μεγάλο χρονικό διάστημα συνεργάστηκε με τον Σέμση ή Σαλονικιό. Ο Χρυσίνης υπήρξε μια ξεχωριστή προσωπικότητα του λαϊκού μας τραγουδιού και η προσφορά του σ’αυτό αναμφίβολα ήταν εξαιρετικά σημαντική.

: Στο «Μπαράκι» που συχνάζανε οι μουσικοί. Από τ’αριστερά: η γυναίκα του Χρυσίνη Ελπίδα, ο Ν.Ρενιέρης (ακορντεονίστας), ο Μπ.Μπακάλης, ο Χρυσίνης, ο Γιάννης Κυριαζής (στο βάθος) και τελευταίος καθιστός ο Ρουμελιώτης (τραγούδι – κιθάρα).

: Από τ’αριστερά: Γιάννης Κυριαζής, Στ.Χρυσίνης, Πινόκιο (στο πιάνο), Πάνος Γαβαλάς, Ν.Μεϊμάρης.

: Από τ’αριστερά: Ν.Βούλγαρης, Στ.Χρυσίνης, Πινόκιο (στο πιάνο), ο μικρός Γιαννάκης Αγγέλου (φοράει ακόμα κοντά παντελονάκια).

: Λευτέρης Γουναρόπουλος, Βιολέττα, Στέλιος Χρυσίνης και Θόδωρος Δερβενιώτης (Κερατιά 1952).

: Χρυσίνης, Χρυσάφης, Τσαουσάκης το 1950.

: Απ’τ’αριστερά: Νίκος Λογοθέτης, Στέλιος Χρυσίνης, Μπαγιαντέρας, Π.Μιχαλόπουλος, Ρούλα Νοικοκυράκη, Σπύρος Καλφόπουλος, Στ.Κηρομύτης, Μιχάλης Γενίτσαρης, Ιορδάνης και Νίκος Περγιάλης (με γυρισμένες τις πλάτες του). («Ρουαγιάλ», 25.8.1975).

Συνθέσεις του:

Ο χωρισμός με πλήγωσε με Βαμβακάρη και Ρένα Στάμου.

Γιώργος Κάρλας

Γεννήθηκε στο Μαραθόκαμπο της Σάμου το 1922. Από το 1936 ασχολήθηκε με το ρεμπέτικο τραγούδι. Παίζει μπαγλαμά και μπουζούκι. Αν και έχει γράψει πολλά τραγούδια λίγα από αυτά έχουν φωνογραφηθεί. Χαρακτηριστικός τύπος ρεμπέτη, δε δούλεψε ποτέ πάνω στο πάλκο αλλά σαράντα χρόνια γυρνάει από ταβέρνα σε ταβέρνα με το μπαγλαμά και τη «σφουγγάρα» του.

: Ο Γιώργος Κάρλας «τρακαρισμένος», όταν τραγούδησε πρώτη φορά μπροστά στο μικρόφωνο (Μέθανα, 1979).

: Ο Γιώργος Κάρλας στη «γύρα».

Δημήτρης ή Κούλης Σκαρπέλης

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1924. Στην καταγωγή είναι Σεριφιώτης. Ο πατέρας του, Αλέξανδρος, ήταν φημισμένος ξυλογλύπτης και έπαιζε μαντολίνο. Ο Κούλης, όπως είναι γνωστός ο Σκαρπέλης, άρχισε να παίζει μπουζούκι το 1939. Μέχρι το 1948 έπαιζε ερασιτεχνικά με την παρέα του για το κέφι τους. Από τότε μέχρι σήμερα παίζει, επαγγελματικά, τραγουδάει, γράφει στίχους και συνθέτει.
Στο διάστημα αυτό συνεργάστηκε με Βαμβακάρη, Στράτο, Κυριαζή, Τζουανάκο, Μπέλλου, Τσαουσάκη, Τουρκάκη, Ζαγοραίο, Μανησαλή, Καραπατάκη, Αντ.Μαύρο, Γενίτσαρη, Καλφόπουλο κ.α.
Πολύ νέος, από τα χρόνια της Κατοχής, άρχισε να συνθέτει. Τα δυο πρώτα τραγούδια του, που ηχογράφησε το 1952 και τα τραγούδησε ο ίδιος («Ο Αντρέας ο βαρκάρης» και «Το φέσι«), τα έγραψε σε συνεργασία με τον Σαράντο Κοντομάτη το 1949.
Δυστυχώς πολλές συνθέσεις του έχουν εμφανισθεί σα δημιουργίες άλλων. Απ’αυτά που είναι στο όνομά του πολλά γίνηκαν επιτυχίες. Τα περισσότερα τα τραγούδησε στους δίσκους ο ίδιος. Επίσης τραγούδησε σε δίσκους συνθέσεις και άλλων (Παπαϊωάννου κ.α).
Ο Κούλης είναι πραγματικός ρεμπέτης και σαν μπουζουξής, τραγουδιστής, συνθέτης και σαν άνθρωπος. Στα τριάντα χρόνια της καλλιτεχνικής του σταδιοδρομίας έμεινε πιστός στη ρεμπέτικη παράδοση κι όταν το μπουζούκι στάθηκε αδύναμο να τον ζήσει άρπαξε το καροτσάκι του φορτο-εκφορτωτή στη λαχαναγορά και τα έβγαλε πέρα. Είναι κι αυτός ένας «σκαφτιάς» (τυποποιημένη αλλά απαραίτητη έκφραση), του ρεμπέτικου χωραφιού άγνωστος στους πολλούς αλλά σημαντικός.

: Ο Κούλης Σκαρπέλης ανάμεσα σε δυό τραγουδίστριες. Πρώτος αριστερά ο Δομένικος, γυιός του Μάρκου Βαμβακάρη.

: Από τ’αριστερά: Θανάσης Αθανασίου, Κούλης Σκαρπέλης, Σπύρος Καλφόπουλος, Παν.Πετσάς, λίγο πριν φύγουν για συναυλίες στη Γερμανία. Δίπλα τους η συγγραφέας και μουσικός Γκαίηλ Χολστ (1978).

: Ο Σκαρπέλης με το μπουζούκι στα πόδια της κοπέλας για να χορέψει τσιφτετέλι.

: Καθαρή Δευτέρα 1953. Ο Σκαρπέλης, με σύντροφο έναν ακορντεονίστα, διασκεδάζει με τους φίλους του.

: Ο Σκαρπέλης μεταφορέας στη λαχαναγορά.

: Δεξιά, ο Σκαρπέλης στις φυλακές «Αβέρωφ» (3.11.1976).

: Ο Σκαρπέλης με ττην περούκα. Καθισμένη μπροστά η Σωτηρία Μπέλλου. Απόκριες.

: Μαίρη, Σκαρπέλης, Γ.Ατραίδης. Ούτε μικρόφωνα, ούτε ηλεκτρονικά όργανα.

: Στου Αλάογλου με τον Π.Μιχαλόπουλο (Κέντρο «Νήσος Υδρα»).

Μανώλης Χρυσαφάκης ή Φυστιξής

Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1894 και πέθανε στην Αθήνα το 1972. Στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε μετά το 1923. Προηγούμενα είχε έρθει στη Θεσσαλονίκη για να πάρει μέρος, σαν εθελοντής, στο κίνημα της Εθνικής Άμυνας. Το 1922 πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Τούρκους.
Για τα δημοκρατικά του φρονήματα καταδιώχθηκε πολλές φορές και δέχθηκε και δολοφονικές επιθέσεις από τους επίστρατους. ‘Οπως και ο Ογδοντάκης, σώθηκε από τη λαϊκή συνδρομή.
Επι είκοσι σχεδόν χρόνια ήτανε πρόεδρος του Σωματείου Λαϊκών Μουσικών και φυσικά όχι διορισμένος.
Υπήρξε κορυφαίος σαν μουσικός – έπαιζε σαντούρι - και εργάστηκε 60 ολόκληρα χρόνια, με ελάχιστες διακοπές, σε σμυρναίικα, λαϊκά, δημοτικά και ρεμπέτικα συγκροτήματα (1910-1970). Επίσης ήταν πολύ καλός συνθέτης. Πολλά από τα τραγούδια του έγιναν επιτυχίες. Οι στίχοι των τραγουδιών είναι δικοί του.

Μανώλης Χρυσαφάκης ή Φυστιξής. Δίπλα του ο Ατραίδης. Ο μικρός που κάθεται είναι ο γιός του Γιώργος.

Συνθέσεις του:

Ο μπαρμπουτατζής με Στ. Περπινιάδη σε στίχους του Νίκου Μάθεση (1934)

Μανώλης Χιώτης

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1920 όπου είχε πάει η οικογένειά του που ήταν μόνιμα εγκατεστημένη στο Ναύπλιο. Εκεί τελείωσε το Δημοτικό. Από πολύ μικρός πήρε μαθήματα κιθάρας, μπουζουκιού και ουτιού από ένα μεγάλο Θεσσαλονικιό μουσικοδιδάσκαλο, το Γιώργο Λώλο. Λίγο πριν το 1935 η οικογένειά του ξαναγύρισε στο Ναύπλιο. Εκεί άρχισε να εργάζεται σα μουσικός. Το 1936 ήρθε στην Αθήνα. Την πρώτη ολιγοήμερη εμφάνιση την έκανε στα «Παγώνια» (Σωκράτους και Αγ. Κωνσταντίνου) πλάι στον Στράτο. Μετά από εμφανίσεις που διαρκούσαν λίγες μέρες (Δερέμπεη κλπ) εμφανίστηκε σαν επαγγελματίας στο «Δάσος» στο τέλος του 1936, πλάι στον Στράτο, και με ορχήστρα που αποτελειότανε από μπουζούκι, σαντούρι, κιθάρα και βιολί.
Την ίδια εποχή ο Στράτος τον πήγε στην «Κολούμπια» όπου, παιδάκι ακόμα, υπόγραψε συμβόλαιο σα «διευθύνον πρίμο όργανο». Σε λίγο φωνογράφησε και το πρώτο του τραγούδι («Το χρήμα δεν το λογαριάζω», 1937). Για πολλά χρόνια ήταν ο βασικός εκτελεστής της εταιρείας.
Παντρεύτηκε, κατά σειρά, τη Ζωή Νάχη, τη Μαίρη Λίντα και την Μπέμπα Κυριακίδου. Πέθανε το 1970.
Η εμφάνιση του στάθηκε σταθμός για την πορεία του λαϊκού μας τραγουδιού. Σαν μουσικός ήταν απλησίαστος: μπουζούκι, κιθάρα, ούτι, βιολί. Πρώτος αυτός αξιοποίησε και τα πέντε δάκτυλα και έδωσε αφάνταστη ταχύτητα στην κίνηση του χεριού. Είναι ο πρόδρομος των σημερινών μπουζουξήδων αφού αυτός καθιέρωσε το τετράχορδο μπουζούκι.

: Ο Μανώλης Χιώτης

: Ορθιοι απ’τ’αριστερά: Αντώνης Ρεπάνης, Μανώλης Αγγελόπουλος, Πόλυ Πάνου, Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Καθιστοί: Μαίρη Λύντα, Λύδια, Πάνος Γαβαλάς, Ρία Κούρτη, Στράτος Διονυσίου. Σε πρόβα για ηχογράφηση με τον Μανώλη Χιώτη.

: Μανώλης Χιώτης (1950).

: Ο Μανώλης Χιώτης στο Μοντρεάλ το 1966.

: Ο νεαρός Μανώλης Χιώτης με τον Σπαγκαδόρο και τον Σπιτάμπελο το 1938.

Απόστολος Χατζηχρήστος

Γεννήθηκε στο Κοκαριαλί της Σμύρνης το 1901 και πέθανε στις 5 Ιουνίου 1959 στην Αθήνα, όπου είχε εγκατασταθεί από το 1922, που ήρθε στην Ελλάδα. Το 1922 στη Σμύρνη κατατάγηκε εθελοντής στο στρατό και πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Τούρκους. Σώθηκε δραπετεύοντας την ώρα που τον πηγαίναν για εκτέλεση.

Υπήρξε δεξιοτέχνης μουσικός και έπαιζε μπουζούκι, κιθάρα, πιάνο, ακορντεόν. Ανήκει στην αμέσως μετά το Βαμβακάρη γενιά. Με το λαϊκό τραγούδι ασχολήθηκε επαγγελματικά από το 1933. Προηγούμενα ήταν οξυγονοκολλητής.

Από τα πρώτα βήματα πήρε μέρος στα καλύτερα λαϊκά συγκροτήματα και δούλεψε σ’όλα τα γνωστά κέντρα της εποχής (Δερέμπεη, Πίκινου, Κατελάνου, Δάσος του Βλάχου, Μάριου κ.α.).

Ο Χατζηχρήστος, αναμφισβήτητα, είναι από τους λίγους κορυφαίους συνθέτες και η θέση του είναι στην πρώτη γραμμή των δημιουργών του ρεμπέτικου. Είναι ένας από τους μεγάλους του. Από τους πρώτους του.

Τα βιώματα της ραφινάτης Μικρασιάτικης μουσικής και τα βάσανα της αιχμαλωσίας και της προσφυγιάς είχαν βαρύνει πάνω στο ύφος του. Μέσα από τα περισσότερα τραγούδια του ξεπηδάει το παράπονο του ξεριζωμένου, του αδικημένου, του κυνηγημένου, το παράπονο για μια βασανισμένη ζωή, γιατί όλη του η ζωή ήταν ένα μαρτύριο.

Ο στίχος του – που εννοεί τον εαυτό του – «Φίλε παραπονιάρη» κλείνει όλη του τη ζωή.

: Ορθιος με την κιθάρα ο Γιάννης Σταμούλης ή Μπιρ Αλάχ. Καθιστοί απ’τα αριστερά: Απόστολος Χατζηχρήστος, Λ.Γουναρόπουλος και Μήτσος Μπατάγιας (με την κιθάρα). Πειραιάς 1945.

: Ο Απόστολος Χατζηχρήστος και ο Γ.Κωνσταντινίδης.

: Απόστολος Χατζηχρήστος.

: Τζιτζιφιές στα 1948. Το συγκρότημα του Καλαματιανού, μια από τις πιο φημισμένες ομάδες μουσικών, που έπαιξαν ποτέ μαζί. Ανάμεσα τους ο Μάρκος Βαμβακάρης και ο αδελφός του στ’αριστερά της κεντρικής σειράς και στη μπροστινή σειρά από τ’αριστερά προς τα δεξιά ο Κερομύτης, ο Χατζηχρήστος, ο Μητσάκης, ο Παπαϊωάννου και ο Μανισαλής.

Συνθέσεις του:

Αλήτη μ’ είπες μια βραδιά
Ας μην ξημέρωνε ποτέ
Η πεντάμορφη
Καιξής
Καρδιά παραπονιάρα
Καροτσέρη τράβα
Ο αμαξάς
Πάμε στο Φάληρο
Παραπονιάρικό μου
Το μαγκαλάκι
Ψεύτη ντουνιά

Φώτης Χαλουλάκος ή Φωτάκης

Γεννήθηκε στου Χαριλάου στη Θεσσαλονίκη το 1922. Οταν ήταν ακόμα έξι χρονών ο Στέλιος Κιάφας του έμαθε φυσαρμόνικα. Μέχρι το 1941 εξακολουθούσε να παίζει φυσαρμόνικα και παράλληλα μαντολίνο και μπουζούκι. Τότε τον εμφάνισε, με μεγάλη επιτυχία, σα νούμερο με τη φυσαρμόνικα ο Αρίας στη Θεσσαλονίκη. Στη συνέχεια εγκατέλειψε τα άλλα όργανα και ασχολήθηκε αποκλειστικά με το μπουζούκι. Στην αρχή γυρνούσε με φίλους και παίζανε στις ταβερνίτσες της Καμάρας χωρίς μεροκάματο αλλά μόνο για ένα πιάτο λαχανίδες.
Μετα από λίγους μήνες αυτός, ο Γιάννης Ντουρέκας, ένας εξαιρετικός μπουζουξής κι ο Αντρίκος ο κοντός, φτιάξανε το «Τρίο Καμαριωτάκια«. Οταν χωρίσανε έφτιαξε το «Τρίο Φωτάκη«. Μετά την Απελευθέρωση κατέβηκε στην Αθήνα όπου εργάστηκε μέχρι το 1970.
Από το 1967 είχε δικές του σχολές μουσικής, όπου δίδασκε διάφορα όργανα και τραγούδι.
Ο Χαλουλάκος εκτός από καθηγητής μουσικής και μπουζουξής είναι και αξιόλογος συνθέτης. Πολλά από τα τραγούδια του γνώρισαν μεγάλη επιτυχία.
Ο Φωτάκης, όπως ήτανε γνωστός, είναι ένας από τους αφανείς εργάτες του ρεμπέτικου, που η προσφορά του στην πορεία του υπήρξε σημαντική.

: Στη μέση ο Φωτάκης. (Μαξίμ, Θεσσαλονίκη 5.4.1945).

: Ο Φωτάκης στη σχολή ιππικού στη Λάρισα (1949).

: Φωτάκης, Σοφία Στρατηγοπούλου, Χρηστάκης. Στο πιάνο ο Β.Βασιλειάδης (Πανελλήνιο, Καλαμάτα 1956).

: Καθιστός ο Φωτάκης. Πάνω του ο Μάριος που’χε το περίφημο ουζερί στην Ιωνος. Ηταν κι αυτός ένα κομμάτι του ρεμπέτικου.

: Ο Φώτης Χαλουλάκος (με το μπουζούκι) και ο Αλέκος Γκούβερης (με την κιθάρα), στη Λάρισα το 1949.

Δημήτρης Φράτης ή Κουλουριώτης ή Μητσάρας

Γεννήθηκε στον Πειραιά από πατέρα Κουλουριώτη και μητέρα Πειραιώτισσα. Πέθανε στις 7 Απριλίου 1978, στο νοσοκομείο Αναπήρων Πολέμου. Ηταν ανάπηρος του Αλβανικού.
Ο πατέρας του έπαιζε κλαρίνο. Δύο θείοι του που ο ένας έπαιζε ούτι και ο άλλος μπουζούκι ήταν επαγγελματίες μουσικοί. Ετσι ο Μητσάρας, όπως ήταν γνωστός, συνέχισε την οικογενειακή παράδοση. Αρχισε με το κλαρίνο από παιδάκι, το 1925, για ν΄αφοσιωθεί στο μπουζούκι από το 1930. Πρώτος του δάσκαλος ο θείος του Ηλίας, ο μπουζουξής.
Δεκαοκτώ χρονών γίνηκε επαγγελματίας. Το 1932 δούλεψε για πρώτη φορά, στο μαγαζί του Μήτσου Λαθούρη στην Κούλουρη, πλάι στον περίφημο μπουζουξή Γιώργο Κανάκη ή Νικήτα.
Μετά το 1934 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και αργότερα δημιούργησε δικό του συγκρότημα. Μέχρι το θάνατό του τραγουδούσε, έπαιζε μπουζούκι και έγραφε γνήσιο ρεμπέτικο. Ηταν κυριολεκτικά ζωντανό αρχείο παλιών ρεμπέτικων τραγουδιών. Άκακος, απονήρευτος, μπεσαλής, φίλος μ’όλους, έμεινε μέχρι το θάνατό του ένα μεγάλο παιδί.
Γνήσιος εκπρόσωπος της καλής εποχής του ρεμπέτικου, έγραψε πολλές λαϊκές, δημοτικές και γνήσιες ρεμπέτικες συνθέσεις. Επίσης έγραψε και τραγούδησε σε δίσκους πολλά τραγούδια στ΄αρβανίτικα.

Από τ'αριστερά: Μάκης Συριανός, Νίκος Περγιάλης, Μητσάρας.

Βασίλης Τσιτσάνης

Ηπειρώτης στην καταγωγή, γεννήθηκε στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας στις 18 Ιανουαρίου 1917.
Από δέκα χρόνων άρχισε να παίζει με το όργανο του πατέρα του (μια μαντόλα που της είχε μακρύνει το μάνικο και την είχε μετατρέψει σε ψευτομπούζουκο) για να εξελιχθεί σύντομα σε άριστο μουσικό. Ο πατέρας του έπαιζε μαντόλα και η αδελφή του Τερψιχόρη πολύ καλά λαϊκή κιθάρα. Εκείνος όμως που επέδρασε αποφασιστικά στη μετέπειτα πορεία του ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός του Χρίστος. Ο Χρίστος Τσιτσάνης υπήρξε, ιδιαίτερα στα πριν τον πόλεμο χρόνια, φημισμένος επαγγελματίας μπουζουξής με πάρα πολλές δικές του συνθέσεις, και είναι απορίας άξιο πως δεν υπάρχουν φωνογραφημένα τραγούδια του στ’όνομά του.
Οταν ο Τσιτσάνης τελείωσε το Γυμνάσιο πήγε στη Θεσσαλονίκη, όπου για ένα διάστημα εργάστηκε στο πλευρό του Χρίστου που είχε εκεί δικό του συγκρότημα. Το 1937 φωνογράφησε τα πρώτα του τραγούδια. Στο διάστημα 1937-40 πηγαινοερχότανε στην Αθήνα όταν τον καλούσαν για να «περάσει σε δίσκους» τραγούδια του.
Στην Κατοχή εργάστηκε στη Θεσσαλονίκη. Εκεί παντρεύτηκε τη γυναίκα του Ζωή, το γένος Σαμαρά. Εκανε δυο παιδιά. Μια κόρη γιατρίνα και ένα γιό.
Λίγο μετά την Απελευθέρωση εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και το καλοκαίρι του 1948 πρωτοανέβηκε σ’Αθηναϊκό πάλκο, στου «Μάριου» στις Τζιτζιφιές. Πέθανε το 1983 αφού ευτύχησε να δει το όνομά του πάνω σε περισσότερα από οκτακόσια φωνογραφημένα τραγούδια από τα οποία τουλάχιστον εκατό έγιναν μεγάλες επιτυχίες. Επίσης και σαν μπουζουξής υπήρξε μεγάλος δεξιοτέχνης. Για το έργο του έχουν μιλήσει με θαυμασμό η Σ.Σπανούδη, ο Μ.Θεοδωράκης, ο Μ.Χατζηδάκις, ο Μάρκος Δραγούμης κ.α.

: Βασίλης Τσιτσάνης, Αννα Χρυσάφη. Στο πιάνο η περίφημη Ευαγγελία Μαργαρώνη.

: Αντώνης Ρεπάνης, Φούλη Δημητρίου, Βασίλης Τσιτσάνης.

: Γιάννης Παπαϊωάννου με Βασίλη Τσιτσάνη.

: Γιάννης Μαργωμένος, Αννα Χρυσάφη. Γιορτάζουν το σμίξιμο Τσιτσάνη – Παπαϊωάννου, που πραγματοποιήθηκε χάρη στη μεσολάβηση της Χρυσάφη.

: Αντώνης Ρεπάνης, Φούλη Δημητρίου, Βασίλης Τσιτσάνης.

: Αννα Χρυσάφη, Βασίλης Τσιτσάνης, Τουρκάκης, Σελασίδης.

: Βασίλης Τσιτσάνης

: Ο Μίγκος, ο Χριστάκης, ο Τσιτσάνης και ο Σκύλος (Μήτσος Χρίστου) στη Θεσσαλονίκη (1948 ή 1949).

Συνθέσεις του:

Συννεφιασμένη Κυριακή
Η Ζαίρα
Αραπίνες
Αγάπη που ΄γινες δίκοπο μαχαίρι με τη Μαρίκα Νίνου
Αγαπώ και πονώ
Αγαπώ μιά παντρεμένη με τον Στράτο Παγιουμτζή (1940)
Άγιος Κωνσταντίνος
Αθηναίισα με τον ίδιο και τον Στελλάκη Περπινιάδη
Ακρογιαλιές δειλινά με τη Στέλλα Χασκήλ
Αλά Τούρκα χόρεψε μου
Άλλα μου ΄λεγες στην αγκαλιά σου
Αμαρτωλή
Ανάθεμα την ομορφιά σου
Ανάθεμά σε θάλασσα (1)
Αν πάθεις και καμιά ζημιά
Αν πεθάνω
Αν σ΄ αφήσει τι θα κάνεις
Αντιλαλούνε τα βουνά Τραγουδουν ο Σταυρος Τζουανακος,η Μαρικα Νινου και ο Σπυρος Ευσταθίου (1946)
Άντρα μου παραπονιάρη
Από καημό ξεχείλισα
Απόκληρος απο τη Σωτηρία Μπέλλου
Από μιά μικρή κουβέντα
Από σένα τι ζηλεύω
Από τα χείλη σου τα γραμμένα
Από τη μάνα μου διωγμένος
Απόψε κάνεις μπαμ με τη Μ. Νίνου
Απόψε στις ακρογιαλιές
Αραμπάς περνά
Αραμπέλλα
Αραπιά (Η Μάγισσα της Αραπιάς)
Αράπικο λουλούδι
Αραπίνες με τον Στ. Καζαντζίδη
Αργοσβήνεις μόνη
Αρχόντισσα με τον ίδιο
Ας μ΄ έκαιγαν χίλιες φωτιές
Αστραπή, βροχή, χαλάζι
Ατελείωτο
Αφου δε μ΄ αγαπούσες
Αχάριστη με τον ίδιο και την Ιωάννα Γεωργακοπούλου (1947)
Βαριά χτυπούν τα σήμαντρα
Βαρκά γιαλό
Βασίλω
Βγάλε τη μάσκα
Βίρα την άγκυρα παιδιά με Νίνου, Τσαουσάκη, Τσιτσάνη
Βόλτα στην Ελλάδα
Βρήκα τα μάτια
Βρήκα τη γυναίκα που γουστάρω
Γειά σου καϊκι μου Αι-Νικόλα με Γιώτα Λύδια, Διονυσίου και τον ίδιο.
Γεννήθηκα γιά να πονώ με την Μ. Νίνου
Γειά κοίτα κόσμε
Γιά μιά γυναίκα χάθηκα (Αν θέλεις μάνα)
Γιά μιά κόρη ξελογιάστηκα
Γιά να σε κάνω άνθρωπο
Γιά σένα ξενυχτώ
Γιά τα μάτια π΄ αγαπώ
Γιατί με ξύπνησες πρωί με τον Πρ. Τσαουσάκη και την Ι. Γεωργακοπούλου
Γι΄ αυτά τα μαύρα μάτια σου
Γιορτάζεις σήμερα
Γκιούλ μπαχάρ με τη Μ. Νίνου
Γκρεμισμένο μου σπιτάκι
Γλέντα μην αργοπορείς
Γλυκιέ μου άντρα, γειά σου
Γλυκοχαράζουν τα βουνά με τον Στράτο Παγιουμτζή
Γύρνα μες στη νύχτα μόνος
Δεν βρίσκω ανταπόκριση
Δε θέλω να ξενητευτείς
Δε με στεφανώνεσαι
Δεν είναι μαχαίρι
Δεν είναι όνειρο η ζωή
Δεν ξέρεις την καρδιά μου
Δεν ρωτώ πιά είσαι
Δε σ΄ άκουσα μανούλα μου
Δική σου γιά πάντα
Διπλή ζωή
Δύο φορές σε πίστεψα
Δώδεκα η ώρα θα ΄ρθω βρε Μαριώ με τον Στράτο Παγιουμτζή
Εγώ είμαι το μπεγλέρι σου
Εγώ πληρώνω τα μάτια π΄ αγαπώ
Είμαι παιδάκι με ψυχή
Είμαστε αλάνια με Τσιτσάνη και Νίνου
Είσαι αριστοκράτισσα
Είσαι δημοκράτισσα κι ωραία
Έλα να κλάψουμε μαζί
Έλα όπως είσαι με Μ. Νίνου και Τσιτσάνη
Έμαθα πολλά μικρό μου
Εμπρός, εμπρός Παναθηναϊκέ
Ένα μήνα σ΄ έχασα
Ένα τέτοιο παλικάρι
Ένοχο με φωνάζουνε
Έπαψα να σ΄ αγαπώ (1)
Εσύ γλυκιά μου μόνο
Εσύ που με ξεμυάλισες
Έχει δίκιο το παιδί
Ζαϊρα με Μ. Νίνου
Ζητιάνος της αγάπης (1)
Η αχάριστη με Διονυσίου, Π. Πάνου και Τσιτσάνη
Η Γερακίνα με Ι. Γεωργακοπούλου (το τραγούδι είναι μάλλον παραδοσιακό)
Η γκρινιάρα (1)
Η γυναίκα μου η μουρμούρα
Η γυναίκα όταν φύγη
Η δικτατόρισσα (Το τραγούδι του αλήτη)
Η δροσούλα με Παγιουμτζή και Τσιτσάνη
Η ζούγκλα
Η καινούργια φιλενάδα
Η λιτανεία (Ο Αρχάγγελος)
Η μαγγιόρα
Η Μαρίτσα στο χαρέμι
Ήμουνα κάποτε κι εγώ
Η ξεμυαλίστρα
Η παραξήγηση
Η ρεζέρβα (1)
Η σατράπισσα (Αραμπάς περνά) με Κηρομύτη και Μπέλλου
Η σατράπισσα με Βαμβακάρη, Καλφόπουλο κ.α.
Η Σεράχ με την Μ. Νίνου
Η σκλάβα του Πασά
Η συνοικία μου
Ήταν τρέλα μεγάλη
Η τύχη με κατάτρεξε
Η φωτιά
Θα κάνω ντου βρε πονηρή
Θα μπλέξω μ΄ άλλη και θα κλαίς
Θα το πάρω το κορίτσι δεν το κρύβω
Θέλω να είναι Κυριακή
Ίσως αύριο με Στ. Καζαντζίδη (1958)
Καθάρησα γιά σένα και γιά πάρτη σου
Κάθε βράδυ πάντα λυπημένη
Καλαμπακιώτισσα
Καλέ μου το παιδί (Το παιδί που είχες φίλο)
Κάνε λιγάκι υπομονή (Μην απελπίζεσαι) με Μπέλλου Τσιτσάνη (1948)
Καλή μέρα καλή νύχτα
Καλύτερα σ΄ ένα κελί
Κάποια μάνα αναστενάζει
Κατερίνα Θεσσαλονικιά
Κατηγορώ την κοινωνία
Κάτσε ν΄ ακούσεις μιά πενιά
Κάτσε να λογαριαστούμε
Κάτω στο Πασαλιμάνι (1)
Κι όμως την πίστεψα
Κι ύστερα κάθεσαι
Κλαίω και σ΄ αναζητώ
Κλαμένη ήρθες μιά βραδιά
Κλάψε σήμερα καρδιά μου
Κοινωνία και γυναίκα
Κορίτσι όλα γιά σένα
Λιτανεία
Μάγισσα τσιγγάνα απ΄ τη Βαγδάτη
Μάγκας του γλυκού νερού
Μαζί μου δεν ταιριάζεις
Μακριά μου συ δεν κάνεις
Μάμπο με τρελές πενιές με Π.Πάνου (1956)
Μαρία
Μαριώ και μανάβης
Μαύρα τα βλέπω
Μεγάλο πόνο μου ΄βαλες
Με γυναίκες μη τραβιέσαι
Μείνε αγάπη μου κοντά μου
Με λες μπεκρή και μπατιράκι
Με παρέσυρε το ρέμα η κλασσική με Χαρούλα Λαμπράκη
Με πρόδωσες με σκότωσες
Μέσα στα μάτια κοίταξε με
Με σπανιόλικες χαβάγιες
Μες στην Αθήνα που γυρνάς
Μες στην πολλή σκοτούρα μου με Β. Περπινιάδη
Μες στου Μαρίνου που θα μείνω απόψε
Μετρήστε τις πληγές
Μ΄ έφαγες, μ΄ έφαγες
Μ΄ έχουν γελάσει δύο μάτια
Μη χειρότερα Θεέ μου
Μη μου ξαναφύγεις πιά
Μιά κόρη ξελογιάστρα
Μιά Κυριακή σε γνώρισα
Μιά λεβέντισσα κοπέλα
Μικρή μικρή σ΄αγάπησα
Μόρτισσα
Μπορεί να το ΄χουν πλανέψει
Μπρος στο ρημαγμένο σπίτι
Να γιατί γυρνώ μες στην Αθήνα
Να γιατί γυρνώ
Να το προσέχει το παιδί
Νταίζη
Ντερμπεντέρισσα (Είμαι εγώ γυναίκα φίνα) με Στ. Χασκήλ, Βαμβακάρη και Τσιτσάνη
Ντροπιασμένη ζωή
Νύχτες μαγικές
Ξελογιάστρα
Ξεχείλησ΄ από τον καημό
Ξημερώνει καινούργια ζωή
Ο απόκληρος (Σαν απόκληρος γυρίζω) με Μπέλλου, Τσιτσάνη LIVE!!
Ο γάμος του Τσιτσάνη με Παγιουμτζή, Περπινιάδη και Τσιτσάνη
Οι λεβέντες
Οι μερακλήδες
Οι φάμπρικες με Πρ. Τσαουσάκη. Μ. Νίνου, Β. Τσιτσάνη
Ο καπετάνιος
Ο κόκορας
Ο κουμπάρος ο Τσιτσάνης
Ο μάγκας κάνει δύο δουλειές
Ο μαχαλόμαγκας
Όμορφη Θεσσαλονίκη με Πρ. Τσαουσάκη
Ο μπεσαλής
Όνειρο ήταν οι νύχτες
Ο Νικόλας ο ψαράς (1)
Ο νοικοκύρης
Ο παντρεμένος
Όσα δε φτάνει η αλεπού
Όσο με μαλώνεις
Όσο βρόνταγαν τα φράγκα
Όταν πίνεις στην ταβέρνα
Όταν σμίξεις μ΄ αυτόν π’ αγαπάς
Όταν στα κέντρα σε πηγαίνω
Όταν συμβεί στα πέριξ (Της μαστούρας ο σκοπός) με Παγιουμτζή και Κηρομύτη
Ό,τι κι αν πω δε σε ξεχνώ
Ο τραυματίας
Ο Τσιτσάνης στη ζούγκλα με Στράτο και Τσιτσάνη (1939)
Ο τσολιάς
Ο φλώρος
Ο χωρισμός που μάντεψες
Πάει κι αυτό
Παίξε Χρίστο στο μπουζούκι
Παίξτε μπουζούκια με Μαίρη Λίντα και Τσιτσάνη
Πάλι θα σμίξουμε (1)
Παλάτια χρυσοστόλιστα
Παλιοκόριτσο με πήρες στο λαιμό σου
Πάλιωσε το σακάκι μου με Στ. Χασκήλ
Πάμε γιά τη Βούλα
Παρεξήγηση
Πάρε με χάρε, πάρε με Αθ. Ευγενικό και Μ. Νίνου (1954)
Πάρε το δάκρυ μου Βοριά
Παρηγόρα με μπουζούκι μου
Περίμενες την ώρα
Περιπλανώμενη ζωή
Πες μου φίλε τον καημό σου
Πες μου τύραννε τι θέλεις
Πέφτεις σε λάθη με Μπέλλου Τσιτσάνη
Πέφτουν της βροχής οι στάλες με Πρ. Τσαουσάκη (1947)
Πήρα το δρόμο κι έρχομαι
Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά
Ποιά καρδιά δε θα ραϊσει
Πολιορκία
Πονάω και μ΄αρέσει
Ποιός δρόμος σ΄ έφερε κοντά μου
Που θα μείνω
Που θα πας, που θα βρεις τα στρωμένα
Που σε βρήκα που με βρήκες
Ρώτα πρώτα την καρδιά σου
Σακαφλιάς με Στράτο, Τσιτσάνη
Σ΄ ανοίγω πόρτες κι αγκαλιές
Σατράπισσα με τον Κηρομύτη
Σε διώξαν απ΄ την Κοκκινιά με τον Πρ. Τσαουσάκη
Σε ζηλεύω σε πονώ
Σ΄ ένα ντεκέ σκαρώσανε
Σε παλάτια
Σε περιμένουνε, σε ζητούνε
Σε πήραν απ΄ τα χέρια μου
Σερσέ λα φαμ (Ζητήσατε τη γυναίκα)
Σε τούτο το παλιόσπιτο
Σε τσαντίρια
Σε φίνο ακρογιάλι με τον Στράτο Παγιουμτζή και τον Στελλάκη Περπινιάδη (1939)
Σ΄ έχω κάνει πέρα
Σκίσε τ΄ ανώνυμο γράμμα
Σκληρόκαρδη
Σου ΄χω πολλά ως τώρα μαζεμένα
Στα Τρίκαλα στα δυό στενά με τον ίδιο και τον Στράτο (1939)
Στέλλα μωρ Στέλλα με τον Φώτη Πολυμέρη (1949)
Στη Καλαμπάκα μιά βραδιά
Στης Σαλονίκης τα στενά
Στο ίδιο σταυροδρόμι
Στο παλιόσπιτο ετούτο που χωρήσαμε
Στο ρημαγμένο σπίτι
Στο Τούνεζι στην Μπαρμπαριά με τον ίδιο και την Αννα Χρυσάφη
Στου Αλευρά τη μάντρα
Στρώσε μου να κοιμηθώ
Συμπάθα με αγάπη μου
Τα βελουδένια μάτια σου
Τα καβουράκια με τη Μ. Νίνου
Το καράβι
Τα λιμάνια
Τα μοντέρνα κορίτσια
Τα ναυάγια
Τα νησιά (Ο Χάρος έστησε χορό)
Τ΄ αντράκια
Τα ξένα χέρια με την Κ. Γκρέυ
Τα παιδιά της αγοράς
Τ΄ απόβραδο
Τα σήμαντρα
Τα χάνω σαν σε βλέπω
Τηλεγραφητής
Τη μοίρα μου την είδα και την ξέρω
Της καρδιάς τα όνειρα
Της μπαμπέσας το φιλί
Της ταβέρνας το ρολόι
Τι κι αν ζούσαμε μαζί
Τι μπελάς το γυναικείο φύλο
Τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα με τη Μ. Νίνου
Τι τη θέλεις την τσιγγάνα
Το βιτριόλι
Το γράμμα με τη Στ. Χασκήλ (1949)
Το θύμα
Το καράβι που σαλπάρει
Το κόκκινο μαντίλι
Το κορίτσι μου ζηλεύει
Το κρεβάτι του πόνου
Το μινόρε του Τσιτσάνη (1946)
Τ΄ ομορφόπαιδο
Τ΄ όνειρο της αδελφής
Το ΄ξερα πως θα μου φύγεις
Το παιδί απ΄ το λιμάνι
Το παιδί που είχες φίλο
Το παράπονο του ξενητεμένου
Το Πασαλιμάνι
Το ποτάμι (1)
Το πουκάμισο
Το σκαλοπάτι σου
Το σπίτι που γεννήθηκες
Το τέλος σου ποιό θα ΄ναι
Το φιλί δεν είναι κρίμα με Παγιουμτζή, Περπινιάδη
Το χαστούκι
Το χρήμα δεν το λογαριάζω
Τρεις θα ΄ναι οι ώρες σου
Τρελέ τσιγγάνε με την Ι. Γεωργακοπούλου
Της γερακίνας γιός με τον ίδιο
Τρελή που θέλεις να με στεφανώσεις με Τζουανάκο
Τρικαλινή παλιά αγάπη
Τρικαλινή τσαχπίνα
Τσιγγάνε σπάσε το βιολί
Υπάρχει μιά φλόγα
Φαντάζεις σαν πριγκιπέσσα
Φαρίντα
Φαρμακωμένα χείλη
Φελάχες γλυκιές
Φέρτε μου να πιώ με Καζαντζίδη, Μαρινέλλα
Φίλησε δυό ξένα χείλια
Φτάνει, φτάνει
Φτώχεια που με κουρέλιασες LIVE!!! με Μ. Νίνου (στίχοι: Ε. Παπαγιαννοπούλου)
Φτωχό κορμί
Φτωχόπαιδο με γνώρισες
Χαμπίμπα
Χάνω απόψε μιά ψυχή
Χαρέμια με διαμάντια
Χατζή μπαξές ή Μπαξέ τσιφλίκι ή Τα κούτσουρα του Δαλαμάγκα με Παγιουμτζή (1942)
Χήρα, ζωντοχήρα
Χριστίνα
Χωρίσαμε ένα δειλινό με Πρ. Τσαουσάκη Ι. Γεωργακοπούλου (1947)
Ψιλη βροχή στα μάτια σου
Ως πότε ο μάγκας σου
Ως πότε πιά τέτοια ζωή

Παναγιώτης Τούντας

Γεννήθηκε στην Σμύρνη το 1867. Το 1923 ήρθε στην Αθήνα όπου και πέθανε στην Κατοχή. Ήταν ο κορυφαίος από τους περίφημους Μικρασιάτες λαϊκούς δημιουργούς που ήρθαν στην Ελλάδα μετά την καταστροφή. Κορυφαίος όπως και ο Παπάζογλου. Στα νιάτα του ταξίδεψε σε πολλά μέρη της Αφρικής και της Ευρώπης και μελέτησε την τοπική λαϊκή μουσική. Πέρα από τις απεριόριστες μουσικές γνώσεις που είχε ήταν και άριστος μουσικός (έπαιζε πολλά όργανα και κυρίως μαντολίνο).
Όπως, αργότερα, γίνηκε με τον Μάρκο Βαμβακάρη έτσι και στην περίοδο 1922-1935 το λαϊκό μας τραγούδι στηρίχθηκε πάνω στον Τούντα και Παπάζογλου. Σήμερα πολλοί παρουσιάζουν τα τραγούδια του σαν δικά τους

: Ο Παναγιώτης Τούντας

: Κώστας Μαρσέλος ή Νούρος. Αρχισε να τραγουδάει το 1911 στη Σμύρνη, στο πλάι του Παν. Τούντα ή Τάταρη. Υπήρξε περίφημος τραγουδιστής. Μετά το 1922 συνέχισε στην Αθήνα, όπου ήρθε. Πέθανε πριν λίγα χρόνια, στη Σύρα.